Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Piotr Sałamaj

Sędziowie: SO Agnieszka Woźniak

SR del. Anna Górnik (spr.)

Protokolant: stażysta Anna Galara

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2016 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

przeciwko (...), (...) spółce jawnej w P.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 23 lipca 2015 roku, sygnatura akt XI GC 717/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.200 zł (jednego tysiąca dwustu złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

III.  przyznaje radcy prawnemu J. B. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie kwotę 1.200 zł (jednego tysiąca dwustu złotych) tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

SSO (...)SSO (...)SSR (del.) (...)

VIII Ga 407/15

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. pozwem złożonym w dniu 8 lipca 2014 roku wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) spółki jawnej W. W., M. P. w P. kwoty 12 000,00 złotych wraz z odsetkami liczonymi od kwoty 12 000,00 złotych od dnia 1 marca 2007 roku i kosztami postępowania według norm przepisanych. Uzasadniając żądanie powódka wskazała, że od stycznia 2007 roku pozostaje właścicielem stacji paliw położonej w L. przy ulicy (...). Pozwana zajmowała przedmiotową nieruchomość bez żadnego tytułu prawnego posiadając przy tym wiedzę, iż nie przysługuje jej uprawnienie do władania rzeczą. Powódka wystosowała do strony pozwanej wezwania do opuszczenia nieruchomości. Ostatecznie powódka odzyskała władztwo nad nieruchomością dopiero z dniem 30 września 2007 r. tj. po porzuceniu jej przez pozwaną. Powódka żądała od pozwanej kwoty 12 000,00 złotych za marzec 2007 roku, w którym pozwana bezumownie korzystała z przedmiotowej nieruchomości. Miesięczną opłatę powódka określiła na kwotę 12 000,00 złotych, co w jej ocenie odpowiada cenom rynkowym stosowanym dla danego typu rzeczy na danym terenie.

Pozwana w odpowiedzi na pozew, zgłaszając zarzut przedawnienia i nieudowodnienia roszczenia tak co do zasady, jak i co do jego wysokości, wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 2 417,00 zł. W uzasadnieniu podniosła, że w dniu 10 kwietnia 2006 r. zawarła z D. C., dzierżawcą przedmiotowej nieruchomości, umowę o oddaniu pozwanej do używania i pobierania pożytków przedsiębiorstwa obejmującego stację paliw płynnych z siedzibą w L. przy ul. (...) wraz ze stanowiącą jej część składową stacją paliw płynnych. Umowa z D. C. została przez pozwaną zawarta na okres 12 miesięcy. Pozwana zaprzeczyła, iż była informowana przez powódkę o zajmowaniu stacji bez żadnego tytułu prawnego. Nie posiadała także informacji o rozwiązaniu przez powódkę umowy dzierżawy z D. C.. Nadto wskazała, iż strona powodowa nie przedstawiła na tą okoliczność żadnych dowodów, zaś dołączona do pozwu korespondencja mailowa do niej nie dotarła. Jednocześnie pozwana podała, że przez cały okres trwania umowy z D. C. uiszczała należności z tytułu czynszu dzierżawy. Pozwana podkreśliła, iż powódka nie wykazała także, by w okresie za który żąda odszkodowania za bezumowne korzystanie była właścicielem przedmiotowej nieruchomości, a z załączonych do pozwu dokumentów nie wynika, czy dotyczą one nieruchomości położonych przy ul. (...) w L.. Nie została również uzasadniona wysokość z tytułu naliczonej miesięcznej opłaty za bezumowne korzystanie. Nie wykazano, by taką kwotę można było uzyskać przy ewentualnym oddaniu przedmiotowej nieruchomości w najem czy dzierżawę, a powódka podkreśliła, że na podstawie umowy z dnia 10 kwietnia 2006 roku zobowiązana była do zapłaty czynszu w wysokości 2 000,00 zł powiększonego o kwotę dla S.D. (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. w wysokości 3 900,00 zł. Pozwana wskazała ponadto, iż w dniu 30 listopada 2010 roku zmianie uległa jej firma i aktualnie brzmi ona: (...) spółka jawna w P..

W odniesieniu do zarzutu przedawnienia strona powodowa wskazała, że do jej roszczenia zastosowanie winien mieć 10-letni termin przedawnienia, zatem roszczenie nie jest przedawnione.

Wyrokiem z dnia 23 lipca 2015 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie oddalił powództwo, zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 2417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz przyznał radcy prawnemu J. B. od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie kwotę 2 952 zł tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Powyższy wyrok zapadł po ustaleniu przez Sąd, iż dnia 30 grudnia 2003 roku D. C., prowadzący działalność pod nazwą D. z siedzibą w L., zawarł z S.D. (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w L. umowę dzierżawy nr (...), której przedmiotem była m.in. stacja paliw płynnych wraz z budynkiem oraz nieruchomość gruntowa położona w L. przy ul. (...) (część działki nr (...)) do wykorzystania jako stacja paliw płynnych i gazu z towarzyszącymi handlem i gastronomią. W dziale IV umowy strony określając przyczyny, z powodu których wydzierżawiający może rozwiązać umowę w trybie natychmiastowym, wskazały jednocześnie, że strona składająca takie oświadczenie zobowiązana jest je przesłać drugiej stronie listem poleconym i że musi ono zawierać uzasadnienie rozwiązania umowy. W dziale VII pkt. 1 umowy wskazano, iż możliwe pozostaje ustanowienie przez dzierżawcę na przedmiocie dzierżawy prawa poddzierżawy, najmu, bezpłatnego używania na rzecz osób trzecich po uprzednim wyrażeniu pisemnej zgody przez wydzierżawiającego. W aneksie nr (...) do umowy ustalono wysokość miesięcznego czynszu na równowartość 30% zysku z przedmiotowej stacji paliw po opodatkowaniu, nie mniej niż 2.000,00 złotych netto oraz postanowiono, iż umowa dzierżawy została zawarta na czas nieoznaczony, nie mniej niż 7 lat.

Sąd ustalił nadto, iż J. S. w dniu 10 kwietnia 2006 roku, działając w imieniu S.D. (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, podpisał oświadczenie, że wyraża zgodę na poddzierżawienie części nieruchomości położonej w L. przy ulicy jedności Narodowej 7 wraz ze stacją paliw na rzecz pozwanej (...) spółki jawnej W. W., M. P. w P. (obecnie (...) spółka jawna M. P. w P.) na warunkach opisanych w załączniku do niniejszego oświadczenia stanowiącego jego integralną część (m. in. uregulowanie przez poddzierżawcę zaległości czynszowych D. C.). Oświadczenie zostało podpisane również przez D. C. i przez działającego w imieniu pozwanej M. Ł..

Wskutek uzyskanej zgody, w dniu 10 kwietnia 2006 roku D. C. zawarł umowę (...) z pozwaną, której przedmiotem było oddanie do używania i pobierania pożytków przedsiębiorstwa obejmującego stację paliw płynnych z siedzibą w L. przy ulicy (...). W § 3 umowy wskazano, że wydzierżawiający uzyskał pisemną zgodę S.D. (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. na poddzierżawę nieruchomości, treść której zawierał załącznik nr 2 do niniejszej umowy. W §4 umowy wskazano, iż pozwana zobowiązuje się do uiszczania na rzecz wydzierżawiającego D. C. czynszu za dzierżawę przedsiębiorstwa w wysokości 3 000,00 zł netto powiększonego dodatkowo o kwotę 3 900,00 złotych brutto należną S.D. (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w L. z tytułu dzierżawy nieruchomości objętej poddzierżawą, płatny z góry w terminie do 10 dnia każdego miesiąca. W §5 umowy wskazano, że pozwana zobowiązuje się do zaliczania 5 gr od każdego sprzedanego litra paliwa oraz 10% obrotów sklepu na poczet zadłużenia wydzierżawiającego wobec pozwanej. W §12 umowy wskazano, iż została ona zawarta na okres 12 miesięcy. Aneksem nr (...) do tej umowy z dnia 31 października 2006 roku postanowiono, iż pozwana będzie uiszczać na rzecz wydzierżawiającego czynsz dzierżawy w wysokości 2.000,00 złotych brutto powiększony dodatkowo o kwotę 3 900,00 złotych brutto należną S.D. (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. z tytułu dzierżawy nieruchomości objętej poddzierżawą, płatny z góry w terminie do 10 dnia każdego miesiąca.

Pismem z dnia 30 czerwca 2006 roku Spółka S.D. (...) w L. złożyła D. C. oświadczenie o odstąpieniu od umowy dzierżawy nr (...) z uwagi na nie wypełnianie jej warunków przez dzierżawcę. O powyższym odstąpieniu spółka S.D. (...) poinformował pozwaną za pośrednictwem poczty elektronicznej w dniu 5 lipca 2006 roku. Nadawca e-maila wskazał w jego treści, że zgodnie z ustaleniami stron dokonanymi podczas spotkania pod koniec maja 2006 roku prosi o dokonywanie płatności czynszu w wysokości dotychczas uiszczanej na rzecz (...) na rachunek spółki podany w e-mailu z 1 czerwca 2006 roku do 10 dnia każdego miesiąca. Wskazano, iż (...) nie posiada już tytułu prawnego do nieruchomości.

Sąd ustalił ponadto, że spółka S.D. I. otrzymywała w 2006 roku oferty dzierżawy stacji paliw w L., w których oferenci określali czynsz w wysokości od 8 000,00 zł do 12 000,00 zł netto miesięcznie.

Burmistrz Gminy L. decyzją z dnia 11 czerwca 2007 wydanej na wniosek D. C. złożony w dniu 5 czerwca 2007 roku przeniósł uprawnienia z decyzji o warunkach zabudowy wydanej na rzecz D. C. na (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Sąd I instancji wskazał również, że pomiędzy stronami postępowania zaistniał spór dotyczący płatności, który był przedmiotem rozmów – m. in. pomiędzy J. S. a M. P.. Powódka ponadto sporządziła pismo, w którym wzywa pozwaną z uwagi na bezumowne użytkowanie stacji paliw w L. przy ulicy (...) do natychmiastowego opróżnienia budynku z ewentualnie pozostałych w nim jeszcze jej rzeczy i wydania obiektu. Pismo to zostało opatrzone pieczęcią pozwanej, parafką oraz datą 20 września 2007 roku.

Powódka odzyskała władanie nieruchomością najpóźniej we wrześniu 2007 r.

Sąd Rejonowy ustalił, że D. C. złożył pisemne oświadczenie opatrzone datą z 2013 roku, w którym wskazuje, iż pozwana w toku toczącego się pomiędzy nim a pozwaną procesu skutecznie podnosiła, że nie jest zobowiązana płacić mu czynszu za dzierżawę ponieważ nie posiada on tytułu prawnego do nieruchomości. Wskazał nadto, iż informował on pozwaną o jej obowiązkach wobec właściciela obiektu.

Wyrokiem z dnia 11 grudnia 2014 roku (sygn. akt VIII Ga 203/14) Sąd Okręgowy w Szczecinie na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie (sygn. akt X GC 995/13) uchylił zaskarżony wyrok, zniósł postępowanie od dnia wniesienia pozwu i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania sądowi I instancji. Sąd odwoławczy wskazał, iż zaskarżony wyrok zapadł w warunkach nieważności postępowania, jak bowiem wynika z treści przepisu art. 379 pkt 2 k.p.c., nieważność postępowania zachodzi w przypadku braku należytego umocowania pełnomocnika strony. Brak należytego umocowania pełnomocnika oznacza, między innymi, występowanie w sprawie w charakterze pełnomocnika osoby, która nie może być pełnomocnikiem, co miało miejsce w rozpoznanej sprawie. pozew w przedmiotowej sprawie został podpisany przez J. S., który wskazał, że działa w imieniu spółki (...) jako jej pełnomocnik. Do pozwu załączona została kopia aktu notarialnego z dnia 30 listopada 2006 roku, w której treści (...) spółka z o.o. w G. w organizacji - udzieliła pełnomocnictwa J. S. do działania w imieniu spółki. W ocenie sądu odwoławczego J. S. nie był jednak uprawniony do występowania w sprawie w charakterze pełnomocnika powodowej spółki jako niewymieniony w treści art. 87 k.p.c.

Sąd ustalił także, że powódka, w imieniu której jako pełnomocnik działał J. S., złożyła w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie wniosek o zawezwanie pozwanej do próby ugodowej z dnia 29 września 2008 roku. Na skutek złożonego wniosku została na dzień 17 listopada 2008 roku wyznaczona rozprawa. Tak samo sformułowany wniosek J. S. działając w imieniu powódki złożył w dniu 16 września 2011 roku, posiedzenie odbyło się 8.11.2012 r.

Powódka w okresie od stycznia 2007 roku do maja 2010 roku była użytkownikiem wieczystym działki (...) w L..

Na podstawie powyższych ustaleń Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne. Wskazał, iż podstawę powództwa stanowił art. 230 k.c. w zw. z art. 224 i 225 k.c. Wskazane przepisy regulują stosunki bezumowne pomiędzy posiadaczem cudzej rzeczy, a jej właścicielem. Zgodnie z ich treścią samoistny posiadacz rzeczy w złej wierze pozostaje obowiązany względem właściciela rzeczy do zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy. To samo dotyczy posiadacza w dobrej wierze z chwilą, w której dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Zgodnie zaś z art. 230 k.c. przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.

Sąd zaznaczył, że w niniejszej sprawie powódka domagała się zasądzenia od pozwanej kwoty 12.000,00 złotych tytułem bezumownego korzystania przez nią z nieruchomości położonej w L. przy ulicy (...). Powódka przyjęła, iż miesięczne wynagrodzenie naliczane z tego tytułu będzie płatne do ostatniego dnia każdego miesiąca. W pozwie powódka dochodziła należności za marzec 2007 roku oraz żądała odsetek od 1 marca 2007 roku.

W pierwszej kolejności Sąd zbadał podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Strona powodowa wskazywała, że do roszczenia zastosowanie ma 10 letni termin przedawnienia (art. 118 Kodeksu cywilnego), strona pozwana wskazywała, że gdy właściciel nieruchomości jest przedsiębiorcą i dochodzi wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z należącej do niego nieruchomości, a roszczenia te są związane z prowadzoną przez niego działalnością i uzyskane w ten sposób środki przeznaczy na prowadzenie działalności gospodarczej – to roszczenia takiego przedsiębiorcy przedawniają się po upływie 3 lat (Uchwała SN z 16 września 2010 r., sygn. akt III CZP 44/10 , LEX nr 599797). W niniejszej sprawie Sąd uznał za niesporne, iż pozwana zwróciła rzecz powódce najpóźniej we wrześniu 2007 r. (strona powodowa wskazywała na wrzesień, strona pozwana na maj), wobec czego Sąd przyjął, iż strony są zgodne co do tego, że od października 2007 r. stan korzystania ze stacji paliw już nie istniał. W tej sytuacji zastosowanie ma przepis art. 229 k.c., zgodnie z którym roszczenia właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, jak również roszczenia o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. Przytoczona przez pozwaną uchwała dotyczy w ocenie Sądu Rejonowego sytuacji, w której rzecz nie została zwrócona, w razie zwrotu rzeczy zastosowanie jako przepis szczególny w stosunku do art. 118 k.c. ma wyłącznie art. 229 k.c. Wobec zgodnych twierdzeń stron, że rzecz zwrócono powódce najpóźniej we wrześniu 2007 r., początek biegu przedawnienia Sąd ustalił na 1.10.2007 r., Powódka starała się wykazać, iż bieg przedawnienia dochodzonego roszczenia został dwukrotnie przerwany poprzez złożenie wniosków o zawezwanie do próby ugodowej (art. 123 § 1 k.c.) Pierwsze zawezwanie do próby ugodowej datowane jest na 29.09.2008 r. Sąd I instancji uznał, iż nie ma potrzeby rozstrzygania, czy czynność ta – wobec nienależytej reprezentacji powódki – wywołała skutek czy też nie, albowiem po odbyciu posiedzenia w dniu 17 listopada 2008 roku przedawnienie rozpoczęło swój bieg na nowo, wobec czego 18 listopada 2009 r. roszczenie powódki uległo tak czy inaczej przedawnieniu. Kolejny wniosek z 16.09.2011 r. nie mógł doprowadzić do przerwania biegu przedawnienia, niezależnie od tego kto go złożył i niezależnie od tego, czy za słuszny zostałby uznany pogląd pozwanej o nadużyciu prawa.

Sąd przywołał normę art. 117 § 2 k.c., zgodnie z którą po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Pozwana z tego uprawnienia skorzystała, zarzut jest zasadny, a powództwo podlega oddaleniu bez potrzeby merytorycznego badania. Z tego względu Sąd pominął osobowe źródła dowodowe.

Konsekwencją wydanego rozstrzygnięcia było obciążenie powódki obowiązkiem zwrotu kosztów procesu zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy. Powództwo zostało oddalone, w związku z czym pozwana jest stroną wygrywającą sprawę w całości w rozumieniu art. 98 k.p.c. Koszty pozwanej zamknęły się w kwocie 2 417,00 zł (2.400,00 zł – koszty zastępstwa procesowego, 17,00 zł – koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa). Z uwagi, iż pozwana wygrała proces w całości, całą tę kwotę zasądzono od powódki na jej rzecz na podstawie art. 98 §1 i 3 k.p.c. oraz §2 ust. 1 i § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

W związku z tym, że powódkę w niniejszym postępowaniu zastępował pełnomocnik z urzędu będący radcą prawnym, w punkcie III wyroku – na podstawie §2 ust. 1 i 3 oraz §6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu – zasądzono od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie na rzecz radcy prawnego J. B. kwotę 2400 zł wraz z należnym podatkiem VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód i zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie XI Wydziału Gospodarczego z dnia 23 lipca 2015 r. w zakresie punktu I i II. Powyższemu wyrokowi zarzucił:

1.  Naruszenie przepisów prawa procesowego, a w szczególności:

a)  art. 232 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie polegające na dowolnym uznaniu, iż strona pozwana skutecznie podniosła zarzut przedawnienia roszczenia powódki w oparciu o art. 229 k.c., gdy w istocie pozwana ograniczyła się do wskazania przesłanek art. 118 k.c. in fine jako podniesionego przez nią zarzutu przedawnienia,

b)  art. 227 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c. w związku z 258 k.p.c., art. 278 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie swobodnej oceny dowodów w sposób niewszechstronny, bowiem z pominięciem dowodów z zawnioskowanych przez powódkę, a w szczególności: dowodu z zeznań zawnioskowanych świadków J. S., D. R., D. C., S. K. oraz dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, co w konsekwencji doprowadziło do nie wyjaśnienia wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy wskutek naruszenia przepisów postępowania, a które mogły mieć wpływ na wynik postępowania,

c)  art. 232 k.p.c w związku z art. 233 k.p.c w związku z 244 k.p.c. poprzez nieprzeprowadzenie wszechstronnej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci wypisu z rejestru gruntów oraz księgi wieczystej i pominięcie okoliczności, iż powódka w okresie od stycznia 2007 r. do maja 2010 r. była nie tylko użytkownikiem wieczystym działki (...) w L., ale również właścicielem znajdujących się na tej działce zabudowań, w tym stacji paliw.

2.  Naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności:

a)  art. 229 k.c. poprzez jego zastosowanie, gdy przepis reguluje termin przedawnienia roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy pomiędzy właścicielem a samoistnym posiadaczem, nie zaś pomiędzy właścicielem jakim była powódka dochodzącym odszkodowania a posiadaczem zależnym jakim była pozwana,

b)  art. 118 k.c. poprzez jego niezastosowanie polegające przyjęciu rocznego terminu przedawnienia roszczeń zamiast 10 letniego bądź 3 letniego terminu przedawnienia,

c)  art. 117 § 2 k.c. w związku z art. 6 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie polegające na przyjęciu, iż pozwana skutecznie podniosła zarzut przedawnienia, gdy w istocie pozwana reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika nie podniosła skutecznie zarzutu przedawnienia w oparciu o art. 229 k.c., w tym nie udowodniła przesłanek pozwalających na zastosowanie tego przepisu,

d)  art. 117 § 2 k.c. w związku art. 61 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie polegające na przyjęciu, iż pozwana wykazała, że zarzut przedawnienia doszedł do powódki tak, aby mogła zapoznać się z jego treścią,

e)  art. 361 § 1 k.c. w związku z art. 415 k.c. poprzez jego niezastosowanie polegające wyłącznym przyjęciu jako podstawy prawnej roszczenia art. 230 k.c. w z art. 224 i 225 k.c., gdy bowiem z podstawy faktycznej roszczenia powódki wynika, iż zastosowanie powinny znaleźć przepisy dotyczące odszkodowania z tytułu czynów niedozwolonych.

3.  Nierozpoznanie istoty sprawy poprzez nieprzeprowadzenie postępowania dowodowego w całości oraz pominięcie podstawy prawnej dochodzenia roszczenia za bezumowne użytkowania stacji paliw z tytułu czynu niedozwolonego.

Mając powyższe zarzuty na uwadze powód wniósł o:

1.  uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie punktu I i II i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego - w związku z zarzutami procesowymi w świetle których zachodzi konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości (art. 386 § 4 k.p.c.),

a na wypadek niepodzielenia tych zarzutów:

2.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kwoty 12.000,00 zł z należnymi odsetkami od dnia 1 marca 2007 r. do dnia zapłaty,

3.  zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania za pierwszą instancję oraz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych - w związku zasadnością zarzutów apelacyjnych naruszenia prawa materialnego,

4.  ewentualnie - w przypadku oddalenia apelacji - przyznanie od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Szczecinie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej w postępowaniu odwoławczym udzielonej powódce z urzędu według norm przepisanych, powiększonej o należny podatek od towarów i usług oraz oświadczam, że nie została ona opłacona w całości ani w części.

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania w instancji odwoławczej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się niezasadna.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, niewadliwie ocenił przedstawione przez strony dowody, a w efekcie tych czynności poczynił ustalenia faktyczne adekwatne do przedstawionego pod osąd materiału procesowego. Ustalenia te Sąd odwoławczy czyni częścią uzasadnienia swojego orzeczenia, nie znajdując podstawy ponownego ich prezentowania.

Nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego dokonana przez Sąd Rejonowy ocena materialnoprawna roszczenia. Sąd prawidłowo przeanalizował wszystkie przepisy pomocne przy ustalaniu kwestii podstawy prawnej roszczenia, a także skuteczności zgłoszonego zarzutu przedawnienia.

W pierwszej kolejności wymagały rozważenia oczywiście zarzuty naruszenia prawa procesowego, gdyż określona ich ocena może samoistnie rzutować na orzeczenie Sądu odwoławczego, a z kolei dopiero uznanie, że do naruszenia prawa procesowego nie doszło, otwiera drogę do analizy zarzutów naruszenia prawa materialnego.

Sąd Rejonowy związany był twierdzeniami faktycznymi zawartymi w pozwie, a nadto w piśmie procesowym pełnomocnika powodowa z dnia 7 lipca 2015 roku – a więc złożonego już po wdaniu się w spór przez pozwaną Spółkę i zgłoszeniu przez nią w odpowiedzi na pozew m.in. zarzutu przedawnienia roszczenia powoda. W pismach powyższych strona powodowa jednoznacznie nakreśliła, iż pozwana zajmowała nieruchomość powoda bez tytułu prawnego do końca września 2007 roku, wskazywała na złą wiarę pozwanej, a także formułowała żądanie wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy odnosząc je do cen rynkowych możliwych do uzyskania na danym terenie. Przywoływano również poglądy doktryny i orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące problematyki wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy bez tytułu prawnego. Nie wskazywano na żadne okoliczności faktyczne mogące sugerować, iż powód dochodzi odszkodowania z tytułu czynów niedozwolonych. Tym samym przedmiotem osądu pozostawały fakty powołane w pozwie i piśmie procesowym w kontekście odpowiednich przepisów prawa. Prawidłowo zatem, mając na uwadze twierdzenia faktyczne, zakwalifikował Sąd Rejonowy żądanie jako roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o którym mowa w art. 224 k.c.

Sąd I instancji zbadał w pierwszej kolejności zasadność zarzutu przedawnienia podniesionego w odpowiedzi na pozew. W sytuacji bowiem ustalenia, iż zarzut taki jest zasadny, niecelowe jest prowadzenie postępowania w celu badania innych przesłanek materialnoprawnych samego roszczenia (tak też Sąd Najwyższy w uchwale z 17 lutego 2006 roku, III CZP 84/05, OSNC 2006, nr 7-8, poz. 114). W tym miejscu wyraźnie wskazać należy, iż podniesienie zarzutu przedawnienia jest uprawnieniem dłużnika powodującym uchylenie się od obowiązku spełnienia świadczenia, w związku z upływem czasu przewidzianego w ustawie. Aby skutecznie z zarzutu tego skorzystać uprawniony musi go wyartykułować przed sądem, który orzeka w przedmiocie roszczenia. Taki też zarzut pozwany skutecznie podniósł przed Sądem Rejonowym, a treść odpowiedzi na pozew, zawierający ów zarzut, była znana pełnomocnikowi powódki i samej stronie. Przy czym Sąd związany jest jedynie zgłoszonym zarzutem i ma obowiązek zbadać jego zasadność samodzielnie stosując właściwe przepisy, niezależnie od podstaw prawnych formułowanych przez strony procesu. Ocena Sądu, co podkreślano wyżej, oparta jest o twierdzenia co do faktów, a nie co do prawa.

Oceniając zgłoszony zarzut przedawnienia Sąd w sposób wyczerpujący i prawidłowy przeprowadził i ocenił dowody zawnioskowane przez strony, odnosząc je do twierdzeń faktycznych. Sąd odwoławczy w pełni podziela pogląd, iż w niniejszej sprawie znajduje zastosowanie termin przedawnienia, o którym mowa w art. 229 § 1 k.c. Z twierdzeń pozwu oraz pisma procesowego wynika jednoznacznie, iż żądanie zasadzało się na twierdzeniu, iż pozwana zajmowała nieruchomość powoda bez tytułu prawnego władając nią jako posiadacz samoistny (art. 336 k.c.), tym samym prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy, iż zastosowanie znajdzie termin przedawnienia z art. 229§1 k.c. Prawidłowo również Sąd ustalił, iż najpóźniej od października 2007 roku powód mógł dysponować rzeczą – okoliczność ta została przyznana przez stronę powodową, a przyznanie to nie budzi wątpliwości (art. 230 k.p.c.), co więcej okoliczność ta nie była też kwestionowana w apelacji. Podobnie jak kwestia czasu jaki upłynął pomiędzy zgłaszanymi wnioskami o zawezwanie do próby ugodowej, bez ustalania, czy wnioski te były zgłaszane skutecznie. Sąd, przyjmując, czasokresy najbardziej korzystne dla powoda, prawidłowo uznał, iż roszczenie jest przedawnione.

W związku z powyższym zarzuty apelacji skupiające się wokół niezbadania przez Sąd sprawy co do istnienia i wysokości roszczenia powoda i nieprzeprowadzenia szczegółowego postępowania dowodowego w tym zakresie, uznać należy za chybione. Prowadzenie bowiem takiego postępowania byłoby niecelowe z punktu widzenia ekonomiki procesowej, skoro i tak za zasadny uznać należy zarzut przedawnienia. Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił dowody w zakresie badanego zarzutu przedawnienia, sam apelujący nie wskazywał w tym zakresie na naruszenie norm art. 232 czy 233 kp.c. Wszelkie zarzuty koncentrowały się wokół okoliczności, których Sąd nie oceniał z uwagi właśnie na skuteczny zarzut przedawnienia.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd orzekł o oddaleniu apelacji.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zasądzając od powódki na rzecz pozwanej, która wygrała postępowanie apelacyjne w całości kwotę 1200 zł stanowiącą wynagrodzenie jej pełnomocnika procesowego ustalone na podstawie § 6 pkt 5 i § 12 ust 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1349 ze zm.).

W związku z tym, że powódkę w niniejszym postępowaniu zastępował pełnomocnik z urzędu będący radcą prawnym, w punkcie III wyroku – na podstawie § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu – zasądzono od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie na rzecz radcy prawnego J. B. kwotę 1200 zł wraz z należnym podatkiem VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu.

SSO Agnieszka Woźniak SSO Piotr Sałamaj SSR del. Anna Górnik

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...) (...) (...)