Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 21 kwietnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach, V Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 kwietnia 2016 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa B. S.

przeciwko A. N.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanego

na postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 24 listopada 2015 r., sygn. akt XIV GC 547/15

p o s t a n a w i a :

1.  oddalić zażalenie;

2.  zasądzić od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.800 (jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym.

SSO (del.) Dariusz Chrapoński SSA Tomasz Pidzik SSA Aleksandra Janas

Sygn. akt V ACz 339/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Katowicach umorzył postępowanie w sprawie.

Sąd Okręgowy wskazał, że pismem procesowym z dnia 9 listopada 2015 r. powód cofnął pozew bez zrzeczenia się roszczenia. W świetle art. 203 § 1 k.p.c. cofnięcie pozwu bez zrzeczenia się roszczenie jest możliwe bez zgody pozwanego, o ile nastąpiło to do rozpoczęcia rozprawy. Taki przypadek miał miejsce w niniejszej sprawie.

Jednocześnie Sąd Okręgowy uznał, że czynność procesowa powoda w postaci cofnięcia pozwu nie jest sprzeczna z prawem i zasadami współżycia społecznego, jak również nie zmierza do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.).

W tej sytuacji postępowanie podlegało umorzeniu na podstawie art. 203 w zw. z art. 355 § 1 k.p.c.

W zażaleniu pozwany wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Skarżący zarzucił naruszenie prawa procesowego:

-

art. 133 § 2a k.p.c. w zw. z art. 130 § 1 i art. 128 § 1 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie, a wyrażające się w niewezwaniu powódki do złożenia odpisu pisma procesowego powódki zawierającego oświadczenie powoda o cofnięciu pozwu i niedoręczeniu tego pisma pozwanemu przez co został pozbawiony możliwości ustosunkowania się do jego treści;

-

at. 203 § 3 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, a wyrażające się brakiem zawiadomienia pozwanego o cofnięciu pozwu, przez co pozwany pozbawiony został możliwości złożenia wniosku o przyznanie mu kosztów postępowania;

-

art. 355 § 2 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i wydanie postanowienia na posiedzeniu niejawnym, podczas, gdy wnioskując a contrario tryb przewidziany w art. 355 § 1 w zw. z art. 355 § 2 k.p.c. i art. 148 § 1 k.p.c. uzasadnia umorzenie postępowania na posiedzeniu jawnym;

-

art. 355 § 2 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i wydanie postanowienia na posiedzeniu niejawnym podczas gdy powód nie cofnął ze skutkiem prawnym pozwu – w związku z tym, że pismo powódki z cofnięciem pozwu nie mogło otrzymać prawidłowego biegu na skutek niezachowania jego warunków formalnych w postaci braku jego odpisu dla pozwanego;

-

art. 203 § 4 k.p.c. w zw. z art. 58 k.c. poprzez jego niezastosowanie i nie uznanie cofnięcia pozwu na niedopuszczalne, mimo tego, że na skutek nakazu zapłaty zaopatrzonego w klauzulę wykonalności wszczęte i przeprowadzone zostało postępowania egzekucyjne, przy czym postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności zostało uchylone, albowiem uznano, że sprzeciw od nakazu zapłaty został wniesiony w terminie.

Powódka wniosła o oddalenie zażalenia i zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Zażalenie podległo oddaleniu, mimo słuszności części podniesionych w niej argumentów.

Ma rację skarżący, że pismo z dnia 9 listopada 2015 r., którym to powódka cofnęła pozew w niniejszym postępowaniu zostało złożone w jednym egzemplarzu. W takiej sytuacji, przewodniczący na podstawie art. 130 § 1 w zw. z art. 128 § 1 k.p.c. winien był wezwać stronę powodową do przedłożenia odpisu tego pisma celem jego doręczenia pozwanemu, pod rygorem zwrotu tego pisma procesowego. Tak się jednak nie stało w niniejszej sprawie. Pismu z dnia 9 listopada 2015 r. nadano bieg, umarzając postępowanie na mocy zaskarżonego orzeczenia.

Nie może ujść uwadze, że po nadaniu biegu sprawie nie można już żądać uzupełnienia braków formalnych ze skutkiem przewidzianym w art. 130 § 1 k.p.c. ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1982 r., IV CZ 197/81, OSP 1983, nr 12, poz. 607). Takie uchybienie wszakże może mieć wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia i być podstawą stosownego zarzutu procesowego, podniesionego przez uczestnika postępowania cywilnego w ramach przysługujących mu środków odwoławczych. Dostrzeżone uchybienie należało ocenić z perspektywy, czy miało ono wpływ na prawa i obowiązki pozwanego w niniejszym procesie. Innymi słowy, czy niedoręczenie pozwanemu odpisu pisma powódki z dnia 9 listopada 2015 r. miało negatywne implikacje na sytuację procesową pozwanego. Jako że cofnięcie pozwu nastąpiło przed rozpoczęciem rozprawy i nie wymagało zgody pozwanego (art. 203 § 1 k.p.c. in principio), chodziłoby tutaj o dwa przypadki, które mogłyby rzutować na sytuację procesową pozwanego. Pierwszy odnosiłby się do możliwości złożenia przez pozwanego wniosku o przyznanie kosztów postępowania (art. 203 § 3 zdanie pierwsze k.p.c.), a drugi do kwestii zarzutu, że cofnięcie pozwu narusza art. 203 § 4 k.p.c., na które to aspekty zwrócił uwagę pozwany w zażaleniu.

Ma rację pozwany, że sąd winien był doręczyć mu odpis pisma z dnia 9 listopada 2015 r., gdyż od daty doręczenia pisma o cofnięciu pozwu – verba legis – od daty zawiadomienia o cofnięciu pozwu, pozwanemu uruchamia się dwutygodniowy termin do złożenia wniosku o przyznanie kosztów postępowania (art. 203 § 3 zdanie pierwsze k.p.c.). Co oczywiste, w sytuacji, gdy pozwany nie został zawiadomiony o cofnięciu pozwu, nie powziął on wiadomości o tej czynności procesowej. Nie można jednak tracić z pola widzenia faktu, że o cofnięciu pozwu pozwany dowiedział się z treści postanowienia o umorzeniu postępowania, w związku z czym pozwany był uprawniony wskazując na naruszenie art. 203 § 3 zdanie pierwsze k.p.c. złożyć wniosek o uzupełnienie tego postępowania poprzez zasądzenie od powoda kosztów procesu (art. 351 § 1 w zw. z art. 361 i art. 203 § 3 zdanie pierwsze). Z tych przyczyn nie może odnieść zamierzonego skutku zarzut naruszenia art. 203 § 3 k.p.c., gdyż w istocie pozwany był uprawniony do uzupełnienia zaskarżonego postanowienia o orzeczenie w przedmiocie kosztów procesu. Dla porządku wskazać także trzeba, że poza kognicją Sądu Apelacyjnego w niniejszym postępowaniu zażaleniowym leży zagadnienie słuszności merytorycznej żądania pozwanego zasądzenia kosztów postępowania w niniejszej sprawie.

Nie można zgodzić się z zarzutem naruszenia art. 203 § 4 k.c., którego pozwany upatruje w niemożności rozpoznania merytorycznego sprawy, które stanowiłoby podstawę zwrotu wyegzekwowanego świadczenia przez powoda.

Istotnie podłożem cofnięcia przez powoda pozwu było wyegzekwowanego od pozwanego świadczenia na podstawie nakazu zapłaty, któremu niesłusznie nadano klauzulę wykonalności, albowiem jak się okazało pozwany wniósł w terminie sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w dniu 26 maja 2014 r. (sygn. akt XIX GNc 395/14). Taki splot okoliczności faktycznych niniejszej sprawy nie może przesądzać o słuszności podniesionego przez pozwanego zarzutu naruszenia art. 203 § 4 k.p.c. Gdyby powód nie cofnął pozwu w niniejszym postępowaniu, to jego rezultat nie mógłby prowadzić do pozytywnego dla pozwanego rozstrzygnięcia o spełnionym na rzecz powoda świadczeniu dochodzonym w niniejszym postępowaniu i to nawet w sytuacji podzielenia zarzutów pozwanego co do bezzasadności powództwa. Chodzi bowiem o to, że przepisy procedury cywilnej regulującej postępowanie upominawcze nie przewidują możliwości wydania przez sąd orzeczenia restytucyjnego – o zwrocie spełnionego świadczenia na rzecz pozwanego – w razie oddalenia powództwa. Ustawodawca bowiem nie transponował do tego postępowania regulacji odpowiadającej treścią postanowieniom art. 338 § 1 k.p.c.

Nie można podzielić także i zarzutów naruszenia art. 355 § 1 i 2 k.p.c. Cofnięcie pozwu ze skutkiem prawnym rozumieć należy w ujęciu art. 203 § 1 k.p.c. Powódka cofnął pozew bez zrzeczenia się roszczenia przed rozpoczęciem rozprawy i do takiej czynności procesowej nie była wymagana zgoda pozwanej. Jak już to powiedziano wcześniej Sąd Okręgowy nadał bieg pismu powoda z dnia 9 listopada 2015 r. i uchybienie sądu w tym zakresie należało postrzegać nie tyle na gruncie skuteczności cofnięcia pozwu, ale w kontekście potencjalnych zarzutów jakie miał pozwany wobec takiego stanowiska procesowego powoda. Sąd pierwszej instancji był zatem władny do wydania postanowienia o umorzeniu postępowania na posiedzeniu niejawnym.

Mając na względzie te okoliczności na podstawie art. 385 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzeczono jak na wstępie.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zasądzając od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.800 zł tytułem kosztów zastępstwa adwokackiego w tym postępowaniu (§ 13 ust. 2 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, Tj. Dz. U. z 2013 r., Nr 461 ).

SSO (del.) Dariusz Chrapoński SSA Tomasz Pidzik SSA Aleksandra Janas