Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

(...) Sp. z o.o. w upadłości układowej wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) kwoty 49.200 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 listopada 2012 r. do dnia zapłaty tytułem należnego powódce wynagrodzenia za wykonane przez niego prace projektowe. Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 31 października 2014 r., sygn. akt I Nc 2270/13, Sąd Rejonowy w Inowrocławiu orzekł zgodnie z żądaniem pozwu. Sprzeciw od w/w orzeczenia złożył pozwany, który zaskarżył nakaz w całości. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu według norm prawem przepisanych. Pozwany zaprzeczył, aby zlecił powódce wykonanie prac projektowych. Na rozprawie w dniu 12 sierpnia 2015 r. pełnomocnik pozwanego podniósł zarzut braku legitymacji procesowej pozwanego.

Sąd Rejonowy ustalił, iż uchwałą z dnia 6 grudnia 2007 r. Zarząd (...) podjął uchwałę o zakupie działki zlokalizowanej w I. celem wybudowania pomieszczeń z przeznaczeniem na działalność statutową (...), (...) i (...)Z kolei uchwałą z dnia 11 grudnia 2007 r. (...) (...) podjęła uchwałę o zleceniu zarządowi umocowania do umowy kupnu gruntu (dwie działki). Powódka we wrześniu 2011 r. wykonała dla (...) prace projektowe dla przedsięwzięcia pn. „Budowa obiektu administracyjno – usługowego z apteką, sklepem ze sprzętem rehabilitacyjnym i pomieszczeniami indywidualnej praktyki lekarskiej na działkach nr (...) w I. przy ul. (...)”. Powódka wcześniej kontaktowała się z Fundacją (...).

Sąd Rejonowy rozważył w pierwszej kolejności czy po stronie pozwanej istniała legitymacja do występowania w charakterze pozwanego w niniejszej sprawie. Posiadanie przez pozwanego zdolności sądowej i procesowej daje mu uprawnienie do bycia stroną (w szerokim rozumieniu) w postępowaniu sądowym. Nie budzi wątpliwości, że tylko ze stosunku określonego przez prawo materialne płynie uprawnienie konkretnego podmiotu do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu konkretnemu podmiotowi. To szczególne uprawnienie, oceniane z punktu widzenia prawa materialnego, nazywane jest legitymacją procesową. Jeśli zostanie wykazane, że strony są związane prawnomaterialnie z przedmiotem procesu, którym jest roszczenie procesowe, to zostanie wykazana legitymacja procesowa powoda i pozwanego. Sąd zważył także, że zgodnie z art. 353 § 1 k.c. zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Tymczasem z załączonych do pozwu dokumentów wynika, że powódka wykonała projekt dla (...), a nie (...). Skoro sama powódka w sporządzonym projekcie jako inwestora wskazała (...) to zupełnie niezrozumiałe, jak i nielogiczne jest, że pozwane zostało (...). Ponieważ pozwany w niniejszej sprawie nie posiadał legitymacji procesowej to powództwo podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w pkt 1 wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 i 99 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Nadto w pkt 3 wyroku kosztami sądowymi, od których powódka była zwolniona obciążono Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Bydgoszczy.

Powyższy wyrok zaskarżyła powódka zarzucając mu nierozpoznanie istoty sprawy, o którym mowa w art. 386 § 4 k.p.c. wskutek zaniechania zbadania materialnej podstawy żądania pozwu w aspekcie wszystkich podnoszonych przez powoda twierdzeń oraz twierdzeń pozwanego zawartych w sprzeciwie od nakazu zapłaty, przedłożonych dowodów i oddalenie powództwa wyłącznie z powodu braku legitymacji procesowej strony pozwanej , jak również naruszenie przepisu art. 233 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę materiału dowodowego - polegającą na braku rozważenia przez Sąd I instancji w sposób wszechstronny, zgodny z zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego dowodów, w oparciu o które ustalił, że powód wykonał prace projektowe na rzecz pozwanej. Powódka wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, jak również o zasadzenie kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie odwoławcze.

Wniosła także o dopuszczenie w poczet dowodów w sprawie publikacji pozwanej , celem wykazania, że pozwany jest podmiotem zobowiązanym i odpowiedzialnym za zapłatę należności związanych z przygotowaniem inwestycji polegającej na budowie budynku biurowo - usługowego w I. przy ul. (...), w związku z czym posiada legitymację bierną do udziału w niniejszym postępowaniu,

Pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania wg norm przepisanych. Złożyła wniosek o przeprowadzenie dowodu z dokumentów w postaci kopii projektu budowlanego , pozwolenia na budowę czy też wydruku z księgi wieczystej celem wykazania braku legitymacji biernej po stronie pozwanej.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja okazała się uzasadniona.

Słusznie wywiodła powódka , iż Sąd I instancji , badając kwestię legitymacji procesowej naruszył przepis art. 233 k.p.c., ponieważ nie rozważył w sposób wszechstronny, zgodny z zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego dowodów, na których oparł ustalenie, że dokumentację projektową powód wykonał na rzecz (...) a nie pozwanego Stowarzyszenia. Sąd Rejonowy oparł się , ustalając stan faktyczny , tylko o dowolnie wybrane , nieliczne dowody z dokumentów opisane w uzasadnieniu wyroku , w szczególności uchwałę Zarządu (...) z dnia 6 i 11 grudnia 2007 r. o zakupie przez Fundację działki na potrzeby inwestycji przy ul. (...) w I. i umocowaniu Zarządu do dokonania tej czynności (k. 280 i 281), odpisu dokumentacji technicznej (k. 43-52), w której wskazano jako inwestora ww. fundację oraz pisma powoda z dnia 5 sierpnia 2011r. Sąd , nie podając podstaw , zaniechał zbadania całego materiału dowodowego w postaci m. in. obszernej korespondencji między powódką a pozwanym Stowarzyszeniem ( m. in. na k. 205 , k. 94 , k. 96 , k. 129 , k. 83 czy k. 126 ) dotyczącej spornej umowy o wykonanie prac projektowych , także pominął dowody z przesłuchania świadków i zeznań stron , co ma o tyle istotne znaczenie również w kontekście legitymacji procesowej , iż uzgodnienia między stronami miały być w dużej części dokonywane ustnie. Sąd nie wziął pod uwagę , że z uchwały z dnia 6 grudnia 2007r. wynika , że zakup przedmiotowej działki ma nastąpić w celu wybudowania pomieszczeń z przeznaczeniem na działalność statutową trzech podmiotów to jest: (...), (...) oraz pozwanego (...). Słusznie wskazuje powódka , iż z wyżej powołanych dowodów nie wynika jaka była rola poszczególnych podmiotów w przygotowaniu i realizacji ww. inwestycji. Nie wynika też, który z nich miał zlecić i sfinansować prace projektowe związane z tym przedsięwzięciem. Zasadnie też podnosi powódka , iż nie można czynić założenia, że inwestor w rozumieniu prawa budowlanego jest automatycznie zleceniodawcą prac projektowych dla wspólnej inwestycji , jak również iż Sąd I instancji nie wziął pod uwagę , że działalność pozwanego i ww. Fundacji są ze sobą ściśle powiązane, korzystają one z tych samych adresów mailowych a funkcje w tych podmiotach pełnią często te same osoby. Na załączonych projektach umów brak jest określenia zamawiającego , co też może wskazywać , iż nie było do końca jednoznaczne z kim powódka zawarła umowę. Dokonanie ustaleń w sprawie wymaga zatem analizy całego materiału dowodowego. Wątpliwości co do legitymacji procesowej wynikają także z załączonego do apelacji wydruku ze strony internetowej pozwanej , gdzie mowa jest o budowie siedziby dla pozwanego Stowarzyszenia a nie Fundacji. Nie przesądzają też owej kwestii dokumenty dołączone do odpowiedzi na apelację , gdyż dotyczą lat 2013 i 2014 r. Nie wynika z nich zatem jednoznacznie , dla kogo miał być sporządzany projekt przez powódkę w latach 2011-2012. Nie można zatem wykluczyć , jak twierdzi powódka , że pozwane Stowarzyszenie jeśli nie było jedynym, to co najmniej jednym z podmiotów, które powierzyły wykonanie powodowi dokumentacji projektowej.

Sąd I instancji wskutek sprzecznej z art. 233 § 1 kpc , nieprawidłowej i wybiórczej a także niezgodnej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oceny materiału dowodowego przedwcześnie zatem ustalił, że powód wykonał prace projektowe wyłącznie na rzecz (...), a nie również – jeśli nie wyłącznie – na rzecz pozwanego Stowarzyszenia, co skutkowało bezpodstawnym przyjęciem po stronie pozwanej braku legitymacji procesowej i oddalenia powództwa. W celu dokonania takich ustaleń konieczne jest dokonanie prawidłowej oceny całego materiału dowodowego.

W sytuacji powyższej rozstrzygnięcie o zasadności żądania wymaga zatem , wobec braków postępowania dowodowego przed Sądem I instancji , przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Sąd Rejonowy zaniechał bowiem oceny całokształtu materiału dowodowego. Koniecznym stało się zatem uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, pozostawiając Sądowi Rejonowemu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego. Ponownie rozpoznając sprawę , sąd I instancji winien przeprowadzić postępowanie dowodowe w całości , uwzględniając wszystkie wnioski dowodowe co do których nie zachodzi podstawa do ich pominięcia. Dopiero przeprowadzenie postępowania w takim zakresie i zgodna z art. 233 § 1 kpc ocena materiału dowodowego umożliwi prawidłowe rozstrzygnięcie o zasadności żądań powoda , w szczególności zaś o legitymacji procesowej pozwanego. W związku z powyższym orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 386 § 4 kpc.

SSO Wiesław Łukaszewski SSO Wojciech Wołoszyk SSR del. Jacek Wojtycki