Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 kwietnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Ostrołęce IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2016 r. na rozprawie sprawy

z powództwa D. G.

przeciwko Skarbowi Państwa - Zakład Karny w P.

o zwrot kosztów dojazdu

Orzeka:

1.  Zasądza od pozwanego Skarbu Państwa - Zakład Karny w P. na rzecz powoda D. G. kwotę 8.661,00 zł (osiem tysięcy sześćset sześćdziesiąt jeden złotych) tytułem zwrotu kosztów dojazdu za okres październik 2012 r. - marzec 2015 r. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 02 września 2015 r. do dnia zapłaty.

2.  Umorzyć postępowanie w zakresie żądania odsetek od 21.08.2015 r. do 01.09.2015 r..

3.  W pozostałym zakresie powództwo oddalić.

4.  Koszty postępowania wzajemnie znieść.

5.  Wyrokowi w pkt 1 nadać rygor natychmiastowej wykonalności co do kwoty 3.615,00 zł.

Sygn. akt IV P 15 / 16

UZASADNIENIE

W dniu 15.01.2016 r. wpłynął pozew D. G. przeciwko Skarbowi Państwa - Zakład Karny w P. o zwrot kosztów dojazdu do miejsca pełnienia służby w kwocie 11.086,00 zł (jedenaście tysięcy osiemdziesiąt sześć złotych wraz z odsetkami ustawowymi jak w pozwie) oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwany Skarb Państwa - Zakład Karny w P. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Na rozprawie w dniu 14.04.2016 r. powód zmodyfikował powództwo poprzez zmianę żądania odsetkowego. Ponadto cofnął powództwo w części, wnosząc o zasądzenie kwoty 8.692 zł, zamiast kwoty 11.086,00 zł. Na dochodzoną pozwem kwotę składają się: zwrot kosztów dojazdu w kwotach po 277 zł (87 zł – cena zakupu biletu miesięcznego Miejskiego Zakładu (...) Spółka z o.o. w O. ( (...)) na przejazdy z O. do P. + 190 zł-cena zakupu biletu miesięcznego (...) na przejazdy z K. do O.) miesięcznie za okres od października 2012 r. do grudnia 2012 r.; w kwotach po 290 zł (100 zł – cena zakupu biletu miesięcznego (...) + 190 zł-cena zakupu biletu miesięcznego (...)) za poszczególne miesiące w roku 2013 i 2014 i miesiące od stycznia do marca 2015 r.

Pozwany wniósł o oddalenie zmodyfikowanego powództwa na rozprawie w dniu 14.04.2016 r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

D. G. pełni służbę w Zakładzie Karnym w P. jako funkcjonariusz Służby Więziennej od dnia 30.03.2009 r. – decyzją personalną z dnia 26.03.2009 r. – z dniem został mianowany funkcjonariuszem stałym 30.03.2009 r. w Areszcie Śledczym w O., a w związku z mianowaniem na stałe przysługuje mu zasiłek na zagospodarowanie w wysokości jednomiesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym (k. 12). Wcześniej decyzją personalną z dnia 30.03.2007 r. został przyjęty z dniem 30.03.2007 r. do Służby Więziennej na okres służby przygotowawczej i mianowany na stanowisko strażnika działu ochrony Aresztu Śledczego w O. (k. 13).

Z dniem 01.06.2012 r. – rozkazem personalnym - na podstawie art.46 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010r. o Służbie Więziennej (Dz. U. Nr 79, poz. 523 z późn. zm.), D. G. został mianowany na stanowisko starszego strażnika działu ochrony w Oddziale Zewnętrznym w P. Aresztu Śledczego w O.. Rozkaz personalny był wykonalny z dniem w nim określonym i nie przysługiwało od niego odwołanie, o czym także pouczono D. G. (k. 11).

Decyzją personalną Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w B. z dnia 24.09.2012 r. z dniem 01.10.2012 r. z urzędu przeniesiono D. G. do pełnienia służby na stanowisko starszego strażnika działu ochrony Zakładu Karnego w P. (k. 10).

Do dnia 1 października 2012r., miejscem pełnienia służby przez D. G. był Areszt Śledczy w O.. Stosownie do treści § 1 i § 3 Zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 lipca 2012 r. (Dz.U. MS z 2012 r. poz. 117), z dniem 1 października 2012r. zniesiony został Areszt Śledczy w O. i utworzony został Zakład Karny w P.. Zgodnie z § 4 przedmiotowego Zarządzenia, Zakład Karny w P. przejął majątek ruchomy i nieruchomy dotychczasowego Aresztu Śledczego w O.. Nowo utworzona jednostka penitencjarna - Zakład Karny w P., zgodnie z § 4 ust. 2 Zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 lipca 2012 r. w sprawie zniesienia Aresztu Śledczego w O. i utworzenia Zakładu Karnego w P. (Dz. Urz. MS z dnia 31 lipca 2012 r.) przejęła także należności i zobowiązania Aresztu Śledczego w O..

W dniu 31.07.2015 r. D. G. pismem skierowanym do dyrektora Zakładu Karnego w P. wniósł o zwrot kosztów przejazdu do miejsca pełnienia służby za okres od października 2012 r. do marca 2015 r. (k. 8).

Pismem z dnia 20.08.2015 r. dyrektor Zakładu Karnego w P. poinformował D. G. o pozostawieniu jego wniosku bez rozpatrzenia z uwagi na toczące się postepowanie sądowe w analogicznej sprawie, gdyż rozpoznanie jego wniosku zależeć będzie od rozstrzygnięcia danej sprawy (k. 9).

D. G. zawarł związek małżeński w 2009 r., wraz z żoną mieszka w K. i mieszkał w tej miejscowości już przed przeniesieniem, tj. przed 01.10.2012 r. (zeznania powoda przesłuchanego w charakterze strony, k. 37 v.).

D. G. otrzymuje miesięczne wynagrodzenie średnio w kwocie 3.615,00 zł brutto (k. 16).

Powyższy stan faktyczny był między stronami bezsporny.

Sąd zważył, co następuje:

Istotą sporu w niniejszej sprawie pozostawały kwestie prawne. Na gruncie niniejszej sprawy należało bowiem rozstrzygnąć, czy powodowi przysługiwało prawo do kwot ostatecznie sprecyzowanych na rozprawie w dniu 14.04.2016 r., tytułem zwrotu kosztów dojazdu z miejsca zamieszkania do miejsca pełnienia służby.

Sąd Rejonowy uznał powództwo za uzasadnione co do zasady.

Na wstępie należy wskazać, że w kwestii zwrotu kosztów dojazdu z miejsca zamieszkania do miejsca pełnienia służby – dotyczącej funkcjonariuszy Zakład Karny w P., w wyroku z dnia 07.10.2015 r. w sprawie o sygn. akt III Pa 24/15, wypowiedział się Sąd Okręgowy w (...). Sąd Rejonowy w pełni podziela stanowisko Sądu Okręgowego w(...)i wcześniejsze zawarte w wyroku tut. Sądu w sprawie IVP (...).

Zgodnie z art. 73 ust. 3 pkt. 6 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. 2014, poz. 1415 z późn. zm.), funkcjonariuszowi przeniesionemu z urzędu do pełnienia służby w innej miejscowości przysługują należności z tytułu przeniesienia w postaci zwrotu kosztów przejazdu do miejsca pełnienia służby i z powrotem, w przypadku gdy członkowie rodziny, o których mowa w art. 176, pozostają w dotychczasowym miejscu zamieszkania.

W związku z powyższym należało ustalić czy nastąpiło przeniesienie z urzędu do pełnienia służby w innej miejscowości.

Podzielić należy stanowisko SO zawarte w uzasadnieniu w/w wyroku z dnia 07.10.2015r., że z treści rozkazu personalnego wydanego w stosunku do powoda wynika, że podstawą wydania był art.46 w/w ustawy. Zgodnie z nim - mianowania funkcjonariusza na stanowisko służbowe, z wyjątkiem wyższego stanowiska kierowniczego w Służbie Więziennej, o którym mowa w rozdziale 8, dokonuje kierownik jednostki organizacyjnej. Taki zapis w rozkazie personalnym sugeruje, że doszło wówczas do mianowania funkcjonariusza na stanowisko służbowe, czyli podstawą wydania rozkazu był art.219 ust.1 pkt 1 lub pkt 6 w/w ustawy. Tymczasem analiza dokumentów znajdujących się w aktach osobowych powoda prowadzi do wniosku, że nadal pracował on na takim samym stanowisku, a zmiana polegała jedynie na tym, że było to stanowisko w Oddziale Zewnętrznym w P. Aresztu Śledczego w O. – w miejsce analogicznego stanowiska przypisanego dotychczas do Aresztu Śledczego w O.. Wobec powyższego na skutek tego rozkazu de facto nie doszło do mianowania funkcjonariusza na stanowisko służbowe. Wydanie rozkazu personalnego może być jedynie rozpoznawane w kategoriach przesłanki, o której mowa w art.219 ust.1 pkt 4 w/w ustawy tj. delegowania do czasowego pełnienia służby w innej jednostce organizacyjnej. Wniosek taki wynika z zapisów znajdujących się w decyzji personalnej, bowiem została ona wydana w oparciu o art.69 ust.1 w zw. z art.281 ust.1 pkt 2 w/w ustawy, a przepisy te odnoszą się do przeniesienia służbowego w innej jednostce organizacyjnej. Zatem już z decyzji personalnej wynika, że miało miejsce przeniesienie służbowe. Przy czym rozkazem personalnym powód mógł być jedynie delegowany do czasowego pełnienia służby w innej jednostce organizacyjnej (art.218 ust.1 pkt 4), a decyzją personalną - przeniesiony z urzędu do pełnienia służby w innej jednostce organizacyjnej (art.218 ust.1 pkt 2).

W niniejszej sprawie - niewystarczające jest stwierdzenie, że miało miejsce przeniesienie funkcjonariusza z urzędu, lecz konieczne jest również ustalenie, czy członkowie rodziny, o których mowa w art.176 ww. ustawy, pozostali w dotychczasowym miejscu zamieszkania. Art. 176 ww. ustawy, wymienia małżonka, dzieci (własne, małżonka, przysposobione lub przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej) wspólnie zamieszkujące z funkcjonariuszem i pozostające na jego utrzymaniu, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 25 lat życia, rodziców funkcjonariusza lub jego małżonka wspólnie zamieszkujący z funkcjonariuszem i pozostający na jego wyłącznym utrzymaniu lub jeżeli ze względu na wiek albo inwalidztwo są niezdolni do wykonywania zatrudnienia.

Na rozprawie powód D. G. zeznał, że w chwili przeniesienia i w chwili obecnej zarówno on jak i jego żona nadal mieszkają w K. /strona pozwana nie kwestionowała tych ustaleń/. Powyższe ustalenie było podstawą zasądzenia dochodzonych kosztów zwrotu dojazdu.

Na rozprawie w dniu 14.04.2016 r. powód zmodyfikował powództwo poprzez zmianę żądania odsetkowego, wniósł o zasądzenie odsetek od dnia 02.09.2015 r., a nie jak wnosił w pozwie od dnia 21.08.2015 r. Dlatego w punkcie 2. Wyroku Sąd umorzył postępowanie w zakresie żądania odsetek od 21.08.2015 r. do 01.09.2015 r. na podstawie z art. 203 § 1 k.p.c., zgodnie z którym, pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku.

Zasadność wysokości dochodzonego roszczenia należało obliczyć na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 04.02.2011 r. w sprawie należności przysługujących funkcjonariuszowi Służby Więziennej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju i przeniesień (Dz. U. z 2011 r., nr 31, poz. 155 – w brzmieniu przed nowelizacją), przyjmując za podstawę wyliczenia cenę biletu na przejazd środkiem transportu autobusowego, zgodnie z wymogami paragrafu 15 i 16 wskazanego Rozporządzenia.

Jak podał pełnomocnik powoda, na dochodzoną kwotę składała się suma kosztów dojazdu w kwotach po 277 zł (87 zł – cena zakupu biletu miesięcznego Miejskiego Zakładu (...) Spółka z o.o. w O. ( (...)) na przejazdy z O. do P. + 190 zł-cena zakupu biletu miesięcznego (...) na przejazdy z K. do O.) miesięcznie za okres od października 2012 r. do grudnia 2012 r.; w kwotach po 290 zł (100 zł – cena zakupu biletu miesięcznego MZK + 190 zł-cena zakupu biletu miesięcznego PKS) za poszczególne miesiące w roku 2013 i 2014 i miesiące od stycznia do marca 2015 r., co daje łączną kwotę 8.661 zł. Pełnomocnik strony pozwanej nie kwestionował ceny zakupu biletów miesięcznych. W pozostałym zakresie, czyli ponad kwotę 8.661 zł - powództwo jako niezasadne należało oddalić.

Pełnomocnik strony pozwanej kwestionował także zasadność żądań odsetkowych w niniejszej sprawie. Kwestia ta była również przedmiotem w/w orzeczenia SO w (...), jak też innych Sądów np. SO W Gliwicach IX Pa 25/14, SO w Elblągu IV Pa 43/14 czy SO w Piotrkowie Trybunalskim V Pa 68/14 /publikacja portal orzeczeń/, zaś wcześniej uchwały TK z 25.01.1995r., a ostatnio SN w wyroku z dnia 26.08.2015 r., sygn. akt I BP 7/14. Specyfika stosunków służbowych funkcjonariusza służb mundurowych nie zwalnia Państwa z obowiązku należytego i terminowego wypłacania tym funkcjonariuszom uposażenia i innych świadczeń, a naruszenie tego obowiązku skutkować powinno, tak jak w wypadku opóźnienia spełnienia świadczenia pieniężnego przez dłużnika (art. 481 k.c.), dopuszczalnością dochodzenia przez tego funkcjonariusza od Państwa (Skarbu Państwa) należnych z tego tytułu odsetek, bowiem zgodnie z art. 359 § 1 k.c. odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Przepis art. 227 ustawy o Służbie Więziennej stanowi, że funkcjonariuszowi przysługuje prawo do otrzymania odsetek ustawowych, naliczanych za każdy dzień zwłoki, w przypadku niewypłacenia uposażenia zasadniczego i dodatków do uposażenia o charakterze stałym w terminie, o którym mowa w art. 62 ust. 2. W myśl art. 58 ust 1 ustawy o Służbie Więziennej dodatkami do uposażenia zasadniczego o charakterze stałym jest dodatek za wysługę lat, dodatek za stopień, dodatek służbowy. Natomiast w treści art. 227 ustawy o Służbie Więziennej nie ma stwierdzenia, że funkcjonariuszowi przysługuje prawo do otrzymania ustawowych odsetek wyłącznie w przypadku nieotrzymania w terminie uposażenia zasadniczego i dodatków do uposażenia o charakterze stałym. Przepis art. 227 ustawy o Służbie Więziennej reguluje li tylko terminy wypłat odsetek od uposażenia zasadniczego i stałych dodatków funkcjonariuszy. W żadnym wypadku natomiast z treści tego przepisu nie wynika, aby wykluczał on prawo funkcjonariusza do odsetek od innych świadczeń pieniężnych, w tym przypadku z tytułu dojazdów służbowych .Tak więc skoro art. 227 ustawy nie pozbawia funkcjonariusza prawa do żądania odsetek od należności z tytułu dojazdów służbowych, to prawo do odsetek przysługuje mu na zasadach ogólnych, o których mowa w art. 481§1 k.c. W myśl tego przepisu jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Nie ulega wątpliwości, że roszczenie z tytułu zwrotu kosztów dojazdów służbowych jest świadczeniem pieniężnym. W przedmiotowej sprawie zatem podstawą prawną do żądania przez powoda odsetek od kwoty należnej mu tytułem zwrotu kosztów dojazdu, nie są przepisy ustawy o Służbie Więziennej, ale przepisy ogólne kodeksu cywilnego tj. art. 481 k.c. w zw. z art. 359 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.

Pełnomocnik strony pozwanej wskazał, że w przypadku gdyby Sąd rozważał nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności, należy mieć na uwadze, że stosownie do treści art. 459 k.p.c. sądy powszechne, właściwe w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, co do zasady swoje postępowania prowadzą w oparciu o przepisy odrębne dotyczące spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Dodatkowo, stosownie do treści art. 220 ustawy o SW, sądy te rozpatrują także spory o roszczenia ze stosunku służbowego funkcjonariuszy Służby Więziennej, o którym mowa w art. 40 ustawy o SW, ale jedynie w sprawach niewymienionych w art. 218 ust. 1 ustawy o SW i art. 219 ust. 1 i 2 tej ustawy. Dochodzone w niniejszej sprawie roszczenie ze stosunku służbowego, o którym mowa w art. 73 ust. 3 pkt 6 ustawy o SW (zwrot kosztów dojazdu) nie został wymieniony w art. 218 ust. 1 i art. 219 ust. 1 i 2 ustawy o SW, co oznacza, że sprawy o te roszczenia winien był rozpatrywać sąd powszechny właściwy w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Pełnomocnik strony pozwanej podkreślił jednak, że z uwagi na treść art. 476 k.p.c. (definicja legalna spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych), niniejsza sprawa o roszczenie stosunku służbowego Służby Więziennej, nie jest sprawą z zakresu pracy i ubezpieczeń społecznych. Dlatego rozstrzygnięcie sporu o roszczenie powoda nie może odbywać się w oparciu o przepisy odrębne w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (art. 459-47714a k.p.c.). W związku z tym Sąd nie może oprzeć się o treść art. 4772 k.p.c., lecz winien sięgnąć do zasad ogólnych postępowania i zastosować art. 335 § 2 k.p.c. Zgodnie z tą normą prawną natychmiastowa wykonalność wyroku nie może być orzeczona nawet za zabezpieczeniem w sprawach przeciwko Skarbowi Państwa. Pełnomocnik strony pozwanej stwierdził, że nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności pozbawione jest podstaw prawnych.

Sąd nie podziela powyższej argumentacji pełnomocnika strony pozwanej. Już na wstępie Sąd ustalił, że niniejsza sprawa jest sprawą z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16.06.2009 r., sygn. akt I PK 226/08 – dotyczący żołnierzy, można stwierdzić, analogicznie do wypowiedzi SN, że wydaje się, że gdyby ustawodawca chciał, aby spór dotyczący zwrotu kosztów dojazdu po przeniesieniu funkcjonariusza był rozpoznawany na zasadach ogólnych, skoro jak wspomniano wyżej, spory o roszczenia ze stosunku służbowego funkcjonariuszy w sprawach niewymienionych w art. 218 ust. 1 i art. 219 ust. 1 i 2 ustawy o Służbie Więziennej rozpatruje sąd właściwy w sprawach z zakresu prawa pracy, to nie kierowałby jej do sądów pracy – poprzez niewymienienie ich w art. 218 ust. 1 i art. 219 ust. 1 i 2 ustawy o Służbie Więziennej. Podobieństwo sytuacji prawnej funkcjonariusza służby więziennej w rozważanej kategorii spraw do sytuacji pracownika uzasadnia zastosowanie do niego szczególnych reguł procesowych dających mu korzystniejszą pozycję procesową niż ta, którą miałby w postepowaniu zwykłym. Dlatego należy uznać, że spór dotyczący zwrotu kosztów dojazdu po przeniesieniu funkcjonariusza jest sprawą cywilną, do której stosuje się przepisy k.p.c. o postepowaniu odrębnym w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 335 § 2 k.p.c., natychmiastowa wykonalność nie będzie orzeczona nawet za zabezpieczeniem w sprawach przeciwko Skarbowi Państwa. Jednak w myśl art. 4772 w sprawach z zakresu prawa pracy § 2 art. 335 k.p.c., nie ma zastosowania (Komentarz aktualizowany do ustawy z dnia 17.11.1964 r. Kodeksu postępowania cywilnego pod. red. m.in. P. Telengi, LEX 2015 r. oraz Komentarz „Kodeks postępowania cywilnego” z 2014 r., wyd. C.H. Beck pod. red. A. Marciniak, K. Piasecki – komentarz do art. 335 k.p.c . ) Należy wskazać , iż jako strona pozwana w sprawach przed sądem pracy występuje Skarb Państwa tylko w sprawach szeroko pojętych służb mundurowych, a nie jako odrębna jednostka organizacyjna . Pogląd ten znajduje też potwierdzenie w wyrokach SO i SN.

Zgodnie z art. 4772 § 1 zd. 1 k.p.c., zasądzając należność sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika.

Mając na uwadze powyższe wyrokowi w pkt 1 Sąd nadał rygor natychmiastowej wykonalności co do kwoty 3.615,00 zł.

Sąd na podstawie art. 100 k.p.c. wzajemnie zniósł koszty zastępstwa prawnego między stronami mając na uwadze uwzględnienie tylko w części żądania powoda.

SSR Marek Cechowski