Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 marca 2016r.

Sąd Rejonowy Sąd Pracy w Z.

w składzie:

Przewodniczący: SSR Agata Leks – Wątroba

Ławnicy: D. D.

K. M.

Protokolant: Renata Puchała

po rozpoznaniu w dniu 1 marca 2016r. wZ.

sprawy z powództwa N. E.

przeciwko F. (...) D. Ś. w M.

o ustalenie

1.  oddala powództwo;

2.  odstępuje od obciążania powódki kosztami postępowania.

Sygn. akt IV P 462/14

UZASADNIENIE

Powódka E. N. złożyła pozew przeciwko pozwanemu F. D. Ś. w M. o ustalenie istnienia stosunku pracy.

W uzasadnieniu powódka podniosła, iż jej zmarły mąż A. N. był długoletnim pracownikiem zakładów (...) w Z., a od połowy września 2013r. świadczył dorywczo pracę w tym zakładzie przejętym przez pozwanego. Od listopada 2013r. A. N. zaczął już regularnie pracować dla pozwanego na stanowisku tokarza w pełnym wymiarze czasu pracy.

O dniach i godzinach pracy świadczą zapiski w kalendarzu robione przez A. N..

Do śmierci tj. do stycznia 2014r. mąż powódki pracował u pozwanego.

W związku z powyższym roszczenie, zdaniem powódki, jest w pełni zasadne.

Pozwany F. D. Ś. w M. wniósł o oddalenie powództwa.

W odpowiedzi na pozew pozwany podniósł, iż mąż powódki przebywał na terenie firmy pozwanego wykonując prace mu zlecone.

A. N. nie miał woli podpisania z pozwanym żadnej umowy, gdyż pobierał zasiłek. Również pozwany nie miał zapotrzebowania na dodatkowe stanowisko pracy.

Charakter pobytu A. N. w firmie pozwanego ograniczała się jedynie do zleconych zadań o dość niesystematycznym przebiegu ustalony według uzgodnień z samym zainteresowanym.

W związku z powyższym, zdaniem pozwanego, roszczenie powódki jest bezzasadne.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Mąż powódki A. N. był pracownikiem zakładów (...) w Z. do grudnia 2012r. Do zwolnieni doszło z przyczyn ekonomicznych. A. N. od grudnia 2012r. do czerwca 2013r. był zarejestrowany jako bezrobotny z prawem do zasiłku.

Od dnia 12 czerwca 2013r. został wyłączony z ewidencji urzędu z powodu przyznania przez ZUS świadczenia przedemerytalnego.

W dniu 28 czerwca 2013r. została podpisana umowa pomiędzy pozwanym F. D. Ś. w M. a (...). Pozwany zatrudnił część załogi na umowy zlecenia, a część na umowy o pracę. A. N. jako były pracownik (...) zgłosił się do pozwanego w sprawie pracy. Pozwany poinformował go, że jeśli pozyska dużą ilość zamówień będzie potrzebował pracowników. Po jakimś czasie pozwany skontaktował się z A. N. i zaproponował mu dorywczą pracę. Później zaproponował mężowi powódki pracę na umowę, on odmówił tłumacząc się, iż ma świadczenie przedemerytalne.

A. N. przychodził do firmy pozwanego tylko wtedy gdy miał zleconą pracę, nie miał ustalonych stałych dni i godzin pracy. Wynagrodzenie otrzymywał za wykonaną pracę zleconą, albo za ilość godzin przepracowanych do ręki. Czas pracy A. N. nie był ewidencjonowany, była to praca dorywcza. W styczniu 2014r. doszło do wypadku, w wyniku którego A. N. zmarł.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadków K. K. (k. 78 – odwrót akt, k. 79 akt), K. W. (k. 87 akt, k. 87 – odwrót akt), oraz zeznania pozwanego D. Ś. (k. 92 – odwrót akt, k. 93 akt). Sąd dał im wiarę uznając je za spójne i logiczne.

Natomiast świadek Ł. N. (k. 78 akt) zeznał, iż całą wiedzę o pracy ojca u pozwanego ma od A. N. i z kalendarzyka, będącego własnością ojca.

Od pięciu lat nie mieszka z rodzicami, czasami ich odwiedza. Świadek M. Ś. (k. 79 – odwrót akt) nie miał żadnej wiedzy dotyczącej przedmiotu sporu.

Sąd nie dał wiary zeznaniom powódki E. N. (k. 92 akt) uznając je za sprzeczne z pozostałym w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd zważył, co następuje:

Przepis art. 189 k.p.c. przewiduje, iż powód może żądać ustalenia przez Sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego, gdy ma w tym interes prawny. Ta forma ochrony praw podmiotowych nie wynika z przepisów prawa materialnego. W tym zakresie przepis ten ma charakter materialnoprawny.

W przedmiotowej sprawie powódka domagała się ustalenia, iż jej zmarły mąż A. N. w okresie od dnia 1 listopada 2013r. do dnia stycznia 2014r. łączyła go z pozwanym umowa o pracę.

Stosunek pracy jest dobrowolnym stosunkiem prawnym o charakterze zobowiązaniowym zachodzącym między dwoma podmiotami z których jeden, zwany pracownikiem obowiązany jest świadczyć osobiście i w sposób ciągły powtarzający się, na rzecz i pod kierownictwem drugiego podmiotu, zwanego pracodawcą, pracę określonego rodzaju oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca zatrudniać pracownika za wynagrodzeniem.

O ustaleniu charakteru umowy o świadczenie pracy nie może przesądzać jednoznacznie jeden jej element, ale całokształt okoliczności faktycznych. Stanowisko takie potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 maja 2010r. (sygn. akt I PK 8/10) oraz w wyroku z dnia 7 października 2009r. (sygn. III PK 38/09).

Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie nie zostały spełnione wszystkie elementy umowy o pracę.

Jeżeli zawarta przez strony umowa zawiera cechy umowy o pracę oraz umowy cywilnej to dla oceny uzgodnionego przez jej strony rodzaju stosunku prawnego decydujące jest ustalenie, które z tych cech mają charakter przeważający. W świetle art. 22 § 11 k.p. oceny charakteru umowy należy dokonywać nie tylko na podstawie przyjętych przez jej strony postanowień, które mogą mieć na celu stworzenie pozoru innej umowy, lecz także na podstawie faktycznych warunków jej wykonywania.

Aczkolwiek wiele elementów konstrukcyjnych umowy o pracę i umowy zlecenia może być zbieżnych lub wręcz tożsamych, to jednak nie można postawić znaku równości między jedną a drugą umową, gdyż nie byłoby to pojęcie rozdzielne i bezprzedmiotowe, byłyby odrębne regulacje umowy o pracę zawarte w kodeksie pracy i umowy zlecenia zawarte w kodeksie cywilnym. Istota odrębnej regulacji ustawowej jest, że umowy te mogą mieć różny charakter.

A. N. nie miał ustalonego stałego wynagrodzenia, nie miał ewidencjonowanego czasu pracy, nie podpisywał żadnych list, nie miał przełożonego pod nadzorem którego świadczył pracę.

W stosunku łączącym A. N. z pozwanym nie dominowały cechy charakterystyczne dla stosunku pracy określone w art. 22 § 1 k.p.

Zgodnie z art. 22 § 1 k.p., przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Ustalone w powyższej normie cechy konstytutywne stosunku pracy to: dobrowolność, osobiste świadczenie pracy w sposób ciągły, podporządkowanie, wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy ponoszącego ryzyko związane z zatrudnieniem i odpłatny charakter zatrudnienia. Należy przy tym zauważyć, iż część z w/w cech charakterystyczna jest również dla umów cywilnoprawnych. Nie ulega wątpliwości, iż również umowa zlecenia lub umowa o dzieło zawierane są przez strony dobrowolnie i są to umowy odpłatne. Jednocześnie w przypadku umowy o dzieło, której rezultat zwykle uzależniony jest od osobistych przymiotów przyjmującego zamówienie, strony mogą zastrzec osobiste wykonanie dzieła przez przyjmującego zamówienie. Z kolei w przypadku umowy zlecenia art. 738 § 1 k.c. wprost przewiduje, że przyjmujący zlecenie może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej tylko wtedy, gdy to wynika z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności.

Z powyższego zatem wynika, że w przypadku umowy zlecenia także zasadą jest osobiste wykonywanie przyjętego zadania przez zleceniobiorcę. W tym kontekście za cechę najbardziej charakterystyczną dla umowy o pracę należy uznać podporządkowanie pracownika pracodawcy (wykonywanie pracy pod jego kierownictwem) oraz wykonywanie pracy na ryzyko pracodawcy w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym.

W ocenie Sądu powódka w toku postępowania nie udowodniła, aby w stosunku prawnym łączącym jej męża A. N. z pozwanym cechy umowy o pracę miały dominujący charakter nad cechami właściwymi stosunkom cywilnoprawnym.

W związku z powyższym Sąd oddalił powództwo.

Nadto Sąd uznał, iż zachodzą przesłanki do odstąpienia od obciążenia powódki kosztami z art. 102 k.p.c. – tj. opłatą od pozwu. Pełnomocnik pozwanego nie zgłosił wniosku o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.