Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 maja 2014 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2014 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa B. B.

przeciwko Skarbowi Państwa - Ministrowi Transportu Budownictwa
i Gospodarki Morskiej, miastu W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  nie obciąża powódki kosztami postępowania należnymi pozwanym.

Sygn. akt: IC 907/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 7 sierpnia 2013 r. E. C. i B. B. wniosły o zasądzenie solidarnie od Skarbu państwa – Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej oraz od Prezydenta m. W.: na rzecz E. C. kwoty 1 344 435 zł z odsetkami ustawowymi od daty złożenia pozwu, na rzecz B. B. kwoty 672 217 zł z odsetkami ustawowymi od daty złożenia pozwu.

Powódki wskazały, iż orzeczeniem z dnia 31 stycznia 1958 r. Prezydium Rady Narodowej m. W. odmówiło przyznania byłym właścicielom własności czasowej nieokreślonej części działki przy ul. (...) w W.. Od tej decyzji byli właściciele odwołali się, ich odwołanie zostało rozpatrzone przez Ministra Infrastruktury dopiero w dniu 7 stycznia 2010 r. Decyzja tego organu zaskarżone orzeczenie zostało uchylone i sprawa została przekazana do ponownego rozpatrzenia Prezydentowi m. W.. Wniosek został rozpatrzony odmownie decyzją z 22 marca 2010 r. ze wskazaniem, iż przesłanki
z art. 7 ust. 2 dekretu o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. Warszawy zostały spełnione, jednakże wobec ustanowienia użytkowania wieczystego na rzecz (...) S.A. w W., uwzględnienie wniosku byłych właścicieli stało się niemożliwe.

W dniu 21 czerwca 1960 r. Prezydium m. W. odmówiło małżonkom C. i S. L. przyznania prawa własności czasowej do pozostałej, nieokreślonej części gruntu i stwierdziło, że wszystkie budynki znajdujące się na powyższym gruncie przeszły na własność Skarbu Państwa. Minister Infrastruktury decyzją z 27 listopada 2011 r. stwierdził, że orzeczenie z 1960 r. zostało wydane z naruszeniem prawa. Powódki wskazały, iż decyzja odmawiająca przyznania własności czasowej z dnia 31 stycznia 1958 r. została wydana z rażącym naruszeniem prawa, a ponadto zawierała dopisek
„w części”, przy czym dopisku nie omówiono i nie wiadomo, kto go dopisał,
w konsekwencji czego należało uznać, że decyzja dotyczy całej nieruchomości. Powódki wskazały też, że była to decyzja nieostateczna, jak również decyzja
z 1960 była decyzją nieostateczną, przy czym druga z tych decyzji nie rodziła już żadnych skutków prawnych, a jak wynika z decyzji Ministra Infrastruktury
z 7 października 2011 r. była prawnie niewykonalna już w dniu jej wydania i jej niewykonalność miała charakter trwały.

Powódki wskazały, iż zaistniała szkoda w postaci nieprzyznania prawa własności czasowej pozostaje w związku przyczynowym z decyzją z 31 stycznia 1958 r., ta decyzja spowodowała pozbawienie byłych właścicieli należnych im praw a następnie ustanowienie użytkowania wieczystego przedsiębiorstwu (...). Wysokość szkody za grunt powódki określiły na kwotę 2 260 654 zł, a za budynek na kwotę 428 219 zł. E. C. jest następcą prawnym byłych właścicieli w ½, wnosiła o zasądzenie kwoty 1 344 435 zł, B. B. jest następcą prawnym byłych właścicieli w ¼ - wnosiła o zasądzenie kwoty 672 217 zł.

Zarządzeniem z dnia 20 listopada 2010 r. pozew E. C. został zwrócony /k. 129/.

Skarb Państwa wniósł o oddalenie powództwa w całości kwestionując przesłanki swojej odpowiedzialności oraz podnosząc zarzut przedawnienia /k. 143/.

Miasto W. również wniosło o oddalenie powództwa
w całości podnosząc zarzut braku legitymacji biernej/k. 201/.

Sąd ustalił, że orzeczeniem administracyjnym z dnia 31 stycznia 1958 r. Prezydium Rady Narodowej m. W. odmówiło B. i H. małżonkom C. oraz S. L. prawa własności czasowej do gruntu nieruchomości (...) położonej przy ul. (...) z powołaniem się na plan zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym teren nieruchomości był przeznaczony na cele użyteczności publicznej. Dokument ten jest częściowo przerobiony, widnieje na nim odręczny dopisek, z którego miałoby wynikać, iż decyzja dotyczy części gruntu /k. 20/. Od tego orzeczenia strony wniosły odwołanie, które zostało przekazane Ministrowi Gospodarki Komunalnej pismem z 25 lutego 1958 r. /k. 23/.

Orzeczeniem administracyjnym z dnia 21 czerwca 1960 r. Prezydium Rady Narodowej m. W. odmówiło B. i H. małżonkom C. oraz S. L. przyznania prawa własności czasowej do pozostałej części gruntu przy ul. (...) i stwierdziło, że wszystkie budynki znajdujące się na powyższym gruncie przeszły na własność Państwa/k. 25/.

Minister Infrastruktury decyzją z dnia 7 stycznia 2007 r. uchylił orzeczenie Prezydium Rady Narodowej m. W. z dnia 31 stycznia 1958 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania organowi I instancji tj. Prezydentowi m. W. /k. 28/.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z dnia
27 kwietnia 2007 r. po rozpoznaniu skargi B. B., K. C. i S. C. na decyzję Ministra Transportu
i Budownictwa z dnia 24 marca 2006 r. w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności orzeczenia w sprawie nieruchomości (...), uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Ministra Infrastruktury z dnia
9 lipca 2004 r. (odmawiającą stwierdzenia nieważności orzeczenia administracyjnego Prezydium Rady Narodowej w m. W. z dnia
21 czerwca 1960 r.) i stwierdził, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu /k. 39/. Skarga kasacyjna od powyższego wyroku została oddalona /k. 47/.

Decyzją z dnia 7 października 2011 r. Minister Infrastruktury stwierdził, że orzeczenie administracyjne Prezydium Rady Narodowej w m. W. z dnia 21 czerwca 1960 r. zostało wydane z naruszeniem prawa. Organ wskazał, iż decyzja była niewykonalna już w dniu wydania i jej niewykonalność miała charakter trwały, co dodatkowo wypełnia przesłankę nieważności z art. 156 § 1 pkt 5 k.p.a. /k. 69/.

Prezydent m. W. decyzją z dnia 22 marca 2013 r. po ponownym rozpatrzeniu wniosku z 13 października 1948 r. odmówił ustanowienia użytkowania wieczystego do tej części gruntu nieruchomości położonej
w W. przy ul. (...) stanowiącej obecnie cz.dz.ew. (...) z obrębu (...) na rzecz B. B., E. C. oraz K. C., do której Minister Infrastruktury uchylił decyzję Prezydium Rady Narodowej m. W. z dnia 31 stycznia 1958 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia/k. 34/.

Sąd zważył, co następuje: powództwo podlegało oddaleniu w całości. Jako podstawę swojego żądania strona powodowa wskazała przepis art. 160 § 1 i 2, 3
i 4 k.p.a. oraz art. 417 § 2 i 3 k.c. Jako podstawę faktyczną strona powodowa wskazała wadliwość decyzji administracyjnej z 31 stycznia 1958 r. jednakże nie przedstawiła Sądowi decyzji nadzorczej stwierdzającej te wadliwość. Dopiero po uzyskaniu takiego prejudykat strona powodowa byłaby uprawniona do dochodzenia odszkodowania na podstawie art. 160 k.p.a. Nie została stwierdzona wadliwość tej decyzji w postaci jej nieważności, ani wydanie z naruszeniem prawa, a dopiero uzyskanie takiej decyzji nadzorczej uprawniało stronę powodową do dochodzenia odszkodowania, zgodnie z brzmieniem § 1 art. 160 k.p.a

Strona powodowa powołała również się na wadliwą decyzję z 21 czerwca 1960 r. Co do tej decyzji powódka uzyskała decyzje nadzorczą, wskazującą iż została ona wydana z naruszeniem prawa. Jednakże w ocenie Sądu, pomiędzy tą decyzją a utratą przez powódkę możliwości uzyskania użytkowania wieczystego nie zachodzi adekwatny związek przyczynowy. Powódka
w uzasadnieniu pozwu, jak również Minister Infrastruktury w uzasadnieniu decyzji z dnia 7 października 2011 r. wskazali, że decyzja ta była niewykonalna. Wnioskowanie logiczne odpowiadające na pytanie, czy powódki uzyskałyby prawo użytkowania wieczystego, gdyby nie decyzja z 21 czerwca 1960 r. prowadzi do konstatacji, iż pomiędzy tym wadliwym aktem administracyjnym
a szkodą powódek nie zachodzi związek przyczynowy, wobec istnienia uprzedniej decyzji z 1958 r. rozstrzygającej odmownie wniosek o przyznanie prawa własności czasowej co do całości nieruchomości, gdyż dopisek ręczny „co do części” należy traktować jedynie jako przerobienie dokumentu.

W piśmie z dnia 23 lutego 2014 r. /k. 177/ pełnomocnik powódek wskazał, iż szkoda powódki polega na nieuzyskaniu prawa własności czasowej ze względu na wydanie odmownych decyzji z naruszeniem prawa. Ta podstawa żądania nie mogła prowadzić do uwzględnienia powództwa, ze względów przedstawionych powyżej. W dalszej części pisma pełnomocnik dodatkowo wskazał, iż
w odniesieniu do decyzji z 1958 r. zaistniała jeszcze długotrwała bezczynność
w postępowaniu odwoławczym, odwołanie od tej decyzji złożone w 1958 r. zostało rozpoznane dopiero w 2010 r. a w międzyczasie doszło do rozdysponowania gruntem na rzecz PP (...). Oceniając zasadność tego twierdzenia należy wskazać, iż tutaj zdarzeniem szkodzącym nie jest długotrwałość postępowania, lecz bezprawne rozporządzenie gruntem co do którego nie istniała ostateczna decyzja w przedmiocie wniosku byłych właścicieli nieruchomości. Zdarzenie to miało miejsce przed 2010 r., a zatem pozostaje oczywiście przedawnione wobec podniesionego przez pozwanego zarzutu
i upływu terminu z art. 442 k.c. Powódki posiadły wiedzę o zdarzeniu szkodzącym najpóźniej w 2006 r. co wynika z uzasadnienia decyzji Ministra Transportu i Budownictwa z 24 marca 2006 r.

Z tych wszystkich przyczyn powództwo oparte na wyżej wskazanych podstawach nie mogło zostać uwzględnione.

Uznając jednak, iż zachodzi szczególny przypadek, w którym mowa w art. 102 k.p.c. Sąd nie obciążył powódki kosztami postępowania należnymi stronie przeciwnej. Przyjęcie takiego założenia podyktowane jest całokształtem okoliczności sprawy: długotrwałością rozpoznawania odwołania od decyzji
z 1958 r, rozdysponowaniem gruntem przy braku ostatecznej decyzji administracyjnej w zestawieniu z sytuacją majątkową powódki ujawnioną w jej oświadczeniu na k. 18 akt sprawy.