Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 września 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie, II Wydział Karny w składzie:

przy udziale prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Małgorzaty Błaszczyk-Walaszkowskiej

po rozpoznaniu w dniu 24 września 2015 r. sprawy

J. K.

oskarżonego z art. 299 § 1 k.k.

z powodu apelacji wniesionych przez prokuratora i obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp.

z dnia 3 czerwca 2015 r., sygn. akt II K 149/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 299 § 7 k.k. orzeka o zwrocie kwoty 4.097,30 (czterech tysięcy dziewięćdziesięciu siedmiu
30/100) złotych pokrzywdzonemu obywatelowi Holandii A. B. zabezpieczonej na rachunku bankowym oskarżonego;

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. A. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych z VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze i wymierza mu opłatę w kwocie 180 (stu osiemdziesięciu) złotych za drugą instancję.

Iwona Gdula Bogumiła Metecka-Draus Stanisław Kucharczyk

Sygn. akt II AKa 148/15

UZASADNIENIE

J. K. został oskarżony o to, że:

1.  w dniu 30.09.2013r. w G., przyjął na swój rachunek bankowy prowadzony w (...) S.A. z siedzibą we W. wartości dewizowe w kwocie 1000 euro, stanowiące równowartość 4097,30 zł, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego na szkodę obywatela Holandii A. B., co mogła znacznie utrudnić ich zajęcie,

tj. o czyn z art. 299§1kk

2.  w dniu 01.10. 2013r. w G.., przyjął na swój rachunek bankowy prowadzony w (...) S.A. z siedzibą we W. wartości dewizowe w kwocie 1180 euro, stanowiące równowartość 4828,80 zł, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego na szkodę obywatelki Niemiec K. S., a następnie w tym samym dniu przekazał je na Ukrainę osobie i personaliach Y. P., co mogła udaremnić stwierdzenie ich przestępczego pochodzenia,

tj. o czyn z art.. 299§1 kk

Sąd Okręgowy wG.wyrokiem z dnia 03 czerwca 2015r., w sprawie oznaczonej sygn. akt II K 149/14, uznał oskarżonego J. K. za winnego tego, że:

w okresie od 30 września 2013r. do 1 października 2013r. w G., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz z góry powziętym zamiarem i w krótkich odstępach czasu dwukrotnie przyjął na swój rachunek bankowy prowadzony w (...)S.A. z siedziba we W. wartości dewizowe pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego w celu ich przekazania za granicę – na Ukrainę osobie posługującej się personaliami Y. P., i tak:

1)  w dniu 30 września 2013r. w G. przyjął na swój przyjął na swój rachunek bankowy prowadzony w (...) S.A. z siedzibą we W. wartości dewizowe w kwocie 1000 euro, stanowiące równowartość 4097,30 zł, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego na szkodę obywatela Holandii A. B., w celu ich przekazania na Ukrainę, osobie posługującej się personaliami Y. P.,

2)  w dniu 1 października 2013r. w G. przyjął na swój rachunek bankowy prowadzony w (...) S.A. z siedzibą we W. wartości dewizowe w kwocie 1180 euro, stanowiące równowartość 4828,80 zł, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego na szkodę obywatelki Niemiec K. S., a następnie w tym samym dniu przekazał kwotę 3.893zł, stanowiącą równowartość kwoty 1.187,98 USD na Ukrainę osobie o personaliach Y. P.,

tj. popełnienia czynu z art. 299§1 kk w zw. z art. 12 kk i za to na podstawie art. 299§1kk wymierzył mu karę 7 miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 69§1 i 2kk, art. 70§1 pkt. 1kk warunkowo zawiesił oskarżonemu wykonanie wymierzonej kary pozbawienia wolności na okres próby 2 lat.

Na podstawie art. 299§7kk zwrócił kwotę 500 zł stanowiącą korzyść pochodząca z przestępstwa na rzecz (...) S., (...), (...) S..

Na podstawie art. 46§1kk zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkody w części poprzez zapłatę na rzecz (...) S., (...), (...) S. kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy równowartością 1.180 euro, a sumą 500 zł.

Orzekł o kosztach sądowych.

Od wyroku tego apelacje wnieśli obrońca oskarżonego i prokurator.

Obrońca oskarżonego skarżąc wyrok w całości zarzucił mu błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, mającego wpływ na treść rozstrzygnięcia, poprzez wyprowadzenie z prawidłowo zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego błędnego wniosku, że J. K. umyślnie dwukrotnie przyjął na swój rachunek bankowy wartości dewizowe pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego, pomimo iż prawidłowa ocena przeprowadzonych dowodów w postaci dokumentacji bankowej, opinii biegłego, wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań świadków winna prowadzić do wniosku, że J. K. nawiązując współpracę z nieustaloną osobą w zakresie przyjęcia i dalszego przekazania środków pieniężnych naruszył zasady ostrożności wymaganej od niego w danych okolicznościach, a tym samym mógł uczestniczyć w zarzucanym mu procederze, co najwyżej nieumyślnie.

Wskazując na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanych mu czynów.

Prokurator zaskarżył wyrok w części dotyczącej orzeczenia o środku karnym.

Wyrokowi zarzucił rażącą niewspółmierność środka karnego poprzez nieorzeczenie zgodnie z treścią art. 299§7kk zwrotu zabezpieczonej kwoty 4.097,30 zł stanowiącej korzyść pochodzącą z przestępstwa na rzecz pokrzywdzonego A. B., a także nieorzeczenie obowiązku naprawienia szkody w części poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonegoA. B. kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy równowartością 1000 euro a kwotą 4.097,30 zł oraz nieorzeczenie przepadku w zakresie w jakim zabezpieczona od oskarżonego kwota 4.097,30 zł przewyższy wartość wyrządzonej szkody 1.000 euro, co w ustalonym przez Sąd stanie faktycznym powoduje, że orzeczony środek karny nieuwzględniający spełniał swojego celu w zakresie tak prewencji szczególnej, jak i ogólnej, zwłaszcza wobec faktu, że w przypadku braku powyższych rozstrzygnięć zabezpieczenie upadnie, a środki pieniężne powrócą do oskarżonego.

Wskazując na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

- orzeczenie na podstawie art.299§7kk zwrotu zabezpieczonej kwoty 4.097,30zł stanowiącej korzyść pochodzącą z przestępstwa na rzecz pokrzywdzonego A. B.,

- orzeczenie obowiązku naprawienia szkody w części poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego(...) kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy równowartością 1.000 euro a kwotą 4.097,30zł,

- orzeczenie przepadku w zakresie w jakim zabezpieczona kwota 4.097,30zł przewyższy wartość wyrządzonej szkody 1.000 euro.

Na rozprawie apelacyjnej ujawniono aktualne dane o karalności oskarżonego – k. 419.

0  Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora okazała się częściowo zasadna, natomiast ta obrońcy oskarżonego oczywiście bezzasadna.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy zgromadził kompletny materiał dowodowy, który poddał wnikliwej i przekonywującej ocenie. Wskazał, które z dowodów uznał za wiarygodne, a które nie i dlaczego. Przedmiotem analizy tegoż Sądu były także wyjaśnienia oskarżonego.

Apelujący kwestionując poczynione ustalenia i ocenę zgromadzonych wszystkich dowodów w istocie rzeczy nie podnosi żadnych argumentów, które nie byłyby przedmiotem rozważań Sądu I instancji.

Tymczasem uważna lektura pisemnych motywów zaskarżonego wyroku prowadzi do wniosku, że Sąd Okręgowy rozważał zachowanie oskarżonego począwszy od jego poszukiwań pracy poprzez internet, poprzez przekazanie swoich danych, w tym numeru rachunku bankowego nieznanemu pracodawcy, zawarcie umowy, wpłynięcie pierwszej z kwot na rachunek bankowy J. K. i podjęte przez niego działania, zakończywszy na skutecznym przekazaniu drugiej kwoty poza granice kraju nieznanej osobie.

W świetle wnikliwej oceny Sądu I instancji nie budzi żadnych wątpliwości, że oskarżony, jako osoba dojrzała posiadał nie tylko wyższe wykształcenie, ale ukończył studium informatyczne, wykonując różne prace zarobkowe zdobył ewidentnie duże doświadczenie zawodowe. Rację ma Sąd, że poszukując intensywnie pracy poprzez internet, czyniąc to na dwóch komputerach J. K. ewidentnie musiał natrafić na publikacje dotyczące przestępstw związanych z działalnością banków. Przede wszystkim jednak apelujący podejmując próbę wykazania, że oskarżony działał nieumyślnie nie zauważa, że tamten poszukując pracy w internecie, gdzie obowiązuje anonimowość, przesłał swoje dane osobowe, numer rachunku bankowego i numer telefonu nieznanemu potencjalnemu pracodawcy, a w odpowiedzi otrzymał nieprecyzyjną umowę w szczególności co do powierzonych, a wymaganych czynności, jako „pracownika”. Jak sam przy tym przyznaje w swych wyjaśnieniach nie znał pracodawcy, a nie starał się zweryfikować wiarygodności firmy. Podkreślić przy tym należy, że etapowość czynności powodowała, że miał możliwość podjęcia takiej próby. Tymczasem na nadesłanym dokumencie nie było ani podpisu ani innych danych mu umożliwiających zweryfikowanie osoby reprezentującej firmę. Co więcej nie objął żadna refleksją, że była to spółka angielska, zaś adres e-mailowy, na który przekazywał wiadomości nie był firmowym adresem, ale polskim (...). Tym samym oskarżony przewidywał, że spółka zagraniczna poszukując „pracowników” w Polsce przez internet, a przekazując im pieniądze na konta bankowe pozbawia się praktycznie możliwości nadzorowania ich czynności. Zasady logiki i doświadczenia życiowego nakazują przyjąć, że wynagrodzenie, jakie J. K. miał uzyskiwać od jednorazowej transakcji – po wpłynięciu pieniędzy miał je po prostu wypłacić i po potraceniu swojego wynagrodzenia przelać na wskazany rachunek – jest bezprecedensowe na rynku pracy.

Tym samym ewidentnie J. K. licząc na wysokie wynagrodzenie w zamian za wykonanie jakichkolwiek czynności – były one niedookreślone w umowie – także tych sprzecznych z prawem udostępnił do wykorzystania swoje dane personalne i rachunek bankowy. Logicznym przy tym jest, że gdyby podał fałszywe dane i numer rachunku bankowego, co eksponuje skarżący, to nie mógłby wypłacić otrzymanych pieniędzy i przelać ich na wskazane inne konto, a co najważniejsze uzyskać z tego tytułu wynagrodzenia.

Co więcej czyniąc swoje dywagacje apelujący obrońca nie zauważa, że zachowanie oskarżonego należy oceniać także w płaszczyźnie pierwszej przekazanej mu kwoty, a zablokowanej przez bank na jego rachunku w wyniku skutecznego uruchomienia systemu (...). Także i w tym momencie wiedząc o blokadzie i nie uzyskując w tym względzie żadnej konkretnej informacji od pracownika banku nie objął żadną refleksją tej sytuacji, ale powiadomił e-mailem osobę, z którą wcześniej wymieniał informacje o braku możliwości podjęcia przelanej kwoty. Nie podjął dalszych działań w celu wyjaśnienia tejże sytuacji, a kiedy wpłynęła kolejna kwota, która już nie została w porę zablokowana wypłacił ją – po potraceniu swojego ‘wynagrodzenia” i przelał na konto nieznanego mężczyzny na terenie Ukrainy.

Uwypuklić należy i to, że oskarżonego nie powstrzymało przed popełnieniem przestępstwa fakt, że w dobie powszechnych operacji bankowych dokonywanych przez internet w ramach różnych kont ów nieznany „pracodawca” mógł sam przelać z kont obywateli Niemiec i Holandii wprost na konto owego Y. P. poszczególne kwoty. Pomijając konieczność wypłaty w ten sposób wynagrodzenia dla J. K.. Oskarżony nie wyciągnął żadnych wniosków i z tego, że dwukrotne przewalutowanie każdej kwoty – raz po wpłynięciu na jego rachunek na złote, a następnie po wpłacie kwoty w złotówkach w (...) przewalutowanie jej na dolary USD – powodowało, że uległa ona pomniejszeniu.

Powyższa ocena zachowania oskarżonego w płaszczyźnie przyjętej kwalifikacji prawnej ewidentnie wskazuje, że oskarżony działał co najmniej z zamiarem ewentualnym.

W tym stanie rzeczy zasadnie Sąd I instancji uznał, że wyjaśnienia oskarżonego nie w pełni zasługują na wiarę, gdyż celowo pominął on w nich te elementy, które ewidentnie wskazywały na umyślność. Podyktowane to było ewidentnie chęcią uwolnienia się od odpowiedzialności karnej, czy też jej zminimalizowania.

Kontrola orzeczenia o karze wykazała, że i w tej części zaskarżony wyrok jest prawidłowy, o czym świadczą okoliczności łagodzące oraz obciążające poczytane na korzyść i niekorzyść sprawcy. Świadczy o to tym zestawienie kary wymierzonej z tą potencjalnie możliwą.

Zastrzeżeń nie budzi zastosowanie prawidłowo uzasadnionej instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności na najniższy możliwy okres próby.

Z treści wyroku wynika natomiast, iż Sąd Okręgowy rozstrzygnął jedynie o obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej obywatelce Niemiec całkowicie pomijając, iż powstała i nie została ona naprawiona szkoda na rzecz obywatela Holandii A. B..

Tym samym należało przyznać rację apelującemu prokuratorowi, że kwotę zabezpieczoną na rachunku bankowym oskarżonego należy przekazać pokrzywdzonemu A. B.. Należy przy tym podkreślić, że owe 1.000 euro zostało przeliczone i zaksięgowane na koncie oskarżonego w złotych wedle wówczas obowiązującego kursu. Oczywistym jest, co zauważa apelujący, iż w momencie wykonania orzeczenia kurs może różnić się na korzyść bądź niekorzyść A. B.. Niemniej domaganie się orzeczenia przepadku zabezpieczonej kwoty, jeżeli przewyższać ona będzie 1.000 euro, zaś orzeczenie dodatkowo od oskarżonego kwoty ponad tą zabezpieczoną, jeżeli kurs będzie niższy – jest zabiegiem karkołomnym i nie znajdującym żadnego oparcia w obowiązujących przepisach.

Skoro działaniem swym oskarżony wyrządził między innymi szkodę w kwocie 1.000 euro, która stanowiła równowartość 4.097,30, to taka szkoda powstała i taką oskarżony powinien naprawić.

Tak argumentując i jedynie częściowo podzielając zarzut i wniosek skarżącego prokuratora Sąd Apelujący, na podstawie art.437§2kpk, zmienił zaskarżony wyrok w nieznacznym zakresie, zaś w pozostałej części utrzymał go w mocy.

Zgodnie z wnioskiem i oświadczeniem obrońcy oskarżonego Sąd Okręgowy, na zasadzie § 14 ust.2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. z 2002r., nr 163, poz. 1348 z późniejszymi zmianami ) zasądził na jego rzecz koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Na podstawie art.636§1kpk w zw. z art. 627kpk orzeczono o kosztach sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym, w tym o opłacie na podstawie art.2 ust.1 pkt 3 w zw. z art.8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych ( tekst jednolity Dz.U. z 1983r., nr 49, poz.223 z późniejszymi zmianami ).

SSO Iwona Gdula SSA Bogumiła Metecka – Draus SSA Stanisław Kucharczyk