Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 lipca 2015 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej Oddział (...) z siedzibą w Ł. na rzecz powoda J. G. kwotę 11.770,13 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty:

a.  200 zł od dnia 28 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

b.  100 zł od dnia 29 marca 2010 roku do dnia zapłaty,

c.  11.470,13 od dnia 2 czerwca 2015 roku do dnia zapłaty.

W pozostałym zakresie Sąd Rejonowy oddalił powództwo. O kosztach procesu orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. obciążając nimi w całości pozwanego, a szczegółowe wyliczenie pozostawił Referendarzowi Sądowemu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany zaskarżając wyrok w zakresie punktu 1, 3 zarzucając mu:

I.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

a.  art. 224 § 2 k.c. i art. 225 k.c. w zw. z art. 230 k.c. poprzez bezpodstawne uznanie przez Sąd I Instancji, iż pozwana obowiązana jest uiścić na rzecz powoda wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, stanowiącej działkę numer (...).3 podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że przysługuje jej skuteczne względem strony powodowej prawo do korzystania z przedmiotowej nieruchomości,

b.  art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości w zakresie w jakim Sąd I instancji odmówił decyzji wydanej na jej podstawie waloru podstawy prawnej korzystania przez pozwaną z działki numer (...), będącej własnością powoda,

c.  art. 292 k.c. poprzez bezpodstawne uznanie przez Sąd I Instancji, że nie doszło do zasiedzenia przez pozwaną służebności przesyłu na nieruchomości powoda, stanowiącej działkę numer (...), pomimo, iż spełnione zostały wszelkie przesłanki konieczne do zasiedzenia przez pozwaną przedmiotowej służebności.

II.  Naruszenie przepisów prawa procesowego, a mianowicie:

a.  art. 233 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów przez Sąd I instancji przez uznanie, pomimo nadania waloru dowodu decyzji administracyjnej z dnia 12 marca 1965 roku wydanej przez Wydział Spraw Wewnętrznych Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Ł. na podstawie art. 35 ust 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości oraz potwierdzających jej autentyczność zeznaniom świadka, iż nie świadczy ona o dysponowaniu przez pozwaną skutecznym wobec powoda prawem do dysponowania jego nieruchomością,

b.  art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i uznania, że pozwana nie wykonywała służebności przesyłu w dobrej wierze na nieruchomości powoda stanowiącej działkę numer (...) przez co wobec braku upływu 20-letniego terminu nie nabyła jej w drodze zasiedzenia, chociaż ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym przedłożonych dokumentów i zeznań świadków wynika, iż od dnia usytuowania linii elektroenergetycznych na działce powoda zarówno poprzednicy prawni pozwanej jak i sama pozwana byli przekonani o przysługującym im prawie do korzystania ze wskazanej nieruchomości,

c.  art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia przez Sąd materiału dowodowego i uznanie, że pozwana nie wykazała daty posadowienia linii podziemnych na działce numer (...) oraz utraty przez nią charakteru nieruchomości państwowej, co świadczyłoby o początku biegu okresu zasiedzenia służebności przesyłu, podczas gdy fakty te wynikały z dokumentów przedłożonych przez strony w toku niniejszego postępowania,

d.  poczynienie przez Sąd ustaleń faktycznych sprzecznych z zebranym materiałem dowodowym i uznanie, iż pozwana nie mogła zasiedzieć służebności przesyłu na działce (...) ponieważ nie korzystała z trwałego i widocznego urządzenia chociaż w uzasadnieniu wyroku Sąd wskazywał, iż linie podziemne mają swój początek i koniec w widocznej stacji trafo, usytuowanej na nieruchomości powoda co spełnia przesłankę z art. 292 k.c.

W konkluzji pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie punktu 1, 3 i oddalenie powództwa co do kwoty 11.770,13 złotych oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania w I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w części, w zakresie punktu 1, 3 oraz przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania w II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego w/g norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu w całości.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutów apelacji dotyczących naruszenia prawa procesowego, mimo innej kolejności wskazanej w treści apelacji.

Sąd Okręgowy nie podziela zarzutów apelacji dotyczących naruszenia art. 233 par. 1 k.p.c. w odniesieniu do ustaleń dotyczących działki numer (...). Sąd I instancji w tym zakresie przeprowadził w sposób prawidłowy postępowanie dowodowe, a zebrany materiał poddał ocenie z zachowaniem granic swobodnej oceny dowodów przewidzianej przez art. 233 § 1 k.p.c. Zgodnie treścią art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Taka ocena dokonywana jest na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, a ponadto powinna uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i – ważąc ich moc oraz wiarygodność - odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Zarówno w literaturze jak i orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że ocena powyższa oparta nadto być musi na wszechstronnym rozważeniu zgromadzonego materiału dowodowego, przez co należy rozumieć uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu oraz wszystkich okoliczności towarzyszących przeprowadzeniu poszczególnych środków dowodowych, a mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności. W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji nie dopuścił się naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Wielokrotnie w orzecznictwie sądów odwoławczych oraz Sądu Najwyższego podnoszono, iż zgłoszony w apelacji zarzut naruszenia art. 233 § 1 może zostać uwzględniony jedynie w przypadku wykazania jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając, a także w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008 r. I ACa 180/08, OSA 2009/6/55, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r. II CKN 817/00, nie publik., LEX 56906). Natomiast nie czyni zarzutu tego skutecznym przedstawianie przez skarżącego własnej wizji stanu faktycznego w sprawie, opartej na dokonanej przez siebie odmiennej ocenie dowodów, a nawet możliwość w równym stopniu wyciągnięcia na podstawie tego samego materiału dowodowego odmiennych wniosków (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 lipca 2008 r. VI ACa 306/08; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008r. I ACa 180/08, OSA 2009/6/55, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r. II CKN 817/00, LEX 56906; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r. IV CKN 970/00, nie publik., LEX 52753; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 r. II CKN 572/99, nie publik., LEX 53136).

W przedmiotowej sprawie Sąd I Instancji słusznie przyjął, iż pozwany nie sprostał ciężarowi dowodowemu i nie wykazał aby decyzja Powiatowej Rady Narodowej w Ł. wydana na podstawie art. 35 ust 1 ustawy z 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości dotyczyła działki numer (...). Należy wskazać, iż w treści powołanej decyzji wskazano nazwiska właścicieli nieruchomości, których akt ten dotyczy. Brak podstaw do przyjęcia, że decyzja ta obejmowała w/w nieruchomość z dwóch względów. Po pierwsze w chwili jej wydania nieruchomość wchodziła w skład mienia państwowego. Po wtóre w treści tej decyzji poza osobami fizycznymi nie wymieniono innych podmiotów, których grunty objęte byłyby dyspozycją tego aktu. Wobec powyższego należy uznać za Sądem I instancji, że decyzja ta nie obejmowała działki numer (...). Akt ten zezwalał na przeprowadzenie linii przez grunty osób wskazanych w jego treści. Powyższej oceny nie zmienia również powołana w treści apelacji argumentacja odnosząca się do prawnych i gospodarczo- społecznych realiów okresu w którym decyzja została wydana. Nie budzi bowiem wątpliwości treść tego aktu, który w sposób zindywidualizowany wskazuje właścicieli poszczególnych działek. Brak jakiegokolwiek odniesienia do działki numer (...).

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy w pełni podzielił pogląd Sądu Rejonowego, iż strona pozwana nie wykazała, że budowa linii energetycznej przez nieruchomość stanowiącą działkę (...) położoną w G., była przeprowadzona na podstawie decyzji administracyjnej wydanej w oparciu o art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. W związku z tym należy uznać, że argumentacja prawna Sądu I instancji w tym zakresie była w pełni uprawniona.

Wobec niewykazania powyższej okoliczności, Sąd Okręgowy uznał za całkowicie chybiony zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 35 ust. 1 ustawy o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, gdyż w przedmiotowej sprawie przepis ten nie znajdował zastosowania.

Sąd nie podziela również zarzutów sformułowanych wobec rozstrzygnięcia dotyczącego działki numer (...). Skarżący zarzucił Sądowi I Instancji naruszenie przepisów postępowania art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i uznania, że pozwana nie wykonywała służebności przesyłu w dobrej wierze na nieruchomości powoda przez co wobec braku upływu 20-letniego terminu nie nabyła jej w drodze zasiedzenia. Nadto skarżący zarzucił naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia przez Sąd materiału dowodowego i uznanie, że pozwana nie wykazała daty posadowienia linii podziemnych na działce numer (...) oraz utraty przez nią charakteru nieruchomości państwowej, co świadczyłoby o początku biegu okresu zasiedzenia służebności przesyłu. Dalej skarżący podniósł, że Sąd I Instancji poczynił ustalenia faktyczne sprzeczne z zebranym materiałem dowodowym poprzez uznanie, że pozwana nie mogła zasiedzieć służebności przesyłu na działce (...) ponieważ nie korzystała z trwałego i widocznego urządzenia chociaż w uzasadnieniu wyroku Sąd wskazywał, iż linie podziemne mają swój początek i koniec w widocznej stacji trafo, usytuowanych na nieruchomości powoda co spełnia przesłankę z art. 292 k.c.

Podniesiony przez stronę pozwaną zarzut zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej swą treścią służebności przesyłu, nie mógł zostać uwzględniony, bowiem pozwany nie wykazał przesłanek zasiedzenia. Należy podkreślić, iż zgodnie z art. 292 zd. 1. k.c. służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Pozwany nie wykazał, aby podziemne linie stanowiły widoczne urządzenie. R. legis tego zapisu sprowadza się do konieczności ujawnienia wobec właściciela nieruchomości ingerencji innej osoby w prawo własności. Podnoszony przez skarżącego argument, iż linie energetyczne mają swój początek i koniec w stacji trafo, nie stanowi podstawy do uwzględnia tego zarzutu. W orzecznictwie przyjmuje się, że dla spełnienia tej przesłanki wystarczy aby elementy urządzenia podziemnego były widoczne. Podnosi się, że widoczny na powierzchni ziemi osadnik wraz z dołączona do niego rurą kanalizacyjną, znajdującą się pod powierzchnią gruntu, mogą być - w okolicznościach konkretnej sprawy - uznane za trwałe i widoczne urządzenie w rozumieniu art. 292 k.c. ( postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 24 kwietnia 2002 r.V CKN 972/00, L.). W przedmiotowej sprawie położenie stacji trafo nie mogło jednak wskazywać, iż rzeczywiście do tej stacji biegną linie podziemne znajdujące się na działce powoda. (...) ta jest usytuowana od strony ulicy (...), zatem równie dobrze linie te mogły prowadzić od ulicy w kierunku stacji trafo.

Przesądzenie, iż linie podziemne nie stanowiły widocznego urządzenia, prowadzi do wniosku, że nie doszło do zasiedzenia służebności gruntowej na działce numer (...). Wobec powyższego rozważanie pozostałych zarzutów dotyczących zasiedzenia w postaci dobrej lub złej wiary, upływu i początku biegu terminu zasiedzenia jest zbędne.

Podsumowując należy wskazać, iż Sąd I instancji trafnie ustalił, że pozwanemu nie przysługuje uprawnienie do korzystania z przedmiotowych nieruchomości stanowiących działki numer (...). W konsekwencji Sąd Rejonowy prawidłowo zasądził na rzecz powoda wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z jego nieruchomości.

W tym stanie rzeczy, biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną, orzekając jak w sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Odwoławczy orzekł na podstawie art. art. 98 § 1 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i na podstawie § 6 pkt 5 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, zasądzając od (...) Spółce Akcyjnej w L. Oddział (...) z siedzibą w Ł. na rzecz J. G. kwotę 1.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

SSO Krzysztof Kacprzak SSO Bożena Rządzińska SSR Mariusz Bilicz