Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w R. kwoty 1.246,74 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 577,51 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W dniu 19 stycznia 2015 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodny z żądaniem pozwu. Pozwany (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wniósł od powyższego nakazu zapłaty sprzeciw, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd Rejonowy ustalił, iż w dniu 28 października 2013 r. powód zawarł z pozwanym umowę sprzedaży i dostawy opon samochodowych. Zamówienia było realizowana sukcesywnie przez okres 12 miesięcy w terminie od dnia zawarcia umowy do dnia 28 października 2014 r. W dniu 22 kwietnia 2014 r. powód wystawił pozwanemu fakturę VAT tytułem sprzedaży opon na kwotę 7.768,68 zł, z terminem płatności wyznaczonym na dzień 21 czerwca 2014 r. Pozwany uregulował powyższe zobowiązanie w dniu 30 października 2014 r. W dniu 23 kwietnia 2014 r. powód wystawił pozwanemu fakturę VAT tytułem sprzedaży opon na kwotę 3.473,52 zł, z terminem płatności wyznaczonym na dzień 22 czerwca 2014 r. Pozwany uregulował powyższe zobowiązanie w dniu 30 października 2014 r. W dniu 23 kwietnia 2014 r. powód wystawił pozwanemu fakturę VAT tytułem sprzedaży opon na kwotę 639,60 zł, z terminem płatności wyznaczonym na dzień 22 czerwca 2014 r. Pozwany uregulował powyższe zobowiązanie w dniu 30 października 2014 r. W dniu 21 maja 2014 r. powód wystawił pozwanemu fakturę VAT tytułem sprzedaży opon na kwotę 531,36 zł, z terminem płatności wyznaczonym na dzień 20 lipca 2014 r. Pozwany uregulował powyższe zobowiązanie w dniu 27 listopada 2014 r.

Z uwagi na brak terminowej zapłaty powód skierował do pozwanego pismo z wezwaniem do zapłaty. Po otrzymaniu zapłaty z tytułu dostawy towaru w dniu 4 listopada 2014 r. powód obciążył pozwanego notą odsetkową nr (...) w związku z nieterminowym uregulowaniem należności wynikających z faktur VAT nr (...), (...) oraz (...) na łączną kwotę 552,91 zł z 7 dniowym terminem płatności. Pismem z dnia 17 listopada powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 552,91 zł wynikającej z noty odsetkowej nr (...) w terminie 3 dni. Wezwanie okazało się bezskuteczne. W dniu 15 grudnia 2014 r. powód obciążył pozwanego notą odsetkową nr (...) w związku z nieterminowym uregulowaniem należności wynikających z faktury VAT nr (...) w wysokości 24,60 zł z 7 dniowym terminem płatności. Równowartość kwoty 40 Euro przeliczone na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne tj. na dzień 30 września 2014 r. oraz 31 listopada 2014 r. stanowi odpowiednio kwoty 167,02 zł i 168,17 zł.

Zdaniem Sądu Rejonowego , w niniejszej sprawie bezspornym było, że pozwany zakupił u powoda towar w postaci opon w ramach umowy z 28 października 2013 r., poza sporem pozostawała również zapłata za powyższy towar dokonana przez pozwanego, której dokonał z opóźnieniem. Spór dotyczył natomiast żądania powoda tytułem rekompensaty za koszty odzyskiwania należności oraz naliczenia przez powoda odsetek ustawowych. Sąd ustalił, że pozwany dokonał zapłaty kwoty wynikających z faktur VAT nr (...), (...), (...) zł dopiero w dniu 30 października 2014 r., mimo, iż terminy zapłaty upłynęły w dniu 21 oraz 22 czerwca 2014 r. Bezspornym było również, że pozwany popadł w zwłokę w zapłacie faktury nr (...), której termin zapłaty wyznaczono na 20 lipca 2014 r. jednakże pozwany uregulował fakturę w dniu 27 listopada 2014 r. Z uwagi na dokonanie zapłaty z opóźnieniem, zgodnie z treścią art. 481 § 1 k.c. powodowi przysługuje prawo żądania odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które pozwany nie ponosi odpowiedzialności.

Oprócz żądanej kwoty odsetek powód w niniejszym procesie dochodzi również kosztów rekompensaty odzyskania należności na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o którym mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1 bez wzywania, przysługuje od dłużnika z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności równowartość kwoty 40 euro przeliczonych na złote według średniego kursu Euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie stało się wymagalne. Naliczanie tej opłaty jest możliwe już od pierwszego dnia po upływie terminu zapłaty. Opłata ta w praktyce może być żądana od każdego niezapłaconego w terminie rachunku lub faktury, niezależnie od wysokości wynikającego z nich roszczenia. Rekompensata przysługuje wierzycielowi, który spełnił świadczenie i nie otrzymał zapłaty, w takim przypadku wierzyciel automatycznie nabywa prawo do zryczałtowanej rekompensaty w wysokości 40 euro tym samym bez znaczenia pozostaje fakt czy powód poniósł koszty mniejsze niż wskazana kwota, dopiero gdyby koszty odzyskiwania należności poniesione z tytułu opóźnień w zapłacie w transakcji handlowej przekroczyły wspomniane 40 euro w takim wypadku wierzycielowi przysługuje zwrot tych kosztów. Wobec powyższego wskazać należy, iż rekompensata z art. 10 ust. 1 ustawy o transakcjach handlowych przysługuje powodowi niezależnie od rzeczywiście poniesionych kosztów odzyskania należności.

Sąd nie podzielił przy tym stanowiska pozwanego, iż strony zawarły jedną umową, która stanowiła jedną transakcję handlową. W ocenie Sądu istotne jest, że jeżeli strony transakcji handlowych zastrzegły w umowie, że świadczenie pieniężne będzie następować częściami, uprawnienie do kwoty, o której mowa art. 10 ust. 1 ustawy przysługuje odrębnie od niezapłaconej części. W § 2 umowy strony wprost zastrzegły, że przedmiot umowy będzie realizowany sukcesywnie przez okres 12 miesięcy, natomiast w § 3 ustalono, że pozwany będzie płacił powodowi za poszczególne elementy przedmiotu umowy na podstawie różnych faktur VAT. Wobec powyższego w ocenie Sądu powód ma prawo domagać się od pozwanego kwoty 40 Euro jako rekompensaty za koszty odzyskiwania należności od każdej ze wskazanych faktur. Każda z kwot wyszczególnionych w powyższych dokumentach- fakturach była zapłacona po ustalonym 60 dniowym terminie płatności i od każdej z nich powód nabył uprawnienie do odsetek o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Za zasadny w części natomiast należało uznać zarzut pozwanego, co do żądania przez powoda odsetek ustawowych. Zgodnie bowiem z treścią art. 7 ust. 1 powyższej ustawy, jeżeli dłużnik w terminie określonym w umowie albo wezwaniu nie dokona zapłaty na rzecz wierzyciela, który spełnił określone w umowie świadczenie niepieniężne, wierzycielowi przysługują bez odrębnego wezwania odsetki w wysokości odsetek za zwłokę na podstawie art. 56 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, chyba że strony ustaliły wyższe odsetki za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty. Wskazać należy, że w umowie strony nie ustaliły sposobu rozliczania odsetek za opóźnienie. Sąd podziela stanowisko Sądu Apelacyjnego w Warszawie wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 września 2014r. w sprawie I ACa 287/14, że w przypadku spełnienia warunków zastosowania art. 7 ustawy z 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych jako przepisu szczególnego wyłączone jest stosowanie normy ogólnej wyrażonej w art. 481 § 2 k.c. Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych orzekł jak w pkt 1 sentencji wyroku. O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 7 ust. 1 powyższej ustawy w zw. z art. 56 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Sąd w pkt 2 oddalił powództwo w zakresie żądania przez powoda odsetek ustawowych.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i 99 k.p.c. zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 227 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany zarzucając naruszenie przepisów ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (art. 10), poprzez przyjęcie, iż powodowi należy się rekompensata oraz odsetki w brzmieniu określonym zaskarżonym wyrokiem , jak również zarzucając sprzeczność ustaleń faktycznych ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Zdaniem strony pozwanej, stronie powodowej nie należy się rekompensata za koszty odzyskiwania należności, bowiem powód żadnych kosztów w tym zakresie nie poniósł. Jedynym „kosztem odzyskiwania należności” były noty odsetkowe oraz wezwania do zapłaty. Przedsądowe działania powoda ograniczyły się jedynie do sporządzenia not odsetkowych za każda fakturę, oraz do sporządzenia przesądowego wezwania do zapłaty przez pełnomocnika procesowego, któremu, za reprezentowanie powoda należy się ustawowe wynagrodzenie rekompensujące te „koszty”. Zdaniem pozwanego dochodzenie od pozwanego przez powoda bez poniesienia przez niego kosztów na odzyskanie należności przeterminowanych jest nadużyciem prawa uregulowanym w art. 5 Kodeksu cywilnego. Dodatkowo, zdaniem pozwanego, żądana „opłata” po 40 euro od każdej przeterminowanej faktury, stanowi niedopuszczalną, sprzeczną z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego, karę umowną lub niedopuszczalna lichwę. W stanie faktycznym niniejszej sprawy dochodzenie przez powoda zryczałtowanej opłaty po 40 euro od każdej faktury jest nie tylko sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa, ale również jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Pozwany wniósł o: zmianę zaskarżonego wyroku Sądu I instancji i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na rzecz pozwanego od powoda kosztów postępowania za obydwie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych ewentualnie o uchylenie wyroku Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania i orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Powód wniósł o oddalenie apelacji pozwanego oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania sądowego w postępowaniu apelacyjnym obejmujących koszty zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja okazała się bezzasadna.

Jak słusznie wskazał powód w odpowiedzi na apelację , Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego. W myśl bowiem art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych wierzycielowi …. przysługuje od dłużnika z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności równowartość kwoty 40 euro przeliczonych na złote według średniego kursu Euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie stało się wymagalne. Wobec brzmienia owego przepisu nie ma zatem znaczenia czy powód poniósł jakiekolwiek koszty odzyskiwania należności. Kwota 40 euro ma charakter ryczałtu, a możliwość jej naliczania jest uzależniona od wyłącznie od wykazania opóźnienia w zapłacie należności, czego pozwany nie kwestionował. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 11 grudnia 2015 r. (III CZP 94/15), jednoznacznie stwierdził , iż „ Rekompensata za koszty odzyskiwania należności w wysokości 40 euro, przewidziana w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 403), przysługuje wierzycielowi bez konieczności wykazania, że koszty te zostały poniesione.” Powód nie miał zatem obowiązku wykazywania poniesienia kosztów odzyskiwania należności. Nie wiadomo zatem w czym pozwany upatruje w opłacie 40 Euro przewidzianej przecież stosownym przepisem , niedopuszczalną karę umowną czy lichwę jak również nadużycie prawa. Podobnie należy ocenić zarzut sprzeczności powyższej opłaty ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa i z zasadami współżycia społecznego. Powód skorzystał wyłącznie ze swoich uprawnień przewidzianych przez obowiązujące prawo i nie można tego w żaden sposób poczytać za sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa , zasadami współżycia społecznego czy też za nadużycie prawa. Pozwany uregulował zobowiązania z opóźnieniem , musi zatem ponieść tego skutki przewidziane przez stosowne przepisy. Apelacja stanowi zatem wyłącznie polemikę z prawidłowymi ustaleniami sądu I instancji.

Apelację zatem oddalono w myśl art. 385 kpc , orzekając o kosztach postępowania odwoławczego na podstawie art. 98 kpc.