Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie Wydział II Cywilny

w składzie :

Przewodniczący: SSO Hanna Wawrzyniak

Protokolant: Justyna Kowalik

po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2015 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. O.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie

1 . Zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda R. O. tytułem zadośćuczynienia kwotę 21 000 zł. ( dwadzieścia jeden tysięcy ) z ustawowymi odsetkami od dnia 29 stycznia 2015r. do dnia zapłaty.

2. W pozostałej części powództwo oddala.

2. Zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1970 zł. ( jeden tysiąc dziewięćset siedemdziesiąt ) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt II C 299/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 26 lutego 2015 roku powód R. O. wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) S. A. kwoty 91 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 stycznia 2015 roku tytułem zadośćuczynienia w związku z naruszeniem dóbr osobistych po śmierci ojca, zgodnie z art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 7 200 zł wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych, ewentualnie zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postepowania sądowego według spisu kosztów, który zostanie przedłożony na rozprawie.

W uzasadnieniu powództwa wskazał, że w dniu 21 października 2007 roku w wypadku samochodowym zginął jego ojciec, a sprawca wypadku korzystał w tej dacie z ochrony ubezpieczeniowej z zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, na podstawie umowy zawartej ze stroną pozwaną. Wobec tego powód reprezentowany przez (...) S. A. w L. pismem z dnia 31 grudnia 2014 roku zwrócił się do pozwanej o wypłatę 100 000 złotych tytułem zadośćuczynienia w związku z naruszeniem dóbr osobistych po śmierci ojca oraz 50 000 złotych tytułem odszkodowania za pogorszenie się sytuacji życiowej. Wysokość żądania uzasadniał tym, że łączyła go z ojcem szczególna więź, a po jego śmierci nie widzi dla siebie przyszłości w życiu osobistym. Pozwana decyzją z dnia 28 stycznia 2015 roku przyznała na rzecz powoda kwotę 15 000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz odmówiła wypłaty świadczenia z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej.

W odpowiedzi na pozew z 12 czerwca 2015 roku strona pozwana wniosła o oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu strona pozwana przyznała, że z tytułu ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej przyjęła na siebie odpowiedzialność za szkodę z dnia 21 października 2007 roku i wypłaciła na rzecz powoda kwotę 9 000 złotych tytułem zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. Żądana w pozwie kwota 91 000 złotych jest jednak zdaniem pozwanego wygórowana i nie udowodniona.

Pismem procesowym z dnia 13 lipca 2015 roku powód, zobowiązany przez Sąd, wskazał, że podtrzymuje wszelkie wnioski, twierdzenia, dowody i żądania zawarte w pozwie a dnia 26 lutego 2015 roku oraz ich uzasadnienia prawne i faktyczne.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 października 2007 roku w miejscowości D. doszło do wypadku drogowego, podczas którego kierujący pojazdem marki O. (...), numer rej. (...), R. M. doprowadził do zderzenia z jadącym prawidłowo samochodem marki T. (...), numer rej. (...), kierowanym przez J. O.. W wyniku tego zdarzenia obrażeń ciała skutkujących natychmiastową śmiercią doznali obaj kierowcy.

Postanowieniem z dnia 7 lutego 2008 r., sygn. akt Ds. 2649/07/Sp, prokurator Prokuratury Rejonowej w Garwolinie umorzył śledztwo o czyn z art. 177§ 2 k.k. wobec śmierci R. M., który był sprawcą przestępstwa.

/dowód: postanowienie o umorzeniu śledztwa, k. 74/

W dniu wypadku R. M. był ubezpieczony z tytułu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych na podstawie umowy zawartej z (...) S. A. W związku z tym w dniu 31 grudnia 2014 roku powód wystąpił do ubezpieczyciela z roszczeniem o przyznanie kwot 100 000 złotych oraz 50 000 złotych tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę oraz pogorszenia sytuacji życiowej w związku ze śmiercią najbliższego członka rodziny - ojca. Jako podstawę prawną podał art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. oraz art. 446 § 3 k.c. /dowód: pismo powoda, k. 84 – 86/. Pozwany decyzją z dnia 27 stycznia 2015 roku przyznał kwotę 9 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego po zgonie ojca J. O., na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. Jednocześnie odmówił uznania roszczeń z tytułu odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej na podstawie art. 446 § 3 k.c., twierdząc, że w świetle zebranego materiału brak jest podstaw do uznania, że takie pogorszenie nastąpiło /dowód: pismo pozwanego, k. 87/.

R. O. w dacie wypadku był dorosłym mężczyzną, niezależnym finansowo od rodziców, z którymi mieszkał, ponieważ był i pozostaje nadal osoba samotną. Pracował zawodowo, nie utrzymywał żadnych kontaktów towarzyskich. Czas wolny od pracy spędzał w towarzystwie ojca, oglądając z nim mecze piłki nożnej oraz dyskutując o polityce. Oprócz tego jeździł samotnie na rowerze /dowód: zeznanie powoda, k. 69 – 71/. Jest osobą o podwyższonej wrażliwości i silnie przeżywa stresujące sytuacje. Od czasu śmierci ojca stał się zamknięty w sobie, zupełnie unika kontaktu ze znajomymi i krewnymi odwiedzającymi jego dom / dowód: zeznanie świadka D. M., k. 64/. Bardzo odczuł stratę bliskiej osoby, zrobił się przytłumiony, cały czas wolny poświęca na uprawianiu sportu – jazdę na rowerze /dowód: zeznanie świadka E. Z., k. 65 – 66/.

Powyższy stan faktyczne został ustalony przez Sąd na podstawie dopuszczonych dowodów z dokumentów, zeznań świadków oraz zeznań powoda. Ponieważ żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności powołanych dowodów, należy je przyjąć za w pełni wiarygodne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Odpowiedzialność strony pozwanej za szkodę wyrządzoną powodowi w związku ze śmiercią J. O. wynika z art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Pozwany nie zakwestionował tej okoliczności, wypłacił bowiem pozwanemu kwotę 9 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego w związku ze śmiercią ojca.

Powód wywiódł swoje roszczenie z art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. Zgodnie z art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. W niniejszej sprawie dobrem naruszonym jest prawo do życia w rodzinie, które w orzecznictwie określane jest jako dobro szczególnej rangi i zasługuje na wzmożoną w porównaniu z innymi dobrami ochronę, jako że jego naruszenie stanowi dalece większą dolegliwość psychiczną dla członka rodziny zmarłego, niż w przypadku innych dóbr, a jej skutki rozciągają się na całe jego dalsze życie (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 26 czerwca 2015 roku V ACa 379-15 LEX nr 1770672).

O tym, kto jest najbliższym członkiem rodziny decyduje faktyczny układ stosunków pomiędzy określonymi osobami. Aby więc ustalić, czy występujący o zadośćuczynienie jest najbliższym członkiem rodziny nieżyjącego sąd powinien stwierdzić, czy istniała silna i pozytywna więź emocjonalna pomiędzy dochodzącym tego roszczenia a zmarłym (wyrok SN z 3 czerwca 2011 roku II CSK 279/10 LEX 898254).

Powód był synem zmarłego, a ponad to zamieszkiwał wspólnie z rodzicami. Jak wynika ze zgodnych zeznań świadków oraz samego powoda, mimo tego, że w dacie wypadku był dorosłym, niezależnym finansowo człowiekiem, z ojcem łączyły go wspólne zainteresowania oraz przyjaźń. W ocenie sądu siła tej więzi wykraczała poza poprawność cechującą relacje rodziców z dorosłymi dziećmi. Biorąc pod uwagę fakt, że powód nie założył własnej rodziny i nie prowadził życia towarzyskiego, można wysnuć wniosek, że ojciec był najbliższą mu osobą. Nie ulega zatem wątpliwości, że jego nagła i niespodziewana śmierć wywarła na powodzie silne wrażenie i spowodowała bolesną stratę.

Wysokość sumy przyznanej tytułem zadośćuczynienia za krzywdę w związku ze śmiercią najbliższego członka rodziny, której rozmiar jest ze swej istoty trudny do oszacowania, należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego, przy czym nie oznacza to, że jest ono dowolne. Zgodnie z ustaloną linią orzeczniczą zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Odpowiedniość kwoty zadośćuczynienia, ma służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie być źródłem wzbogacenia (wyrok Sądu Najwyższego z 9 lutego 2000 roku, IIICKN 582/98).

Żądana przez powoda kwota jest wysoka. Jednocześnie Sąd nie przychyla się do stanowiska pozwanej, jakoby wytoczenie powództwa było spowodowane jedynie zmianą sposobu interpretowania art. 448 k.c. oraz zachętami płynącymi ze strony kancelarii odszkodowawczych. Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że śmierć ojca spowodowała trwałe zmiany w osobowości powoda. Chociaż nie były one drastyczne, jednak z zeznań świadków wynika, że powód izoluje się od otoczenia, co nie miało miejsca przed wypadkiem, kiedy aktywnie uczestniczył w życiu rodzinnym.

W ocenie Sądu fakt, że powód był i pozostaje osobą samotną miał wpływ na sposób, w jaki przeżywał żałobę oraz godził się ze stratą. Powszechnie wiadomo, że brak łatwości w nawiązywaniu relacji utrudnia prawidłowe radzenie sobie ze stresem, a utrata bliskiej osoby jest niewątpliwie sytuacją stresującą. Szeroki krąg przyjaciół lub krewnych pomaga w prawidłowym przeżywaniu żałoby, jednak, jak wynika z materiału dowodowego, powód od czasu wypadku stał się osobą jeszcze bardziej zamkniętą w sobie. Z tego powodu nie można uznać żądania zadośćuczynienia za całkowicie bezzasadne.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd doszedł do przekonania, że kwota 30 000 złotych jest odpowiednia jako zadośćuczynienie za śmierć ojca. Kwotę tę Sąd pomniejszył o wypłacone już przez pozwaną w toku postępowania likwidacyjnego odszkodowanie w wysokości 9 000 złotych, w związku z czym zasądził na rzecz R. O. kwotę 21 000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 29 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty.

W ocenie Sądu dopiero powyższa suma jest adekwatna do rozmiaru krzywdy doznanej przez powoda w związku ze śmiercią J. O., nie jest przy tym wygórowana, ani nie prowadzi do bezpodstawnego wzbogacenia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd w pozostałym zakresie powództwo oddalił, o czym orzekł w pkt 2 wyroku.

Ustawowe odsetki zasądzono natomiast uwzględniając zasadę, że zadośćuczynienie staje się wymagalne po wezwaniu zobowiązanego do spełnienia świadczenia, przy czym dla ustalenia terminu powinien mieć zastosowanie art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz. U. 2003 nr 124 poz. 1152). Zgodnie z jego treścią zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od dnia zawiadomienia o szkodzie. W przypadku pozwanej termin ten upłynął 29 stycznia 2015 roku, ponieważ powód zgłosił szkodę pismem z dnia 31 grudnia 2014 roku.

W przedmiocie kosztów postępowania Sąd oparł się na dyspozycji art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. W przedmiotowej sprawie powód wygrał sprawę w 23% zaś przegrał ją w 77% i w takim zakresie zostały rozdzielone koszty procesu.