Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Natalia Pawłowska - Grzelczak

Protokolant: stażysta Marta Serwatka

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2016 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej w S.

przeciwko Syndykowi masy upadłości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej w S.

przy udziale interwenienta ubocznego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W.

o ustalenie nieistnienia uchwał

I.  ustala, że nie istnieje:

1.  uchwała nr 4 (cztery) Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. z dnia 16 lipca 2007 roku w przedmiocie wyrażenia zgody na zawarcie z R. G. umów pożyczek w łącznej kwocie 50 000 000,00 złotych (pięćdziesiąt milionów złotych) na warunkach i zasadach ustalonych przez pełnomocnika Spółki;

2.  uchwała nr 5 (pięć) Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. z dnia 16 lipca 2007 roku w przedmiocie wyrażenia zgody na powołanie pełnomocnika R. M. do zawierania umów w imieniu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. z członkami zarządu;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4 377 zł ( cztery tysiące trzysta siedemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII GC 556/15

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 20 sierpnia 2014 r. powódka (...) spółka akcyjna w S. wniosła pozew o ustalenie nieistnienia uchwał nr 4 i nr 5 nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. podjętych w dniu 16 lipca 2007 r. w przedmiocie wyrażenia zgody na zawarcie z R. G. umów pożyczek w kwocie 50.000.000,00 zł na warunkach i zasadach ustalonych przez pełnomocnika spółki oraz w przedmiocie powołania pełnomocnika R. M. do zawierania umów w imieniu pozwanej spółki (...) z członkami zarządu. Nadto, powódka wniosła o zasądzenie od pozwanej spółki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu powódka podniosła, że w rzeczywistości w dniu 16 lipca 2007 roku nie odbyło się nadzwyczajne zgromadzenie wspólników spółki (...) przez co uchwały stwierdzone protokołem sporządzonym z przebiegu tego zgromadzenia należy traktować jako nieistniejące. Zdaniem powódki nie było ono nawet planowane. Nie podjęto też żadnych działań mających na celu jego zwołanie. Nie istnieją też żadne dowody potwierdzające, że zgromadzenie wspólników zostało zwołane i faktycznie się odbyło. Dalej powódka podniosła, że nie doszło też do przypadkowego spotkania wszystkich wspólników, tym samym wykluczona została możliwość podjęcia uchwały zgromadzenia wspólników w trybie nieformalnego spotkania. Wspólnik A. Ł. oraz pełnomocnik spółki (...) nie znajdowali się ani w siedzibie spółki ani w mieście S.. Tym samym brak obiektywnych podstaw do uznania, że we wskazanej w protokole nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników dacie A. Ł. czy R. M. mogli faktycznie wziąć udział tym zgromadzeniu. Poza tym również R. G. w dniu 16 lipca 2007 r. przebywał poza granicami Polski znajdując się prawdopodobnie w N.. Zdaniem powódki okoliczności sprawy wykluczają też podjęcie uchwały w trybie art. 240 k.s.h. Z uwagi na brak zgody wszystkich wspólników nie doszło też do podjęcia uchwały w trybie art. 227 § 2 k.s.h. Skoro zatem w dniu 16 lipca 2007 r. nie ukonstytuował się organ spółki, jakim jest zgromadzenie wspólników to sporządzenie dokumentu w postaci protokołu zgromadzenia wspólników nosi jedynie znamiona protokołu w rzeczywistości nim nie jest. W konsekwencji nie można uznać aby uchwały zawarte w tym protokole w rzeczywistości pochodziły od organu spółki jakim jest zgromadzenie wspólników. Należy wobec tego uznać je za nieistniejące. Interesu prawnego w wytoczeniu powództwa w oparciu o art. 189 k.p.c. powódka upatrywała w tym, że nie istnieją uchwały na kanwie, których została zawarta umowa pożyczki z dnia 25 września 2007 roku, której spłata została zabezpieczona hipoteką i prawem pierwokupu ustanowionym mocą aktu notarialnego z dnia 4 sierpnia 2011 r. W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwana zarzuciła, że powódka nie ma legitymacji czynnej do wystąpienia z powództwem o ustalenie nieistnienia uchwały. Niezależnie od tego zdaniem pozwanej na każdej stronie protokołu zawierającego zaskarżone uchwały widnieją parafy wszystkich wspólników tj. A. Ł., R. G. oraz (...) M. G.’a reprezentującego spółkę (...). Wobec tego należało uznać, że wszyscy wspólnicy wyrazili na piśmie zgodę na postanowienie, które miało być powzięte bez względu na to, czy i kiedy doszło do spotkania wszystkich tych osób. W piśmie z dnia 10 grudnia 2014 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W. złożyła interwencję uboczną po stronie pozwanej wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz interwenienta ubocznego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 marca 1998 roku zawarta została umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością pod firmą (...) (dalej spółka (...)). W 2007 r. wspólnikami tej spółki byli A. Ł., R. G. oraz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W.. Zarząd spółki był wieloosobowy, w składzie: A. Ł. (prezes zarządu), R. G. (wiceprezes zarządu) i (...) J. McGovern (wiceprezes zarządu).

Bezsporne.

Sporządzony został protokół nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników pozwanej spółki (...) z dnia 16 lipca 2007 r., według którego zgromadzenie wspólników odbyło się w tym dniu w obecności wszystkich wspólników w trybie art. 240 k.s.h. Na zgromadzeniu miała zostać podjęta m.in. uchwała nr 4 wyrażająca zgodę na zawarcie z R. G. umów pożyczek w łącznej kwocie 50.000,000,00 zł na warunkach i zasadach ustalonych przez pełnomocnika spółki oraz uchwała nr 5 na mocy, której powołano pełnomocnika R. M. do zawierania umów w imieniu spółki (...) z członkami zarządu. Protokół ten oraz listę obecności podpisali wszyscy wspólnicy spółki, w tym A. Ł., który podpisał protokół nie czytając go.

Dowód: protokół z dnia 16 lipca 2007 r. z listą obecności (k. 32 – 34), zeznania świadka A. Ł. (k. 226 – 231), odpis z KRS (k. 545 – 547).

W dniu 16 lipca 2007 r. nie odbyło się zgromadzenie wspólników w siedzibie pozwanej spółki, którego otwarcia dokonałby A. Ł.. Nie było też powodu aby zgromadzenie to w tym dniu się odbyło. W tym dniu wspólnik pozwanej A. Ł. w ogóle nie znajdował się w S. ponieważ od 12 do 19 lipca 2007 r. przebywał m.in. wraz R. M. w ośrodku (...) położonym w Ż..

Dowód: skierowanie (k. 41), zeznania świadka A. Ł. (k. 226 – 231), zeznania świadka P. P. (k. 231 – 232), zeznania świadka M. N. (k. 232 – 233), zeznania świadka B. M. (k. 233 – 234), zeznania świadka H. T. (k. 234 – 235), zeznania świadka M. K. (k. 236 – 237)

W pozwanej spółce (...) praktyka była taka, że w sytuacji gdy zaistniała konieczność podjęcia pilnej uchwały to jej treść była rozsyłana pocztą lub kurierem do zainteresowanych. Wówczas każdy otrzymywał swój egzemplarz i składał na nim podpis. Natomiast jeśli miało odbyć się zgromadzenie to zazwyczaj przyjeżdżał do biura spółki (...) i wówczas wiadomo było, że odbędzie się zgromadzenie. W takiej sytuacji pozwana spółka zwracała mu koszty podroży i pobytu na miejscu w S. co uwidacznia było w raporcie kasowym.

Dowód: zeznania świadka A. Ł. (k. 226 – 231), zeznania świadka M. K. (k. 236 – 237).

W dniu 31 lipca 2007 r. E. G., A. R. i A. Ł. zawarli z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w S. umowę przedwstępną sprzedaży prawa użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w S. przy al. (...) i ul. (...), dla której Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie prowadzi księgę wieczystą (...) zmienioną następnie aneksem z dnia 1 sierpnia 2007 r. Z uwagi na trudności finansowe potencjalnych kupców umowa powyższa nie została zrealizowana. Natomiast w lipcu 2007 r. spółka (...) nie była zainteresowana kupnem tej nieruchomości, nie było takich planów ekonomicznych tej spółki. Ostatecznie z tego względu, że osoby zainteresowane nie podołały podjęciu tej inwestycji gospodarczej i nie dokonały zakupu nieruchomości , zrodził się pomysł aby to właśnie spółka (...) nabyła tę nieruchomość. Ostatecznie nieruchomość powyższą spółka (...) nabyła na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 26 października 2007 r.

Dowód: akt notarialny Rep. A (...) (k. 42 – 57), aneks do umowy (k. 58 – 76), akt notarialny Rep. A (...) (k. 114 – 119, 301 - 306), zeznania świadka A. Ł. (k. 226 – 231).

W dniu 11 sierpnia 2007 r. (...) M. G. udzielił R. G.’owi pożyczki w kwocie 11.000.000,00 USD. Splata pożyczki została zabezpieczona wekslem z wystawienia R. G..

Dowód: tłumaczenie przysięgłe weksla z dnia 11 sierpnia 207 r. (k. 296 – 297).

W dniu 15 sierpnia 2007 r. R. G. zawarł ze spółką (...) reprezentowaną przez A. Ł. umowę pożyczki kwoty 4.497.576,27 USD. W dniu 25 września 2007 r. R. G. zawarł ze spółką (...) reprezentowaną przez pełnomocnika R. M. umowę pożyczki kwoty 7.955.025,00 USD. Zawarcie powyższych umów było wykazywane w dokumentach księgowych spółki (...).

Dowód: umowa pożyczki z dnia 25 września 2007 r. (k. 35 - 36, 199), umowa pożyczki z dnia 15 sierpnia 2007 r. (k. 198), dokumenty finansowe (k. 202- 207), oświadczenie (k. 208), potwierdzenia przelewów (k. 299 – 300).

W dniu 4 sierpnia 2011 r. (...) M. G. działając za spółkę (...) złożył w formie aktu notarialnego oświadczenie o ustanowieniu prawa pierwokupu i hipoteki do kwoty 12.452.601,27 USD na rzecz R. G., z jednoczesnym oświadczeniem o poddaniu się egzekucji na podstawie art. 777 § 1 pkt 5 i 6 k.p.c. na nieruchomości, stanowiącej działkę nr (...), której spółka (...) jest użytkownikiem wieczystym, dla której Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie prowadzi księgę wieczystą (...). Oświadczenia powyższe zostały złożone w związku z zawartymi z R. G. w dniach 15 sierpnia 2007 r. i 25 września 2007 r. umowami pożyczek jako zabezpieczenie ich spłaty.

Dowód: akt notarialny Rep. A (...) (k. 37 – 40).

W dniu 9 sierpnia 2011 r. pozwana spółka (...) w zamian za objęcie akcji serii (...) w (...) spółce akcyjnej w O. wniosła do tej spółki tytułem aportu prawo użytkowania wieczystego wyżej opisanej działki nr (...) oraz prawo własności posadowionych na niech budynków.

Dowód: akt notarialny Rep. A (...) (k. 108 - 113).

W dniu 2 września 2011 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie w sprawie o ogłoszenie upadłości spółki (...) postanowił zabezpieczyć majątek dłużnika poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego w osobie P. D.. W dniu 29 listopada 2011 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie zmienił postanowienie z dnia 2 września 2011 r. w ten sposób, że ustanowił zarząd przymusowy nad majątkiem dłużnika. Jednocześnie wyznaczył zarządcę przymusowego w osobie P. D..

Bezsporne, nadto: postanowienie z dnia 29 listopada 2011 r. (k. 120 - 121).

Pomiędzy pozwaną spółką (...) a R. G. oraz pomiędzy powodową spółką a pozwaną a także pomiędzy H. G.’em i Towarzystwem (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w S. toczą się lub toczyły się w sądach powszechnych spory, w szczególności pomiędzy pozwaną spółką (...) a R. G. o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (sygn. I C 1019/13). Przed Sądem Okręgowym w S. toczyło się też postępowanie z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W. przeciwko spółce (...) o ustalenie, że nie istnieje uchwała nr 1 w przedmiocie wyrażenia zgody A. Ł., R. G. i spółce (...) na zbycie udziałów. Powódka wystąpiła również z powództwem o ustalenie nieważności umów pożyczek zwartych z R. G., która to sprawa zawisła przed Sądem Okręgowym w Szczecinie pod sygn. I C 552/14.

Bezsporne, nadto: postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2013 r . w sprawie I Co 139/13 (k. 77 – 81), postanowienie Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 6 grudnia 2013 r. w sprawie o sygn. II Cz 1188/13 (k. 82 – 87), odpis wniosku (k. 209 – 211), odpis pozwu (k. 212 – 216), odpis wniosku (k. 217 – 219), wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 29 października 2014 r. z uzasadnieniem (k. 220 – 224), odpowiedź na apelację (k. 245- 260), protokół (k. 274), wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 4 marca 2013 r. w sprawie VIII GC 219/11 (k. 275 – 284), postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 17 czerwca 2014 r. (k. 285 – 293), wniosek (k. 307 – 310), postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 27 czerwca 2014 r. (k. 311 – 313), postanowienie Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 16 października 2014 r. (k. 314), odpis pozwu (k. 315 – 330), postanowienie Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 15 stycznia 2015 r.(k. 358 - 370)

Postanowieniem z dnia 17 marca 2015 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie ogłosił upadłość (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. obejmującą likwidację majątku dłużnika.

Dowód: postanowienie z dnia 17 marca 2015 r. (k. 341 – 352, 371 - 382).

Sąd zważył co następuje:

Powództwo o ustalenie nieistnienia uchwał nr 4 i 5 nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników spółki (...) z dnia 16 lipca 2007 r. okazało się uzasadnione. Żądanie pozwu znajduje swoją podstawę prawną w treści art. 189 k.p.c., zgodnie z którym powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. jest kategorią obiektywną. Jest to obiektywna (czyli rzeczywiście istniejąca), a nie tylko hipotetyczna (czyli w subiektywnym odczuciu strony) potrzeba prawna uzyskania wyroku odpowiedniej treści występująca wówczas, gdy powstała sytuacja rzeczywistego naruszenia albo zagrożenia naruszenia określonej sfery prawnej. Generalnie interes prawny zachodzi, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości. Zasada ta nie powinna jednak być pojmowana abstrakcyjnie, w celu zawężającej interpretacji tej przesłanki do wytoczenia powództwa o ustalenie, lecz ze względu na konstytucyjnie gwarantowane prawo do sądu zawsze konieczna jest ocena istnienia interesu prawnego do wytoczenia tego powództwa na tle okoliczności faktycznych konkretnych spraw. Wobec tego istnienie interesu prawnego powinno być przyjmowane zawsze, „gdy istnieje niepewność stanu prawnego" lub „gdy stronie nie stoi otworem droga procesu o świadczenie, a strona przeciwna kwestionuje jej prawo lub stosunek prawny” (zob. P. Telenga, Komentarz aktualizowany do art.189 Kodeksu postępowania cywilnego, LEX/el., 2016). W doktrynie podkreśla się, że nie należy zbyt rygorystycznie pojmować zasady, że powództwo o ustalenie nie jest dopuszczalne, jeżeli możliwe jest jakiekolwiek świadczenie w danym przypadku do pomyślenia. Należy bowiem kierować się względami celowości i ekonomii procesowej, zwłaszcza gdy spór dotyczy samej tylko zasady (W. S.). Uzasadniając swój interes prawny powódka powołała się na fakt zawarcia z pozwaną spółką (...) umowy zbycia przez tę spółkę prawa wieczystego użytkowania nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) położoną w S. przy ul. (...) oraz prawa własności posadowionego na tej działce budynku, dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) poprzez wniesienie jej aportem do powodowej spółki (...) w zamian pokrycia obejmowanych udziałów bądź akcji. Tym samym złożenie w dniu 4 sierpnia 2011 r. przez (...) M. G.’a w imieniu spółki (...) oświadczenia o ustanowieniu hipoteki i prawa pierwokupu na rzecz R. G. w związku z udzieleniem pożyczek w dniach 15 sierpnia 2007 r. i 25 września 2007 r. odnosi się do nieruchomości, co do której powódka uważa, że pozostaje jej wieczystym użytkownikiem i właścicielem posadowionego na niej budynku. Wobec tego interes prawny powódki przejawia się w wykazaniu, że nie istnieją uchwały na kanwie, których została zawarta umowa pożyczki z dnia 25 września 2007 r., której spłata została zabezpieczona hipoteką i prawem pierwokupu ustanowionym mocą katu notarialnego z dnia 4 sierpnia 2011 r. Sąd ma przy tym świadomość, że w przedmiocie własności nieruchomości toczy się postępowanie, tj. o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, gdzie powódka jest stroną. Jednak na chwilę wyrokowania nie było prawomocnego rozstrzygnięcia w tej sprawie a powódka figuruje jako użytkownik wieczysty i właściciel nieruchomości. Wobec tego usunięcie wątpliwości co do rzeczywistego stanu prawnego w zakresie domniemania przewidzianego w art. 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, wynikającego z wpisu w dziale II księgi wieczystej powodują, że powódka ma interes prawny w ustaleniu, że te uchwały będące przedmiotem pozwu nie istnieją. Dokonanie ustaleń zgodnie z żądaniem pozwu a mianowicie, że nie istnieją uchwały zezwalające na zawarcie umowy pożyczki, która zabezpieczona jest prawem pierwokupu i hipoteką na nieruchomości pozwalałoby na przyjęcie, iż odpadła causa dla ustanowienia prawa pierwokupu i hipoteki. Skoro więc powódka twierdzi, że jest właścicielem nieruchomości, która została obciążona prawem osoby trzeciej to nie ulega wątpliwości, że jest zainteresowana w ustaleniu, że umowa kreująca powstanie wierzytelności była bezwzględnie nieważna bowiem w tej sytuacji nie powstałaby także hipoteka, której ustanowienie jest wynikiem wykonania uchwały o wyrażaniu zgody na zawarcie umowy pożyczek z R. G.. Niezależnie od tego, że wyrok w sprawie o ustalenie zgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym będzie miał charakter deklaratoryjny to jednak Sąd zauważa, że zaistniały stan rzeczy wskazujący na rozbieżności między stanem faktycznym a stanem prawnym uzasadnia wytoczenie przedmiotowego powództwa. Sąd stoi też na stanowisku, że rozumienie tego interesu prawnego powinno być bardzo szerokie, zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, który również szeroko ten interes nakazuje pojmować. W tym kontekście możliwość wytoczenia czy też fakt już wytoczenia powództw dalej idących, nie pozbawia powódki interesu prawnego w wytoczeniu powództwa opartego o art. 189 k.p.c. Na gruncie niniejszej sprawy powódka nieistnienie uchwał wiąże faktem, że w ogóle nie odbyło się nadzwyczajne zgromadzenie wspólników, na którym uchwały te miały zostać podjęte a protokół z dnia 16 lipca 2007 r. poświadcza nieprawdę bowiem nie ukonstytuował się organ uprawniony do podjęcia uchwały. Poza tym nie zostały też spełnione warunki z art. 240 k.s.h. a także z art. 227 § 2 k.s.h. Zauważyć należy, że w orzecznictwie i doktrynie wykształcił się pogląd, iż zakaz zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia na podstawie art. 189 k.p.c. nie dotyczy tzw. uchwał nieistniejących (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2006 roku, V CSK 59/06, LEX nr 200907). Jednocześnie Sąd aprobuje stanowisko zgodnie, z którym uchwała nieistniejąca jest to swoisty akt, który zawiera w sobie cały szereg wad i uchybień powodujących, że nie można go zakwalifikować jako uchwały w klasycznym rozumieniu. Innymi słowy, uchwała nieistniejąca jest to uchwała, której nie ma, tzn. akt, który ze względu na brak elementów konstytutywnych uchwały, nie może być uznany za uchwałę jako taką . W ujęciu ogólnym przedmiotowa konstrukcja ma miejsce w odniesieniu do stanów faktycznych, którym nie można przypisać cech uchwały i które nie mogą wywrzeć jakichkolwiek skutków prawnych, gdyż tylko pozorują uchwały. O uchwałach nieistniejących można mówić wówczas, gdy chodzi o tego rodzaju oczywiste uchybienia bezwzględnie obowiązującym przepisom prawa określającym np. sposób zwołania zgromadzenia wspólników (akcjonariuszy), w których nie sposób przyjąć aby do podjęcia uchwały w ogóle doszło. Należy podkreślić, że w judykaturze przyjmuje się, iż np. zebranie osób uprawnionych ale w liczbie nieosiągającej wymaganego quorum, nie stanowi walnego zgromadzenia, a podjęte przez takie zebranie uchwały należy uznać za nieistniejące (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 1998 r., I CKN 563/97, OSNC 1998, nr 12, poz. 205). Zgodnie z wiodącym w zakresie definiowania uchwał nieistniejących wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2008 roku, sygnatura akt II CSK 278/08: (…) o uchwale nieistniejącej wspólników można mówić wtedy, gdy uchwała została powzięta przez osoby niebędące w rzeczywistości wspólnikami, gdy w ogóle nie doszło do zwołania zgromadzenia wspólników oraz gdy brak było niezbędnego do jej podjęcia quorum lub też uchwała nie uzyskała wymaganej większości głosów. W piśmiennictwie przyjmuje się jednak, że uchwała wspólników może być uznana za nieistniejącą również w innych sytuacjach, mianowicie wtedy, gdy wyniki głosowania zostały sfałszowane, zaprotokołowano uchwałę bez głosowania lub uchwałę powzięto w sprawie nieumieszczonej w porządku obrad, z wyjątkiem określonym w art. 239 § 1 k.s.h., a także, zgodnie z ogólnymi regułami dotyczącymi nieistniejących czynności prawnych, gdy zastosowano przymus fizyczny wobec wspólników, uchwała została powzięta nie na serio albo treść uchwały jest niezrozumiała i nie można ustalić jej sensu w drodze wykładni. Odnosząc się do uchwał podjętych na nadzwyczajnym zgromadzeniu wspólników w dniu 16 lipca 2007 r. stwierdzić należy, że noszą one w sobie cechy, o których mowa wyżej, kwalifikujące je do kategorii uchwał nieistniejących. W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala bowiem na przyjęcie, że w dniu 16 lipca 2007 r. nie odbyło się zgromadzenie wspólników spółki (...). Brak jest jakichkolwiek dowodów, że takie zgromadzenie w ogóle zostało zaplanowane, a co istotne nie podjęto typowych czynności świadczących o zamiarze odbycia tego zgromadzenia. Zgodnie z art. 238 k.s.h. zgromadzenie wspólników zwołuje się za pomocą listów poleconych lub przesyłek nadanych pocztą kurierską, wysłanych co najmniej dwa tygodnie przed terminem zgromadzenia wspólników. Zamiast listu poleconego lub przesyłki nadanej pocztą kurierską, zawiadomienie może być wysłane wspólnikowi pocztą elektroniczną, jeżeli uprzednio wyraził na to pisemną zgodę, podając adres, na który zawiadomienie powinno być wysłane. W myśl § 2 w zaproszeniu należy oznaczyć dzień, godzinę i miejsce zgromadzenia wspólników oraz szczegółowy porządek obrad. W przypadku zamierzonej zmiany umowy spółki należy wskazać istotne elementy treści proponowanych zmian. Natomiast na gruncie niniejszej sprawy nie przedstawiono jakiegokolwiek dowodu, że wysyłane były listy polecone do wspólników zawiadamiające o tym zgromadzeniu, czy też że były wysyłane e-maile przy założeniu, że ustalenia odnośnie takiego sposobu zawiadomienia o zgromadzeniu były przez wspólników czynione. Nie przedstawiono także dowodu na fakt wysyłania zawiadomienia o zgromadzeniu przesyłką kurierską, tym samym przyjąć należy, że nie było ustalonego porządku obrad, o którym wspólników należy zawiadomić (art. 238 § 2 k.s.h.). Pozwana tego typu dowodów nie zaoferowała, a świadczyłyby one o tym, że nie tylko zgromadzenie się odbyło ale przede wszystkim, że podjęte zostały przewidziane w kodeksie spółek handlowych czynności poprzedzające odbycie zgromadzenia, potwierdzające również fakt planowania tego zgromadzenia. W ocenie Sądu brak jest jakiegokolwiek dowodu, który przesądzałby o tym, że w ogóle plan odbycia takiego zgromadzenia powstał. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało więc, że nie został zachowany tryb zwoływania zgromadzenia wspólników przewidziany w art. 238 k.s.h. Wprawdzie w myśl art. 240 k.s.h. uchwały można powziąć, mimo braku formalnego zwołania walnego zgromadzenia, jeżeli cały kapitał zakładowy jest reprezentowany, a nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu dotyczącego odbycia walnego zgromadzenia lub wniesienia poszczególnych spraw do porządku obrad. Niemniej jednak brak jest jakiegokolwiek dowodu, że doszło do przypadkowego spotkania wszystkich wspólników, czyli odbycia zgromadzenia w trybie nieformalnym. Wskazać tutaj należy, że nawet strona pozwana zapytana przez Sąd o odbycie tego zgromadzenia twierdziła, iż zgromadzenie takie odbyło się aczkolwiek dowodów potwierdzających ten fakt nie jest w stanie przedstawić bo ich sama nie posiada. Natomiast ze zgodnych zeznań wszystkich świadków, a szczególnie A. Ł. wynika, że w tym dniu w ogóle nie było go w S. Tym samym do takiego nieformalnego spotkania, już choćby z tego powodu nie mogło dojść ponieważ przebywał on w ośrodku (...) położonym w Ż.. Nie ma też dowodu, że została złożona w myśl art. 234 § 2 k.s.h. pisemna zgoda na odbycie zgromadzenia wspólników w innym miejscu niż siedziba spółki tj. np. w tym ośrodku, w którym przebywał A. Ł.. Natomiast z zeznań świadka M. K. wynika, że zgromadzenie nie odbyło się w siedzibie spółki (vide: k. 236). Nie wyczerpano zatem dyspozycji art. 234 k.s.h. Takich dowodów w tym zakresie pozwana nie naprowadzała w niniejszym procesie. Podkreślić należy, że fakt nieobecności wspólnika A. Ł. przesądzał, iż zgromadzenie wspólników nie mogło się odbyć. Przepis art. 240 k.s.h. stanowi bowiem lex specialis w stosunku do art. 238 k.s.h. i powinien być interpretowany ściśle, nie można dokonywać jego wykładni rozszerzającej i aby zgromadzenie mogło się odbyć skutecznie wymagana jest reprezentacja całego kapitału zakładowego. Natomiast jednego ze wspólników A. Ł. – jak wykazały zeznania świadków – z pewnością w tym czasie nie było w S.. Poza tym z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że nie było też w ogóle na terytorium RP innego wspólnika R. G.. Podkreślić przy tym należy, że jak wyjaśniła świadek M. K. w spółce funkcjonowała zasada, iż jego pobyty, przyjazdy i wyjazdy z Polski były rozliczane i ta okoliczność znajdowała odzwierciedlenie w dokumentach finansowych spółki, np. w raportach kasowych. Takich dokumentów w sprawie nie złożono pomimo, że zarządzeniem z dnia 23 lutego 2015 r. Sąd zobowiązał pozwaną w trybie art. 233 § 2 k.p.c. do ich przedstawienia. W odpowiedzi na to zarządzenie pozwana złożyła do akt wydruk z zapisów na koncie 408-2 za okres od 1 stycznia 2007 roku do 30 września 2007 roku, z których jednak w żaden sposób nie wynika by dotyczyły R. G., w szczególności nie zostały tam ujęte koszty biletów linii lotniczych na trasie USA – B. – USA. Tym samym należało uznać, że nie zostały przedstawione dokumenty potwierdzające rozliczenie podróży R. G.. W tym kontekście Sąd nie widział potrzeby przedłużania postępowania oraz zwracania się do służb granicznych o udostępnienie rejestru odpraw. Gdyby nawet służby te potwierdziły fakt przekroczenia przez R. G. granicy RP to i tak nieobecność A. Ł. oraz brak wyrażenia zgody na odbycie zgromadzenia w trybie nieformalnym, czyli w innym miejscu niż w siedzibie spółki implikuje odmowę uznania, że zgromadzenie wspólników odbyło się skutecznie. A. Ł. składając zeznania w charakterze świadka nie potwierdził tej okoliczność więc nie zmieniłoby to faktu, że takie zgromadzenie odbyć by się nie mogło bowiem nie był reprezentowany cały kapitał zakładowy. Wskazać również należy, że z zeznań świadka A. Ł. wynika, że w dacie odbycia tego rzekomego zgromadzenia w ogóle nie było takiego zamiaru, planu ekonomicznego aby spółka (...) dokonała zakupu spornej nieruchomości. Świadek A. Ł. bardzo szczegółowo wyjaśnił kiedy ta kwestia po raz pierwszy się pojawiła – a miało to miejsce jesienią 2007 r. - wskazując, że osoby zainteresowane nie podołały realizacji tej inwestycji gospodarczej i w efekcie, z powodów finansowych nie dokonały zakupu nieruchomości. Wówczas zrodził się pomysł aby to właśnie spółka (...) nabyła tę nieruchomość. Wobec tego okoliczności ekonomiczne i faktyczne, które przesądzały o planach jej zakupu nie istniały w dacie, w której rzekomo odbyło się to zgromadzenie wspólników, podczas którego miała zostać wyrażona zgoda na czynności powiązane właśnie z tą sprzedażą. W świetle powyższego, skoro w lipcu 2007 r. nie było celu gospodarczego uzasadniającego podjęcie uchwał w zakresie pożyczek, wątpliwy jest fakt odbycia zgromadzenia wspólników na którym miały zostać podjęte uchwały w tej sprawie. Mając na uwadze przytoczone okoliczności Sąd stanął na stanowisku, że nie ukonstytuował się organ, nie odbyło się zgromadzenie wspólników spółki (...) zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych, a tym samym nie ma podstaw do stwierdzenia, że zostały podjęte uchwały, o których mowa w pozwie. Wobec stanowiska pozwanego prezentowanego w toku procesu rozważyć należało, czy nie zaszły okoliczności z art. 227 § 2 k.s.h., w myśl którego bez odbycia zgromadzenia wspólników mogą być powzięte uchwały, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być powzięte, albo na głosowanie pisemne. W świetle tego przepisu bez odbycia zgromadzenia wspólników mogą być powzięte uchwały, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażają na piśmie zgodę na postanowienia, które mają być podjęte (tzw. kurenda) albo wszyscy wspólnicy wyrażą zgodę na głosowanie pisemne. Przeprowadzone postępowanie dowodowe, zdaniem Sądu, nie potwierdziło jednak żadnej z powyższych okoliczności. Nie ma bowiem dowodów na to, że wszyscy wspólnicy wyrazili na piśmie zgodę na podjęcie kwestionowanych obecnie uchwał bądź, że wyrazili zgodę na głosowanie pisemne. W ocenie Sądu nawet te podpisy, które znajdują się pod treścią uchwał, a także na liście obecności - wykluczają wyprowadzenie takiego wniosku, w szczególności podpisanie listy obecności nie może być traktowane na równi ze zgodą na podjęcie uchwał. Nawet z okoliczności, że pod treścią kwestionowanych uchwał jest podpis A. Ł. jako przewodniczącego zgromadzenia a także z faktu parafowania uchwał przez pozostałych wspólników nie można wywodzić zgody na ich podjęcie a tym bardziej na pisemne głosowanie. Tutaj za kluczowe Sąd uznał zeznania świadka A. Ł., który wskazał jak doszło do podpisania tego dokumentu. Wprawdzie nie kwestionował on, że to jest jego podpis ale jednocześnie wskazał, iż nie wyrażał woli podjęcia uchwał o tej treści, a tylko w kontekście sytuacji powstania możliwości i pojawienia się woli zakupu nieruchomości w wyniku, której należało podjąć stosowne uchwały. Przy tym uchwały te musiały nosić datę zupełnie inną niż data rzeczywista ponieważ sytuacja ta miała miejsce najwcześniej we wrześniu 2007 roku, a więc z pewnością w dniu 16 lipca 2007 r. nie było zamiaru podjęcia uchwały wyrażającej zgodę na zawarcie umów pożyczek, tym bardziej nie mogło być zgody wspólników na jej podjęcie. Świadek A. Ł. wyjaśnił też okoliczności i sposób w jaki doszło do złożenia podpisu na protokole wskazując, że zostały mu przedłożone dokumenty do podpisu a on złożył swój podpis nie mając świadomości i chęci podjęcia uchwały o treści jaka została odzwierciedlona w protokole. Nie wyraził więc w sposób oczywisty i świadomy woli podjęcia konkretnej uchwały. W takiej sytuacji można mówić jedynie o pozornym wyrażeniu zgody na podjęcie uchwały. Trzeba pamiętać, że w trybie art. 227 § 2 k.s.h. nie są podejmowane uchwały zgromadzenia wspólników a uchwały wspólników, które nie wymagają ukonstytuowania się organu. Jednak norma art. 227 § 2 k.s.h. stanowi wyjątek od zasady podejmowania uchwał na zgromadzeniu wspólników i tym samym przepis ten musi być interpretowany ściśle bez dokonywania wykładni rozszerzającej. Aby uchwała podjęta poza zgromadzeniem wspólników wywoływała skutki muszą być spełnione przesłanki z art. 227 § 2 k.s.h., tj. wszyscy wspólnicy muszą mieć wspólny zamiar podjęcia uchwały o konkretnej treści i w tym zakresie zgoda musi zostać udzielona na piśmie. W rozważanej sprawie nie sposób przyjąć, że powyższe przesłanki się ziściły. Świadek A. Ł. nie miał bowiem zamiaru podjęcia uchwał o treści jak w protokole z dnia 16 lipca 2007 r. ponieważ w ogóle nie wiedział, że taka uchwała ma zostać podjęta zatem podpisując dokument nie obejmował swoją świadomością i chęcią, a tym samym nie wyrażał zamiaru podjęcia uchwał o konkretnej treści. Powyższe, zdaniem Sądu, nosi cechy uchwały pozornej, skoro nie ma woli złożenia oświadczenia o takiej treści przez wszystkich wspólników – a tak było co przyznał świadek A. Ł.. Nie było chęci podjęcia tej uchwały i analiza takiego postępowania (złożenia podpisu) prowadzi do wniosku, że jest to pozorna zgoda na podjęcie takiej uchwały a zatem można mówić o braku faktycznej zgody na podjęcie tej uchwały. Tylko zaś taka faktyczna zgoda mogłaby stanowić o tym, że została wyczerpana dyspozycja tego art. 227 § 2 k.s.h. W realiach rozważanej sprawy mamy do czynienia z przypadkiem uchwał, które noszą tylko pozory uchwał nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników, które w istocie takiej uchwały nie podjęło i nie ma znaczenia, że osoby podejmujące uchwały nadały im taką nazwę (zob. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2012 r., sygn. I CSK 100/2012, LEX nr 1231300). Jednocześnie zważyć należy, że podpisy wspólników, w tym A. Ł., na liście obecności nie przesądzają o wyrażeniu zgody na podjęcie uchwały a tym bardziej na pisemne głosowanie. Lista obecności jest odmiennym dokumentem od uchwały, który ma jedynie potwierdzać obecność określonych osób na zgromadzeniu wspólników. Na gruncie rozważanej sprawy przedmiotowa lista potwierdza zaś nieprawdę bowiem takie zgromadzenie się nie odbyło, a na pewno – co zostało wykazane w postępowaniu dowodowym - nie uczestniczył w nim wspólnik A. Ł.. Nie ma więc podstaw do wyprowadzania z faktu znajdowania się na tej liście podpisów wszystkich wspólników wniosku, że zgodzono się na podjęcie zaskarżonych obecnie uchwał. W konsekwencji, w myśl wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 8 marca 2011 r. wydanego w sprawie o sygn. I ACa 110/11 brak wspólnej woli wszystkich wspólników na podjęcie uchwały o konkretnej treści czyni podjęte uchwały uchwałami nieistniejącymi, w szczególności gdy w ramach zebrania zwołanego przez nieuprawnionego jako zgromadzenia, nie ma woli wszystkich wspólników do podejmowania uchwał. Takie zebrane nie posiada cech zgromadzenia wspólników. Tożsama sytuacja miała miejsce w rozważanym stanie faktycznym, dlatego też czyni ona podjęte uchwały nieistniejącymi jako niewyrażone przez organ osoby prawnej. Zwrócić też należy uwagę na to, że jeżeli faktyczną wolą wspólników byłoby podjęcie uchwały w trybie art. 227 § 2 k.s.h. to protokół ze zgromadzenia wspólników nie zawierałby opisu, że jest to zgromadzenie wspólników bo wówczas podjęcie uchwały następuje w innym trybie poza zgromadzeniem wspólników. Gdyby faktycznie taka wola wspólników istniała co do podjęcia uchwały w trybie nieformalnym o jakim mowa w art. 227 § 2 k.s.h. nie zostałoby zaznaczone w treści protokołu, że jest to nadzwyczajne zgromadzenie wspólników. Mają na uwadze powyższe Sąd doszedł do wniosku, że zaskarżonych niniejszym pozwem uchwał nie można zakwalifikować do uchwał w klasycznym rozumieniu. Przedmiotowe uchwały podjęte zostały z naruszeniem procedury, skutkującą brakiem zaistnienia jej elementów konstytutywnych, którym nie można przypisać cech uchwały. W związku z tym przytoczone okoliczności przemawiają za uznaniem ich za uchwały nieistniejące, o czym orzeczono w pkt I sentencji. Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów złożonych do akt sprawy oraz zeznań świadków. Żadna ze stron nie kwestionowała prawdziwości dokumentów, w szczególności (...) spółki (...) nie kwestionował autentyczności złożonych własnoręcznie na tych dokumentach podpisów. Sąd odmówił wiarygodności dokumentom w postaci protokołu z dnia 16 lipca 2007 r. oraz listy obecności w tym sensie, że wbrew twierdzeniom pozwanego, nie mogły one stanowić dowodu odbycia nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników w dniu 16 lipca 2007 r. a w konsekwencji skuteczności podjętych na nich uchwał. Powyższe ustalenia Sąd wywiódł na podstawie zgodnych zeznań świadków, w szczególności A. Ł. co do okoliczności przebywania tego świadka poza S. w dniu 16 lipca 2007 r. co wykluczało nawet fizycznie możliwość wzięcia udziału przez niego w tym zgromadzeniu. Podobnie, ustalając brak przesłanek z art. 227 § 2 k.p.c. są oparł się na zeznaniach świadka A. Ł. albowiem nie zaistniały podstawy do odmówienia tym zeznaniom wiarygodności. Jeśli zaś chodzi o pominięcie postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2016 r. dowodu z zeznań świadka (...) M. G.’a to jak już wyżej Sąd szczegółowo wyjaśnił w okolicznościach niniejszej sprawy dowód z jego zeznań okazał się zbędny, gdyż nawet gdyby był on obecny i tak do podjęcia uchwał wymagany był cały kapitał zakładowy a z uwagi na brak wyrażenia zgody na podjęcie uchwał przez wspólnika A. Ł. i brak jego obecności nie był reprezentowany cały kapitał zakładowy. Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu zostało wydane na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Pozwany przegrał sprawę w całości zatem zobowiązany jest do zwrotu powódce poniesionych kosztów procesu. Na koszty te składa się kwota 4 000 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu stanowiąca iloczyn opłaty od pozwu o ustalenie nieistnienia uchwały (2000 zł) i liczby objętych żądaniem uchwał (2); kwota 360 zł ustalona w stawce minimalnej właściwej z uwagi na przedmiot sporu stosownie do przepisów § 2 ust. 1 w zw. z § 11 ust 1 pkt. 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. nr 163 poz. 1348 ze zm.). oraz opłata od pełnomocnictwa (17 zł).

(...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)