Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu w XVII Wydziale Karnym-Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Jerzy Andrzejewski

Sędziowie: SSO Dariusz Kawula

SSO Dorota Maciejewska-Papież /spr./

Protokolant: st. sekr. sąd. Joanna Kujawa

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Poznaniu Macieja Nowaka

po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2016 r.

sprawy K. K. i M. S.

oskarżonych o przestępstwo z art. 286 § 1 kk i inne

na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę oskarżonego K. K. i obrońcę oskarżonego M. S.

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu

z dnia 25 czerwca 2015r., sygn. akt. III K 265/14

1.  Utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, przyjmując na podstawie art. 4 § 1 kk., iż zastosowanie mają przepisy ustawy Kodeks karny w brzmieniu do dnia 30.06.2015r.

2.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata P. G. oraz adwokata J. K. kwotę po 516, 60 zł brutto tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonym w postępowaniu odwoławczym.

3.  Zwalnia obu oskarżonych w całości od uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze w tym od opłaty za drugą instancję.

Dorota Maciejewska-Papież Jerzy Andrzejewski Dariusz Kawula

Na podstawie art. 423 § 1 a kpk w zw. z art. 457 § 2 kpk, wobec wniesienia apelacji obrońcy oskarżonego K. K. skierowanej przeciwko rozstrzygnięciu o karze i nie wniesienia do Sądu Okręgowego w Poznaniu wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku z dnia 13 kwietnia 2016 r. przez obrońcę oskarżonego M. S., uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego zostało ograniczone do kwestii wymagających uzasadnienia w stosunku do oskarżonego K. K..

UZASADNIENIE

K. K. stanął pod zarzutem tego, że:

I. w dniu 29 listopada 2012 roku w P. dokonał kradzieży dowodu osobistego serii (...) wystawionego na nazwisko M. M., a następnie działając wspólnie i w porozumieniu z M. S. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, posługując się wyżej wymienionym dowodem tożsamości, poprzez podrobienie podpisu o treści (...) na umowie kredytowej na zakup towarów w postaci aparatu fotograficznego marki N. (...) oraz podanie nieprawdziwych danych o zatrudnieniu i osiąganym dochodzie, co stanowiło okoliczności mające istotne znaczenie dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, wprowadził pracownika sklepu (...) w błąd co do swojej tożsamości i rzeczywistego zamiaru spłacenia rat tytułem udzielonego kredytu, doprowadzając do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 2.149 zł na szkodę (...) S.A., przy czym czynu dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu w okresie 27.05.2011 roku do 27.07.2012 roku kary jednego roku i dwóch miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem wydanym przez Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 31 marca 2009 roku sygn. akt III K 1260/08, za przestępstwa podobne z art. 278 § 1 kk i art. 270 § 1 kk,

tj. popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 kk , art. 297 § l k.k. i art. 275 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. art. 64 § 1 kk

II. w dniu 01 grudnia 2012 roku w P., działając wspólnie i w porozumieniu z M. S. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, posługując się uprzednio skradzionym dowodem osobistym serii (...) wystawionym na nazwisko M. M. poprzez podrobienie podpisu o treści (...) na umowie kredytowej na zakup towarów w postaci dwóch aparatów fotograficznych marki N. C. (...) oraz podanie nieprawdziwych danych o zatrudnieniu i osiąganym dochodzie, co stanowiło okoliczności mające istotne znaczenie dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, wprowadził pracownika sklepu (...) w błąd co do swojej tożsamości i rzeczywistego zamiaru spłacenia rat tytułem udzielonego kredytu, doprowadzając do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 910 zł na szkodę (...) S.A., przy czym czynu dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu w okresie 27.05.2011 roku do 27.07.2012 roku kary jednego roku i dwóch miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem wydanym przez Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 31 marca 2009 roku sygn. akt III K 1260/08, za przestępstwa podobne z art. 278 § 1 kk i art. 270 § 1 kk,

tj. popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 kk , art. 297 § l k.k. i art. 275 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. art. 64 § 1 kk

III. w dniu 02 grudnia 2012 roku w P., działając wspólnie i w porozumieniu z M. S. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, posługując się uprzednio skradzionym dowodem osobistym serii (...) wystawionym na nazwisko M. M. poprzez podrobienie podpisu o treści (...) na umowie kredytowej na zakup towarów w postaci odzieży oraz podanie nieprawdziwych danych o zatrudnieniu i osiąganym dochodzie, co stanowiło okoliczności mające istotne znaczenie dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, wprowadził pracownika sklepu (...) w błąd co do swojej tożsamości i rzeczywistego zamiaru spłacenia rat tytułem udzielonego kredytu, doprowadzając do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 932,67 zł na szkodę (...) S.A., przy czym czynu dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu w okresie 27.05.2011 roku do 27.07.2012 roku kary jednego roku i dwóch miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem wydanym przez Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 31 marca 2009 roku sygn. akt III K 1260/08, za przestępstwa podobne z art. 278 § 1 kk i art. 270 § 1 kk,

tj. popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 kk , art. 297 § l k.k. i art. 275 § 1 kk i art. 270 par 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. art. 64 § 1 kk

IV. w dniu 02 grudnia 2012 roku w P., działając wspólnie i w porozumieniu z M. S. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, posługując się uprzednio skradzionym dowodem osobistym serii (...) wystawionym na nazwisko M. M. poprzez podrobienie podpisu o treści (...) na umowie o świadczenie usług telekomunikacyjnych i zakup telefonu komórkowego marki S. (...) oraz podanie nieprawdziwych danych o zatrudnieniu i osiąganym dochodzie, wprowadził pracownika sklepu (...) w błąd co do swojej tożsamości i rzeczywistego zamiaru wywiązania się z umowy, doprowadzając do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie w kwocie 1959 zł na szkodę (...) sp. z o. o., przy czym czynu dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu po odbyciu w okresie 27.05.2011 roku do 27.07.2012 roku kary jednego roku i dwóch miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem wydanym przez Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 31 marca 2009 roku sygn. akt III K 1260/08, za przestępstwa podobne z art. 278 § 1 kk i art. 270 § 1 kk,

tj. popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 kk, art. 275 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. art. 64 § 1 kk

V. w dniu 03 grudnia 2012 roku w P., działając wspólnie i w porozumieniu z M. S. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, posługując się uprzednio skradzionym dowodem osobistym serii (...) wystawionym na nazwisko M. M. usiłował zawrzeć umowę kredytu na zakup towarów i doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) S.A. na kwotę 2.949,87zł, poprzez wprowadzenie w błąd pracownika sklepu (...) co do swojej tożsamości i rzeczywistego zamiaru spłacenia rat tytułem kredytu lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na odmowę zawarcia umowy przez pracownika wyżej wymienionego sklepu i zatrzymanie przez policję, przy czym czynu dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu w okresie 27.05.2011 roku do 27.07.2012 roku kary jednego roku i dwóch miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem wydanym przez Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 31 marca 2009 roku sygn. akt III K 1260/08, za przestępstwa podobne z art. 278 § 1 kk i art. 270 § 1 kk,

tj. popełnienia przestępstwa z art. 13 § l kk w zw. z art. 286 § l kk i art. 297 § l k.k i art. 275 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art 64 § l kk

Wyrokiem Sądu Rejonowego Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 25 czerwca 2015 r., sygn. akt III K 265/14, Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu oskarżonego K. K. uznano za winnego przestępstw z art. 286 § 1 kk, art. 297 § l kk i art. 275 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. art. 64 § 1 kk popełnionych w sposób wyżej opisany w pkt I, II i III oraz z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk, art. 297 § l kk i art. 275 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. art. 64 § 1 kk popełnionego w sposób wyżej opisany w pkt V, przyjmując, iż oskarżony działał w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu – tj. w warunkach art. 91 § 1 kk i za to na podstawie art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk i art. 91 § 1 kk wymierzono mu karę 1 roku i 5 miesięcy pozbawienia wolności pozbawienia wolności.

Tym samym wyrokiem oskarżonego K. K. uznano za winnego przestępstwa z art. 286 § 1 kk, art. 275 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. art. 64 § 1 kk popełnionego w sposób wyżej opisany w pkt IV i za to na podstawie art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierzono mu karę 1 roku pozbawienia wolności.

Z kolei na podstawie art. 91 § 2 kk, art. 85 kk i art. 86 § 1 kk wymierzone oskarżonemu w kary pozbawienia wolności połączono i wymierzono mu karę łączną 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, zaś na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczono oskarżonemu okres tymczasowego aresztowania od dnia 3.12.2012 r. do 20.02.2013 r.

Tym samym wyrokiem na podstawie art. 46 § 1 kk zobowiązano oskarżonych K. K. i M. S. do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem opisanym w pkt I i VI poprzez zapłatę po połowie wysokości szkody – tj. po 1.074,50 zł na rzecz (...) S.A. Nadto na podstawie art. 230 § 2 kpk zwrócono dowody rzeczowe :

a-  aparat fotograficzny N. (...) koloru czarnego opisany na k.308, stanowiący przedmiot umowy kredytowej opisanej w pkt (...) S.A.

b-  telefon Samsung G. (...) o nr (...) opisany na k.308, (...) sp. z o.o. , (...)-(...) W., ul. (...).

Na podstawie § 14 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adwokata P. G. kwotę 1402,20 zł z VAT tytułem pomocy prawnej udzielonej z urzędu K. K. oraz na rzecz adwokata J. K. kwotę 1402,20 złotych z VAT tytułem pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu M. S.. Ponadto na podstawie art. 624 § 1 kpk zwolniono oskarżonych od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, a na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych [tekst jednolity Dz.U. 1983r. Nr 49 poz. 233 z zm.] zwolniono ich od opłaty.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało zaskarżone w apelacji przez obrońcę oskarżonego K. K. w części dotyczącej orzeczenia o karze (k. 733 i n.).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego K. K. nie zasługiwała na uwzględnienie.

Nie budziła przede wszystkim wątpliwości prawidłowość ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie K. K.. Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził bowiem postępowanie w rozpoznawanej sprawie i trafnie ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów, że oskarżony dopuścił się czynów zabronionych z art. 286 § 1 kk i in. Ocena dowodów poczyniona przez Sąd I instancji spełniała przy tym wszystkie wymagania wynikające z art. 7 kpk, a w szczególności odpowiadała wskazaniom prawidłowego rozumowania i nie była dotknięta dowolnością. Również uzasadnienie zaskarżonego wyroku spełniało wymagania wynikające z art. 424 kpk, co umożliwiało jego kontrolę instancyjną. Sąd Okręgowy nie dopatrzył się też występowania w niniejszej sprawie bezwzględnych podstaw odwoławczych.

Zarzut niewspółmierności kary, jako zarzut z kategorii ocen, można zasadnie podnosić wówczas, gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, to jednak nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy - gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą (por. wyrok SN z 11 kwietnia 1985 r., V KRN 178/85, OSNKW 7-8/1985, poz. 60, a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 4 lipca 2013 r., II AKa 125/13, LEX nr 1345555, jak i wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 6 września 2012 r., II AKa 269/12, LEX nr 1236120). Niewspółmierność zachodzi zatem wówczas, gdy suma zastosowanych kar i innych środków, wymierzona za przypisane przestępstwa, nie odzwierciedla należycie stopnia szkodliwości społecznej czynu i nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary (wyrok SN z 30 listopada 1990 r., Wr 363/90, OSNKW 7-9/1991, poz. 39). Nie chodzi przy tym o każdą ewentualną różnicę co do jej wymiaru, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - rażąco niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować (wyrok SN z 2 lutego 1995 r., II KRN 198/94, OSNPP 6/1995, poz. 18).

Strona postępowania nie może zatem skutecznie dochodzić swoich racji przed Sądem II instancji w sytuacji, gdy nie doszło do kwalifikowanego, bo aż rażącego, rozminięcia się rodzaju czy też rozmiaru kary i środków karnych z wymogami sprawiedliwości.

Powyższe wskazania musi mieć na uwadze Sąd odwoławczy zarówno w odniesieniu do badania kwestii ukarania sądzonego w aspekcie ogólnym jak również w aspekcie poszczególnych stosowanych bądź niestosowanych środków reakcji karnej.

Kluczowym jest zatem stwierdzenie, czy w sprawie wystąpiły okoliczności, których Sąd I instancji kształtując wymiar kary i środków karnych nie wziął pod uwagę, lub też, czy ustalone przez tenże Sąd okoliczności mają takie znaczenie i ważkość, których orzeczona kara/środek karny bądź nie uwzględnia w ogóle, bądź uwzględnia je w stopniu niedostatecznym.

Podkreślić należy, iż w przedmiotowym wypadku występuje szereg okoliczności przemawiających na niekorzyść oskarżonego. Dość wskazać na – przywołane również przez Sąd I instancji – sposób postępowania, okoliczności samych zdarzeń czy uprzednią kilkukrotną karalność oskarżonego. W szczególności popełnienie kolejnych umyślnych przestępstw, pozwala przyjąć, że poprzednio wydane orzeczenia nie odniosły spodziewanych skutków resocjalizacyjnych – oskarżony nie wyciągnął żadnych wniosków z faktu wcześniejszych skazań i nie powstrzymał się przed ponownym naruszeniem porządku prawnego. Okoliczności tej niewątpliwie nie sposób zmarginalizować. Postępowanie oskarżonego było nad wyraz lekceważące ustalony porządek prawny.

Nie sposób doszukać się zarazem wobec oskarżonego szczególnych okoliczności łagodzących, zwłaszcza w jakikolwiek sposób usprawiedliwiających jego postępowanie. Okoliczności wskazujące na sprawstwo oskarżonego nie budziły żadnych wątpliwości, a dostrzegł je zresztą i Sąd Rejonowy. Pozytywnie jedynie należy ocenić postawę oskarżonego w toku postępowania – przyznanie się do popełnienia przestępstw, złożenie wyjaśnień i wyrażenie żalu.

W świetle powyższych ustaleń podzielić należy pogląd Sądu Rejonowego, który ważąc okoliczności dla oskarżonego korzystne i te obciążające, docenił w dostatecznym stopniu wydźwięk tych ostatnich. Ciężar gatunkowy dostrzeżonych również przez Sąd I instancji okoliczności dla oskarżonego niekorzystnych (w szczególności stopień społecznej szkodliwości, działanie wspólnie i w porozumieniu ze współoskarżonym M. S., uprzednia wielokrotna karalność, a także działanie w warunkach recydywy specjalnej podstawowej krótko po opuszczeniu zakładu karnego), daje podstawę do stwierdzenia, iż orzeczone wobec oskarżonego K. K. zarówno kary jednostkowe, jak i kara łączna pozbawienia wolności (w wymiarze 1 roku i 6 miesięcy) są w ustalonych okolicznościach karami uwzględniającą stopień zawinienia oskarżonego oraz stopień społecznej szkodliwości czynu, jak też realizującą cele zapobiegawcze i wychowawcze, w uwzględnieniu całokształtu okoliczności związanych z osobą oskarżonego.

W świetle wskazanych powyżej okoliczności, zwłaszcza uprzedniej karalności oskarżonego, jak i działanie w warunkach recydywy z art. 64 § 1 kk, podzielić należy zarazem stanowisko Sądu Rejonowego o braku przesłanek uzasadniających przyjęcie wobec oskarżonego dodatniej prognozy.

Przyjęcie pozytywnej prognozy wobec oskarżonego stanowiłoby wyraz nieuzasadnionej tolerancji wobec zaprezentowanych przez niego poczynań i w ustalonych okolicznościach nie byłoby wystarczające dla osiągnięcia wobec oskarżonego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa.

Orzeczenie kary wolnościowej byłoby wyrazem akceptacji kary niewspółmiernie łagodnej, odzwierciedleniem pobłażliwości traktowania niepoprawnych sprawców przestępstw, i to sprawców ponownie naruszających porządek prawny. Właśnie w tego rodzaju sytuacjach zarówno oskarżony, jak i społeczność winni otrzymać jasny sygnał, że lekceważenie po raz kolejny ustalonych norm spotka się z właściwą reakcją organów wymiaru sprawiedliwości.

W tym miejscu należy wskazać, iż oskarżony jest osobą dorosłą i winien mieć świadomość, iż zarzucane mu zachowanie wiązać się będzie z naruszeniem norm prawa karnego, co będzie się wiązało z określonymi konsekwencjami. Tym samym mając pojęcie jaki wpływ może mieć jego działanie na stosunki rodzinne, w tym obowiązek alimentacyjny, a także pracę zawodową, winien był powstrzymać się od popełnienia kolejnych przestępstw.

Sąd Okręgowy ma przy tym świadomość, iż oskarżony przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i złożył wyjaśnienia, a także wyraził skruchę. Okoliczności tej nie należy jednak przeceniać w obliczu okoliczności zatrzymania K. K. (na gorącym uczynku).

W tym miejscu należy wskazać iż Sąd Okręgowy podziela w pełni stanowisko Sądu Rejonowego, zobowiązujące oskarżonych K. K. i M. S. do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem opisanym w pkt I i VI poprzez zapłatę po połowie wysokości szkody – tj. po 1.074,50 zł na rzecz (...) S.A. Z wywodami w tym zakresie należy się zgodzić w pełni i nie ma potrzeby ponownego szczegółowego przedstawiania owego zagadnienia, sprowadzałoby się to bowiem do powielenia argumentacji Sądu meriti.

Niewątpliwym jest, iż zastosowane sankcje nabierają znaczenia w zakresie nie tylko indywidualnego ale też i ogólnego oddziaływania, należy bowiem mieć na uwadze, iż kształtowanie prawidłowych postaw co do przestrzegania porządku prawnego zależy od stosowania właściwej represji i eliminowania poczucia bezkarności, zwłaszcza w przypadku popełnienia kolejnego przestępstwa.

Podsumowując – w uwzględnieniu wskazanych powyżej okoliczności, nie dopatrując się zarazem żadnych podstaw do dokonania jakiejkolwiek zmiany zaskarżonego orzeczenia czy też jego uchylenia, zwłaszcza nie stwierdzając okoliczności z art. 439 kpk lub art. 440 kpk nakazujących uchylenie wyroku Sądu I instancji i to niezależnie od granic zaskarżenia, Sąd Odwoławczy utrzymał je w mocy.

Podkreślić w tym miejscu należy, iż podstawą orzekania Sądu Okręgowego stały się przepisy Kodeksu karnego w brzmieniu sprzed 1 lipca 2015 r.

Sąd Rejonowy wydał zaskarżony wyrok w dniu 25 czerwca 2015 r.

Z kolei Sąd Okręgowy orzekał w dniu 13 kwietnia 2016 r.

Od chwili popełnienia przez oskarżonego zarzucanych mu przestępstw do dnia orzekania przez Sąd Okręgowy doszło do zmian ustawy Kodeks karny, m.in. ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 20.03.2015 r. poz.396). Zmiany dotknęły m.in. wymiaru kar i środków karnych, warunkowego zawieszenia wykonania kary, a także łączenia kar.

W takim stanie rzeczy należy mieć na uwadze regułę określoną art. 4 kk., która stanowi, że jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. Oczywistym jest przy tym, iż „zwrot "ustawa obowiązująca poprzednio" oznacza, że w grę wchodzi zastosowanie zarówno ustawy obowiązującej w czasie popełnienia przestępstwa, jak i nawet w okresie pomiędzy popełnieniem przestępstwa a orzekaniem, gdyby się zdarzyło, że w tym właśnie okresie istniał stan prawny najkorzystniejszy dla sprawcy.” (A. Marek. Komentarz do art.4 Kodeksu karnego; por. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 lipca 2004 r., II Ko 1/04, Prok. i Pr. 2005, nr 2, poz. 1, dodatek)

Ustalając, która z ustaw jest dla sprawcy względniejsza, należy wziąć pod uwagę całą ustawę, a nie tylko poszczególne jej przepisy. Koniecznym jest również rozważenie nie tyle tego, która z tych ustaw jest względniejsza „w ogóle”, lecz która może być za taką uznana w odniesieniu do wszystkich warunków określających odpowiedzialność sprawcy badanego konkretnego przestępstwa. Ocena w tym zakresie powinna więc być dokonywana w kontekście konkretnych uwarunkowań badanego czynu a nie abstrakcyjnie (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 1996 r., I KZP 2/96, OSNKW 1996, nr 3–4, poz. 16postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2001 r., V KKN 67/01, OSNKW 2002, nr 5-6, poz. 36). Należy zatem rozważyć nie tylko samo zagrożenie karami za dane przestępstwo, lecz wszystkie instytucje karnoprawne ustawy dawnej i nowej, a więc m.in. unormowania dotyczące wieku odpowiedzialności karnej, dyrektyw wymiaru kary, warunków odstąpienia od wymierzenia kary, podstaw i zasad stosowania środków karnych, warunkowego umorzenia postępowania karnego, warunkowego zawieszenia wykonania kary, warunkowego przedterminowego zwolnienia, przedawnienia, powrotu do przestępstwa, zatarcia skazania.

Jakkolwiek wskazane zmiany nie odniosły się do kwestii związanych z realizacją przez oskarżonego ustawowych znamion przestępstw, to jednak nie pozostały już bez znaczenia dla materii represji.

Ustawa z dnia z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 20.03.2015 r. poz.396), z dniem 1 lipca 2015 r. zmieniła między innymi zasady orzekania kary łącznej, a także jej granice i wymiar (art. 85 kk oraz art. 86 § 1 kk), reguły warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności. Nadto wspomniana ustawa wprowadziła również zmiany w zakresie obowiązku orzeczenia naprawienia szkody itd. (art. 46 kk). Taki stan prawny obowiązywał w chwili orzekania przez Sąd II instancji.

Kierując się wskazanymi powyżej regułami stosowania ustawy (w razie jej zmiany od chwili popełnienia badanego czynu) należy stwierdzić zatem, iż najkorzystniejszy dla sprawcy stan prawny istniał w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie wspomnianej nowelizacji, dlatego też regulacje wówczas obowiązujące znalazły zastosowanie przy ocenie odpowiedzialności karnej oskarżonego za zarzucane mu zachowanie.

Na podstawie § 2, § 4 ust. 1-3 w zw. z §17 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r.) zasądzono na rzecz adwokata P. G. kwotę 516,60 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd orzekł na podstawie art. 624 § 1 kpk oraz art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tj. Dz.U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.) - mając na uwadze sytuację materialną oskarżonego (nie posiada żadnego majątku, stałych dochodów a jednocześnie ciąży na nim obowiązek alimentacyjny i obowiązek naprawienia szkody) zwolniono go od uiszczenia owych kosztów uznając, iż stanowiłoby to dla niego zbyt dużą uciążliwość.

Dorota Maciejewska-Papież Jerzy Andrzejewski Dariusz Kawula