Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

R. B. został oskarżony o to, że: w miejscowości O. - (...) w dniu 23.08.2013r. przy użyciu maszyny do cięcia tytoniu produkował z suchych liści tytoniu tytoń do palenia, uchylając się od opodatkowania poprzez nie ujawnienie Naczelnikowi Urzędu Celnego w P. Tryb. przedmiotu opodatkowania w postaci 549,75 kg suchych liści tytoniu oraz 90,2 kg tytoniu, przez co naraził na uszczuplenie podatek akcyzowy w łącznej wysokości 297,999 złotych

tj. o czyn z art. 54 § 2 kks w zw. z art. 54 § 1 kks

Sąd Rejonowy w Opocznie wyrokiem z dnia 29 października 2015 roku w sprawie sygn. II K 518/14 uznał oskarżonego R. B. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to na podstawie art. 54 § 2 kks wymierzył oskarżonemu karę grzywny w wysokości 500 (pięćset) stawek dziennych, przy ustaleniu stawki dziennej na kwotę po 100 (sto) złotych.

Nadto na podstawie art. 31 § 6 kks w zw. z art. 29 ust. 2 i 4 kks orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodów rzeczowych w postaci trzech kilogramów tytoniu przez zniszczenie oraz dowodów rzeczowych wyszczególnionych na k. 132 akt z pozycji 3-10 na rzecz Skarbu Państwa i zobowiązuje oskarżonego do przewiezienia objętych przepadkiem maszyn do Magazynu (...) o w Ł..

Wymierzył oskarżonemu opłatę w kwocie 500 złotych a w pozostałej część zwolnił go od opłaty i kosztów postępowania, które przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Powyższy wyrok zaskarżył obrońca oskarżonego w całości na korzyść R. B.. Apelacja wywiedziona z podstawy art. 438 pkt 3 i 4 kpk zarzuca zaskarżonemu wyrokowi:

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, poprzez błędne przyjęcie przez Sąd I instancji, iż suche liście tytoniu w ilości 549,75 kg zaliczane są do wyrobów tytoniowych podlegających przepisom ustawy o podatku akcyzowym, w sytuacji gdy zgodnie z dyspozycją przepisu art. 99 a ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2013 r. suche liście tytoniu nie stanowią suszu tytoniowego będącego przedmiotem opodatkowania,

W sytuacji przyjęcia ustaleń faktycznych Sądu I instancji za prawidłowe :

-rażącą niewspółmierność kary, przekraczającą stopień społecznej szkodliwości czynu oraz niewspółmierność relacji do celów, jakie kara winna spełniać w zakresie prewencji szczególnej z uwagi na niedostateczne uwzględnienie przy wymiarze kary okoliczności łagodzących w postaci postawy prezentowanej przez oskarżonego, który już na wczesnym etapie postępowania przygotowawczego złożył obszerne wyjaśnienia, w których przyznał się do zarzucanego mu czynu oraz ujawnił wszystkie znane mu okoliczności związane z procederem przestępczym przy nadmiernym wyeksponowaniu okoliczności obciążających,

-rażąca niewspółmierność kary, nie adekwatną do stopnia winy, co w efekcie prowadziło do nie uwzględnienia przy wymiarze karu w stopniu wystarczającym całokształtu okoliczności zgodnie z dyrektywami wymiaru kary określonymi w art. 12, 13 oraz 23 § 3 k.k.s., a tym samym nie uwzględnienie przy wymiarze kary grzywny dochodów sprawcy, jego warunków osobistych, rodzinnych, stosunków majątkowych i możliwości zarobkowych, co skutkowało wymierzeniem surowej kary grzywny w wysokości 500 stawek dziennych przy ustaleniu jednaj stawki na kwotę 100 złotych.

W konkluzji obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez obniżenie orzeczonej kary grzywny.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 9 lutego 2016 roku:

Prokurator wnosił o nieuwzględnienie apelacji obrońcy z wyboru oskarżonego i utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku.

Oskarżyciel publiczny wnosił o nieuwzględnienie apelacji obrońcy z wyboru oskarżonego i utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga apelacyjna obrońcy oskarżonego okazała się zasadna w takim stopniu, że w wyniku jej wniesienia powstały podstawy do zmiany zaskarżonego wyroku poprzez obniżenie ustalonej w pkt 1 wyroku wysokość jednej stawki dziennej kary grzywny do kwoty 50,00 złotych. Natomiast w pozostałym zakresie skarga apelacyjna nie jest zasadna.

Apelacja obrońcy oskarżonego sprowadza się w istocie rzeczy do zanegowania prawidłowych ustaleń faktycznych dotyczących zaliczenia suchych liści tytoniu do wyrobów tytoniowych podlegających przepisom ustawy o podatku akcyzowym, wskazując, iż ujawnione u oskarżonego suche liście tytoniu w ilości 549,75 kg zgodnie z dyspozycją przepisu art. 99 a ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2013 r. nie stanowią suszu tytoniowego będącego przedmiotem opodatkowania. Opiera się ona w tym zakresie na odmiennej interpretacji zebranych w sprawie dowodów i nie przedstawia jakichkolwiek przekonywujących argumentów, podważających prawidłowości i słuszności rozumowania Sądu I instancji. Skarżący nie wykazał bowiem w żaden sposób, że rozumowanie Sądu meriti było wadliwe bądź nielogiczne. Zarzut ten przedstawiony w apelacji ma w istocie charakter polemiczny i opiera się wyłącznie na odmiennej, subiektywnej obecnie zabranych w sprawie dowodów.

Przede wszystkim wskazać należy, iż w związku ze zmianą ustawy o podatku akcyzowym co miało miejsce ustawą z dnia 7 grudnia 2012 roku o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U z 2012 r poz. 1456) rozszerzono katalog wyrobów akcyzowych o susz tytoniowy. Powyższe oznacza zatem, że susz tytoniowy jako wymieniony także w załączniku nr 1 do ustawy jest wyrobem akcyzowym podlegającym przepisom zawartym w ustawie o podatku akcyzowym, wbrew twierdzeniom obrońcy oskarżonego. Wprowadzenie pojęcia suszu tytoniowego miało na celu odróżnienie upraw tytoniu (a więc tytoniu nie będącego wyrobem akcyzowym) od tytoniu ściętego. Z powyższego wynika, że określenia "susz" czy "suchy" nie miał nawiązywać do stopnia wilgotności tytoniu, ale do stopnia jego przetworzenia (por wyrok WSA Z 12.12.2013 r sygn. I SA/Kr 1553/13). Reasumując stwierdzić należy, że za susz tytoniowy przyjmuje się każdą część tytoniu niepołączoną z rośliną, niezależnie od ostatecznego jego przeznaczenia. Co istotne przepis art. 99a ustawy o podatku akcyzowym w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 7 grudnia 2012 roku (Dz.U. 2012 poz. 1456) wszedł w życie 1 stycznia 2013 roku. Natomiast oskarżany R. B. stanął pod zarzutem popełnienia czynu z art. 54 § 2 kks w zw. z art. 54 § 1 kks w dniu 23 sierpnia 2013 roku. Wynika to jednoznacznie z opisu czynu inkryminowanego oskarżonemu i poczynionych ustaleń faktycznych. Zatem już w dacie czynu obowiązywał przywołany wyżej przepis art. 99a wprowadzony ustawą z dnia 7 grudnia 2012 roku (Dz.U. 2012 poz. 1456). Zważywszy na powyższe okoliczności Sąd Odwoławczy nie dopatrzył się w przedmiotowej sprawie błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku.

Bowiem dokonane przez Sąd I instancji ustalenia w pełni odpowiadają zebranym w sprawie dowodom, a nade wszystko są wynikiem wszechstronnej ich analizy. Zważyć trzeba, iż przekonanie Sądu I instancji o istnieniu niepodważalnych dowodów na sprawstwo oskarżonego pozostaje pod ochroną prawa procesowego, jako że nie wykracza przez normy zasady swobodnej oceny dowodów wyrażonej w treści art. 7 kpk. Jednocześnie zaś konkluzje Sądu I instancji stanowią wynik rozważenia wszystkich okoliczności (art. 4 k.p.k.), a nade wszystko zostały wyczerpująco i logicznie – z uwzględnieniem wskazań wiedzy, doświadczenia życiowego i prawidłowego rozumowania – uzasadnione w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku (art. 424§1 pkt 1 k.p.k.). Zasługuje natomiast na uwzględnienie skarga apelacyjna obrońcy oskarżonego w zakresie rażącej niewspółmierności orzeczonej kary grzywny. Bowiem orzeczona wobec oskarżonego kara grzywny w wysokości 500 stawek dziennych przy ustaleniu jednej stawki dziennej na kwotę po 100 złotych jest rażąco niewspółmiernie surowa. Bowiem w tym względzie pamiętać należy o ugruntowanym w tej materii orzecznictwie Sądu Najwyższego. Wypływa z niego konkluzja, iż rażąca niewspółmierność kary określona w art. 438 pkt 4 k.p.k. zachodzi wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można przyjąć, iż zachodzi wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez Sąd I instancji, a tą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art.12 i 13 k.k.s. oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego. Tym samym, zmiana kary w instancji odwoławczej nie może nastąpić w każdym wypadku, w którym jest możliwa wedle własnej oceny Sądu Odwoławczego, lecz wtedy tylko, gdy kara orzeczona nie daje się zaakceptować z powodu różnicy pomiędzy nią a karą sprawiedliwą, różnicy o randze zasadniczej i rażącej (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1995 roku - KZS 4/96 poz. 42; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 1972 roku - V KRN 230/72, niepublikowany). Podzielając powyższy pogląd Sądu Najwyższego, w ocenie Sądu Okręgowego, zważywszy na całokształt okoliczności podmiotowych i przedmiotowych rzutujących na wymiar orzeczonej w stosunku do oskarżonego kary grzywny, wskazać należy, iż Sąd Rejonowy nie uwzględnił ich w stopniu dostatecznym, umożliwiającym prawidłową realizację zasad wymiaru kary. Sąd meriti słusznie poczytał na niekorzyść oskarżonego okoliczności przedmiotowe czynu, stopień społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu, a przede wszystkim jego uprzednią karalność. Niemniej jednak stwierdzić należy, iż nie wszystkie okoliczności znalazły odpowiedniego odzwierciedlenia przy określaniu kary grzywny, którą w istocie cechuje zbytnia surowość w sensie jej dolegliwości.

Wymierzając karę grzywny, sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej; w tym przypadku najniższa liczba stawek wynosi 10, zaś najwyższa - 720. Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności ( art. 23 § 3 kks ). Waga czynu, uprzednia karalność wymagały określenia liczby stawek w ilości, która byłaby dolegliwa i odczuwalna dla sprawcy i oddawałaby społeczną szkodliwość przedmiotowego przestępstwa.

Wskazać należy, że sytuacja materialna oskarżonego nie ma wpływu na możliwość orzeczenia grzywny i liczbę stawek, jednak należy ją uwzględniać przy określaniu wysokości jednej stawki dziennej. W odniesieniu do oskarżonego ustalone dane osobowe wskazują, iż ma on wykształcenie średnie, jest bez zawodu i utrzymuje się z prac dorywczych, osiągając dochód w granicach 1500 złotych do 2500 złotych. Ma na utrzymaniu żonę oraz niepełnosprawne dziecko w wieku szkolnym.

Mając zatem na uwadze powyższe okoliczności, rozmiar kary orzeczonej przez Sąd Rejonowy nie daje się zaakceptować z powodu jej nadmiernej surowości. W związku z tym Sąd Odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok i obniżył ustaloną w pkt 1 wyroku wysokość jednej stawki dziennej kary grzywny do kwoty 50,00 złotych. W pozostałym zakresie Sąd Okręgowy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy, jako słuszny i odpowiadający prawu.

W oparciu o przepisy powołane w sentencji wyroku Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego od opłaty za drugą instancje i zwrotu wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym.

SSA w SO Stanisław Tomasik