Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 kwietnia 2016 r. w W.

sprawy Z. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę

na skutek odwołania Z. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 9 września 2015r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje Z. B. prawo do wcześniejszej emerytury od dnia 1 sierpnia 2015 roku.

UZASADNIENIE

Z. B. w dniu 25 września 2015r. złożył do Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział
w W., odwołanie od decyzji z dnia 31 marca 2015r., znak: ENMS/1/(...), odmawiającej prawa do wcześniejszej emerytury.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że legitymuje się wymaganym
15 - letnim okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach, gdyż wykonywał pracę na stanowisku maszynisty koparek i ładowarek jednonaczyniowych i wielonaczyniowych. Jednocześnie podkreślił, że nie ma możliwości poprawy błędu w świadectwie pracy, gdyż zakład pracy już nie istnieje (został zlikwidowany) (odwołanie od decyzji ZUS z dnia 31 marca 2015r., znak: ENMS/1/(...), k. 2 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podniósł, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. nie spełnił przesłanki co najmniej 15-letniego okresu pracy
w szczególnych warunkach. W oparciu o przedłożone przez ubezpieczonego dokumenty organ rentowy nie uwzględnił jako wykonywanej w szczególnych warunkach pracy
w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Usługowo – Handlowym (...) (...) spółka z o.o.
z siedzibą w W. w okresie od dnia 1 kwietnia 1980r. do dnia 31 marca 1995r., ponieważ w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 30 marca 2001r. nie określono charakteru pracy ściśle według wykazu, działu, pozycji rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do stażu tego nie został również uwzględniony okres od dnia 1 kwietnia 1995r. do dnia 31 grudnia 1998r. udokumentowany świadectwem pracy z dnia 29 marca 2001r. wystawionym przez tego samego pracodawcę z adnotacją o pracy w szczególnych warunkach, ponieważ ze świadectwa tego nie wynika, czy praca była wykonywana stale oraz pracodawca nie określił charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji w/w rozporządzenia (odpowiedź ZUS na odwołanie z dnia 23 października 2015r., k. 3-3v a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Z. B. ur. (...), od dnia 26 lipca 1973r. do dnia 31 sierpnia
1978r. pracował jako monter w (...) Zakładach (...) (świadectwo pracy,
t. I, k. 2 a.r.). W trakcie tego zatrudnienia, tj. w okresie od dnia 4 grudnia 1975r. do dnia
5 kwietnia 1977r., odbywał zasadniczą służbę wojskową (książeczka wojskowa, t. I, k. 3-4 a.r.).

W okresie od dnia 6 listopada 1978r. do dnia 31 marca 1995r. oraz od dnia 1 kwietnia 1995r. do dnia 31 marca 1995r. ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku maszynisty koparki w Przedsiębiorstwie (...), przekształconym następnie w Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Usługowo – Handlowe (...) (...) sp. z o.o. w W. (świadectwo pracy, t. I, k. 6-7v a.r., zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, t. I, k. 8-10v a.r., zaświadczenie o zarobkach z dnia 18 lutego 2016r., karta wynagrodzeń pracownika, ZUS P ZWUA, oświadczenie z dnia 30 marca 2001r., rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem, wypowiedzenie warunków umowy o pracę, akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Usługowo – Handlowego (...) (...) sp. z o.o. w W.).

Zawierając z ubezpieczonym umowę o pracę w dniu 6 listopada 1978r. na okres próbny do dnia 19 listopada 1978r., zakład pracy powierzył ubezpieczonemu stanowisko pomocnika maszynisty z odbyciem praktyki w warsztacie (umowa o pracę z dnia 6 listopada 1978r., akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Usługowo – Handlowego (...) (...) sp. z o.o. w W.). Następnie w dniu 20 listopada 1978r. zawarto z Z. B. kolejną umowę o pracę na czas nieokreślony, nie zmieniając przy tym wcześniej powierzonego stanowiska pracy (umowa o pracę z dnia 20 listopada 1978r., protokół, karta obiegowa zmiany, kategoria zaszeregowania z dnia 21 maja 1979r., akta osobowe
z Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Usługowo – Handlowego (...) (...) sp. z o.o. w W.).

W dniu 16 sierpnia 1979r. pomiędzy Przedsiębiorstwem (...) a ubezpieczonym została zawarta umowa, na podstawie której zobowiązano się skierować w/w na kurs szkolenia maszynistów w specjalności obsługi maszyn budowlanych koparki kl. III w Ośrodku (...) w okresie od dnia 20 sierpnia 1979r. do dnia 10 października 1979r. (umowa z dnia 16 sierpnia 1979r., akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Usługowo – Handlowego (...) (...) sp. z o.o. w W.).

W dniu 16 marca 1980r. ubezpieczony uzyskał uprawnienia do obsługi ciężkich maszyn budowlanych i drogowych, tj. koparki jednonaczyniowej do 0,6 m ³ (uprawnienia maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych, akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Usługowo – Handlowego (...) (...) sp. z o.o. w W.).

Z dniem 1 kwietnia 1980r. powierzono Z. B. obowiązki maszynisty koparki, pozostawiając pozostałe warunki umowy o pracę bez zmian (angaż z dnia 16 kwietnia 1980r., aneks do umowy o pracę z dnia 22 maja 1980r., akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Usługowo – Handlowego (...) (...) sp. z o.o. w W.).

Ubezpieczony pracował w w/w zakładzie pracy wspólnie z A. M. i S. P., którzy zajmowali stanowiska operatora spycharki. Pracownicy ci codziennie widywali ubezpieczonego w bazie sprzętu. Ubezpieczony pracował jako operator koparki przy robotach ziemnych, w pełnym wymiarze czasu pracy, przez 5 dni w tygodniu, po 8,5 godziny w ciągu dnia. Zdarzało się, że praca była wykonywana również w soboty. Nie występowały przestoje. W sytuacji, w której jedna koparka uległa awarii, przekazywano ubezpieczonemu inną sprawną, tak aby mógł wykonywać powierzone obowiązki. Praca była realizowana bez względu na panujące warunki atmosferyczne, nawet zimą. Nie zdarzało się, aby pracodawca w okresie zimowym kierował Z. B. do wykonywania innych czynności (zeznania świadka A. M., e-protokół, k. 30 a.s., zeznania świadka S. P., e-protokół, k. 30 a.s., zeznania Z. B., e-protokół, k. 38 a.s.).

W dniu 6 marca 1997r. została zawarta pomiędzy ubezpieczonym a zakładem pracy umowa, na podstawie której zobowiązano się wydać pracownikowi skierowanie na kurs
w zakresie rozszerzenia uprawnień obsługi spycharek (umowa z dnia 6 marca 1997r., akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Usługowo – Handlowego (...) (...) sp. z o.o.
w W.).

Ubezpieczony z dniem 16 marca 1997r. uzyskał uprawnienia do obsługi ciężkich maszyn budowlanych i drogowych, tj. spycharki (uprawnienia maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych, akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Usługowo – Handlowego (...) (...) sp. z o.o. w W.).

Na podstawie uchwały Zarządu Miasta st. W. z dnia 28 marca 1995r. dotyczącej (...) Przedsiębiorstwa (...) w celu prywatyzacji oraz uwzględniając oświadczenie Z. B. dotyczące trybu ustania stosunku pracy w (...), rozwiązano
z nim umowę o pracę na mocy porozumienia stron z dniem 31 marca 1995r. ( pismo
z dnia 29 marca 1995r., akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Usługowo – Handlowego (...) (...) sp. z o.o. w W.).

W dniu 1 kwietnia 1995r. pomiędzy Przedsiębiorstwem Produkcyjno – Usługowo – Handlowym (...) (...) sp. z o.o. w W. a Z. B. zawarta została umowa o pracę na czas nieokreślony na stanowisku maszynisty koparki (umowa o pracę
z dnia 1 kwietnia 1995r., akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Usługowo – Handlowego (...) (...) sp. z o.o. w W.).

Z dniem 27 stycznia 1999r. ubezpieczony uzyskał uprawnienia do obsługi ciężkich maszyn budowlanych i drogowych, tj. koparki jednonaczyniowej do 2,5 m ³ oraz ładowarki jednonaczyniowej Ł34 (uprawnienia maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych, akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Usługowo – Handlowego (...) (...) sp. z o.o.
w W.).

Stosunek pracy ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Usługowo – Handlowym (...) (...) sp. z o.o. w W. trwał do 31 marca 2001r. Do tego czasu ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czas pracy świadczył pracę jako maszynista koparki. Pracodawca w świadectwie pracy w pkt 4.8 wskazał, że była to praca w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (świadectwo pracy z dnia 29 marca 2001r., k. 7 a.r., zeznania świadka A. M., e-protokół, k. 30 a.s., zeznania świadka S. P., e-protokół, k. 30 a.s., zeznania Z. B., e-protokół, k. 38 a.s.).

Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Usługowo – Handlowe (...) (...) sp. z o.o. w W. dodatkowo wystawiło ubezpieczonemu w dniu 30 marca 2001r. świadectwo pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w którym zaświadczyło, że Z. B. w okresie od dnia 6 listopada 1978r. do dnia 31 marca 1995r. był zatrudniony w w/w zakładzie pracy i w okresie od dnia 1 kwietnia 1980r. do dnia 31 marca 1995r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę maszynisty koparki, na stanowisku maszynisty wymienionym w wykazie A, dziale V, poz. 3 pkt
1 wykazu szczegółowego stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983r. w sprawie wykazu stanowisk w zakładach pracy podległych Ministrowi Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach (świadectwo pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, t. II, k. 9 a.r., świadectwo pracy, t. II, k. 10-10v a.r.).

W okresie od dnia 4 kwietnia 2001r. do dnia 22 sierpnia 2001r. Z. B. był zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w W. jako osoba bezrobotna (zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy w W., t. II, k. 11 a.r.). Następnie od dnia 23 sierpnia 2001r. do dnia 1 grudnia 2001r. pracował jako pracownik dozoru na podstawie umowy zlecenia w Grupa (...) P. (...) D. G. w W. (zaświadczenie nr (...), t. II, k. 12 a.r.).

Ubezpieczony w okresie od dnia 1 grudnia 2001r. do dnia 31 marca 2002r. był zatrudniony w (...) – Ochrona w W. jako pracownik ochrony (świadectwo pracy, t. II, k. 13-13v a.r.), a w okresie od dnia 1 kwietnia 2002r. do dnia 30 kwietnia 2002r. pracował jako pracownik dozoru w E. (...). S. sp. j. w W. (świadectwo pracy, t. II, k. 14-14v a.r.). Następnie od dnia 7 maja 2002r. do dnia 30 czerwca 2002r., a potem od dnia 2 lipca 2009r. był zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w W. jako osoba bezrobotna (zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy w W., t. II, k. 15 a.r.).

Kolejne zatrudnienie Z. B. podjął w (...) I. N., (...) sp. jawna z siedzibą w Z., gdzie w okresie od dnia 2 lipca 2002r. do dnia 2 października 2002r. zajmował stanowisko operatora koparko – ładowarki (świadectwo pracy, t. II, k. 16 a.r.).

W dniu 29 maja 2003r. ubezpieczony został zatrudniony w (...) S.A. z siedzibą w W., gdzie do dnia 30 kwietnia 2009r. pracował na stanowisku pracownika produkcji i operatora ładowark i (świadectwo pracy, t. II, k. 17 a.r.). Zakład pracy (...) S.A. z siedzibą w W. wystawił w dniu 30 kwietnia 2009r. świadectwo pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w którym zaświadczył, że Z. B. był zatrudniony od dnia 29 maja 2003r. do dnia 30 kwietnia 2009r., w tym okresie od dnia 7 lipca 2004r. do dnia 31 grudnia 2007r. oraz od dnia 1 stycznia 2008r. do dnia 31 grudnia 2008r., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy produkcji materiałów ogniotrwałych oraz wyrobów ceramicznych, jak i prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych na stanowisku: pracownik produkcji oraz operator ładowarki, wymienionym w wykazie A, dziale V, poz. 11 i 3 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. (świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, t. II, k. 18 a.r.).

W okresie od dnia 1 października 2010r. do dnia 30 listopada 2010r. Z. B. był zatrudniony jako operator koparko – ładowarki oraz mechanik w (...) I. B. w W. (świadectwo pracy, t. II, k. 19-20 a.r.), a w okresie od dnia
16 września 2011r. do dnia 31 grudnia 2013r. na stanowisku operatora koparko – ładowarki w Przedsiębiorstwie (...) W. K. z siedzibą w M. (świadectwo pracy, t. II, k. 21-22 a.r.).

Ubezpieczony od dnia 14 stycznia 2014r. do dnia 21 maja 2014r. był zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w W. jako osoba bezrobotna (zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy w W., t. II, k. 23 a.r.). Następnie został zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) W. K. z siedzibą w M., gdzie w okresie od dnia 22 maja 2014r. do dnia 31 sierpnia 2015r. zajmował stanowisko operatora maszyn budowlanych (zaświadczenie o zatrudnieniu z dnia 29 lipca 2015r., t. II, k. 24 a.r.).

W dniu 10 sierpnia 2015r. ubezpieczony złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o wcześniejszą emeryturę wraz z informacją dotyczącą okresów składkowych i nieskładkowych (wniosek wraz z załącznikami, t. II, k. 1-24 a.r.).

Na podstawie dowodów uzyskanych w wyniku przeprowadzonego postępowania organ rentowy przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999r.: okresy składkowe
w wymiarze 25 lat i 2 dni oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 3 miesięcy, tj. staż sumaryczny w wymiarze 25 lat, 3 miesięcy i 2 dni (karta przebiegu zatrudnienia, k. 28-28v, t. II a.r.). Jednocześnie organ rentowy ustalił, że ubezpieczony nie spełnił warunków wynikających z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015r., poz. 748) w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43 ze zm.), ponieważ na dzień 1 stycznia 1999r. nie udowodnił okresu co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład nie uwzględnił świadectwa pracy w szczególnych warunkach za okres od dnia 1 kwietnia 1980r. do dnia 31 marca 1995r., ponieważ nie spełnia wymogów formalnych. W związku z tym decyzją z dnia 9 września 2015r., znak: ENS/15/(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. odmówił Z. B. prawa do wnioskowanego świadczenia (decyzja ZUS z dnia 9 września 2015r., znak: ENS/15/(...), t. II, k. 29-29v a.r.). Z. B. odwołał się od powyższej decyzji (odwołanie od decyzji ZUS z dnia 31 marca 2015r., znak: ENMS/1/(...), k. 2 a.s.).

W dniu 18 lutego 2016r. Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Usługowo – Handlowe (...) (...) sp. z o.o. w W. wystawiło Z. B. świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w którym zaświadczono, że ubezpieczony był zatrudniony w zakładzie pracy od dnia 6 listopada 1978r. do dnia 31 marca 2001r.
i w tym okresie od dnia 1 kwietnia 1980r. do dnia 31 marca 2001r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace: maszynistów ciężkich maszyn budowlanych i drogowych na stanowisku: maszynista koparek i ładowarek jednonaczyniowych i wielonaczyniowych, wymienionym w wykazie A, dziale V, poz. 3 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983r. w sprawie prac w szczególnych warunkach w zakładach pracy podległych Ministrowi Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach (świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, na podstawie akt osobowych - zaświadczenie, akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Usługowo – Handlowego (...) (...) sp. z o.o. w W.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie niekwestionowanych przez strony dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych i aktach osobowych ubezpieczonego. Ponadto Sąd Okręgowy za podstawę ustaleń faktycznych przyjął wiarygodne zeznania ubezpieczonego oraz świadków A. M. i S. P., którzy przez wiele lat pracowali w tym samym zakładzie pracy,
w którym zatrudniony był Z. B. i potwierdzili pracę Z. B. wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora – maszynisty koparki. Zdaniem Sądu z uwagi na spójność zeznań ubezpieczonego, świadków i dokumentów, nie było podstaw do kwestionowania ich wiarygodności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie Z. B. od decyzji organu rentowego z dnia 31 marca 2015r., znak: ENMS/1/(...), jako zasadne zasługiwało na uwzględnienie.

Art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.) wskazuje, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przy określaniu prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie ma żadnej swobody. Prace te ściśle i jasno zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43) – zwanym dalej rozporządzeniem w sprawie wieku emerytalnego. Na wykazach prac zawartych w tym akcie prawnym nie kończą się jednak ograniczenia dotyczące uprawnień z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik musi ją jednak wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. Dodatkowo, zgodnie z powołanym rozporządzeniem, aby mężczyzna mógł nabyć prawo do emerytury powinien:

1.  posiadać 25-letni okres zatrudnienia, liczony łącznie z okresami równorzędnymi
i zaliczanymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia);

2.  wykonywać pracę wymienioną w wykazie A ( Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem do rozporządzenia;

3.  osiągnąć wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia) oraz

4.  być zatrudnionym przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt
3 rozporządzenia).

Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, II UKN 598/00). Świadectwo pracy w warunkach szczególnych jest jednak dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c. i nie stanowi dowodu tego co zostało w nim odnotowane. Taki walor mają wyłącznie dokumenty urzędowe, do których w myśl stosowanego a contrario art. 244 § 1 k.p.c. nie zalicza się świadectwa pracy, skoro nie zostało sporządzone przez organy władzy publicznej ani inne organy państwowe (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 grudnia 2013r., III AUa 783/13, Lex nr 1409118). Dodatkowo należy podkreślić, że w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego w sprawie przyznania uprawnień do emerytury w wieku obniżonym, dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności, mających wpływ na prawo do świadczenia. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być więc udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego.

W rozpatrywanej sprawie jedyną okolicznością, co do której istniał spór między stronami, było to, czy ubezpieczony legitymuje się co najmniej 15 – letnim okresem pracy
w warunkach szczególnych. Spełnienie innych warunków, od których zależy przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury, nie było zaś sporne, ponieważ Z. B. z dniem 24 lipca 2015r. ukończył 60 lat, posiada 25 letni okres składkowy i nieskładkowy i nie jest członkiem OFE.

Oceniając spełnienie spornej przesłanki zatrudnienia należy podnieść, iż organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony domagał się uwzględnienia jako takiego okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Usługowo – Handlowym (...) (...) sp. z o.o.
w W., jednakże organ rentowy uznał, że ubezpieczony nie udokumentował tego faktu, gdyż w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 30 marca
2001r. nie określono charakteru pracy ściśle według wykazu, działu, pozycji rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Odnosząc się do stanowiska organu rentowego wskazać należy, że powoływana przez organ rentowy okoliczność nie niweczy prawa ubezpieczonego do wnioskowanego świadczenia. Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust.
2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji,
w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust.
2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku (II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239) stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Mając na uwadze fakt, iż świadectwo pracy nie jest w postępowaniu sądowym jedynym dopuszczalnym dowodem mogącym potwierdzić pracę w warunkach szczególnych, Sąd przeprowadził inne dostępne dowody, aby ustalić, czy faktycznie
w spornym okresie ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych. Na okoliczność rodzaju czynności realizowanych przez ubezpieczonego złożył zeznania on sam, a także świadkowie A. M. i S. P.. Nadto, zostały pozyskane oryginały akt osobowych Z. B. ze spornego okresu i na tej podstawie został ustalony stan faktyczny w sprawie.

Przesłuchani w sprawie świadkowie A. M. i S. P., którzy pracowali wraz z ubezpieczonym, potwierdzili zgodnie jego pracę w charakterze operatora – maszynisty koparki, wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Ich zeznania
w tym zakresie były spójne, podobnie jak dokumenty zgromadzone w aktach osobowych, obejmujące okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Usługowo – Handlowym (...) (...) sp. z.o.o. w W.. Zaliczeniu przez Sąd podlegał jednak nie cały okres pracy ubezpieczonego w w/w zakładzie pracy, a od dnia 1 kwietnia 1980r., kiedy to powierzono Z. B. obowiązki maszynisty koparki, do dnia 31 grudnia 1998r. Wcześniej, przed 1 kwietnia 1980r. ubezpieczony odbywał praktyczną naukę w warsztacie
i okres ten nie mógł podlegać zaliczeniu. Ponadto, z uwagi na to, że przepisy wskazują zasady obliczenia emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach dla uprawnionych, którzy wymagany staż pracy posiadali na dzień 31 grudnia 1998r., dlatego też Sąd zaliczył uprawnionemu okres pracy w szczególnych warunkach jedynie do dnia 31 grudnia 1998r., pomimo tego, iż praca w takich warunkach była wykonywana dłużej.

Świadkowie zeznający w sprawie przez większość w/w okresu pracowali w tym zakładzie co ubezpieczony i potwierdzili to, co wskazują dokumenty. Wynika z nich również, że Z. B. podnosił swe kwalifikacje i był uprawniony, by obsługiwać ciążki sprzęt budowlany, w tym koparki. W związku z tym nie może być wątpliwości, co do tego, jakie prace i w jakim charakterze realizował w spornym okresie.

Konkludując, przeprowadzona przez Sąd analiza zgromadzonych w sprawie dowodów prowadzi do wniosku, że ubezpieczony będąc zatrudnionym w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Usługowo – Handlowym (...) (...) sp. z o.o. w W. stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace operatora koparki, a praca ta została wymieniona w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, w Dziale V „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”, pod poz. 3 „Prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych”. Była ona realizowana ponad 15 lat, dlatego Sąd ocenił, że warunek, którego dotyczył spór, został spełniony i możliwe było przyznanie ubezpieczonemu prawa do wnioskowanego świadczenia.

Odnośnie terminu, od jakiego Sąd Okręgowy uznał za zasadne przyznanie prawa do emerytury, zastosowanie znalazł art. 129 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS . Stanowi on, że świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Ogólną zasadą prawa emerytalno-rentowego jest więc, że świadczenie wypłaca się na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do emerytury (tj. spełnienia ustawowych warunków), lecz nie wcześniej niż od miesiąca,
w którym zgłoszono wniosek o świadczenie.

W przedmiotowej sprawie Z. B. złożył wniosek o przyznanie świadczenia emerytalnego w dniu 10 sierpnia 2015r., a zatem zgodnie z powołanym art. 129 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998r., zasadne było przyznanie świadczenia poczynając od w/w miesiąca.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił decyzję w ten sposób, że przyznał Z. B. prawo do wcześniejszej emerytury od dnia 1 sierpnia 2015r.

ZARZĄDZENIE

(...)