Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Grażyna Szczęsna-Malowany

Protokolant: prot. sądowy - stażysta Łukasz Sierdziński

po rozpoznaniu dnia 11 kwietnia 2016 r.

sprawy R. W. s. A. i J., ur. (...)
w E.

obwinionego o wykroczenie z art. 92 § 1 kw w związku z § 95 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 31 lipca 2002 r.

w sprawie znaków i sygnałów drogowych /Dz. U. Nr 170, poz. 1393/

na skutek apelacji wniesionej przez obwinionego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie

z dnia 20 sierpnia 2015 r. sygn. akt IV W 616/15

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie.

VI Ka 206/16 UZASADNIENIE

R. W. został obwiniony o to, że w dniu 19 sierpnia 2014 roku o godz. 17:53 na ul. (...) przy ul. (...) w W., kierując pojazdem marki P. o numerze rejestracyjnym (...), nie zastosował się do sygnalizatora S-1, nadającego sygnał świetlny czerwony – zakaz wjazdu za sygnalizator, co zostało zarejestrowane za pomocą urządzenia do pomiaru pojazdów (...), tj. za wykroczenie z art. 92 § 1 k.w. w związku z § 95 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych /Dz.U. Nr 170, poz. 1393/.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie wyrokiem z dnia 20 sierpnia 2015 roku w sprawie o sygn. akt IV W 616/15 obwinionego R. W. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to na podstawie art. 92 § 1 k.w. skazał go, a na podstawie art. 92 § 1 k.w. w zw. z art. 24 § 1 i 3 k.w. wymierzył obwinionemu karę grzywny w wysokości 300, 00 (trzysta) złotych; na podstawie art. 119 § 1 k.p.w. zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 130, 00 (sto trzydzieści) złotych tytułem kosztów sądowych, w tym kwotę 30, 00 (trzydzieści) złotych tytułem opłaty.

Z powyższym wyrokiem nie zgodził się obwiniony. Zaskarżył przedmiotowe orzeczenie w całości, zarzucając mu: 1. naruszenie prawa materialnego w postaci art. 45 ust. 1 Konstytucji RP w zw. z art. 6 ust. l EKPCz poprzez naruszenie prawa do rzetelnego postępowania sądowego, a wyrażające się w nieuwzględnieniu wniosku obwinionego o zmianę, nowo wyznaczonego, w sposób niespodziewany przez stronę, terminu rozprawy, z przyczyn tożsamych, na podstawie których, sąd nie uwzględnił wniosku obwinionego, a w konsekwencji zmienił wcześniej wyznaczony termin rozprawy, co uniemożliwiło obwinionemu, uczestnictwo na rozprawie, a zatem realną obronę jego interesów procesowych, a co w sytuacji braku możliwości wglądu do akt sprawy na etapie postępowania wyjaśniającego naruszało prawo do obrony obwinionego, o którym mowa w art. 6 ust.3 EKPCz,

2. naruszenie przepisów postępowania, a mające wpływ na treść orzeczenia, polegające na przyjęciu, iż w aktach sprawy, zgodnie z deklaracją oskarżyciela publicznego k-15 poz.40 znajduje się legalizacja do urządzenia pomiarowego "fotoradaru", podczas gdy takiej legalizacji brak, tj. art. 2 §2 w zw. z art.8 k.p.w.,

3. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na jego treść, a polegające na nie przeprowadzeniu dowodu i przyjęciu jedynie oświadczenia od oskarżyciela publicznego na rozprawie, o braku zapisów monitoringu, a nie zwrócenie się w tej materii, zgodnie z wnioskiem dowodowym obwinionego do właściwej jednostki straży miejskiej, tym bardziej, iż
na przedmiotowym skrzyżowaniu ulic znajdowały się różne rodzaje monitoringu, tj. art. 7 k.p.k.
w zw. z art. 39 k.p.w. Biorąc powyższe pod uwagę obwiniony wniósł o uchylenie wyroku
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji. Na rozprawie odwoławczej obwiniony wniósł, jako wniosek ewentualny, o umorzenie postępowania wobec utraty przez Straż Miejską uprawnień oskarżyciela publicznego w przypadku ujawnienia i zarejestrowania czynu przy użyciu urządzenia rejestrującego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obwinionego w zakresie w jakim podnosi rażące naruszenie prawa do obrony okazała się zasadna i zasługuje na uwzględnienie, co skutkować musi uchyleniem zaskarżonego wyroku i ponownym rozpoznaniem sprawy przez Sąd I instancji. Natomiast jako niezasadny należy uznać wniosek obwinionego o umorzenie postępowania w tej sprawie, albowiem o ile istotnie na mocy ustawy z dnia 24 lipca 2015r. Straż Miejska z dniem 1 stycznia 2016r. utraciła uprawnienia do wykonywania kontroli ruchu drogowego wobec kierującego pojazdem naruszającego przepisy ruchu drogowego w przypadku ujawnienia i zarejestrowania czynu przy użyciu urządzenia rejestrującego, to jednak z art.17§3 kpsw wynika, że strażom gminnym (miejskim) uprawnienia te przysługują, gdy w zakresie swego działania, w tym w trakcie przeprowadzonych czynności wyjaśniających ujawniły wykroczenie i wystąpiły z wnioskiem o ukaranie. Należy zatem przyjąć, że kontrole przy pomocy urządzeń rejestrujących dokonane przed 1 stycznia 2016r. były przez Straż Miejska dokonywane w zakresie ich działania i w tym zakresie mają uprawnienie do wnoszenia i popierania przed sądami wniosków o ukaranie.

Przechodząc do zarzutów zawartych w apelacji obwinionego, w ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy dokonując nagłej zmiany terminu rozprawy na dzień 20 sierpnia 2015 roku wyznaczonej pierwotnie na dzień 2 września 2015 roku, jak i wobec rozpoznania wniosku obwinionego o zmianę tego terminu rozprawy dopiero na rozprawie w dniu 20 sierpnia 2015 roku, co w rezultacie skutkowało wydaniem wyroku zaocznego wobec obwinionego bez jego obecności, mimo iż chciał wziąć w niej udział, naruszył prawo do obrony obwinionego R. W..

Zważyć bowiem należy, że Sąd Rejonowy na rozprawie w dniu 7 maja 2015 roku wobec wniosku obwinionego o zmianę terminu rozprawy z uwagi na kolizję terminu, odroczył rozprawę w tym dniu i wyznaczył kolejny termin rozprawy na dzień 2 września 2015 roku. Termin ten został przez obwinionego odnotowany i nie stanowił dla niego kolizji również wobec jego obowiązków zawodowych(k.41). Następnie, Sędzia referent zarządzeniem z dnia 26 czerwca 2015 roku w związku z planowanym urlopem zmieniła termin rozprawy z 2 września 2015r. na dzień 20 sierpnia 2015 roku. Zarządzenie Sędziego wykonano dnia 16.07.2015 roku (k. 44 a), a obwiniony w dniu 24 lipca 2015 roku po otrzymaniu tej informacji nadesłał do Sądu faksem wniosek o zmianę przedmiotowego terminu z uwagi na wcześniej zaplanowany urlop w miesiącu sierpniu. Przedmiotowy wniosek ponowił w dniu 11 sierpnia 2015 roku na biurze podawczym Sądu(k.46). Sąd Rejonowy przed terminem rozprawy nie odniósł się do tego wniosku, natomiast w dniu 20 sierpnia 2015 roku Sąd ten przeprowadził rozprawę pod nieobecność obwinionego, który uprzednio deklarował, że chce wziąć w niej udział i wydał wyrok, czym
w ocenie Sądu Okręgowego naruszył jego prawo do obrony.

Sąd odwoławczy podziela stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia
5 lutego 2003 r. (sygn. akt IV KKN 355/99), z treści którego wynika, że przepisy zezwalające na rozpoznanie sprawy pod nieobecność oskarżonego mają charakter wyjątkowy, a więc mogą znaleźć zastosowanie tylko wówczas gdy z okoliczności sprawy wynika, że nieobecność ani nie ograniczy prawa do obrony oskarżonego, ani w inny sposób nie wpłynie ujemnie na prawidłowość wyrokowania. Choć zatem sąd ma prawo przeprowadzić postępowanie pod nieobecność oskarżonego to prawo to może zostać zrealizowane jedynie pod warunkiem starannego rozważenia, czy okoliczności danej sprawy uzasadniają skorzystanie z wyjątku od przepisów gwarantujących oskarżonemu prawo do działania w procesie osobiście lub za pośrednictwem obrońcy.

Przyznać należy, że w dniu 20 sierpnia 2015 roku nieobecność oskarżonego choć nie była usprawiedliwiona zgodnie z wymogami prawa, co dawało możliwość Sądowi I instancji zastosowania art. 74 § 1 k.p.w., to jednakże obwiniony dwukrotnie sygnalizował chęć wzięcia w niej udziału, na co wskazują pisma obwinionego o zmianę terminu rozprawy.

Podnieść też należy, że Sąd pierwszej instancji nie rozstrzygnął wniosku obwinionego o zmianę rozprawy wcześniej, niż przed rozpoczęciem rozprawy w dniu 20 sierpnia 2015 roku i nie przychylił się do wniosku oskarżonego wskazując, że nie udokumentował w żaden sposób niemożliwości stawiennictwa, a w ocenie Sądu sam urlop nie stanowi przyczyny dla której Sąd mógłby uznać nieobecność obwinionego za usprawiedliwioną. Niemniej Sąd I instancji wobec swojego zarządzenia nie dostrzegł, iż podstawą do zmiany uprzedniego terminu stał się także urlop samego Sędziego referenta. W ten sposób niewątpliwie zostało naruszone prawo do obrony obwinionego, który również chciał skorzystać z przysługujących mu praw, w tym z prawa do urlopu, co spowodowało konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Zgodnie z art. 109 § 2 k.p.o.w. w zw. z art. 436 k.p.k. Sąd ograniczył rozpoznanie środka odwoławczego tylko do tego uchybienia podniesionego przez skarżącego w pierwszej kolejności, albowiem rozpoznanie w tym zakresie jest wystarczające do wydania orzeczenia, a rozpoznanie pozostałych uchybień byłoby przedwczesne dla dalszego toku postępowania. Sąd Rejonowy ponownie rozpoznający sprawę będzie miał na względzie obowiązujące przepisy prawa procesowego co do prawa obwinionego do uczestniczenia w rozprawie, przeprowadzi stosowne postępowanie dowodowe, a zebrany materiał dowodowy oceni w sposób czyniący zadość przepisom art. 8 k.p.o.w. w zw. z art. 7 k.p.k. bacząc na regułę zawartą w art. 5 § 2 k.p.k.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy, w oparciu o dyspozycję art. 109 § 2 k.p.o.w.
w zw. z art. 437 § 2 k.p.k. orzekł jak w wyroku.

SSO Grażyna Szczęsna-Malowany