Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z 22 września 2015r. małoletni J. W., reprezentowany przez matkę, wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od (...) S.A. w W.:

- 50’000,00 zł tytułem dopłaty zadośćuczynienia za śmierć ojca Ł. W., z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty,

- 45’000,00 zł tytułem dopłaty odszkodowania z powodu pogorszenia sytuacji życiowej po śmierci osoby najbliższej, z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty,

- po 300,00 zł miesięcznie tytułem renty uzupełniającej, począwszy od 20.06.2014r., płatnej do 10. dnia każdego miesiąca z góry, wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat,

- 6’000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za rozstrój zdrowia spowodowany śmiercią ojca, z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty

- kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów procesu według norm. Ubezpieczyciel zakwestionował co do zasady żądanie zasądzenia renty oraz zadośćuczynienia za rozstrój zdrowia, natomiast co do wysokości – żądanie zapłaty zadośćuczynienia za śmierć ojca oraz odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej powoda wskutek tego zdarzenia.

Pismem, które wpłynęło 13 stycznia 2016r. powód cofnął pozew w zakresie żądania zapłaty 6’000,00 zł zadośćuczynienia za rozstrój zdrowia, na co pozwany wyraził zgodę na rozprawie 15 lutego 2016r.

Stan faktyczny:

20.06.2014r. w miejscowości C., gmina D., Ł. W., kierujący motocyklem marki S., uległ wypadkowi komunikacyjnemu, w następstwie którego poniósł śmierć na miejscu. Sprawcą wypadku był kierujący samochodem osobowym Skoda F. J., ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych na podstawie umowy zawartej z pozwanym.

/ niesporne /

J. W. urodzony (...) jest synem Ł. W..

/ k 21 – odpis aktu urodzenia /

Rodzice J. W. nie byli małżeństwem; przez pewien czas mieszkali razem, natomiast przez około rok przed wypadkiem Ł. W. zamieszkiwali oddzielnie. Powód mieszkał w tym czasie z matką z tym, że rodzice dzielili się opieką na synem. Dziecko często mówiło w tym okresie, że ma dwa domy. J. W. był bardzo mocno związany z ojcem; spędzali ze sobą dużo czasu, Ł. W. był dla syna autorytetem i powiernikiem. Mimo rozstania, rodzice powoda planowali dalsze wspólne życie, żadne z nich nie związało się z innym partnerem. Na skutek rozstania, matka powoda wystąpiła o zasądzenie alimentów od Ł. W. na rzecz syna. Alimenty zostały zasądzone w październiku 2013r., w wysokości 500,00 zł miesięcznie poczynając od marca 2013r. Ł. W. płacił te świadczenia regularnie, a oprócz tego przekazywał matce powoda dodatkowe środki finansowe w razie potrzeby.

/ k 77 – zeznania świadka J. M., k 77 zeznania świadka J. B. (1), k 101 – zeznania świadka G. S., k 101 – zeznania świadka M. W., k 101 w zw. z k 77 – zeznania strony powodowej /

Powód mocno przeżył wiadomość o śmierci ojca, która wywołała u dziecka zaburzenia emocjonalne o charakterze lękowym. Ich nasilenie było wysokie bezpośrednio po zdarzeniu i w ciągu następnego roku stopniowo uległo zmniejszeniu. J. W. często wspomina ojca, wraca do wspólnych z nim przeżyć i doświadczeń, lubi oglądać zdjęcia, na których jest ojciec i słuchać opowiadań o zdarzeniach z przeszłości, w których uczestniczył Ł. W..

/ k 11-12 – opinia psychologiczna, k 74 – odpis wyroku, k 77 – zeznania świadka J. M., k 77 – zeznania świadka J. B. (2), k 101 w zw. z k 77 – zeznania strony powodowej /

Ł. W. utrzymywał się z prowadzonej od 2007 roku działalności gospodarczej; sprowadzał i sprzedawał skutery oraz prowadził warsztat zajmujący się ich naprawą. Ł. W. zatrudniał w swojej firmie 2-3 pracowników. Do czasu, gdy rodzice powoda mieszkali razem, główny ciężar utrzymania rodziny spoczywał na Ł. W., który nie miał na utrzymaniu innych osób poza powodem. Przed śmiercią swojego partnera matka powoda pracowała w firmie (...) od 2013r. i uzyskiwała z tego tytułu zarobki w wysokości około 2’000,00 zł.

/ k 14 – wydruk CEIDG, k 77 – zeznania świadka J. B. (2), k 101 – zeznania świadka G. S., k 101 – zeznania świadka M. W., k 101 w zw. z k 77 – zeznania strony powodowej /

Za 2009r. Ł. W. wykazał stratę w prowadzonej działalności, w wysokości 27’936,33 zł, za 2010r. wykazał stratę w wysokości 35’871,29 zł, za 2011r. wykazał stratę w wysokości 4’868,05 zł. Za lata 2012 i 2013r. nie został wykazany żaden dochód z działalności prowadzonej przez Ł. W.. Za rok 2014 nie wpłynęła żadna informacja o uzyskanych przez Ł. W. dochodach z prowadzonej działalności, natomiast od płatnika podatku dochodowego wpłynęła informacja, że w tamtym roku Ł. W. osiągnął przychód ze stosunku pracy, stosunku służbowego, spółdzielczego i z pracy nakładczej oraz z zasiłku z ubezpieczenia społecznego wypłacanego przez zakład pracy w łącznej wysokości 1’520,00 zł, przy kosztach uzyskania przychodu wynoszących 222,50 zł.

/ k 55 – informacja US w P., k 56-65 – kopie deklaracji podatkowych Ł. W. za lata 2011-2013 /

Pozwany został zawiadomiony o szkodzie J. W. w listopadzie 2014r. W zawiadomieniu zawarto żądanie wypłaty zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej w wysokości 200’000,00 zł oraz odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci ojca w wysokości 200’000,00 zł. Pozwany uznał roszczenie co do zasady i wypłacił na rzecz J. W. 50’000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć ojca i 25’000,00 zł tytułem odszkodowania w związku ze znacznym pogorszeniem sytuacji życiowej.

/ niesporne /

Po śmierci ojca powodowi przyznano prawo do renty rodzinnej. Od 1 marca 2015r. jej wysokość wynosi 768,45 zł netto.

/ k 15 decyzja ZUS, k 101 – zeznania strony powodowej /

Rozważania prawne:

Zasada odpowiedzialności pozwanego za przedmiotowe zdarzenie jest w tej sprawie niesporna i nie wymaga w związku z tym szczegółowego omówienia.

Na podstawie umowy ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej – art. 822 kc, ubezpieczyciel obowiązany jest do zaspokojenia roszczeń odszkodowawczych za sprawcę zderzenia dwóch pojazdów, który odpowiada na podstawie art. 436 § 2 w zw. z art. 415 kc.

Żądanie zadośćuczynienia jest usprawiedliwione na podstawie art. 446 § 4 kc. Bez wątpienia, nagła śmierć rodzica będącego w pełni sił, jest najbardziej dotkliwą stratą, jaka może dotknąć dziecko w tak młodym wieku, jak powód, i niezwykle traumatycznym przeżyciem odbijającym się na całym życiu człowieka. Z dokonanych ustaleń wynika, że J. W. łączyła z ojcem bardzo silna więź uczuciowa; Ł. W. był dla powoda nie tylko osobą dostarczającą środki utrzymania i wykonującą opiekę, ale wręcz towarzyszem życia i autorytetem. Z punktu widzenia oceny krzywdy doznanej przez powoda nie ma natomiast znaczenia fakt, że jego rodzice pozostawali w rozłączeniu przez ostatni rok poprzedzający wypadek. Niezależnie bowiem od planowanej przez nich wspólnej przyszłości, z okoliczności sprawy wynika, że zaangażowanie zmarłego w proces opieki i wychowania syna było takie samo, jak matki, a pod pewnymi względami był on osobą dla powoda ważniejszą, niż matka. W przypadku J. W. traumatyczne przeżycia spowodowane śmiercią ojca pociągnęły za sobą dalej idące następstwa w postaci stwierdzonych przez psychologa zaburzeń emocjonalnych o charakterze lękowym, co nie może pozostać bez wpływu na ocenę rozmiaru krzywdy powoda. Z drugiej strony, nasilenie tych zaburzeń stopniowo zmniejsza się, co daje pozytywną prognozę na przyszłość.

Mając na względzie powyższe, Sąd uznał, że odpowiednim zadośćuczynieniem dla powoda za śmierć ojca jest kwota 90’000,00 zł, co po uwzględnieniu dobrowolnej wypłaty z tego tytułu uzasadnia zasądzenie dalszych 40’000,00 zł. Żądanie zasądzenia odsetek od dnia wniesienia pozwu jest uzasadnione na podstawie art. 481 kc w zw. z art. 817 kc, ze względu na zgłoszenie szkody i wynikłych z nich roszczeń ponad dziewięć miesięcy przed wytoczeniem powództwa.

Podstawą prawną żądania odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej jest art. 446 § 3 kc. Charakter tego roszczenia wymaga udowodnienia, iż wskutek śmierci osoby będącej najbliższym członkiem rodziny wystąpiła taka zmiana w sferze ekonomicznej, która skutkuje znacznym pogorszeniem sytuacji życiowej poszkodowanego. Obowiązek dowodowy obciąża uprawnionego – art. 6 kc. W tym procesie strona powodowa nie sprostała temu obowiązkowi. Poza ogólnymi dosyć twierdzeniami zawartymi w pozwie, z których wynika, że świadczenie wypłacone z tego tytułu przez pozwanego jest małe, oraz równie ogólnymi wnioskami wynikającymi z zeznań, że po śmierci Ł. W. matki powoda nie stać na zapewnienie dziecku tego, co miał za życia ojca, powód nie przedstawił żadnych dowodów pozwalających na stwierdzenie, że jego sytuacja życiowa uległa pogorszeniu w stopniu znacznym, w takim zakresie, który nie został już zrekompensowany wypłaconą kwotą 25’000,00 zł. Natomiast przeciwko powództwu w tej części świadczą ujawnione okoliczności, a mianowicie: fakt, że rok przed śmiercią Ł. W. rodzice powoda nie byli razem, zaś od marca 2013r. zasądzone zostały alimenty od ojca J., oraz brak wykazania jakichkolwiek dochodów uzyskiwanych przez zmarłego w ostatnich latach przed śmiercią. W tej sytuacji powództwo w tej części podlega oddaleniu jako nieudowodnione.

Żądanie renty oparte jest na art. 446 § 2 kc. Nie ulega wątpliwości, że na zmarłym ciążył wobec powoda obowiązek alimentacyjny, który został skonkretyzowany w wyroku wydanym osiem miesięcy przed tragicznym zdarzeniem. Nie można oczywiście wykluczyć, że zakres obowiązku alimentacyjnego w chwili śmierci Ł. W. był wyższy, niż zasądzone wówczas 500,00 zł miesięcznie i mógł być wyższy w późniejszym okresie. Taka ocena, oparta na przepisach art. 133 § 1 kro w zw. z art. 135 kro byłaby dopuszczalna w tym procesie, jednakże wymagałaby udowodnienia przez stronę powodową zarówno aktualnego zakresu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (jeśli zwiększyły się od października 2013r.), a przede wszystkim – zarobkowych i majątkowych możliwości, jakie miał w chwili śmierci obowiązany. Tymczasem strona powodowa nie przedstawiła na tę okoliczność żadnych dowodów, poprzestając na bardzo ogólnych twierdzenia o „dobrych zarobkach” osiąganych przez Ł. W. z prowadzonej działalności. Jednakże stoją one w sprzeczności z dokumentami skarbowymi, z których wynika, że w latach 2009-2011 działalność ta generowała straty, zaś w latach 2012 i 2013 nie przyniosła żadnego przychodu. Sąd ma naturalnie świadomość, iż zeznania podatkowe często nie odzwierciedlają faktycznego stanu bieżących dochodów osób prowadzących działalność gospodarczą. Jednakże w tej sprawie pozyskane z Urzędu Skarbowego informacje są jedynymi miarodajnymi dowodami na tę okoliczność. W tej sytuacji należało uznać, że przyznana powodowi renta rodzinna z ubezpieczenia społecznego w pełni pokrywa obowiązek alimentacyjny, jakim byłby obciążony ojciec J. W., gdyby żył, z uwzględnieniem także świadczeń osobistych, o których mowa w art. 135 § 2 kro. Z tego względu powództwo podlegało oddaleniu także w tej części.

W zakresie, w jakim pozew został skutecznie cofnięty, Sąd umorzył postępowanie na podstawie art. 355 § 1 kpc.

Sąd orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 100 kpc zdanie pierwsze biorąc pod uwagę, że powództwo zostało uwzględnione w 38,25%. Na koszty podlegające rozliczeniu złożyły się:

- po stronie powoda – oplata od pozwu w wysokości 5’230,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3’600,00 zł i opłata od pełnomocnictwa w wysokości 17,00zł;

- po stronie pozwanego – wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3’600,00 zł oraz opłata od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł.