Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 sierpnia 2015 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi ustalił wysokość opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...), składającej się z działki gruntu oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą (...), na kwotę 3361,50 zł (trzy tysiące trzysta sześćdziesiąt jeden złotych pięćdziesiąt groszy) poczynając od dnia 1 stycznia 2015 roku, zwrócił pozwanej ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi kwotę 1000 uiszczoną w dniu 11 maja 2015 roku oraz zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1551 zł tytułem kosztów procesu.

Orzeczenie to zapadło w oparciu o ustalenia faktyczne, które oznaczały, że wartość nieruchomości w użytkowaniu wieczystym powoda nie uległa zmianie uzasadniającej podwyższenie opłaty rocznej. Sąd uznał, że pozwany nie udowodnił wzrostu wartości tej nieruchomości, a to na nim spoczywa ciężar dowodu w tym zakresie.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany podnosząc następujące zarzuty:

- naruszenia art. 6 k.c. poprzez jego niewłaściwą interpretację;

- naruszenie art. 232 k.p.c. polegające na przyjęciu, że ciężar wskazania dowodu n zmianę wartości nieruchomości spoczywał w niniejszej sprawie na pozwanym.

W konkluzji pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...) oznaczonej jako działka nr (...) na kwotę 10.026 złotych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w tym postępowaniu według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd odwoławczy przyjmuje za własne.

Zarzuty podniesione w apelacji sprowadzają się do kwestionowania prawidłowości stanowiska Sąd Rejonowego, co do rozkładu ciężaru dowodowego w niniejszej sprawie, które legło u podstaw zaskarżonego wyroku. Apelujący neguje rozważania Sądu I instancji w tym zakresie, podnosząc, iż ciężar wykazania zaistnienia okoliczności warunkującej aktualizację opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, a zatem zmiany wartości nieruchomości, spoczywał na powodzie, który posiadał interes prawny w pozytywnym dla siebie rozstrzygnięciu.

Powyższe zarzuty apelacyjne nie zasługują na uwzględnienie. Dla uzasadnienia powyższego poglądu przede wszystkim powołać trzeba art. 78 ust. 3 zd. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. jedn. - Dz.U. z 2010, Nr 102, poz. 651 z późn. zm.), zgodnie z którym w postępowaniu przed samorządowym kolegium odwoławczym ciężar dowodu, że istnieją przesłanki do aktualizacji opłaty z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej spoczywa na właściwym organie. Sąd Okręgowy w niniejszym składzie jednocześnie w pełni podziela pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 września 2009 r., sygn. akt I CSK 45/09 ( publ. Lex nr 530615), iż omawiany przepis ma charakter materialnoprawny, który w sensie czasowym określa ciężar rozkładu dowodu w całym postępowaniu dotyczącym aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego. Zasada ta działa zatem zarówno w fazie postępowania administracyjnego, jak i w zakresie sądowego postępowania rozpoznawczego. W konsekwencji bez znaczenia jest okoliczności, iż właściciel nieruchomości pozostaje zawsze stroną pozwaną w postępowaniu sądowym po wniesieniu sprzeciwu.

Taka wykładnia cytowanego przepisu, znajduje wsparcie w treści art. 81 ust. 2 cytowanej ustawy, który z kolei użytkownika wieczystego obarcza ciężarem dowodu zaistnienia przesłanek aktualizacji opłaty, w sytuacji, gdy sam użytkownik wieczysty domaga się od właściwego organu dokonania aktualizacji.

Reasumując, łączna wykładnia obu przepisów wskazuje, iż celem ustawodawcy było nałożenie ciężaru dowodu na ten podmiot, który inicjuje dane postępowanie w przedmiocie aktualizacji opłaty rocznej. Żaden natomiast przepis nie ogranicza stosowania art. 78 ust. 3 zd. 3 ustawy jedynie do fazy postępowania administracyjnego. Po wniesieniu sprzeciwu od orzeczenia kolegium sąd stosuje przepisy procedury cywilnej, jednak jednocześnie stosuje przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami, w tym art. 78 ust. 3 zd. 2 ustawy. Nic w tym względzie nie zmienia przepis art. 80 ust. 2 ustawy. Wbrew temu co podnosi apelacja, przepis ten nie odsyła do art. 78 ust. 2 ustawy w sposób, który wykluczałby stosowanie w postępowaniu sądowym przepisu art. 78 ust. 3 ustawy.

Przepisy art. 77 i n. ustawy przewidują szczególny tryb postępowania dotyczący aktualizowania opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości. Wbrew wywodom apelacji, w okolicznościach sprawy, to właściciel nieruchomości zajmujący pozycję procesową pozwanego wywodził korzystne dla siebie skutki prawne z podnoszonej okoliczności wzrostu wartości gruntu, jako mogącej uzasadniać konieczność podwyższenia opłaty rocznej. To właściciel nieruchomości zainicjował postępowanie poprzez akt wypowiedzenia dotychczasowej wysokości opłaty, z którym to wypowiedzeniem nie zgodzili się powodowie, składając do samorządowego kolegium odwoławczego wniosek o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona, a następnie sprzeciw od orzeczenia kolegium. Zgodnie z art. 80 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, po wniesieniu sprzeciwu i przekazaniu sprawy sądowi, wniosek powodów o ustalenie, że aktualizacja jest nieuzasadniona zastąpił pozew, a zatem wyraża on stanowisko procesowe powodów. We wniosku powód podniósł szereg zarzutów przeciwko prawidłowości wyceny nieruchomości dokonanej w prywatnym operacie sporządzonym na zlecenie strony pozwanej. Weryfikacja tych zarzutów wymagała wiedzy specjalnej, a zatem jak słusznie podniósł Sąd Rejonowy, mogła ona nastąpić jedynie w oparciu o dowód z opinii biegłego do spraw wyceny nieruchomości. Dowód taki nie został zaś przeprowadzony z uwagi na brak inicjatywy dowodowej strony pozwanej, którą obciążał ciężar dowodowy.

Równocześnie w okolicznościach sprawy nie było podstaw do przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego z urzędu, w szczególności zważywszy na charakter sprawy oraz to, iż obie strony były reprezentowane przez fachowych pełnomocników, zaś brak inicjatywy dowodowej strony pozwanej wynikał wprost z obranej przez pozwanego taktyki procesowej i przyjętej wykładni przepisów prawa, co wynika z pism procesowych pełnomocników obu stron składanych w toku postępowania przed Sądem I instancji. W konsekwencji decyzje procesowe pozwanego obarczają jedynie tę stronę postępowania.

Wobec powyższego, Sąd Rejonowy słusznie przyjął, iż pozwana nie udowodniła wzrostu wartości nieruchomości do poziomu uzasadniającego nową, proponowaną opłatę roczną i ustalił, że strony obowiązuje opłata dotychczasowa.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy uznał, iż apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego, a tym samym jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w związku z § 6 pkt 4 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz.U.2013.490 j.t. ze zm.) stosownie do wyniku postępowania. Na koszty postępowania apelacyjnego złożyła się kwota 600 złotych kosztów zastępstwa procesowego.