Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 lutego 2016 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Aleksandra Rutkowska

Ławnicy: T. T., K. K.

Protokolant: Dorota Wabnitz

po rozpoznaniu w dniu 29 lutego 2016 r. we Wrocławiu sprawy

z powództwa S. R.

przeciwko (...) we W.

o przywrócenie do pracy

I.  przywraca powoda S. R. do pracy w (...) we W. na poprzednio zajmowane stanowisko;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.444,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powód S. R. w pozwie z dnia 23 stycznia 2015 r. wniósł o przywrócenie do pracy w (...) we W. na dotychczasowym stanowisku, wobec niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę. Ponadto wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych o raz kosztów procesu.

W uzasadnieniu powództwa powód wskazał, że był zatrudniony na stanowisku Kierownika Oddziału w Wydziale Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego (...) we W.. W dniu 16 stycznia 2015 r. doręczono powodowi oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę, które powód uznał za niezgodne z prawem, bowiem przyczyny wskazane w oświadczeniu są lakoniczne, jednakże zaprzeczył, aby kiedykolwiek dopuścił się zarzucanych naruszeń. Zarzucenie „utraty zaufania” nie zostało sprecyzowane, co również nie powinno stanowić podstawy wypowiedzenia.

W odpowiedzi na pozew, pracodawca (...) we W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwany pracodawca wskazał, że przyczyną rozwiązania umowy o pracę z powodem był brak odpowiedniego nadzoru nad podległym powodowi oddziałem, ponadto liczne nieprawidłowości w pracy powoda zostały ustalone przez komisję antymobbingową . To wszystko czyniło zasadnym rozwiązanie umowy o pracę z powodem.

Ustalenia faktyczne

Powód S. R. począwszy od 13 października 2007 r. był zatrudniony w (...) we W.. Początkowo powód pracował na stanowisku starszego inspektora wojewódzkiego.

W związku ze zmianą struktury organizacyjnej (...) powód z dniem 1 maja 2010 r. został pracownikiem (...) w Wydziale (...). Na podstawie upoważnienia nr 61 Wojewody (...) z dnia 20 stycznia 2011 r. powód występował w imieniu wojewody w sprawach organizowanego na obszarze województwa (...) Systemu Powiadamiania Ratunkowego oraz przyjmowania sprzętu i aplikacji teleinformatycznych w ramach budowy i uruchamiania projektów indywidualnych „Budowa i wyposażenie Centrów Powiadamiania Ratunkowego”, „ (...) na potrzeby obsługi numeru alarmowego 112” w ramach 7 osi priorytetowej Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 oraz (...) w ramach Działania 12.1 „Rozwój systemu ratownictwa Medycznego Priorytetu XII „Bezpieczeństwo Zdrowotne i poprawa systemu ochrony zdrowia” Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013.

W dniu 2 czerwca 2011 r. powód został Kierownikiem (...) w Wydziale (...) i (...) Kryzysowego.

W czasie zatrudnienia powód był pozytywnie ocenianym pracownikiem. W ocenach okresowych podkreślano w szczególności jego samodzielność, kreatywność, decyzyjność, ale przede wszystkim doświadczenie.

Okoliczności bezsporne

W związku ze zmianą struktury organizacyjnej w (...) Urzędzie Wojewódzkim we W., dokonaną na podstawie zarządzenia Wojewody (...) nr 48, z dniem 1 marca 2014 r. powodowi powierzono stanowisko kierownika Oddziału Powiadamiania Ratunkowego i (...) w Wydziale (...) i (...) Kryzysowego. Do zadań powoda należało:

⚫

Kierowanie pracą (...)i (...);

⚫

Nadzorowanie funkcjonowania (na obszarze województwa (...)) systemu powiadamiania ratunkowego i Systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego;

⚫

Nadzorowanie sporządzania i aktualizacji Wojewódzkiego Planu Działania Systemu Państwowego ratownictwa Medycznego dla województwa (...)

⚫

Współpraca z dysponentami jednostek systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego w zakresie funkcjonowania skoncentrowanych dyspozytorni zespołów ratownictwa medycznego;

⚫

Współpraca z jednostkami organizacyjnymi oraz przedsiębiorcami wykonującymi zadania w ramach Systemu Powiadamiania Ratunkowego I Państwowego Ratownictwa Medycznego;

⚫

Nadzorowanie utrzymania Systemu Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego na terenie województwa (...);

⚫

Nadzorowanie krajowego systemu Ratowniczo – Gaśniczego w zakresie przewidzianym dla Wojewody (...);

⚫

Prowadzenie kontroli funkcjonowania Systemu Powiadamiania Ratunkowego i Państwowego Ratownictwa Medycznego na obszarze województwa (...);

⚫

Nadzorowanie wykonywania analiz związanych z funkcjonowaniem systemu na obszarze obsługiwanym przez (...) we W. oraz tworzenia statystyk w zakresie liczby, rodzaju i czasów realizacji zgłoszeń alarmowych;

⚫

Współdziałanie z lekarzem koordynatorem (...) w szczególności w zakresie zadań systemu powiadamiania ratunkowego;

⚫

Nadzorowanie zadań tworzonej łączności (radiowej, telefonicznej i informatycznej) pomiędzy skoncentrowanymi dyspozytorniami medycznymi a zespołami ratownictwa medycznego, szpitalnymi oddziałami ratunkowymi i pozostałymi placówkami służby zdrowia wykonującymi zadania systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego;

⚫

Uczestnictwo w szkoleniach zorganizowanych przez Urząd lub Wydział (...).

Okoliczność bezsporna ( akta osobowe)

W związku z reorganizacją z dniem 1 marca 2014 r. na stanowisko zastępcy kierownika oddziału w Oddziale (...) została przesunięta A. S..

Relacje służbowe pomiędzy powodem, a A. S. od samego początku nie układały się prawidłowo. A. S. nie podpisała zakresu obowiązków i z tego powodu nieprawidłowe relacje pomiędzy nimi pogłębiały się. Dochodziło do niepożądanych sytuacji, takich jak wydawanie zgód na przejazdy karetek przez Centrum Powiadamiania Ratunkowego w sytuacji braku na dyżurze lekarza koordynatora, a także przeprowadzanie ocen kwartalnych pracowników, co do których były wątpliwości kto jest ich bezpośrednim przełożonym. Powód uznał, że skoro A. S. nie podpisała zakresu obowiązków, jest zwolniony z dokonywania z nią konsultacji w tym zakresie. Doprowadziło to do dalszych nieporozumień w zakresie oceny C. P., którą w rezultacie sporządził powód.

A. S. zgłaszała problemy dyrektorowi R. K., ale nie zostały przez niego podjęte żadne kroki, aby wyjaśnić i rozwiązać zaistniały problem.

We wrześniu 2014 r. A. S. wniosła skargę, w której oskarżyła powoda o praktyki mobbingowe, bowiem nie była w stanie dalej współpracować z powodem. Skarga dotyczyła przede wszystkim braku możliwości porozumienia się w zakresie wykonywanych zadań, podważania kompetencji, pomijania w wyjazdach służbowych, niemożności dzielenia pokoju z zastępcą kierownika oraz rozsiewanie plotek.

W skład komisji mobbingowej weszli A. A. (1), z którą A. S. wcześniej współpracowała, A. Z., D. D., A. A. (2) i E. Z.. W dniu 3 grudnia 2014 r. Komisja uznała powoda za winnego stosowania mobbingu wobec A. S.. Oprócz tego, komisja zwróciła również uwagę na nieprawidłowości w zakresie organizacji pracy w oddziale, zwłaszcza dotyczącym opisu stanowisk pracy, braku informacji, nieprawidłowym dokonywaniu ocen kwartalnych.

Powód miał bardzo dobre relacje służbowe z osobami, z którymi współpracował. Wyjątkiem była A. S. oraz D. M..

Dowód;

- akta osobowe powoda;

- zeznania świadków: częściowo R. K. ( nagranie płyta CD k. 76); D. M., C. D. T. S., C. P., R. W., Z. S. ( nagranie płyta CD k. 87); A. S. k. 99-100 ( plus płyta CD k. 102);

- przesłuchanie stron C. R. k. 90 – 90 verte oraz 105 – 105 verte ( płyty CD k. 92) częściowo przesłuchanie w charakterze strony pozwanej A. A. (1) k. 91 ( płyta CD k. 92).

Sąd zważył, co następuje

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Konstrukcja stanu faktycznego została ustalona o niekwestionowany materiał dowodowy w postaci dokumentacji zebranej w aktach osobowych. Świadczyła ona przede wszystkim o nieprzeciętnych kwalifikacjach zawodowych powoda, dużym stażu pracy oraz doświadczeniu zawodowym. Ponadto sąd oparł się na zeznaniach świadków C. D. T. S., C. P., R. W., Z. S.. Zeznania te były konsekwentne, logiczne oraz odzwierciedlały pozostały materiał dowodowy. Świadkowie ci przede wszystkim podkreślili sumienność, zaangażowanie powoda do wykonywania obowiązków pracowniczych. Z zeznań tych przede wszystkim nie wynikało, aby przyczyny będące podstawą rozwiązania umowy o pracę były właściwe i zasadne. Świadkowie podkreślali bardzo dobrą współpracę z powodem, a także prawidłowe relacje w pracy. To czyni niezasadnym przede wszystkim zarzut braku właściwego nadzoru powoda nad podległym mu Oddziałem Powiadamiania Ratunkowego, a także wprowadzania w błąd, czy podważania decyzji zastępcy dyrektora wydziału.

Jeżeli chodzi o zeznania D. M., R. K., A. S., a także przesłuchanej w charakterze strony pozwanej A. A. (1), to należało oprzeć się na nich jedynie w wąskim zakresie i zwłaszcza do zeznań D. M. i A. S. podejść ostrożnie, z uwagi na dość napięte relacje pomiędzy tymi osobami, oraz brak wiedzy co do poszczególnych przyczyn wypowiedzenia umowy o pracę. Również do przesłuchania A. A. (1) należy podejść ostrożnie z uwagi na wskazywanie zachowań powoda, które nie wynikały z zebranego w sprawie materiału dowodowego. A. A. (1) wskazywała na szowinistyczne zachowania powoda wobec kobiet, co nie wynikało absolutnie ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i można było to odebrać, jako próbę zdyskredytowania powoda na rozprawie. Argument taki nie był podniesiony nawet podczas spisywania protokołu posiedzenia komisji antymobbingowej, w skład której weszła A. A. (1), co tym bardziej podważa wiarygodność jej zeznań.

Przechodząc do poszczególnych przesłanek wskazanych w wypowiedzeniu należy wskazać, że nie zostały one prawidłowo wykazane przez stronę pozwaną, na której spoczywał taki obowiązek zgodnie z regułami dowodowymi w procesie cywilnym ( art. 6 k.p.c. w zw 232 k.p.c.). Jak wskazano powyżej nie można powodowi było zarzucić błędnego kierowania podległym działem. Tak naprawdę problemem w zakresie zaburzonej komunikacji pomiędzy powodem a A. S. było nieprecyzyjne powierzenie tych funkcji i określenie zakresu obowiązków. Skoro A. S. nie podpisała zakresu obowiązków, to powód mógł mieć problem z ustaleniem, czy faktycznie powinna ona dokonywać ocen pracowniczych i podejmować inne decyzje. Należy oczywiście zrozumieć, że przy połączeniu określonych pionów w tak dużej jednostce, jaką jest (...) muszą występować problemy, jednakże to pracodawca ma obowiązek tak zorganizować pracę, aby takie problemy nie występowały. Istotnym przy tym konflikcie było to, że dyrektor R. K. widząc problemy w relacjach służbowych, wykonywaniu wzajemnych obowiązków powoda i A. S. nie uczynił niczego, aby tę sytuację choć w niewielkim zakresie uzdrowić, pomimo próśb A. S.. Konsekwencją tego było obarczenie winą za zaistniała sytuację tylko powoda, który swoje obowiązki na rzecz pracodawcy wykonywał należycie. Dlatego do zeznań świadka R. K. należało podejść z dużą ostrożnością i dać wiarę jedynie w zakresie, w którym potwierdził niekwestionowany materiał dowodowy. W konsekwencji zatem należało uznać, że wskazane przyczyny wypowiedzenia, takie jak brak nadzoru nad wydziałem, podważanie kompetencji zastępcy dyrektora, naruszanie procedur dotyczących obiegu dokumentów były przede wszystkim niewykazane, co w konsekwencji czyni je nieuzasadnionymi.

W ocenie Sądu chybionym też był zarzut tolerowania wykorzystywania poczty służbowej przez podległego pracownika w innych celach. Trudno bowiem, aby przełożony zaglądał do każdej wiadomości e-mailowej pracowników, czy sprawdzał bez wiedzy pracownika taką skrzynkę, poza tym jest to niedopuszczalne dopóki nie poinformuje się o tym pracownika ( por. wyrok ETPCz z dnia 3.04.2007 C. przeciwko Wielkiej Brytanii). To jest zadanie służb IT, a nie powoda, czego nie wymieniono nawet w zakresie jego obowiązków służbowych. Z drugiej strony też nie można wymagać od przełożonego, który ma stosunkowo dużo obowiązków zajmowania się takimi detalami i następnie czynić z tego zarzut w wypowiedzeniu.

Najistotniejszym jednak zarzutem był ostatni w postaci ustaleń Komisji A..

Zastrzeżenia budził już sam skład komisji, w której uczestniczyła A. A. (1), która współpracowała wcześniej z A. S.. Wprawdzie zeznała ona, że nie łączyły ją z A. S. inne relacje aniżeli służbowe. Niemniej jednak w ocenie Sądu, jeżeli pracodawca powołuje tak istotną komisję, to powinien dobierać do niej osoby, które nie miały żadnej styczności z domniemanym sprawcą i ofiarą. Z doświadczenia życiowego wynika, że relacje służbowe mogą przerodzić się w przyjaźń lub mieć charakter kurtuazyjny. Jeżeli A. A. (1) pełni istotną funkcję u strony pozwanej, a wcześniej współpracowała z A. S., to nie powinna zasiadać w takiej komisji, bowiem ustalenia takie mogły być uznane za stronnicze. Ponadto z samych zeznań złożonych na rozprawie wynikało mało pozytywne nastawienie do samego powoda i podkreślanie jego szowinizmu męskiego, co jak już wspomniano, nie znalazło odzwierciedlenia w pozostałym materiale dowodowym. Odnosząc się do ustaleń komisji i niewątpliwie trudnej sytuacji w pionie (...) i i (...) Kryzysowego, należy wskazać, że zarzut praktyk mobbingowych powoda wobec A. S. był przedwczesny. Zachowania mobbingowe muszą mieć charakter długotrwały i wynikać z negatywnego i osobistego nastawienia sprawcy wobec ofiary. Tymczasem zeznająca A. S. wskazywała tak naprawdę na pewien zalążek konfliktu i niemożność wykonywania pracy. Trudno zatem zarzucić powodowi, aby stosował mobbing wobec A. S., która sama nie była w stanie przykładów takich praktyk wskazać. Wskazywanie bowiem „podważania kompetencji” bez podania przykładów, za takie praktyki uchodzić nie mogło. Skoro A. S. problemy takie zgłaszała dyrektorowi K., to on powinien podjąć co najmniej próbę ich rozwiązania. Sąd nie stracił z pola widzenia trudnej sytuacji w tym pionie, ale zarzut stosowania mobbingu w tym przypadku był zbyt daleko idący.

Zarzuty postawione powodowi w wypowiedzeniu w zestawieniu z jego kompetencjami i zaangażowaniem w pracę nie dość, że były nieuzasadnione, to jeszcze niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Nie można również pominąć faktu, że powód pomimo wypowiedzenia umowy o pracę i zakończenia stosunku pracy dalej utrzymywał kontakty z pracownikami i angażował się w wykonywanie obowiązków. Powód również znajduje się w bardzo trudnym wieku (62 lata) jeśli chodzi o możliwość znalezienia pracy w jego zawodzie i również dlatego należało podjąć decyzję o przywróceniu go do pracy. Należy podkreślić, że klauzula generalna - zawarta w art. 8 k.p. - zwana niekiedy „klauzulą nadużycia prawa”, ma swoje historyczne ugruntowanie, a jej odpowiedniki można znaleźć w systemach prawnych wielu państw. Klauzule generalne nie są typowym przykładem stosowanych przez ustawodawcę zwrotów niedookreślonych, ponieważ odsyłają do systemu norm pozaprawnych, między innymi moralnych, o nieostrych - z natury rzeczy - zakresach znaczeniowych. Klauzula generalna (klauzula nadużycia prawa) „współistnieje” z całym systemem prawa cywilnego i - zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego - musi być brana pod uwagę przez sądy przy rozstrzyganiu każdej sprawy. Ocenie sądu winno podlegać ewentualne nadużycie prawa wynikające ze sprzeczności działania z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa (art. 8 k.p.). Uznanie, czy w konkretnym przypadku ma zastosowanie norma art. 8 k.p., mieści się w granicach swobodnego uznania sędziowskiego. Sfera ta może zaś podlegać kontroli tylko w przypadku szczególnie rażącego i oczywistego naruszenia prawa (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 1970 r., III PRN 39/70, OSNCP 1971 nr 3, poz. 53 PiP 1972 nr 10, s. 170, z glosą K. Piaseckiego z 15 września 1999 r., III CKN 339/98, OSNC 2000 nr 3, poz. 58ś OSP 2000 nr 4, poz. 66, z glosą A. Szpunara z 4 lipca 2002 r., I CKN 837/00, Lex Polonica nr 376352 oraz z 30 października 2003 r., IV CK 151/02, Lex Polonica nr 1630441).

W myśl art. 45 § 1 k.p., w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Przepis ten formułuje dwie alternatywne przesłanki roszczenia – bezzasadność wypowiedzenia i naruszenie przepisów o wypowiadaniu umów o pracę. Powód powołał się na wystąpienie jednej z tych przesłanek jaką bezzasadność wypowiedzenia.

Przechodząc do oceny zasadności zgłoszonego żądania przywrócenia do pracy wypada podkreślić, iż zgodnie z przepisem art. 30 § 4 k.p. w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nie określony powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Przyczyna wskazana w wypowiedzeniu zakreśla bowiem granice rozpoznania sprawy zainicjowanej poprzez odwołanie się pracownika od wypowiedzenia. Sąd w tak wszczętym postępowaniu, badając zasadność wypowiedzenia, skupia się zatem wyłącznie na przesłankach zwolnienia określonych w piśmie rozwiązującym umowę o pracę i przez pryzmat tych właśnie okoliczności analizuje poprawność i słuszność dokonanego wypowiedzenia. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 lutego 2000 r., I PKN 496/98, OSNAP 2001/12/410; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 1999 r., I PKN 571/98, OSNAP 2000/7/266; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1998 r., I PKN 423/98, OSNAP 1999/24/789; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1998 r., I PKN 434/98, OSNAP 1999/21/688; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 września 1980 r., I PRN 86/80, LEX nr 14549).

Zarzut bezzasadności wypowiedzenia należało zatem ocenić w kontekście wskazanych przez pracodawcę przyczyn wypowiedzenia. Postępowanie dowodowe przed sądem, w zakresie zasadności wypowiedzenia, w zasadzie ogranicza się do tego, że pracodawca jest obowiązany wykazać istnienie właśnie tej przyczyny, którą podał pracownikowi.

Z uwagi na powyższe uznając roszczenie powoda za zasadne, Sąd orzekł przywrócenie go do pracy na poprzednich warunkach– pkt. I wyroku. Sąd nie oceniał możliwości ani celowości przywrócenia powoda do pracy, gdyż strona pozwana nie zgłosiła takiego zarzutu (art. 45 § 2 k.p.).

Orzeczenie o kosztach sądowych wydano w oparciu o art. 94 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz Uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2008 r. II PZP 8/07 ( Monitor Prawa Pracy 3/2008).

Koszty zastępstwa procesowego znajdując odzwierciedlenie w treści § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.