Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie V Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2016r. w Rzeszowie
na rozprawie
sprawy z powództwa T. Z.
przeciwko (...) w W.
o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego
od wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie
z dnia 17 czerwca 2015 r., sygn. akt I C 1328/14

1. zmienia pkt I i IV zaskarżonego wyroku w ten sposób, że:

- punkt I otrzymuje brzmienie „zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.515,36 zł (jeden tysiąc pięćset piętnaście złotych 36/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 27 września 2013 r. do dnia zapłaty,

- punkt IV otrzymuje brzmienie „nakazuje ściągnąć od powoda kwotę 366,30 zł (trzysta sześćdziesiąt sześć złotych 30/100) natomiast od pozwanego kwotę 326,30 zł (trzysta dwadzieścia sześć złotych 30/100) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego
w R., tytułem należnego biegłemu wynagrodzenia za wydaną opinię,

2. uchyla pkt III zaskarżonego wyroku,

3. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 376 zł (trzysta siedemdziesiąt sześć złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Małgorzata Mazur SSO Adam Simoni SSR del. do SO Joanna Walat-Smela

Sygn.akt VCa 868/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 17 czerwca 2015 r., sygn. akt.I C 1328/14 Sąd Rejonowy w Rzeszowie zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3030,72 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 27 września 2013r. do dnia zapłaty, umorzył postępowanie w pozostałym zakresie, zasadził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 151,52 zł, tytułem zwrotu opłaty sądowej od pozwu, nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa- Sadu Rejonowego w Rzeszowie, kwotę 692,60 zł, tytułem reszty wynagrodzenia biegłego, pozostałe koszty postępowania wzajemnie zniósł.

U podstaw powyższego rozstrzygnięcia legły ustalenia i wnioski zawarte w pisemnym uzasadnieniu wyroku /k.146-147/, z których wynika, że ;

W dniu 19 czerwca 2013 r. około godz. 19.05 powód T. Z. kierujący pojazdem marki Opel Vectra B rok prod. 1997, nr rej. (...), na ul. (...) w R., przy wykonywaniu manewru wymijania z jadącym z przeciwnej strony samochodem ciężarowym TIR, najechał na wyrwę w drodze. Wyrwa o wymiarach 120 x 60 x10 cm znajdowała się przy prawej krawędzi jezdni, w pobliżu posesji nr (...) wzdłuż lampy (...) pod wiaduktem ul. (...).

Wyrwa w drodze nie była oznakowana. Bezpośrednio po zdarzeniu na miejsce zostali wezwani funkcjonariusze Policji, spisano notatkę urzędową i zawiadomiono służby miejskie, które miały zabezpieczyć dziurę.

Gmina Miasto R. jest zarządcą drogi gminnej na której doszło do zdarzenia. W dacie zdarzenia zarządca drogi był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego.

Wskutek wjechania w dziurę na jezdni na ul. (...) w pojeździe powoda Opel Vectra nr rej. (...) uszkodzeniu uległy:

- amortyzator przedni prawy

- tarcza koła (felga)

- opona 195/65 R15.

Koszt naprawy samochodu przy zastosowaniu części oryginalnych – fabrycznych i uwzględnieniu zużycia opony 60% wynosi 1515,36 zł, robocizna – 110,70 zł, materiały: 1404,66 zł .

Koszty naprawy samochodu przy zastosowaniu części alternatywnych – zamienników wynosi 621,92 zł z VAT, robocizna – 110,70 zł, materiały: 511,22 zł.

Koszty naprawy wyliczone w obu wariantach uwzględniają, że uszkodzona opona była częściowo zużyta w czasie eksploatacji, około 60%.

Eksploatacja uszkodzonego samochodu Opel Vectra przed zdarzeniem, świadczy o tym, że części zawieszenia były przed zdarzeniem sprawne technicznie. Do naprawy uszkodzonego samochodu powinny być zastosowane części fabryczne, które zapewniają właściwą jakość naprawy i bezpieczną eksploatację samochodu. Części alternatywne do zawieszenia przedniego nie przywróciłyby pojazdu do stanu sprzed dnia zdarzenia.

Technika jazdy powoda kierującego samochodem Opel Vectra bezpośrednio przez najechanie na dziurę była prawidłowa. Powód kierował samochodem Opel Vectra prawym pasem ruchu, ul. (...) w R. pod wiaduktem. Z przeciwnej strony jechał samochód ciężarowy TIR, który miał szerokość 2,55 m i zajmował cały pas ruchu, po którym jechał. Kierujący Oplem nie miał możliwości ominięcia dziury w jezdni , która miała szerokość około 1,1 m, bo z lewej strony jechał samochód ciężarowy , a z prawej strony był słup latarni ulicznej. Kierujący miał możliwość zatrzymania samochodu przez hamowanie na swoim pasie ruchu, ale nie mógł się spodziewać, że na jezdni gdzie jest popękany asfalt będzie się znajdowała dziura. Jadąc jezdnią wykonywał manewr wymijania z samochodem ciężarowym i powinien zachować ostrożność przy wymijaniu. Pojawienie się dziury w jezdni mogło być zaskoczeniem dla kierującego Oplem.

Szkoda została zgłoszona ubezpieczycielowi w dniu 27 sierpnia 2013 r.

Decyzją z dnia 25 września 2013 r. pozwany (...) w W. nie uznał swojej odpowiedzialności za szkodę i odmówił wypłaty odszkodowania. W uzasadnieniu decyzji pozwany podał, że główną przyczyną uszkodzenia pojazdu było nie dostosowanie prędkości do panujących warunków. Obowiązkiem powoda jako użytkownika drogi było dostosowanie prędkości do panujących warunków. Ponadto ubezpieczyciel podał, że dotychczas nie było podobnych zgłoszeń o kolizjach w przedmiotowym miejscu.

Sąd Rejonowy uznał za wiarygodne dowody z dokumentów o charakterze urzędowym albowiem wydane zostały przez stosowne organy w ramach posiadanych kompetencji.

Sąd uznał również za wiarygodne dokumenty o charakterze prywatnym albowiem, nie posiadały cech, które mogłyby pozbawić je przymiotu prawdziwości , a ponadto nie były one kwestionowane przez strony postępowania.

Sąd uznał w całości za wiarygodną opinię biegłego z dnia 31.01.2012 r. /k. 127-133/ w zakresie ustalenia rozmiaru szkody i szacunkowego ustalenia niezbędnych kosztów jej naprawy. Opinia biegłego jest jasna, spójna, logiczna, zawierająca szczegółowe i poprawne arytmetycznie wyliczenia. Ostateczna jej treść nie była kwestionowana przez strony.

Jako wiarygodne Sąd uznał zeznania świadków M. S. i A. Z. którzy opisali okoliczności zdarzenia, istniejącą na jezdni wyrwę oraz potwierdzili, że nie była ona w żaden sposób oznakowana ani zabezpieczona. Zeznania powoda T. Z. były zbieżne z zeznaniami w/w świadków i pozostałymi dowodami zebranymi w sprawie.

Po poczynieniu powyższych ustaleń faktycznych Sad Rejonowy rozważył , iż

podstawą odpowiedzialności pozwanego (...)z/s w W. jest umowa ubezpieczenia (polisa nr (...)) zawarta z zarządcą drogi Gminą Miasto R. (obejmująca swym zakresem jednostki organizacyjne Gminy tj. Miejski Zarząd Dróg w R.) W myśl art. 822 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Z ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie wynika, iż wskutek najechania na wyrwę znajdującą się na drodze publicznej w samochodzie powoda uszkodzeniu uległy: amortyzator przedni prawy, tarcza koła (felga), opona 195/65 R15. Elementy te musiały więc ulec wymianie na nowe. Pozwany ubezpieczyciel nie uznał swojej odpowiedzialności co do zasady, twierdząc, że szkoda w pojeździe powoda powstała na skutek niedostosowania prędkości do panujących warunków.

Wobec zakwestionowania swojej odpowiedzialności przez pozwanego w pierwszej kolejności należało ustalić czy zarządca drogi Gmina Miasto R. - Miejski Zarząd Dróg w R. ponosi winę za zły stan nawierzchni drogi na której doszło do zdarzenia w dniu 19.06.2013, bowiem do oceny prawnej w/w zdarzenia zastosowanie znajdą przepisy kodeksu cywilnego o odpowiedzialności deliktowej.

Zgodnie z art. 415 kc kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Sąd musiał zatem ustalić, czy powód doznał szkody oraz czy pomiędzy ustaloną szkodą, a zawinionym zachowaniem powódki zaistniał normalny związek przyczynowy, a następnie, w razie pozytywnego ustalenia dwóch ww. przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, oszacować wielkość poniesionej przez powoda szkody.

Postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszej sprawie jednoznacznie wykazało, że stan nawierzchni drogi przy ul. (...) w R. przed zdarzeniem był zły. Jak wynika z notatki urzędowej Policji sporządzonej po zdarzeniu oraz zeznań funkcjonariusza Policji M. S. który na skutek zgłoszenia powoda był obecny na miejscu zdarzenia /k. 76v/ wyrwa w drodze była nieoznakowana i w żaden sposób niezabezpieczona. Z notatek funkcjonariuszy Policji wynika także, że wyrwa miała znaczne rozmiary 120 x 60 x10 cm i znajdowała się przy prawej krawędzi jezdni. Dopiero obecny na miejscu zdarzenia funkcjonariusz Policji zgłosił dyżurnemu aby powiadomił służby miejskie o konieczności zabezpieczenia dziury.

Zgodnie z art. 20 pkt 4, 10 i 11 ustawy z dnia 21 marca 1995 r. o drogach publicznych na zarządcy drogi ciążył ustawowy obowiązek utrzymania nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, przeprowadzania okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym weryfikację cech i wskazanie usterek, które wymagają prac konserwacyjnych lub naprawczych ze względu na bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz wykonywania robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających.

Zdaniem Sądu zarządca drogi Gmina Miasto R. – Miejski Zarząd Dróg w R. ponosi winę za wyrwę w drodze, która wynika z nienależytego wykonania obowiązku utrzymania drogi w stanie zapewniającym bezpieczeństwo użytkownikom ruchu oraz nienależytego wykonania obowiązku dokonywania okresowych kontroli stanu drogi – zarządca dowiedział się o istnieniu wyrwy na skutek informacji funkcjonariuszy Policji. Treść opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego potwierdziła , iż technika jazdy powoda była prawidłowa i w okolicznościach jakie miały miejsce w chwili zdarzenia (jadący z naprzeciwka samochód ciężarowy oraz latarnie usytuowane wzdłuż jezdni) nie mógł zachować się inaczej wobec faktu, że wyrwa w drodze była w żaden sposób nieoznakowana i niezabezpieczona. Biegły ponadto wskazał w opinii, że brak jest możliwości ustalenia prędkości z jaką poruszał się powód w chwili zdarzenia – nie stwierdzono żadnych śladów blokowania kół, nie zostało ustalone miejsce gdzie zatrzymał się samochód po wystąpieniu uszkodzenia. Zaznaczyć należy, że ustalenia biegłego w powyższym zakresie nie były przez żadną ze stron kwestionowane.

Nie budzi wątpliwości Sądu, że pomiędzy zawinionym zachowaniem pozwanego a szkodą powoda istnieje normalny związek przyczynowy. Gdyby stan jezdni był prawidłowy nie doszłoby do uszkodzenia samochodu powoda.

Wysokość szkody Sąd ustalił w oparciu o opinię biegłego sądowego mgr inż. A. B. (1) /k. 98-113, k. 134/ którą wycenił na łączną kwotę 3 030,72 zł. I tak na powyższą kwotę składały się koszty naprawy przy zastosowaniu części oryginalnych, robocizna i materiały. Ustalając wysokość szkody Sąd przyjął koszty naprawy wycenione z uwzględnieniem, że niezbędne do naprawy uszkodzonego pojazdu powinny być zastosowane części oryginalne, które zapewnią właściwą jakość naprawy i bezpieczną eksploatację pojazdu. Sąd miał przy tym na uwadze, że wycena kosztów naprawy przy zastosowaniu części zamiennych byłaby niższa, jednak zastosowanie części alternatywnych do zawieszenia przedniego nie przywróciłoby pojazdu do stanu sprzed dnia zdarzenia, na co wskazuje jednoznacznie opinia biegłego sądowego. Końcowo przywołać należy pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uchwale (7) z dnia 12.04.2012 r. III CZP 80/11 zgodnie z którym zakład ubezpieczeń zobowiązany jest na żądanie poszkodowanego do wypłaty, w ramach odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, odszkodowania obejmującego celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty nowych części i materiałów służących do naprawy uszkodzonego pojazdu. Ubezpieczyciel może natomiast wykazywać, że naprawa pojazdu przy zastosowaniu nowych części prowadzi do wzrostu wartości pojazdu i w przypadku wykazania tej okoliczności odszkodowanie może ulec obniżeniu o kwotę odpowiadającą temu wzrostowi. W niniejszej sprawie taka okoliczność nie miała miejsca, zaś wnioski zawarte w opinii biegłego ds. techniki samochodowej były jednoznaczne co do konieczności zastosowania części oryginalnych do przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu sprzed daty zdarzenia. Treść opinii uzupełniającej nie była przez strony kwestionowana.

Mając na uwadze powyższe Sąd postanowił jak w pkt I wyroku, uwzględniając powództwo w całości (ostatecznie sprecyzowane)

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481§1 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. 2003 nr 124 poz. 1152). Sąd zasądził odsetki po upływie 30 dni od dnia zgłoszenia szkody, tj. od dnia 27 września 2013 roku do dnia zapłaty.

Na rozprawie w dniu 10.06.2015 r. 2014 r. powód ograniczył żądanie, wnosząc o zasądzenie kwoty 3030,72 zł, cofając pozew w pozostałym zakresie. Stąd Sąd na podstawie art. 355 kpc umorzył postępowanie w części objętej cofnięciem, orzekając jak w punkcie II sentencji wyroku. W niniejszej sprawie nie zachodziły okoliczności wskazujące, że cofnięcie pozwu jest sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Mając na uwadze fakt, że powód utrzymał się w żądaniu pozwu w 58,27% , Sąd na podstawie art. 100 kpc stosunkowo rozdzielił pomiędzy stronami opłatę sądową od pozwu (260 zł) zasądzając od pozwanego na rzecz powoda zwrot kwoty151,52 zł stosownie do wyniku sprawy.

W pozostałym zakresie mając na uwadze, że ostateczny wynik sprawy (ustalenie wysokości odszkodowania) został ustalony w toku postępowania Sąd na podstawie art. 100 kpc obciążył pozwanego w całości wynagrodzeniem biegłego sądowego, które w niniejszej sprawie wyniosło 992,60 zł. Skoro pozwany uiścił już zaliczkę na wynagrodzenie biegłego w kwocie 300 zł, należało od niego zasądzić pozostałą kwotę tj. 692,60zł tytułem reszty wynagrodzenia (punkt IV wyroku). Pozostałe koszty postępowania (zastępstwo procesowe) Sąd wzajemnie zniósł, na podstawie art. 100 kpc w oparciu o wyżej przedstawione okoliczności. (punkt V wyroku).

Wyrok powyższy zaskarżył apelacją pozwany/k.159-162/ w pktach I, III i IV wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa, co do kwoty 1515,36 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 27 września 2013 r. do dnia zapłaty i zasądzenia od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego. Apelujący zaskarżył także rozstrzygnięcie o kosztach postępowania tj pkt III i IV uznając je za nieprawidłowe.

Alternatywnie pozwany wnosił o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania, oraz zasadzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego.

Zarzuty apelacji dotyczyły naruszenia art. 361§1 kc, poprzez przyjęcie, ze naprawa pojazdu wyniosła kwotę przyjętą w zaskarżonym wyroku, w sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego wynika, ze koszty naprawy uszkodzeń w pojeździe to kwota 1515,36 zł .

Naruszenie prawa procesowego apelujący upatrywał w błędnym uznaniu przez Sąd Rejonowy, że na wysokość szkody składają się koszty naprawy, robocizna i materiały, podczas, gdy pod pojęciem kosztów naprawy rozumie się koszt zakupu materiałów i robocizny, co spowodowało, że zasądzono odszkodowanie na rzecz powoda w wysokości wyższej, niż poniesiona szkoda, co spowodowało naruszenia art. 233§1 kpc,

Naruszenie art. 100 kpc polegało zdaniem apelującego na jego błędnym zastosowaniu, albowiem brak było podstaw do stosunkowego rozdzielenia kosztów zastępstwa procesowego w sytuacji, gdy powód nie był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Ustalenia faktyczne i powołana podstawa prawna rozstrzygnięcia przez Sąd Rejonowy jest poprawna za wyjątkiem obliczenia wartości szkody poniesionej przez powoda o czym poniżej i akceptowana przez Sąd Odwoławczy.

Apelujący ma rację, że wysokość szkody na którą składają się koszty zakupu części zamiennych- 1404,66 zł oraz koszt robocizny – 110, 70 zł- wynosi 1515, 36 zł, co wynika wprost z niekwestionowanej opinii zasadniczej i uzupełniającej biegłego A. B. /k.108 i 135/, a nie jak to omyłkowo przyjmuje Sad Rejonowy 3.30,72 zł. Ta omyłka spowodowana została tym, że Sąd Rejonowy zsumował koszty naprawy, materiałów i robocizny, w sytuacji, gdy wyrównanie szkody powodowi obejmuje sumę kosztów na która składają się części zamienne i robocizna.

Z tych przyczyn wobec błędnego ustalenia wysokości szkody przez Sąd Rejonowy doszło do naruszenia art. 233§1 kpc, a w konsekwencji nastąpiło naruszenie prawa materialnego , a to art. 361§1 kpc, co trafnie eksponuje apelujący.

Z tych motywów zaskarżony wyrok podlegał zmianie na podstawie art. 386, zgodnie z postulatem wyrażonym w apelacji.

Wobec jedynie częściowego uwzględnienia żądania pozwu podlegał uchyleniu pkt III zaskarżonego wyroku, skoro nie powstał obowiązek zwrotu powodowi przez pozwanego częściowej opłaty uiszczonej od pozwu, oraz zmianie podlegał pkt IV , odnośnie rozliczenia kosztów opinii biegłego, poprzez przyjęcie, że koszty stanowiące wynagrodzenie biegłego strony ponoszą po połowie i stanowią one wydatek, który podlega zwrotowi na rzecz Skarbu Państwa, który tymczasowo za strony procesu te koszty poniósł .

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego uzasadnia treść art. 98§1 w zw z art. 108§1 kpc