Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 lipca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał E. Ś. emeryturę w wysokości proporcjonalnej od dnia 10 stycznia 2012 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Do ustalenia podstawy wymiary emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, tj. z lat 1963-1982. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wyniósł 44,64%, podstawa wymiaru świadczenia – obliczona poprzez przemnożenie tego wskaźnika przez kwotę bazową 2.822,66 złotych wyniosła 1.260,04 złotych. Do ustalenia wysokości emerytury uwzględniono 23 lata i 4 miesiące (czyli 280 miesięcy) okresów składkowych. Emeryturę wyliczono w następujący sposób: 24% × 2.822,66 złotych = 677,44 złotych i ( 280×1,3% ) : 12 × 1.260,04 = 382,17 złotych, co dało łącznie 1.059,61 złotych, po waloryzacji od 1 III 2012 roku świadczenie wynosi 1.130,61 złotych. Emeryturę tę ustalono w proporcji 229 miesięcy pracy w Polsce do 280 miesięcy łącznej pracy z uwagi na ubezpieczenie za granicą, co dało kwotę 977,05 złotych. Do stażu pracy wnioskodawcy nie zaliczono okresu pracy od 1 września 1982 roku do 31 października 1988 roku w Spółdzielni (...) i (...) Różnych. ( decyzja k.120 – 122 akt ZUS )

W dniu 1 sierpnia 2014 roku E. Ś. odwołał się od powyższej decyzji wnosząc o zaliczenie do stażu pracy okresu zatrudnienia od 1 września 1982 roku do 31 października 1988 roku w Spółdzielni (...) i (...) Różnych w G., wskazując, że dokumenty dotyczące tego zatrudnienia uległy zniszczeniu. (odwołanie k.2-3)

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 20 października 2014 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, zaliczenie spornego okresu do stażu pracy wnioskodawcy nie było możliwe ze względu na fakt, że we wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy z dnia 17 listopada 2006 roku wnioskodawca nie wskazał tego okresu jako okresu zatrudnienia, nie potwierdził dokumentami zatrudnienia w spornym okresie mimo zobowiązania się do tego we wniosku z dnia 18 grudnia 2012 roku, zaś w dniu 9 stycznia 2013 roku skarżący przedłożył własne oświadczenie na okoliczność zatrudnienia we wskazanym zakładzie pracy w okresie od 16 listopada 1982 roku do 31 października 1998 roku, przez co daty przez niego wskazywane nie pokrywają się. Organ podał także, że świadkowie przedstawieni przez ubezpieczonego nie byli pracownikami wskazanej Spółdzielni, w dokumentacji dotyczącej tego podmiotu brak jest nadto potwierdzenia, że R. K. pełnił funkcję prezesa bądź miał inne zatrudnienie. (odpowiedź na odwołanie k.4-5)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

E. Ś. urodził się (...). (okoliczność bezsporna)

Łączny udokumentowany staż pracy wnioskodawcy wynosi 23 lata i 4 miesiące (280 miesięcy). (niesporne – świadectwa pracy w aktach ZUS)

W okresie od 16 listopada 1982 roku do 31 października 1988 roku wnioskodawca był zatrudniony w Spółdzielni (...) w G. na podstawie umowy o pracę na czas nie określony stanowisku specjalisty ds. zaopatrzenia i zbytu. Dokumentacja osobowo – płacowa pracowników wymienionej Spółdzielni, w tym dokumentacja dotycząca wnioskodawcy, została zniszczona podczas ulewy przez zalanie pomieszczenia, gdzie była ona przechowywana.

(oświadczenie wnioskodawcy z dnia 2.01.2013 roku – k 53 akt ZUS, protokół zeznania świadka T. J. k 54 akt ZUS, protokół zeznania świadka R. K. k 55 akt ZUS, protokół zeznania świadka H. B. k 107 akt ZUS, protokół zeznania świadka M. Ł. k 108 akt ZUS, zeznania świadka H. B. – zapis protokołu rozprawy z dnia 5 maja 2015 roku 00:07:56 – 00:14:21, zeznania świadka M. Ł. – zapis protokołu rozprawy z dnia 5 maja 2015 roku 00:20:32 – 00:27:13 – płyta CD – koperta k 56, zeznania świadka R. K. k 111-112)

Wnioskodawca pobiera emeryturę w wysokości proporcjonalnej od dnia 10 stycznia 2012 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Do ustalenia podstawy wymiary emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, tj. z lat 1963 - 1982. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wyniósł 34,42%. Do ustalenia wysokości emerytury uwzględniono 24 lata i 4 miesiace okresów składkowych – 280 miesięcy. (decyzja z dnia 7.03.2012 roku o przyznaniu emerytury k.31 akt ZUS ).

Hipotetyczna wysokość wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, tj. z lat 1965-1984, przy przyjęciu minimalnych wynagrodzeń za okres od 16 listopada 1982 roku do 31 października 1988 roku, wynosi 47,07%. Wysokość emerytury proporcjonalnej z tytułu zatrudnienia w Polsce na dzień 10 stycznia 2012 roku wynosi 1.109,24 złotych. (wyliczenie k 119, uzupełnienie k 125)

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie spójnych i korespondujących ze sobą dowodów z dokumentów i z zeznań świadków, z których to bezsprzecznie wynika, że w okresie od 16 listopada 1982 roku do 31 października 1988 roku wnioskodawca był pracownikiem Spółdzielni (...) w G., zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas nie określony stanowisku specjalisty ds. zaopatrzenia i zbytu.

Świadkowie jednoznacznie potwierdzili powyższy fakt oraz fakt zniszczenia dokumentacji osobowo – płacowej pracowników Spółdzielni przez zalanie, a zatem oświadczenie E. Ś. o niemożliwości wykazania spornego okresu zatrudnienia poprzez dokumentację archiwalną uznać należy za prawdziwe.

Powyższej tezy nie podważa także fakt braku dokumentów, z których wynikałoby, że R. K. jako prezes Spółdzielni nie był pracownikiem tego podmiotu. Okoliczność ta nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, zwłaszcza w świetle braku wymagań prawnych co do zatrudnienia osoby piastującej funkcję prezesa spółdzielni. Fakt sprawowania tej funkcji przez świadka wynika natomiast wprost z dokumentów – świadectw pracy świadków J. Ł. (k k 109 akt ZUS) oraz H. B. (k 110 v akt ZUS) oraz z pisma (k 160 akt ZUS).

Hipotetyczne wyliczenie wysokości emerytury dokonane przez organ rentowy nie było kwestionowane przez wnioskodawcę.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Na mocy art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.: Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) możliwe jest ponowne obliczenie wysokości emerytury lub renty od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15 ustawy, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1)z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2)z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3)z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty,

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

W myśl art. 15 powyższej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 tego samego przepisu przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym złożono wniosek o emeryturę lub rentę. Z kolei ust 3 tego samego przepisu stanowi, że na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Następnie w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1)  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2)  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3)  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty,

oraz

4)  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%, jednakże przy ponownym przeliczeniu wysokości emerytury należy mieć na względzie, iż zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy uwzględnia się kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 r. sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

E. Ś. w niniejszej sprawie wnosił o uwzględnienie przy ustaleniu wysokości świadczenia emerytalnego okresu zatrudnienia od 16 listopada 1982 roku do 31 października 1988 roku w Spółdzielni (...) w G.

Zdaniem Sądu wobec uznania – na podstawie przeprowadzonych dowodów - tego okresu zatrudnienia wnioskodawcy, co do którego jednak nie udowodnił on wysokości zarobków powyżej najniższego wynagrodzenia w j.g.u. – należy uwzględnić w odniesieniu do spornego okresu zatrudnienia otrzymywane przez niego wynagrodzenie minimalne.

Sąd Okręgowy wyraża stanowisko, że dla potrzeb obliczenia podstawy wymiaru świadczenia, w przypadku nieudowodnienia przez osobę ubezpieczoną (za pomocą dostępnych w postępowaniu sądowym środków dowodowych) wysokości podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych (wysokości rzeczywiście otrzymywanego wynagrodzenia) w danym roku lub latach - należy przyjmować, iż podstawa ta wynosi – dla niewątpliwie udowodnionego okresu ubezpieczenia w danym okresie, a więc zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy i w dawnym uspołecznionym zakładzie pracy – najniższe wynagrodzenie dla pracowników uspołecznionych zakładów pracy w danym roku czy w latach.

Wnioskodawca nie wykazał w żaden sposób wyższej wysokości zarobków z powyższego okresu, a na nim to - stosownie do treści art.6 k.c. spoczywał ciężar udowodnienia tego faktu. Dlatego też Sąd przyjął najniższe wynagrodzenie dla pracowników uspołecznionych zakładów pracy we wskazanym udowodnionym co do stażu okresie.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury wyliczony w najkorzystniejszym wariancie, z uwzględnieniem spornego okresu zatrudnienia z 20 lat wybranych z całego okresu ubezpieczenia, tj. z lat 1965-1984 wyniósł 47,07%.

Zgodnie z przepisem art. 129 ustawy emerytalnej świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie emerytury z uwzględnieniem spornego okresu zatrudnienia w dniu 24 stycznia 2012 roku, a zatem prawo do emerytury proporcjonalnej do okresu zatrudnienia w Polsce ustalonej od wskaźnika wysokości podstawy wymiaru na poziomie 47/07% określonego w oparciu o lata 1965-1984 zostało przyznane od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego, tj. od 10 stycznia 2012 roku.

W tym stanie rzeczy Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.