Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia SO Dorota Stańczyk

Protokolant starszy sekretarz sądowy Maria Jamroz

po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2016 roku w Lublinie

sprawy A. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o wysokość kapitału początkowego

na skutek odwołania A. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 10 lutego 2015 roku znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala A. T. wysokość kapitału początkowego na dzień 1 styczeń 1999 roku w wysokości 44 650,76 zł (czterdzieści cztery tysiące sześćset pięćdziesiąt złotych 76/100).

Sygn. akt VIII U 368/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 lutego 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z urzędu ustalił A. T. kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. w wysokości 40 727,83 zł. W informacji dodatkowej stanowiącej część integralną decyzji organ rentowy wskazał, że do stażu pracy nie został zaliczony okres nauki zawodu, z uwagi na brak świadectwa pracy (decyzja k. 23 a.k.).

W odwołaniu od wskazanej decyzji wnioskodawczyni zakwestionowała jej trafność i stwierdziła, że organ rentowy błędnie nie zaliczył do jej stażu pracy okresu nauki zawodu w (...) Szkole Zawodowej dla Pracujących w M., którą odbywała w latach 1971-1973. Wskazała, iż na podstawie umowy zawartej z nią jako uczniem a szkołą, były za ten okres odprowadzane składki na ubezpieczenia. Z treści odwołania wynikało, że domagała się zmiany zaskarżonej decyzji poprzez doliczenie jej nieuwzględnionego przez ZUS okresu praktycznej nauki zawodu do stażu pracy (odwołanie k. 2 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podniósł, że okres nauki zawodu nie został uwzględniony do stażu z uwagi na niedostateczne udokumentowanie go. W ocenie organu rentowego nie można było go uwzględnić na podstawie samej kserokopii umowy o naukę zawodu, a skarżąca nie przedłożyła świadectwa pracy za ten okres (odpowiedź na odwołanie k. 4 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje

Wnioskodawczyni A. T. urodziła się (...)

W dniu 30 stycznia 2015r złożyła wniosek o ustalenie kapitału początkowego, dołączając między innymi kserokopię umowy o naukę zawodu zawartej z (...) Zakładami (...) w M. oraz kserokopię świadectwa ukończenia (...) Szkoły Zawodowej dla Pracujących przy (...) Zakładach (...) w M. z dnia 20 czerwca 1973r. (wniosek k. 1-5 a.k., umowa, świadectwo k. 6, 7 a.k.).

Zaskarżoną w przedmiotowej sprawie decyzją z dnia 10 lutego 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił jej uwzględnienia okresu nauki do stażu pracy przy wyliczeniu kapitału początkowego (decyzja k. 23 a.k.).

Sąd ustalił, że odwołująca się, jako pracownik młodociany (w wieku 15 lat) w dniu 1 września 1971r. zawarła z (...) Zakładami (...) w M. umowę o naukę zawodu w zakresie przetwórstwa owocowo – warzywnego, zgodnie z zatwierdzonym programem nauczania dla (...) dla pracujących. Umowa obowiązywała od dnia 1 września 1971r. na okres dwóch lat trwania nauki. Na podstawie umowy czas pracy podlegał regulacjom przepisów prawa pracy. Wynagrodzenie wnioskodawczyni w pierwszym roku nauki zostało ustalone na 150 zł miesięcznie, pod warunkiem uzyskania pozytywnych wyników w nauce, zaś w kolejnym roku – na 320 zł miesięcznie, pod warunkiem uzyskania pozytywnych wyników w nauce (umowa, karta obiegowa zmian w stosunku pracy – a.o. k. 17 a.s.).

W ramach nauki zawodu wnioskodawczyni uczęszczała zarówno na zajęcia teoretyczne, jak i pracowała. Praca w trakcie trwania roku szkolnego odbywała się przez 3 dni w tygodniu, trwała również w okresie wakacyjnym. Nauka zawodu w zasadniczej szkole dla pracujących zakończyła się z dniem 20 czerwca 1973r. W tym dniu skarżąca otrzymała świadectwo ukończenia (...) Szkoły Zawodowej dla Pracujących przy (...) Zakładach (...) w M. (świadectwo ukończenia szkoły, kwestionariusz osobowy, wniosek o przyjęcie do pracy – a.o. k. 17 a.s., zeznania wnioskodawczyni k. 22v a.s., k. 24 a.s., zeznania T. F. k. 23v-24 a.s., zeznania J. K. (1) k. 24 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wskazanych dowodów z dokumentów zawartych w aktach organu rentowego i aktach sądowych oraz na podstawie zeznań wnioskodawczyni i świadków.

Sąd obdarzył wiarą w całości dowody z dokumentów zawarte w aktach osobowych wnioskodawczyni uznając, iż nie budzą wątpliwości co do formy, treści oraz faktu sporządzenia przez upoważnione podmioty na podstawie przyznanych im uprawnień. Dokumenty te nie były również kwestionowane przez strony. Okoliczności płynące z analizy ich treści zostały potwierdzone zeznaniami odwołującej się, które jako jasne, logiczne i wyczerpujące stały się podstawą ustalenia stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie.

Sąd podzielił również w całości zeznania przesłuchanych świadków _ T. F. i J. K. (2), uznając je za jasne, logiczne, pozbawione sprzeczności i spójne z zeznaniami wnioskodawczyni. Świadkowie są osobami obcymi dla A. T., zatem nie były zainteresowane wynikiem rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie.

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 173 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015r. poz. 748 ze zm.) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Z przepisu art. 174 ust. 1 i 2 wynika, że kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy: okresy składkowe, o których mowa w art. 6, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną był okres nauki zawodu A. T. w (...) Szkole Zawodowej dla Pracujących, który nie został uwzględniony do jej stażu pracy. Przyczyną odmowy jego przyjęcia był brak dysponowania przez organ rentowy dokładnymi datami rozpoczęcia i zakończenia nauki przez skarżącą.

W toku postępowania, na polecenie Sądu, Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał hipotetycznego ustalenia wysokości kapitału początkowego z uwzględnieniem do stażu pracy okresu nauki zawodu skarżącej. Zgodnie z tym wyliczeniem, po uwzględnieniu do stażu okresu od 1 września 1971r. do 20 czerwca 1973r. wartość kapitału początkowego wyniosła 44 650,76 zł (pismo ZUS k. 25 a.s.). Wnioskodawczyni nie kwestionowała wskazanego wyliczenia i zgodziła się z nim. W związku z tym Sąd uznał, iż dokonane w ten sposób wyliczenie jest prawidłowe.

Wskazać należy, iż przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe pozwoliło na ustalenie sposób niebudzący wątpliwości, iż w powyższym okresie A. T. odbywała naukę zawodu, na podstawie umowy o naukę zawodu w zakresie przetwórstwa owocowo – warzywnego.

Przypomnieć należy, iż zgodnie z treścią z art. 473 kpc, w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron. To zaś oznacza, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe.

Z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2000 r. (II UKN 349/99, OSNP 2001/11/398, Lex nr 47076) wynika, że „Przy ustalaniu okresu składkowego na podstawie art. 2 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 450 ze zm.) należy badać spełnienie warunków określonych w przepisach o zatrudnieniu młodocianych, obowiązujących w okresie wskazanym przez zainteresowanego jako okres zatrudnienia”.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za okres składkowy uważa się okresy zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r.

W rozumieniu tego artykułu, gdy jest mowa o zatrudnieniu młodocianych przed wyżej wskazaną datą, chodzi o umowę o naukę zawodu, przez którą pracodawca zobowiązał się przygotować ucznia do praktycznego zawodu w związku z wykonywaną dla tego zakładu pracą. Przygotowanie do pracy obejmowało połączenie obowiązków młodocianego pracownika wynikających z praktyki w zawodzie z uzupełnieniem wiedzy teoretycznej w szkole – na warunkach ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz.U. z 1958 r., nr 45, poz. 226 ze zm.). Ustawa przewidywała zatrudnienie młodocianych w celu nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy i odbycia wstępnego stażu pracy (art. 3 ust.1). Nauka zawodu trwała zależnie od zawodu od 2 do 4 lat i kończyła się egzaminem (art. 4 ust. 1).

Młodociani zatrudnieni w celu nauki zawodu byli obowiązani do dokształcania się w zakresie obranego zawodu przez uczęszczanie do zasadniczych szkół zawodowych dla pracujących (art. 12 ust. 1 i ust. 6 ustawy oraz rozporządzenia Ministra Oświaty z dnia 14 lutego 1959 r. w sprawie dokształcania oraz kontroli nauki zawodu młodocianych zatrudnionych w zakładach pracy – Dz.U. z 14 lutego 1959 r. w sprawie dokształcania oraz kontroli nauki zawodu młodocianych zatrudnionych w zakładach pracy – Dz.U. Nr 17, poz. 99). Zasadnicze szkoły zawodowe mogły działać po opieką patronacką branżowo odpowiednich zakładów pracy (art. 12 ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju sytemu oświaty i wychowania – Dz.U. Nr 32, poz. 160 ze zm.).

Zgodnie z przepisem art. 1 cytowanej wyżej ustawy o nauce zawodu (….), młodocianymi w jej rozumieniu są osoby, które ukończyły 14 lat, a nie przekroczyły 18 lat życia.

Przepis art. 9 ust. 1 przewidywał, że zakład pracy przyjmując młodocianego na naukę zawodu w celu przyuczenia do określonej pracy oraz odbycia wstępnego stażu pracy jest obowiązany zawrzeć z nim na piśmie umowę określającą zawód albo rodzaj pracy, w jakim młodociany będzie szkolony, czas trwania nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy lub wstępnego stażu pracy oraz zasadnicze obowiązki i uprawnienia młodocianego.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 czas pracy młodocianych w wieku od lat 15 do 16 wynosił 6 godzin na dobę i 36 godzin tygodniowo.

Z przepisu ust. 2 tego art. wynikało, iż młodocianych w wieku powyżej lat 16 obowiązywał normalny czas pracy stosowany w zakładzie pracy.

Z kolei przepis art. 13 ust 3 stanowił, że do czasu pracy młodocianych (ust. 1 i 2) wlicza się czas dokształcania określonego w art. 12 ust. 2 i 3 bez względu na to, czy nauka odbywa się w godzinach pracy czy poza godzinami pracy, jednakże w wymiarze nie większym niż 18 godzin tygodniowo.

Jeżeli młodociany zaniedbywał się w nauce zwodu lub nie spełniał obowiązku dokształcania się do stanowiło podstawę do rozwiązania umowy o naukę zawodu (art. 9 ust. 4).

Wnioskodawczyni w chwili rozpoczęcia nauki w (...) dla pracujących miała ukończone 15 lat. W toku postępowania dowodowego zostało ustalone, że podczas nauki zawodu wnioskodawczyni uczęszczała zarówno na zajęcia teoretyczne w szkole, jak również, przez trzy dni w tygodniu świadczyła pracę. Tym samym zasadne było uznanie, iż okres nauki w (...) Szkole Zawodowej dla Pracujących przy (...) Zakładach (...) w M. spełnia wszystkie przesłanki do uznania jej za praktyczną naukę zawodu połączoną z zatrudnieniem A. T., który winien zostać zaliczony do stażu pracy.

Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 10 ustawy o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy, okresy nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy oraz wstępnego stażu pracy są okresami zatrudnienia.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie wyżej cytowanych przepisów i art. 477 ¹⁴ § 2 kpc Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.