Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący - SSO Piotr Sałamaj

Protokolant - st. sekr. sąd. Eliza Sandomierska

po rozpoznaniu w dniu 28 sierpnia 2013 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. B.

przeciwko T. M. (1), A. M. i A. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanych T. M. (1), A. M. i A. K. solidarnie na rzecz powoda Z. B. kwotę 110.856,33 zł (sto dziesięć tysięcy osiemset pięćdziesiąt sześć złotych trzydzieści trzy grosze) z ustawowymi odsetkami od dnia 6 października 2011 r.;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 9.163 zł (dziewięć tysięcy sto sześćdziesiąt trzy złote) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt VIII GC 292/11

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 6 października 2011 r. powód Z. B. wniósł o zasądzenie solidarnie od T. M. (1), A. M. i A. K. kwoty 110.916,33 zł z ustawowymi odsetkami od dnia następnego po dniu wniesienia pozwu oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że sprzedał PPUH (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w D. towar, za który dłużna spółka nie zapłaciła, wobec czego wystąpił na drogą postępowania sądowego. Prowadzone przeciwko dłużnej spółce, w oparciu o uzyskany tytuł wykonawczy, postępowanie egzekucyjne zostało umorzone postanowieniem z dnia 30 grudnia 2010 r. wobec bezskuteczności egzekucji. Powód wyjaśnił, że momencie zaciągnięcia zobowiązania pozwani pełnili funkcję członków zarządu dłużnej spółki, tym samym uzasadniona jest ich odpowiedzialność w oparciu o art. 299 k.s.h. Pozwani jako reprezentanci spółki nie złożyli w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości PPHU (...) spółki z o.o. Powód dodał, że wcześniej prowadzone przeciwko pozwanym postępowanie sądowe zakończyło się wyrokiem oddalającym powództwo z uwagi na jego przedwczesność, wobec czego nie można mówić o powadze rzeczy osądzonej. Na kwotę dochodzoną pozwem składa się: 52.393,61 zł tytułem należności głównej, 57.526,72 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie, 939 zł tytułem kosztów procesu oraz 60 zł tytułem odpisu pełnego z KRS.

W odpowiedzi na pozew pozwani wnieśli o odrzucenie pozwu, ewentualnie o jego oddalenie oraz zasądzenie od powoda kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazali, że powód już uprzednio wszczął postępowanie sądowe przeciwko pozwanym o zapłatę kwoty 52.393,61 zł. Sprawa ta obejmowała to samo roszczenie, które jest przedmiotem żądań w niniejszej sprawie oraz toczyła się między tymi samymi stronami, zachodzi zatem powaga rzeczy osądzonej. Pozwani wskazali na moc wiążącą wyroku w sprawie I C 243/05 Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim, podnosząc, że fakt, iż powództwo zostało oddalone przedwcześnie nie uzasadniania stanowiska powoda, że w niniejszej sprawie nie zachodzi powaga rzeczy osądzonej, powód bowiem w sprawie I C 243/05 nie przedstawił żadnych dowodów świadczących o bezskuteczności egzekucji.

Niezależnie od powyższego pozwani zakwestionowali roszczenie powoda co do zasady i wysokości. Ponadto pozwani podnieśli zarzut przedawnienia podając, że o bezskuteczności egzekucji przeciwko dłużnej spółce powód został zawiadomiony już w piśmie z dnia 17 września 2004 r. Drugie postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte w maju 2006 r. Powód mając wiedzę o wszczęciu drugiej egzekucji z nieruchomości, która była obciążona hipotekami na łączną sumę przewyższającą jej wartość ustaloną już w pierwszym postępowaniu egzekucyjnym, winien już w maju 2006 r. podjąć działania zmierzające do zaspokojenia swych roszczeń na podstawie art. 299 § 1 k.s.h.

Pozwani stwierdzili również, że nawet gdyby we właściwym czasie zostało wszczęte postępowanie upadłościowe lub układowe powód nie uzyskałaby zaspokojenia swojej wierzytelności. Stwierdzili, że działalność dłużnej spółki w III kwartale 2002 r. była prowadzona ze stratą, z tendencją wzrostową, co zakłócało możliwość zaspokojenia należności kontrahentów. Świadczy to o tym, że majątek spółki nie pozwoliłby na zaspokojenie powoda nawet gdyby zostało wszczęte postępowanie upadłościowe.

Wreszcie zarzucili, że powód nie wskazał czasokresu wyliczenia odsetek ustawowych.

W piśmie z dnia 11 stycznia 2012 r. pozwani zakwestionowali także zasadność żądania przez powoda kosztów procesu i opłaty za odpis z KRS.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej jako dłużna spółka lub spółka (...)) została wpisana do rejestru handlowego nr (...) w dniu 29 grudnia 1992 r. Jako członkowie zarządu dłużnej spółki zostali wpisani T. M. (1), A. M. i A. K..

W dniu 27 lutego 2003 r. spółka (...) została przerejestrowana do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...). Jako członkowie zarządu dłużnej spółki zostali wpisani D. K. i P. K..

(dowód: odpis pełny z rejestru handlowego nr (...) dłużnej spółki k. 35-38, pismo Sądu Rejonowego XVIII Wydział Gospodarczy KRS w Szczecinie z 16.02.2005 r. k. 39, odpis pełny z KRS dłużnej spółki k. 25-32)

Powód, prowadząc działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe (...), sprzedała w 2002 r. spółce (...) materiały (wyroby) hutnicze. Z tytułu tej sprzedaży powód wystawił faktury VAT nr (...), płatne odpowiednio do dnia 29 sierpnia 2002 r. i do dnia 5 września 2002 r., na łączną kwotę 52.393,61 zł.

W chwili zawarcia umów sprzedaży członkami zarządu dłużnej spółki byli pozwani.

(niesporne, a nadto dowód: odpis pełny z rejestru handlowego nr (...) dłużnej spółki k. 35-38, zeznania powoda Z. B. k. 165-166, zeznania pozwanego T. M. (1) k. 166-168)

W bilansie dłużnej spółki sporządzonym na dzień 31 grudnia 2001 r. jej pasywa zostały określone na kwotę 2.234.374,94 zł.

Według rachunku zysków i start za okres od dnia 1 stycznia 2001 r. do dnia 31 grudnia 2001 r. spółka (...) poniosła stratę w wysokości 375.522,19 zł.

W deklaracji o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) przez podatnika podatku dochodowego od osób prawnych za okres od dnia 1 stycznia 2002 r., do dnia 30 kwietnia 2002 r. dłużna spółka wskazała stratę w wysokości 153.476,31 zł. Wysokość tej straty za okres od 1 stycznia do 31 maja 2002 r. wyniosła 101.699,68 zł, za okres od 1 stycznia do 31 sierpnia 2002 r. kwotę 353.270,85 zł, natomiast za okres od 1 stycznia do 30 września 2002 r. kwotę 413.167,47 zł.

( dowód: deklaracje o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) przez podatnika podatku dochodowego od osób prawnych k. 87-90, bilans dłużnej spółki na dzień 31.12.2001 r. k. 91; rachunek zysków i strat za okres od 1.01.2001 r. do 31.12.2001 r. k. 92 oraz w aktach sprawy IV K 1474/03 k. 50)

Spółka (...) już w 2001 r. znalazła się w sytuacji kryzysowej, która uzewnętrzniała się w malejącej produkcji i malejącej rentowności, narastających stratach, rosnącym zadłużeniu i pogarszającej się płynności finansowej. Spółka nie osiągnęła stanu niedoboru majątku na pokrycie zobowiązań w ciągu 2001 r., ani w ciągu pierwszego kwartału 2002 r.

Od 2002 r. sytuacja kryzysowa spółki zaostrzyła się. Dłużna spółka osiągnęła stan trwałego zaprzestania płacenia długów w marcu 2002 r.

W dacie zawarcia z powodem umowy sprzedaży spółka była niewypłacalna, tj. trwale zaprzestała płacenia długów.

(dowód: opinia pisemna biegłego sądowego S. M. k. 180-198, k. 222 - nagranie z rozprawy od 00:04:44 do 00:19:14)

Powód dowiedział się o złej sytuacji finansowej spółki we wrześniu 2002 r.

(dowód: zeznania powoda k. 165-166)

W dniu 30 lipca 2002 r. dłużna spółka złożyła podanie o otwarcie postępowania układowego. Podanie zostało zwrócone zarządzeniem z dnia 9 września 2002 r. z uwagi na brak uzupełnienia braków formalnych podania. W dniu 25 września 2002 r. spółka (...) ponownie złożyła podanie o otwarcie postępowania układowego, które również zostało zwrócone wobec nie uzupełnienia braków formalnych tego pisma.

Do podania o otwarcie postępowania układowego dłużna spółka załączyła: 1) wykaz wierzycieli objętych postępowaniem układowym - na dzień 16.09.2002 r. spółka posiadała zobowiązania wobec 34 wierzycieli na łączną kwotę 656.282,52 zł; 2) wykaz wierzycieli nie objętych postępowaniem układowym - dłużna spółka posiadała zobowiązania wobec 4 podmiotów na łączna kwotę 425.320,96 zł.

(dowód: zarządzenie z 9.09.2002 r. w sprawie o sygn. akt XIII Ukł 23/02 k. 40 akt sprawy IV K 1474/03, zarządzenie z 17.02.2003 r. w sprawie XIII Ukł 47/02 k. 48 akt sprawy IV K 1474/03, wykaz wierzycieli objętych postępowaniem układowym na dzień 16.09.2002 r. k. 71-77 akt IV K 1474/03, wykaz wierzycieli nie objętych postępowaniem układowym k. 84 akt IV K 1474/03, zeznania pozwanego T. M. k. 166-167)

Należność wynikająca z wystawionych przez powoda faktur VAT nie została uiszczona przez dłużną spółkę wobec czego powód wystąpił na drogę sądową.

(niesporne)

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym w sprawie o sygn. akt VIII GNc 1210/02 z dnia 21 listopada 2002 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy nakazał pozwanemu Przedsiębiorstwu Produkcyjno – Usługowo - Handlowemu (...) spółce z o.o. w D. aby zapłacił powodowi Z. B. kwotę 52.393,61 zł z ustawowymi odsetkami od kwot: 40.806,29 zł od dnia 30 sierpnia 2002 r., 11.587,32 zł od dnia 6 września 2002 r. oraz kwotę 936 zł tytułem kosztów procesu.

W dniu 17 stycznia 2003 r. powyższemu nakazowi zapłaty została nadana klauzula wykonalności.

(dowód: odpis nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym w sprawie VIII GNc 1210/02 z dnia 21.11.2002 r. k. 22-23)

W oparciu o przedmiotowy tytuł wykonawczy powód wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnej spółce, które było prowadzone pod sygn. akt KM 2001/02.

Dłużna spółka była właścicielem nieruchomości położonej w województwie (...), powiat (...), gmina D. przy ul. (...) o obszarze 1,7611 ha, dla której Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim prowadził księgę wieczystą nr (...).

Na skutek wniosku Komornika Sądowego Rewiru II przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim w dniu 12 kwietnia 2003 r. w księdze prowadzonej dla tej nieruchomości dokonano wpisu ostrzeżenia o wszczęciu egzekucji na zaspokojenie należności powoda.

W piśmie z dnia 16 kwietnia 2004 r. Komornik Sądowy Rewiru II przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim poinformował powoda, że pierwsza licytacja nieruchomości nie doszła do skutku z powodu braku reflektantów. Nikt z reflektantów nie zaoferował nawet ceny wywoławczej.

W piśmie z dnia 17 września 2004 r. komornik sądowy powiadomił powoda, że druga licytacja tej nieruchomości również nie doszła do skutku, gdyż nikt z reflektantów nie zaoferował nawet ceny wywoławczej. Komornik pouczył jednocześnie powoda o możliwości złożenia wniosku o przejęcie nieruchomości na własność za dwie trzecie sumy oszacowania.

(dowód: pismo powoda z 25.11.2002 r. k. 2 akt sprawy KM 2001/02, wniosek Komornika Sądowego Rewiru II przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim z 28.01.2003 r. k. 20 akt KM 2001/02, odpis z księgi wieczystej nr (...) k. 80-83, pismo Komornika Sądowego z 16.04.2004 r. k. 84 oraz w aktach KM 2001/02 k. 34, pismo Komornika Sądowego z 17.09.2004 r. k. 85 oraz w aktach KM 2001/02 k. 36, zeznania świadka K. K. (1) k. 162-163)

W dziale IV księgi wieczystej nr (...) dokonano: 1) w dniu 7 sierpnia 2002 r. wpisu hipoteki kaucyjnej do kwoty 1.000.000 zł na rzecz (...) Bank (...) S.A. w S., 2) w dniu 12 kwietnia 2003 r. wpisu hipoteki przymusowej w kwocie 8.660 zł na rzecz Skarbu Państwa – Naczelnika US w S., 3) w dniu 23 października 2003 r. wpisu hipoteki przymusowej w kwocie 254.498 zł na rzecz (...) Oddział w S., 4) w dniu 23 października 2003 r. wpisu hipoteki przymusowej w kwocie 3.083 zł na rzecz Skarbu Państwa – Naczelnika US w S., 5) w dniu 23 lutego 2004 r. wpisu hipoteki przymusowej w kwocie 93.586,19 zł na rzecz (...) spółki z o.o. w O., 6) w dniu 16 marca 2004 r. wpisu hipoteki przymusowej w kwocie 36.764 zł na rzecz Gminy D..

(dowód: odpis z księgi wieczystej nr (...) k. 80-83)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 1 czerwca 2004 r. (sygn. akt IV K 1474/03) Sąd Rejonowy w Bydgoszczy uznał oskarżonego T. M. (1) za winnego tego, że w okresie od dnia 1 sierpnia do dnia 6 sierpnia 2002 r. działając czynem ciągłym doprowadził Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowe (...) z siedzibą w (...) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci wyrobów hutniczych w postaci blach o łącznej wartości 52.393,61 zł w ten sposób, iż wykorzystał błędne przeświadczenie przedstawiciela pokrzywdzonej firmy co do wypłacalności przedsiębiorstwa i doprowadził do zawarcia umowy sprzedaży ww. wyrobów na podstawie faktur VAT (...) z odroczonym terminem płatności, a następnie nie uregulował wymagalnych należności, tj. występku z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. skazał oskarżonego na karę 1 roku pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 § 2 k.k. na karę 40 stawek dziennych grzywny, przyjmując wartość jednej stawki w kwocie 20 zł (pkt I. wyroku); na podstawie art. 69 § 1 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawiesił wykonanie wobec oskarżonego orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres 2 lat próby.

(dowód: odpis wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 1.06.2004 r. k. 40- 41)

W dniu 17 marca 2005 r. Z. B. wytoczył powództwo przeciwko T. M. (1), A. M. i A. K. o zapłatę kwoty 52.393,61 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu. W uzasadnieniu wskazał, że w oparciu o prawomocny nakaz zapłaty wszczął postępowanie egzekucyjne, w toku którego komornik dokonał zajęcia nieruchomości należącej do dłużnej spółki. Licytacja tej nieruchomości nie doszła do skutku z powodu braku oferentów. Podniósł, że podstawą prawną powództwa jest art. 299 § 1 k.s.h.

Wyrokiem z dnia 27 października 2005 r. Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim w sprawie o sygn. akt I C 243/05 oddalił powództwo oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanych kwotę 3.615 zł tytułem kosztów procesu. Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wskazał, że egzekucja z majątku spółki nie jest bezskuteczna. Po przeprowadzeniu drugiej licytacji nieruchomość spółki nie została przejęta przez powoda i dalej wchodzi w skład majątku dłużnika, co czyni zasadnym przyjęcie, że wierzyciel może jeszcze zostać skutecznie zaspokojony, tym bardziej, że inni wierzyciele złożyli wniosek o prowadzenie egzekucji z nieruchomości. Powód może więc przyłączyć się do wszczętego postępowania egzekucyjnego z nieruchomości i w ten sposób zaspokoić swoją wierzytelność. W tej sytuacji powództwo okazało się przedwczesne z uwagi na to, że egzekucja co do spółki się nie zakończyła i w skład jej majątku wchodzą aktywa pozwalające na zaspokojenie wierzyciela.

Wyrokiem z dnia 9 listopada 2006 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie (sygn. akt II Ca 1023/06) oddalił apelację powoda.

(dowód: opis wyroku Sądu Rejonowego w S. S.. z 27.10.2005 r. z uzasadnieniem k. 42- 48, odpis wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z 9.11.2006 r. k. 150)

Powód ponownie wszczął egzekucję z nieruchomości należącej do spółki (...), dla której Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim prowadził księgę wieczystą nr (...).

W dniu 23 października 2009 r. nieruchomość dłużnej spółki została sprzedana.

Postanowieniem z dnia 15 lutego 2010 r. w sprawie o sygn. akt I Co 964/07 Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim ustalił sumę podlegającą podziałowi ze sprzedaży nieruchomości na kwotę 489.173,30 zł. W wyniku tego podziału ustalono, że na rzecz powoda podlega wypłaceniu kwota z tytułu kosztów postępowania egzekucyjnego w wysokości 1.460,80 zł. Powód nie uzyskał żadnej wpłaty na poczet wierzytelności stwierdzonej nakazem zapłaty wydanym w dniu 21 listopada 2002 r. oraz kosztów procesu.

Postanowieniem z dnia 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt KM 2001/02) Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim w sprawie egzekucyjnej wierzyciela Z. B. przeciwko dłużnikowi PPUH (...) spółce z o.o. w D. umorzył postępowanie egzekucyjne. W uzasadnieniu wskazano, że egzekucja z ruchomości, wynagrodzenia i wierzytelności jest bezskuteczna.

(dowód: pismo Komornika Sądowego Rewiru II przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim z 28.06.2006 r. k. 86 oraz w aktach KM 2001/02 k. 41, pismo Komornika Sądowego z 10.12.2009 r. k. 49 oraz w aktach KM 2001/02 k. 55, protokół z licytacji z dnia 23 października 2009 r. k. 57-59 akt sprawy KM 2001/02, postanowienie Komornika Sądowego z 30.12.2010 r. k. 21, postanowienie Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim z dnia 15.02.2010 r. w sprawie I Co 964/07 k. 455-463 akt sprawy KM 220/03, zeznania świadka K. K. (1) k. 162-163)

W piśmie z dnia 2 czerwca 2011 r. pełnomocnik powoda wezwał pozwanych do zapłaty kwoty 110.916,33 zł na którą złożyły się: kwota 52.393,61 zł tytułem należności głównej zasądzonej nakazem zapłaty z dnia 21 listopada 2002 r., 936 zł tytułem kosztów procesu orzeczonych tym nakazem, 57.526,72 zł tytułem odsetek ustawowych zasądzonych powyższym nakazem obliczonych do dnia 2 czerwca 2011 r. oraz kwota 60 zł tytułem wpisu z KRS.

W odpowiedzi z 21 czerwca 2011 r. pełnomocnik - w imieniu pozwanych - odmówił zapłaty powołując się na zarzut przedawnienia oraz wskazując, że w czasie powstania wierzytelności sytuacja finansowa spółki nie rokowała jej zaspokojenia nawet wtedy, gdyby pozwani we właściwym czasie wszczęli postępowanie upadłościowe.

W dalszej korespondencji powód podtrzymał swoje stanowisko wyjaśniając, że o bezskuteczności egzekucji wobec dłużnej spółki dowiedział się w momencie doręczenia mu postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego.

(dowód: pismo pełnomocnika powoda z 2.06.2011 r. wraz z dowodem nadania i doręczenia k. 11-16, pismo pełnomocnika pozwanych z 21.06.2011 r. k. 17, pismo pełnomocnika powoda z 28.07.2011 r. wraz z dowodem nadania k. 18-20)

W dniu 20 lipca 2011 r. powód uiścił na rachunek Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 60 zł tytułem odpisu z KRS spółki (...).

(dowód: pokwitowanie uiszczenia opłaty sądowej k. 33)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało niemal w całości na uwzględnienie.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowił art. 299 § 1 k.s.h., zgodnie z którym jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.

Przesłankami odpowiedzialności członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością są: istnienie, w czasie kiedy dana osoba była członkiem zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, określonego zobowiązania tej spółki, stwierdzonego tytułem egzekucyjnym oraz bezskuteczność egzekucji tego zobowiązania.

Powód - zgodnie z regułą wynikającą z art. 6 k.c. - wykazał dołączonymi do pozwu dokumentami zaistnienie przesłanek warunkujących pociągnięcie pozwanych do odpowiedzialności na gruncie art. 299 § 1 k.s.h. Pozwani nie kwestionowali okoliczności, że zobowiązanie dłużnej spółki powstało w czasie kiedy byli członkami jej zarządu, jak również faktu bezskuteczności egzekucji z jej majątku.

Istnienie zobowiązania dłużnej spółki wobec powoda wynika z treści nakazu zapłaty z dnia 21 listopada 2002 r. Zresztą pozwany T. M. (1) w swoich zeznaniach przyznał fakt zawarcia przez dłużną spółkę z powodem umów sprzedaży, z których tytułu powód wywodził swoją wierzytelność stwierdzoną tytułem wykonawczym (k. 166). Analiza treści odpisu rejestru handlowego spółki (...) świadczy o tym, że w czasie kiedy zobowiązanie powoda powstało i stało się wymagalne pozwani byli członkami zarządu tej spółki (k. 35-38). Z kolei fakt bezskuteczności egzekucji został dowiedziony przez powoda dokumentem urzędowym – postanowieniem Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim z dnia 30 grudnia 2010 r. o umorzeniu postępowania egzekucyjnego (k. 21).

Pozwani w celu uwolnienia się od odpowiedzialności podnieśli w pierwszej kolejności zarzut powagi rzeczy osądzonej, a także zarzut przedawnienia. Nadto powołali się na wystąpienie okoliczności z art. 299 § 2 k.s.h. wskazując, że nawet w przypadku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powód nie uzyskałby zaspokojenia swojej wierzytelności. Twierdzili zatem, że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości wierzyciel nie poniósł szkody.

W pierwszym rzędzie należało dokonać oceny zarzutu powagi rzeczy osądzonej, jako zarzutu najdalej idącego, albowiem jego uwzględnienie skutkowałoby odrzuceniem pozwu bez konieczności przeprowadzania merytorycznej jego oceny.

Wyjaśnienia wymaga, że o powadze rzeczy osądzonej można mówić wówczas kiedy identyczny jest zakres zarówno podmiotowy (tożsamość podmiotów), jak i przedmiotowy (tożsamość roszczeń). Tożsamość roszczeń zachodzi kiedy sąd ma w obu sprawach orzec o tym samym, dysponując tymi samymi faktami, które mają spowodować ocenę tego samego żądania i kiedy rozstrzygnięcie jednej ze spraw oznacza rozstrzygnięcie także drugiej (postanowienie Sądu Najwyższego z 4 października 2012 r., I CKS 100/12, LEX nr 1231300 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z 1 czerwca 2011 r., II CSK 427/10, LEX nr 884996). Wymaganie jednakowości żądań odnosi się do merytorycznej istoty powództwa, rozumianej jako zwrócenie się do sądu o rozstrzygnięcie konkretnego, tożsamego w każdym aspekcie problemu prawnego, wyrosłego na gruncie tych samych faktów (wyrok Sądu Najwyższego z 24 marca 2011 r., sygn. akt I CSK 451/10, LEX nr 798236). Innymi słowy konieczną przesłanką odrzucenia pozwu z uwagi na powagę rzeczy osądzonej jest utrzymywanie się nadal tych samych okoliczności, które stanowiły podstawę rozstrzygnięcia, w pierwszej sprawie. Podstawą oceny, że sprawa nie została prawomocnie osądzona, może być zmiana jakiejkolwiek okoliczności, jeśli tylko ta właśnie okoliczność stała się przyczyną rozstrzygnięcia w pierwszej sprawie ( vide wyrok SN z dnia 18 kwietnia 1980 r., IV CR 85/80, System Informacji Prawnej LEX nr 2516).

Sąd stwierdza, że w sprawie I C 243/05 powód dochodził od pozwanych zapłaty kwoty należności głównej, stwierdzonej nakazem zapłaty z dnia 21 listopada 2002 r., na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. W niniejszej sprawie powód także wywodził swoje roszczenie wobec pozwanych z treści art. 299 § 1 k.s.h. domagając się, obok należności głównej stwierdzonej powyższym tytułem egzekucyjnym, także odsetek ustawowych, kosztów procesu oraz zwrotu opłaty za odpis z KRS dłużnej spółki. Brak było jednak podstaw do odrzucenia pozwu w zakresie kwoty 52.393,61 zł z uwagi na wystąpienie nowych okoliczności. W toku postępowania w sprawie I C 243/05 powód nie przedstawił bowiem postanowienia komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, a jedynie pismo komornika z dnia 17 września 2004 r. z którego wynikało, że do II licytacji nieruchomości dłużnej spółki nie doszło z uwagi na brak reflektantów. W sprawie tej Sąd Rejonowy oddalił żądanie pozwu uznając, że spółka posiada majątek w postaci nieruchomości, a zatem powód może uzyskać zaspokojenie (k. 42-48). W niniejszej zaś sprawie powód przedstawił pismo komornika sądowego z dnia 10 grudnia 2009 r. o sprzedaży przedmiotowej nieruchomości (k. 49) oraz postanowienie z dnia 30 grudnia 2010 r. o umorzeniu postępowania egzekucyjnego wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji (k. 21). Dodać należy, że z postanowienia Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim z dnia 15.02.2010 r. w sprawie I Co 964/07 wynika, że na skutek podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży tej nieruchomości powód uzyskał jedynie kwotę 1.460,80 zł tytułem kosztów postępowania egzekucyjnego (k. 455-463 akt sprawy KM 220/03). Dopiero zatem na podstawie tych dowodów jasnym się stało, że powód nie uzyska zaspokojenia swojej wierzytelności. Tym samym nie mogło być mowy o zaistnieniu tych samych okoliczności, które stanowiły podstawę rozstrzygnięcia w poprzedniej sprawie, a w konsekwencji o powadze rzeczy osądzonej.

Odnosząc się do wywodzonej przez pozwanych z art. 365 § 1 k.p.c. mocy wiążącej wyroku wydanego w sprawie I C 243/05 wskazać należy, że zakaz dokonywania ustaleń i ocen prawnych sprzecznych z osadzoną już uprzednio sprawą ma miejsce wówczas gdy wcześniejszy wyrok rozstrzyga daną kwestię, która ma znaczenie prejudycjalne w sprawie aktualnie rozpoznawanej. Innymi słowy Sądy muszą przyjmować, że dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak przyjęto to w prawomocnym wcześniejszym wyroku. Należy jednak odróżnić ocenę prawną okoliczności przytoczonych przez powoda w pozwie od oceny dowodów zaoferowanych przez niego dla ich wykazania. W odniesieniu do oceny tych dowodów sąd jest zobowiązany na gruncie art. 233 k.p.c. w każdej sprawie dokonać jej samodzielnie, nie może zatem poprzestać na ocenie dowodów przeprowadzonej przez sąd w innej sprawie.

Na uwzględnienie nie zasługiwał także podniesiony przez pozwanych zarzut przedawnienia. Na wstępie trzeba wskazać, że za ugruntowane w obecnym orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych należy uznać stanowisko, że do roszczeń wierzycieli spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przeciwko członkom jej zarządu (art. 299 k.s.h.) mają zastosowanie przepisy o przedawnieniu roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ( vide uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 7 listopada 2008, III CZP 72/08, LEX nr 460259).

Zgodnie z art. 442 ¹ § 1 i 2 k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

W odniesieniu do odpowiedzialności członków zarządu bieg tego terminu należy wiązać z momentem powzięcia przez wierzyciela wiedzy o bezskuteczności egzekucji przeciwko dłużnej spółce, wtedy to bowiem wierzyciel dowiaduje się o szkodzie.

Oczywiście nie można w każdym wypadku utożsamiać uzyskania przez wierzyciela wiedzy o niemożności uzyskania zaspokojenia wierzytelności od spółki, z powzięciem wiadomości o umorzeniu postępowania egzekucyjnego. Istota przesłanki „bezskuteczności egzekucji” w rozumieniu art. 299 k.s.h. nie ogranicza się bowiem wyłącznie do wykazania negatywnego rezultatu zakończonego postępowania egzekucyjnego, ale polega także na wykazaniu, że stan majątkowy spółki z o.o. nie pozwala na zaspokojenie jej wierzyciela. Wyjaśnienia jednakże wymaga, że to zwykle postanowienie o umorzeniu egzekucji jest uznawane za wystarczający środek dowodowy, za pomocą którego wierzyciel może wykazać bezskuteczność egzekucji z majątku spółki. Postanowienie to jest wydawane po zakończeniu postępowania egzekucyjnego, wówczas to zatem dopiero wiadomym jest, że z majątku dłużnej spółki wierzyciel nie uzyska zaspokojenia. W niniejszej sprawie postanowienie takie zostało wydane w dniu 30 grudnia 2010 r. i z tą datą należało wiązać rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia. W niniejszej sprawie pozew został wniesiony w dniu 6 października 2011 r., zatem nie mogło być mowy o upływie trzyletniego okresu przedawnienia.

Chybione były argumenty pozwanych o tym, że o bezskuteczności egzekucji z majątku spółki powód powinien powziąć wiadomość już toku pierwszej egzekucji z nieruchomości, która była obciążona hipotekami w wysokości przewyższającej jej wartość. Pozwani pomijają, że hipoteki przymusowe obciążające tą nieruchomość zostały ujawnione w księdze wieczystej odpowiednio w dniach 7.08.2002 r., 12.04.2003 r., 23.10.2003 r., 23.02.2004 r., 16.03.2004 r. (k. 82-83), a zatem jeszcze przed wszczęciem przez powoda postępowania w sprawie I C 243/05 (jak wynika z uzasadnienia wyroku z dnia 27 października 2005 r. pozew w tej sprawie został wniesiony w dniu 17 marca 2005 r., k. 43). Jak już wskazano powyżej w sprawie I C 243/05 Sąd Rejonowy oddalił powództwo wskazując, że powód może zostać zaspokojony z nieruchomości dłużnej spółki. W świetle treści tego wyroku nie sposób przyjąć za pozwanymi, że powód ,,winien już w maju 2006 r. podjąć stosowane czynności zmierzające do zaspokojenia swoich roszczeń w ramach regulacji zawartej w art. 299 § 1 k.s.h.” (k. 74). W czasie tym nie doszło jeszcze do sprzedaży nieruchomości oraz podziału sumy uzyskanej z tej sprzedaży, powód zatem wytaczając w tym okresie powództwo mógłby się ponownie ,,narazić” na jego oddalenie z uwagi na brak wykazania przesłanki bezskuteczności egzekucji. Wobec treści tego wyroku przyjąć należy, że powód mógł zasadnie przypuszczać, że przesłanka ta wystąpi dopiero po sprzedaży nieruchomości oraz formalnym zakończeniu postępowania egzekucyjnego, wówczas to bowiem znany stał się ostateczny rezultat egzekucji prowadzonej wobec dłużnej spółki.

Niezależnie od tego podnieść trzeba, że w odniesieniu do pozwanego T. M. (1) zastosowanie znajdował 20 letni termin przedawnienia (art. 442 ¹ § 2 k.c.) albowiem w stosunku do niego zapadł prawomocny wyrok skazujący za popełnienie na szkodę powoda przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. (k. 40). Niezależnie więc od przyjętej daty początkowego biegu terminu, przedawnienie roszczenia powoda wobec pozwanego T. M. na pewno nie nastąpiło.

Podstawą zwolnienia pozwanych od odpowiedzialności nie mogły być również ich twierdzenia o braku poniesienia przez powoda szkody pomimo niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Wskazać należy, że jak wynika z treści opinii biegłego sądowego dłużna spółka zawarła z powodem umowy sprzedaży (zaciągnęła zobowiązania) w czasie kiedy już zachodziły podstawy do ogłoszenia jej upadłości, tj. spółka w tym czasie osiągnęła stan trwałego zaprzestania płacenia długów. Okoliczność ta wynikała także pośrednio z przesłuchania pozwanego T. M. (1), który podniósł, że zobowiązanie powoda powstało w czasie kiedy spółka (...) miała już trudności z przepływami finansowymi (k. 167). Przyjąć zatem trzeba, że gdyby członkowie zarządu złożyli we właściwym czasie wniosek o ogłoszenie upadłości, to powód nie zawarłby z dłużną spółką umowy sprzedaży. Ponieważ jednak pozwani jako członkowie zarządu spółki (...) nie złożyli skutecznego podania o wszczęcie postępowania układowego, ani nie wnieśli o ogłoszenie upadłości zarządzanej przez siebie spółki, to zawarcie umów sprzedaży z powodem skutkowało po jego stronie szkodą w wysokości ceny sprzedanego dłużnej spółce towaru (wyrobów hutniczych), do której by nie doszło, gdyby pozwani dołożyli należytej staranności w wykonywaniu swojej funkcji, gdyż nie byłoby możliwe aby powód wszedł w kontakty handlowe z podmiotem będącym w stanie upadłości, czy nawet w stosunku, do którego wszczęto postępowanie układowe. Niezasadne są zatem argumenty pozwanych, że powód nie poniósł szkody, gdyż i tak nie zyskałby zaspokojenia jako wierzyciel upadłej spółki.

Biorąc pod uwagę powyższe wywody, a wiec nieskuteczność zarzutów pozwanych, Sąd uznał, że żądanie pozwu zasługiwało niemal w całości na uwzględnienie.

Podkreślić trzeba, że odpowiedzialność członków zarządu obejmuje także zasądzone w tytule wykonawczym, wydanym przeciwko spółce, koszty procesu ( vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 r., III CZP 118/06, LEX nr 203871). Powyższe wynika z tego, że odpowiedzialność członka zarządu ma charakter odpowiedzialności odszkodowawczej; jest to odpowiedzialność za szkodę wynikającą z braku uregulowania należności jako następstwa zawinionej przez nich utraty „zdolności majątkowej” spółki, powodującej bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce. Wierzyciel powołujący się na bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie może pozwać członka zarządu tej spółki na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. bez uprzedniego uzyskania tytułu egzekucyjnego przeciwko spółce. Skoro zatem wcześniejsze wystąpienie na drogę sądową przeciwko spółce jest konieczną przesłanką dochodzenia roszczeń od członków zarządu, to niezbędne jest poniesienie kosztów procesu. Jako element szkody ujmuje się także odsetki od należności głównej stwierdzonej w tytule wykonawczym, które zostały przez powoda skapitalizowane na dzień 2 czerwca 2011 r. i co do której to należności powód wezwał pozwanych w trybie art. 455 k.c. do zapłaty pismem z 2.06.2011 r. (k. 11). Sąd – przy pomocy kalkulatora ustawowych odsetek zamieszczonego w Systemie Informacji Prawnej LEX - dokonał weryfikacji wyliczenia tych odsetek uznając, że powód prawidłowo określił wysokość tego żądania na 57.526,72 zł.

Na uwzględnienie nie zasługiwało tylko żądanie zasądzenia kwoty 60 zł tytułem odpisu z KRS dłużnej spółki. W ocenie Sądu poniesienie tych kosztów nie było niezbędne do wytoczenia powództwa przeciwko pozwanym. Wskazać należy, że powód uzyskał wiedze o składzie osobowym zarządu dłużnej spółki z treści pisma Sądu Rejonowego z dnia 16 lutego 2005 r. (k. 39). O posiadaniu tych informacji świadczyło nadto wytoczenie przez powoda powództwa przeciwko pozwanym w sprawie I C 243/05.

Ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie zostały poczynione w oparciu o dowody z dokumentów, zeznania świadka K. K. (2) oraz powoda i pozwanego T. M. (1), a także opinię biegłego sądowego. Dowody z dokumentów nie były kwestionowane, co pozwala na przyjęcie za prawdziwe faktów z tych dokumentów wynikających. Nie budziła wątpliwości wiarygodność zeznań świadka K. K. (1) (asesora komorniczego). Wskazane dowody osobowe korespondowały z treścią dokumentów, stanowiąc ich uzupełnienie. Opinia biegłego sądowego została sporządzona w sposób wyczerpujący tezę dowodową, okazała się logiczna i spójna, a po jej ustnym uzupełnieniu nie była podważana przez żadną ze stron postępowania. Wcześniejsze uwagi pozwanych do opinii pisemnej spotkały się z rzeczowym i wyczerpującym wyjaśnieniem biegłego dokonanym na rozprawie. Stąd też Sąd podzielił wnioski z tej opinii wypływające.

Mając na uwadze całokształt powyższych rozważań Sąd zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 110.856,33 zł z ustawowymi odsetkami od 6 października 2011 r. (pkt I. sentencji), oddalając powództwo w pozostałym zakresie (pkt II.).

O odsetkach orzeczono - zgodnie z żądaniem pozwu - na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c.

Wobec tego, że żądanie pozwu zostało uwzględnione niemal w całości rozstrzygnięcie o kosztach procesu oparto na treści art. 100 k.p.c. w zw. art. 108 § 1 k.p.c. przy zastosowaniu § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Na koszty te złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 5.546 zł, wynagrodzenie radcy prawnego w wysokości 3.600 zł i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł (pkt III. sentencji wyroku).