Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 stycznia 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 stycznia 2016r. w S.

odwołania T. I.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 30 stycznia 2015 r. (Nr (...) )

w sprawie T. I.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o wysokość emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala wysokość emerytury T. I. w kwocie (...),28 (tysiąc dwieście sześćdziesiąt osiem i 28/100) złotych począwszy od 01 stycznia 2015 r.;

II.  zasądza od Skarbu Państwa kasa Sądu Okręgowego w Siedlcach na rzecz adw. H. P. ustanowionego z urzędu kwotę 73,80 (siedemdziesiąt trzy i 80/100) złotych zawierającej podatek VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu.

Sygn. akt IV U 351/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 stycznia 2015 r. Nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.), odmówił ubezpieczonemu T. I. obliczenia wysokości świadczenia w trybie określonym w art. 55 ustawy, ponieważ wnioskodawca pobiera emeryturę przyznaną decyzją ZUS z dnia 18.04.2012 r. W uzasadnieniu wskazano, że zgodnie z art. 55 ustawy emerytalnej ubezpieczonemu urodzonemu przed dniem 1.01.1949 r., który spełnia warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27 (osiągnął wiek emerytalny wynoszący co najmniej 65 lat dla mężczyzn i posiada okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat) i kontynuował ubezpieczenie emerytalne i rentowe po osiągnięciu wieku emerytalnego może być obliczona emerytura zgodnie z art. 26 (nowe zasady), jeżeli z wnioskiem o przyznanie emerytury wystąpi po raz pierwszy po dniu 31.12.2008 r. lub – pomimo przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym – nie pobierał wcześniej przyznanej emerytury.

Odwołanie od ww. decyzji złożył T. I., wnosząc o „przyznanie emerytury od 60 lat” (odwołanie, k. 1 a.s.). Na rozprawie pełnomocnik ubezpieczonego sprecyzował, iż wnioskodawcy chodzi o zmianę sposobu naliczenia emerytury, gdyż po uzyskaniu emerytury opłacał jeszcze składki do 2012 roku (k. 18v a.s.). W piśmie procesowym z dnia 1 grudnia 2015 r., sprecyzowano stanowisko ubezpieczonego T. I. wyrażone w odwołaniu, wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji oraz obliczenie ubezpieczonemu emerytury na podstawie art. 26 w zw. z art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu wskazano, iż wnioskodawca powszechny wiek emerytalny osiągnął w dniu 1.10.2011 r. oraz legitymuje się 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym. Z zaświadczenia wydanego przez KRUS z dnia 18.12.2011 r. wynika, że na dzień jego wydania T. I. podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników i odprowadzał składki emerytalno-rentowe co najmniej do końca grudnia 2011 r. Tym samym ubezpieczony kontynuował ubezpieczenie emerytalne i rentowe już po osiągnieciu powszechnego wieku emerytalnego, zaś z wnioskiem o emeryturę wystąpił do ZUS w marcu 2012 r., czyli po 31.12.2008 r. Wobec powyższego T. I. spełnia przesłanki do przeliczenia mu emerytury na podstawie art. 26 w zw. z art. 55 ustawy emerytalnej (k. 20-21 a.s.). Pełnomocnik ubezpieczonego złożył nadto wniosek o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego, jednocześnie składając oświadczenie, że nie zostały one uiszczone w całości ani w części (k. 36v a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołania, k. 2-3 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony T. I. urodził się (...), zatem wiek 65 lat osiągnął w dniu 1 października 2011 r.

W dniu 30 marca 2012 r. ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę, w którym wnosił o wybranie najkorzystniejszego wariantu obliczania wymiaru emerytury na podstawie przedłożonych dokumentów (wniosek, k. 1-3 a.e.). Do wniosku dołączono zaświadczenie KRUS datowane na dzień 19.12.2011 r., z którego wynika, iż ubezpieczony podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresach od 1.01.1983 r. do 31.12.1988 r. oraz od 1.07.1992 r. do dnia wydania zaświadczenia (zaświadczenie, k. 16 a.e.).

Rozpoznając wniosek ubezpieczonego, decyzją z dnia 18.04.2012 r. organ rentowy przyznał T. I. prawo do emerytury, od dnia 1.03.2012 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę. Wysokość emerytury podwyższono do kwoty najniższej emerytury od 1.03.2012 r., czyli do kwoty 799,18 zł (decyzja, k. 21-22 a.e.). Ubezpieczony złożył odwołanie od ww. decyzji, wnosząc o przyznanie emerytury nie od marca 2012 r., lecz od ukończenia przez wnioskodawcę 65 roku życia, czyli od października 2011 r. Wyrokiem z dnia 13 grudnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie o sygn. akt IV U 526/12 oddalił ww. odwołanie.

Wysokość świadczenia emerytalnego ubezpieczonego od 1.12.2014 r. wynosi miesięcznie 844,45 zł (zaświadczenie z 12.12.2014 r., k. 38 a.e.).

W dniu 19 stycznia 2015 r. ubezpieczony wniósł o „przyznanie mu emerytury od 60 roku życia, tj. 1.10.2006 r.” (wniosek, k. 41 a.e.).Wniosek ten organ rentowy potraktował jako roszczenie o obliczenie emerytury na podstawie art. 55 w zw. z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zaskarżoną decyzją z dnia 30.01.2015 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do obliczenia wysokości świadczenia w trybie określonym w art. 55 ustawy, ponieważ wnioskodawca pobiera emeryturę przyznaną decyzją z dnia 18.04.2012 r. Jednocześnie wskazano, że na dzień 1.01.1999 r. organ rentowy przyjął za udowodniony staż ubezpieczeniowy w wymiarze 25 lat, w tym 12 lat, 7 miesięcy i 28 dni okresów składkowych, 1 miesiąc i 4 dni okresów nieskładkowych oraz uzupełniająco okres pracy na roli w wymiarze 17 lat, 5 miesięcy i 28 dni (decyzja z 30.01.2015 r., k. 44 a.e.).

Z projektu decyzji sporządzonego przez organ rentowy na zlecenie Sądu wynika, że wysokość emerytury ubezpieczonego obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej, po uwzględnieniu zwiększenia rolnego z tytułu opłacania składek na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników, wynosi 1268,28 zł brutto (projekt decyzji, k. 27 a.s.). Wskazana kwota jest wyższa od dotychczas pobieranego przez ubezpieczonego świadczenia emerytalnego

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego T. I. zasługiwało na uwzględnienie.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy opierało się na ustaleniu, czy w stosunku do wnioskodawcy znajduje zastosowanie art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z powołanym przepisem, ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r., może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.

W utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego, w tym zwłaszcza w uchwale z dnia 4 lipca 2013 r., II UZP 4/13 (OSNP 2013 nr 21-12, poz. 257), przyjęto, że ubezpieczony urodzony przed dniem 31 grudnia 1948 r., który po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuował ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę dopiero po dniu 31 grudnia 2008 r., ma prawo do jej wyliczenia na podstawie art. 26 w związku z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, niezależnie od tego czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o emeryturę wcześniejszą. W uzasadnieniu uchwały wskazano m.in., że ten sposób wyliczania emerytury zaczął obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2009 r. zaś warunek kontynuowania ubezpieczenia i wystąpienia z wnioskiem po 31 grudnia 2008 r., miał umożliwić wyliczenie emerytury w tzw. formule zdefiniowanej składki, której podstawę wymiaru stanowi suma składek składanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego. Ratio legis tego przepisu jest więc kontynuowanie opłacania składek, nie zaś ubieganie się o emeryturę wcześniejszą lub w niższym wieku emerytalnym. W utrwalonych poglądach judykatury, przyjmuje się nadto, że emerytura w niższym i w powszechnym wieku emerytalnym to odrębne rodzaje emerytur. Jeżeli zatem nie może być kwestionowana możliwość kilkakrotnego przechodzenia na emeryturę, a w treści art. 55 ustawy brak zastrzeżenia, że wniosek o przejście na emeryturę w powszechnym wieku przez osoby objęte art. 27 ma być pierwszym wnioskiem o przejście na emeryturę (o nabycie statusu emeryta), przepis ten (art. 55 ustawy) należy rozumieć jako przyznający prawo do złożenia wniosku o wyliczenie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, jeżeli ubezpieczenie było kontynuowane po osiągnięciu wieku 60/65 lat, a wniosek został złożony po dniu 31 grudnia 2008 r. niezależnie od faktu uzyskania przez te osoby emerytury wcześniejszej lub w niższym wieku emerytalnym (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2013 r., II UK 424/12, LEX nr 1341674; 4 września 2013 r., II UK 23/13, OSNP 2014 nr 6, poz. 85; 7 listopada 2013 r., II UK 143/13, OSNP 2014 nr 10, poz. 148; z 18 września 2014 r., I UK 27/14, LEX nr 1537287 i z dnia 8 lipca 2015r., II UK 217/14).

Wbrew twierdzeniom organu rentowego fakt pobierania przez ubezpieczonego emerytury od dnia 1 marca 2012 r. przyznanej decyzją z dnia 18.04.2012 r. na dotychczasowych zasadach (art. 27 ustawy emerytalnej) nie zamyka drogi do obliczenia emerytury na podstawie art. 26 ww. ustawy, jeżeli wnioskodawca spełnia warunki określone w art. 55 ustawy. Taki pogląd prezentowany jest w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 7 listopada 2013 r., II UK 143/13 (LEX nr 1526636) wskazał, że emeryt pobierający emeryturę przyznaną i obliczoną na podstawie dotychczasowych zasad (art. 27 w zw. z art. 53 ustawy emerytalnej), nie może być pozbawiony prawa do ustalenia emerytury korzystniejszej w wyższej wysokości obliczonej według nowych zasad na podstawie art. 26 w zw. z art. 55 ustawy, jeśli spełniając warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27 kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz z wnioskiem o przyznanie emerytury na podstawie art. 27 ustawy wystąpił po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 2008 r. (art. 55 ustawy). Skorzystanie z prawnej możliwości obliczenia wyższej wysokości emerytury nie wymaga od uprawnionego wskazania „korzystniejszej” metody obliczenia przysługującej mu emerytury w wyższej wysokości (od ustalonej na podstawie dotychczasowych zasad), ani nie pozostaje do uznania dla organu rentowego (nie jest „fakultatywne”).

Zdaniem Sądu, ubezpieczony T. I. spełnia wszystkie przesłanki określone w art. 55 ustawy, uprawniające do obliczenia emerytury na podstawie art. 26 i ustalenia jej w takim wymiarze, jeżeli jest wyższa od dotychczas pobieranej, a obliczonej na podstawie art. 27 w zw. z art. 53 ustawy. Niewątpliwie wnioskodawca spełnia warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, zaś wniosek o przyznanie ww. emerytury złożył w dniu 30 marca 2012 r., czyli po dniu 31 grudnia 2008 r. Okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie było, że po osiągnieciu wieku emerytalnego przewidzianego w art. 27 ust. 3 pkt 1 dla mężczyzn urodzonych w okresie do dnia 31 grudnia 1947 r. wynoszącego 65 lat, ubezpieczony (ur. (...)) kontynuował ubezpieczenie emerytalne i rentowe rolników uiszczając stosowne składki. W ocenie Sądu, przepisy ustawy nie różnicują charakteru ubezpieczeń społecznych, zatem brak było przeszkód do ustalenia wnioskodawcy korzystniejszej wysokości emerytury tzw. kapitałowej na podstawie art. 55 w zw. z art. 26 ustawy emerytalnej. Co za tym idzie, opierając się na wyliczeniach zawartych w projekcie decyzji przygotowanym przez organ rentowy, ustalono wysokość emerytury T. I. na kwotę 1268,28 zł począwszy od dnia 1 stycznia 2015 r., tj. od miesiąca złożenia przez ubezpieczonego wniosku o obliczenie emerytury na podstawie art. 55 w zw. z art. 26 ustawy.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, orzeczono jak w sentencji wyroku.

Stawkę nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu na kwotę 73,20 zł zawierającą podatek VAT ustalono w oparciu o § 12 ust. 2 w zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Z uwagi, iż sprawa została wszczęta przed dniem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2015 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tj. przed dniem 1 sierpnia 2015 r.), jak również przed dniem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (tj. przed dniem 1 stycznia 2016 r.), do określenia wysokości kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu zastosowano przepisy dotychczasowe.