Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 kwietnia 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Anna Bielecka-Gąszcz

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Zuchora

po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2016 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego – Subfunduszu KI 1 ( (...): 713) w W.

przeciwko B. Z.

o zapłatę 8.107,24 zł

1.  zasądza od pozwanej B. Z. na rzecz powoda (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego – Subfunduszu KI 1 ( (...): 713) w W. kwotę 8.107,24 zł (osiem tysięcy sto siedem złotych i dwadzieścia cztery grosze) wraz z odsetkami:

a.  umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego w stosunku rocznym, począwszy od dnia 1 stycznia 2016 roku nie wyższymi od dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w stosunku rocznym, od kwoty 3.237,91 zł (trzy tysiące dwieście trzydzieści siedem złotych i dziewięćdziesiąt jeden groszy) od dnia 11 września 2015 roku do dnia zapłaty,

b.  ustawowymi od kwoty 4.286,68 zł (cztery tysiące dwieście osiemdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt osiem groszy) od dnia 11 września 2015 roku do dnia zapłaty; , przy czym począwszy od dnia 1 stycznia 2016 roku wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanej B. Z. na rzecz powoda (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego – Subfunduszu KI 1 ( (...): 713) w W. kwotę 1.517 zł (jeden tysiąc pięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 1.200 zł (jeden tysiąc dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

4.  nadaje wyrokowi w punkcie 1 (pierwszym) i 3 (trzecim) rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt VIII C 3532/15

UZASADNIENIE

W dniu 11 września 2015 roku powód (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty – Subfundusz KI1 w W., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanej B. Z. powództwo o zapłatę kwoty 8.107,24 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od kwoty 3.237,91 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 4.869,33zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 1.200 zł.

W uzasadnieniu powód podniósł, że dochodzona pozwem wierzytelność wynika z braku zapłaty przez pozwaną kwoty z tytułu zawartej z pierwotnym wierzycielem (...) Bank S.A., będącym poprzednikiem prawnym (...) Bank S.A., umowy o kredyt gotówkowy zawartej w dniu 13 sierpnia 2008 roku. Umowa ta została wypowiedziana przez pierwotnego wierzyciela z uwagi na rażące naruszenie jej postanowień przez pozwaną, w części dotyczącej warunków spłaty. Następnie pierwotny wierzyciel wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, który po opatrzeniu go klauzulą wykonalności stał się podstawą wszczęcia postępowania egzekucyjnego W dniu 22 kwietnia 2015 roku powód zawarł z pierwotnym wierzycielem umowę cesji, na mocy której przejął prawa do wierzytelności wobec pozwanej z tytułu powyższej umowy. Na dochodzoną pozwem kwotę składają się: 3.237,19 zł z tytułu niespłaconego kapitału, 3.915,38 zł z tytułu odsetek karnych naliczonych przez pierwotnego wierzyciela, 206,30 zł z tytułu odsetek umownych naliczonych przez poprzedniego wierzyciela, 582,65 zł z tytułu kosztów wezwań, upomnień i opłat poniesionych przez poprzedniego wierzyciela oraz 165 zł tytułem odsetek karnych stanowiących czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP naliczonych od kwoty niespłaconego kapitału od dnia 8 marca 2015 roku do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu. Pomimo wezwania do zapłaty, pozwana nie uiściła powyższych kwot. (pozew k. 2-4)

W piśmie procesowym z dnia 21 października 2015 roku, w odpowiedzi na wezwanie z dnia 2 października 2015 roku, pełnomocnik powoda wskazał, że na kwotę 582,65 zł z tytułu kosztów wezwań, upomnień i opłat poniesionych przez poprzedniego wierzyciela składają się koszty postępowania egzekucyjnego, koszty procesu oraz koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym. (pismo procesowe powoda k. 57)

Na rozprawie w dniu 20 kwietnia 2016 roku w imieniu powoda jego pełnomocnik nie stawił się – został prawidłowo zawiadomiony o terminie rozprawy. Pozwana nie stawiła się na termin rozprawy, pomimo prawidłowego wezwania, nie żądała przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności, nie złożyła w sprawie żadnych wyjaśnień, w tym odpowiedzi na pozew. W związku z powyższym Sąd wydał wyrok zaoczny. (potwierdzenie odbioru k. 81, k. 82, protokół do wyroku zaocznego k. 83-84)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 13 sierpnia 2008 roku pozwana B. Z. zawarła z (...) Bank Spółką Akcyjną w K. umowę kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...), na mocy, której pierwotny wierzyciel udzielił pozwanej kredytu w kwocie 3.357,66 zł (§ 1 umowy), zaś pozwana miała ją zwrócić w 24 miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych (pkt § 3 umowy). W razie nieterminowej spłaty kredytu Bank miał prawo do naliczana odsetek podwyższonych od zadłużenia przeterminowanego, których wysokość została określona w umowie jako nie wyższa niż czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym (§ 7 i § 5 umowy). (dowód: kserokopia umowy k. 40-42, kserokopia wniosku o udzielenie kredytu k. 68-69, okoliczności bezsporne)

Z uwagi na niewywiązanie się przez pozwaną z warunków umowy, pierwotny wierzyciel wypowiedział pozwanej umowę pożyczki, zaś w dniu 9 września 2009 roku wystawił przeciwko B. Z. bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), w którym wysokość zobowiązania dłużnika określono na łączną kwotę 3.861,79 zł, z czego należność główna stanowiła 3.237,91 zł, odsetki umowne naliczone za okres od dnia 13 sierpnia 2008 roku do dnia 19 lutego 2009 roku – 206,30 zł, odsetki za opóźnienie naliczone za okres od dnia 12 października 2008 roku do dnia 9 września 2009 roku – 403,58 zł, koszty – 14 zł.

Postanowieniem z dnia 24 września 2009 roku Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu oraz zasądził od pozwanej na rzecz pierwotnego wierzyciela kwotę 127 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. Postanowieniem z dnia 29 listopada 2010 roku, Sąd nadał klauzulę wykonalności na rzecz następcy prawnego pierwotnego wierzyciela (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W..

Następnie, na podstawie powyższego tytułu wykonawczego, przeciwko pozwanej prowadzone było postępowanie egzekucyjne, które ostatecznie zostało umorzone wobec zaistnienia przesłanek z art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. (dowód: kserokopia bankowego tytułu egzekucyjnego k. 44, kserokopia postanowienia z dnia 24.09.2009 roku k. 44v., kserokopia postanowienia z dnia 29.11.2010 roku k. 45-46, wniosek o nadanie klauzuli wykonalności k. 71-72, wniosek o nadanie klauzuli wykonalności na rzecz następcy prawnego k. 73, wniosek egzekucyjny k. 74-75, k. 76, okoliczności bezsporne)

W dniu 22 kwietnia 2015 roku powód (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty zawarł z (...) Bank Spółką Akcyjną w W. umowę o przelew wierzytelności, m.in. wobec dłużnika B. Z.. W załączniku nr 1 do umowy przelewu wierzytelności zadłużenie pozwanej zostało określone na łączną kwotę 7.942,24 zł z czego zadłużenie z tytułu kapitału stanowiło – 3.237,19 zł, zadłużenie z tytułu odsetek umownych – 206,30 zł, zadłużenie z tytułu odsetek karnych – 3.915,38 zł, zadłużenie z tytułu kosztów – 582,65 zł.

Pismem z dnia 22 kwietnia 2015 roku pierwotny wierzyciel zawiadomił pozwaną o przelewie wierzytelności.

W dniu 5 maja 2015 roku powód wystawił wezwanie do zapłaty, w którym określił wysokość zobowiązania dłużnika na łączną kwotę 7.999,90 zł, na którą, poza kwotą 7.942,24 zł wskazaną w załączniku do umowy przelewu wierzytelności, składała się kwota 57,66 zł z tytułu odsetek karnych naliczonych do dnia 12 maja 2015 roku. Na dzień 10 września 2015 roku wysokość odsetek karnych naliczonych przed powoda wyniosła 165 zł (dowód: kserokopia umowy przelewu wierzytelności k. 16-17, kserokopia załącznika nr 1 do umowy przelewu wierzytelności k. 19-21, kserokopia zawiadomienia k. 47, kserokopia wezwania do zapłaty k. 48-49, wyliczenie odsetek k. 50, okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił jako bezsporny oraz na podstawie dowodów z dokumentów, znajdujących się w aktach sprawy, które nie budziły wątpliwości, co do prawidłowości i rzetelności ich sporządzenia, nie były także kwestionowane przez żadną ze stron procesu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo było zasadne w przeważającej części i zasługiwało na uwzględnienie w zakresie żądanej kwoty 8.107,24 zł wraz z odsetkami, to jest w zakresie umownych odsetek od kwoty 3.237,91 zł od dnia 11 września 2015 roku do dnia zapłaty i w zakresie ustawowych odsetek od kwoty 4.286,68 zł od dnia 11 września 2015 roku do dnia zapłaty. Powództwo nie było natomiast zasadne w zakresie odsetek ustawowych od kwoty dochodzonej tytułem zasądzonych na rzecz pierwotnego wierzyciela kosztów postępowania w wysokości 582,65 zł (odsetki ustawowe od kwoty 582,65 zł nie były należne).

W przedmiotowej sprawie Sąd wydał wyrok zaoczny, z uwagi na spełnienie przesłanek z art. 339 § 1 k.p.c. i art. 340 k.p.c. Sąd przyjął, zatem, za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie i w pismach procesowych doręczonych pozwanej przed rozprawą, uznając, że nie budzą one uzasadnionych wątpliwości i nie zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Oczywiście, wydanie wyroku zaocznego nie przesądzało o uwzględnieniu powództwa w całości. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, przewidziane w art. 339 § 2 k.p.c. domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego. Domniemanie to zastępuje jedynie postępowanie dowodowe i to tylko wówczas, gdy twierdzenia powoda nie budzą uzasadnionych wątpliwości (por. uzasadnienie SN z dnia 18 lutego 1972 r., III CRN 539/71, OSNCP 1972/7-8/150). Z uwagi na to, że działanie przepisu art. 339 § 2 k.p.c. nie rozciąga się na dziedzinę prawa materialnego, obowiązkiem sądu rozpoznającego sprawę w warunkach zaoczności jest rozważenie, czy w świetle przepisów prawa materialnego twierdzenie strony powodowej uzasadniają uwzględnienie żądania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 1999 roku, I CKU 176/97, Prok. i Pr. 1999/9/30, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 1997 roku, I CKU 87/97, Prok. i Pr. 1997/10/44, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 1972 roku, III CRN 30/72, LEX nr 7094).

W tym miejscu wskazać należy, że strona powodowa dochodziła w przedmiotowej sprawie od pozwanej także kwoty 582,65 zł z tytułu – jak wskazała w piśmie procesowym opatrzonym datą 21 października 2015 roku – kosztów postępowania egzekucyjnego, kosztów procesu oraz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym i żądała ich zasądzenia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

M.-prawną podstawę roszczenia powoda w zakresie odsetek stanowił przepis art. 481 § 1 k.c., zgodnie z treścią którego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Wskazany przepis art. 481 k.c. obciąża dłużnika obowiązkiem zapłaty odsetek bez względu na przyczyny uchybienia terminowi płatności sumy głównej. Sam fakt opóźnienia przesądza, że wierzycielowi należą się odsetki. Dłużnik jest zobowiązany uiścić je, choćby nie dopuścił się zwłoki w rozumieniu art. 476 k.c., a zatem nawet w przypadku, gdy opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności i choćby wierzyciel nie doznał szkody.

Zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 2 k.c., jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe (od dnia 1 stycznia 2016 roku odsetki ustawowe za opóźnienie). Jednakże, gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Stosownie zaś do treści art. 482 § 1 k.c., od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa.

W myśl zawartej przez pozwaną z pierwotnym wierzycielem umowy,
bank miał prawo do naliczania odsetek podwyższonych (a więc odsetek od zadłużenia przeterminowanego) według stopy równej czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. Pozwana nie wywiązała się z zawartej umowy, tym samym żądanie powoda zapłaty odsetek umownych w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym od kwoty 3.237,91 zł od dnia 11 września 2015 (tj. od daty wytoczenia powództwa) do dnia zapłaty Sąd uznał za w pełni zasadne.

Jak wskazano wyżej, za w/w okres, powód domagał się także zasądzenia odsetek ustawowych od kwoty 4.869,33 zł, na którą to kwotę składają się m.in. koszty postępowania oraz koszty zastępstwa prawnego w łącznej wysokości 582,65 zł zasądzone na rzecz pierwotnego wierzyciela (czyli koszty postępowania zasądzone prawomocnym orzeczeniem).

Koszty procesu stanowią jeden z nieodłącznych elementów postępowania cywilnego i są normowane w Kodeksie postępowania cywilnego - w sposób samodzielny, autonomiczny i wyczerpujący, niekiedy tylko znajdując dopełnienie w innych aktach, zwłaszcza w przepisach dotyczących kosztów sądowych. Prawo procesowe określa, więc źródło i czas powstania żądania zwrotu kosztów procesu, formę i czas jego zgłoszenia, ustalane arbitralnie bariery limitujące zakres
i wysokość żądania, a w końcu składniki kosztów procesu. Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego określają także kiedy, na jakich zasadach, w odniesieniu do kogo i o czym - rozstrzygając o kosztach procesu - orzeka Sąd. Stosunek prawny wynikający z obowiązku zwrotu kosztów procesu, podobnie jak wszystkie inne stosunki powstające w ramach postępowania sądowego między stronami
i organem procesowym oraz normowane przez to prawo, jest stosunkiem publicznoprawnym. Publicznoprawna jest również natura kosztów procesu. Ich ponoszenie, wysokość i celowość jest dyktowana motywem publicznym - partycypacją w ponoszeniu przez państwo kosztów wymiaru sprawiedliwości. Zasądzenie kosztów między stronami, z uwzględnieniem wyniku sprawy lub innych kryteriów ustanowionych w ustawie, nie zmienia ich istoty. Z uwagi na naturę i funkcję kosztów procesu, nie mogą być naruszone w szczególności przepisy zakazujące, po uprawomocnieniu się orzeczenia o kosztach, modyfikacji ich wysokości. Zakaz modyfikacji obejmuje także doliczanie odsetek oraz ewentualną waloryzację, gdyż w tym zakresie natura kosztów i ich normatywny kształt nie pozwalają na uzupełnienie obowiązującego uregulowania przepisami prawa prywatnego. Ilekroć ustawodawca decyduje się na dopuszczalność zmiany prawomocnie zasądzonych należności z tytułu kosztów w wyniku zdarzeń, które wystąpiły po zakończeniu postępowania, tylekroć w sposób ewidentny to reguluje. Jako przykład można podać przepisy pozwalające na rozłożenie prawomocnie zasądzonych kosztów sądowych na raty, odroczenie terminu ich zapłaty albo ich umorzenie (art. 119-125 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych). Taki sposób stanowienia prawa implikuje konstatację, iż gdyby ustawodawca przewidywał możliwość dochodzenia odsetek od zasądzonych kosztów procesu, wprowadziłby do kodeksu postępowania cywilnego - lub innej ustawy - odpowiednią regulację. Brak takiej regulacji w polskim systemie prawnym oznacza, iż przepis art. 481 § 1 k.c. nie ma zastosowania do świadczeń pieniężnych zasądzonych prawomocnym orzeczeniem o kosztach procesu (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20.05.2011 r., III CZP 16/11, OSNC 2012/1/3). Co oczywiste przy tym, w skład kosztów procesu wchodzą koszty zastępstwa prawnego (art. 98 § 3 k.p.c.).

W konsekwencji żądanie powoda zasądzenia odsetek ustawowych od kwoty 582,65 zł należało uznać za bezzasadne i w tym zakresie powództwo podlegało oddaleniu (pkt 2 sentencji wyroku).

Sąd uwzględnił natomiast żądanie powoda zasądzenia odsetek ustawowych od kwoty 4.286,68 zł (4.869,33 zł – 582,65 zł) od dnia 11 września 2015 roku do dnia zapłaty, jako znajdujące podstawę w przepisach art. 481 § 1 k.c. oraz art. 482 § 1 k.c.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 8.107,24 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od kwoty 3.237,91 zł, począwszy od dnia 1 stycznia 2016 roku nie wyższymi od dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w stosunku rocznym, od dnia 11 września 2015 roku do dnia zapłaty oraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 4.286,68 zł, przy czym począwszy od dnia 1 stycznia 2016 roku wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, od dnia 11 września 2015 roku do dnia zapłaty (pkt 1a i 1b sentencji wyroku).

O kosztach procesu orzeczono na podstawie przepisu art. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw.

Powód wygrał proces praktycznie w całości, a zatem należy mu się od pozwanej zwrot kosztów procesu w pełnej wysokości (oddalenie dotyczyło jedynie części żądania odsetkowego).

Na koszty procesu poniesione przez powoda złożyły się: 300 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, 1.200 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika powoda będącego radcą prawnym oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa procesowego udzielonego przez powoda.

Dlatego też Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.517 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 1.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c., Sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w części uwzględniającej powództwo (wraz z kosztami) (pkt 4 sentencji wyroku).

Z tych względów, orzeczono jak w sentencji.