Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 470/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 22 kwietnia 2016 roku

Sąd Rejonowy w Łęczycy, Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: S.S.R. Wojciech Wysoczyński

Protokolant: sekr. sąd. Joanna Kaczyńska

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2016 roku, w Ł., na rozprawie,

sprawy z powództwa C. B.

przeciwko Powiatowi Ł. – Starostwu Powiatowemu w Ł.

o zapłatę

1.  zasądza od Powiatu Ł. – Starostwa Powiatowego w Ł. na rzecz C. B. kwotę 425,00 zł (czterystu dwudziestu pięciu złotych 00/100) wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 17 stycznia 2006 roku do dnia zapłaty:

2.  zasądza od Powiatu Ł. – Starostwa Powiatowego w Ł. na rzecz C. B. kwotę 30 zł (trzydziestu złotych zero groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygnatura akt I C 470/15

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym do Sądu Rejonowego w Łęczycy powód C. B. wniósł o zasądzenie od pozwanego Powiatu Ł. kwoty 425 złotych ustawowymi odsetkami od dnia 17 stycznia 2006 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania ( pozew k. 3-7).

W dniu 18 sierpnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Łęczycy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym k. 18).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie, podnosząc, iż opłata za wydanie pojazdu została pobrana w należnej wysokości (odpowiedź na pozew – k. 14-16).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód C. B. nabył pojazd marki T. (...) nr rej. (...) .

W maju 2005 roku powód wystąpił do Powiatu Ł. o wydanie dla powyższego pojazdu karty pojazdu. Powód w dniu 21 maja 2005 roku uiścił na rzecz pozwanego kwotę 500 zł tytułem opłaty za wydanie karty pojazdu ( okoliczności bezsporne).

Powiat Ł. wydał w dniu 21 czerwca 2005 roku powodowi kartę pojazdu nr (...) (okoliczności bezsporne).

Pismem z dnia 27 lutego 2012r., które wpłynęło do Powiatu Ł. w dniu 2 marca 2012r., powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 425 zł tytułem zwrotu nadpłaconej części opłaty z tytułu wydania karty pojazdu marki T. (...) nr rej. (...) ( wezwanie k. 13).

Pozwany odmówił zapłaty na rzecz powodów kwoty 425 zł (kserokopia pisma pozwanego k.14 )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanego powyżej w pełni wiarygodnego materiału dowodowego w postaci dowodów z dokumentów. W przedmiotowej sprawie stan faktyczny nie był sporny.

Sąd uznał za wiarygodne dowody z dokumentów zgormadzone w aktach sprawy, albowiem w toku postępowania nie ujawniła się żadna okoliczność, która podważyłaby wiarygodność tych dowodów, a nadto dowody te potwierdzały okoliczności bezsporne między stronami postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne i jako takie należało je uwzględnić jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku w oparciu o normę art. 410 k.c. w zw. z art. 90 TWE.

Minister Infrastruktury wydał w dniu 28.7.2003 r. na podstawie art. 77 ust. 3 ustawy z 20.6.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym ( Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.), rozporządzenie w sprawie wysokości opłaty za kartę pojazdu (Dz.U. z 2003 r. Nr 137, poz. 1310; dalej jako: KartPojOpłR). W § 1 ust. 1 KartPojOpłR określono, że za wydanie karty pojazdu przy pierwszej rejestracji pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej organ rejestrujący pobiera opłatę w wysokości 500 zł.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 17.1.2006 r. stwierdził, że § 1 ust. 1 KartPojOpłR jest niezgodny z art. 77 ust. 4 pkt 2 i ust. 5 PrRuchDrog, art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji RP i orzekł, że przepis ten traci moc obowiązującą z dniem 1.5.2006 roku (Dz.U. z 2006 r. Nr 15, poz. 119. ( Wyrok wraz z uzasadnieniem opublikowany w: ZU TK z. 1A/2006, poz. 3).

Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich wydał w dniu 10.12.2007 r. postanowienie w sprawie C-134/07, w którym odpowiedział na pytanie prejudycjalne Sądu Rejonowego w Jaworznie, zadane w związku z zawisłą przed tym sądem sprawą z powództwa P. K. przeciwko Gminie Miasta J. o zwrot nienależnie pobranej kwoty 425 zł tytułem opłaty za wydanie karty pojazdu, orzekając, że: art. 90 akapit pierwszy TWE należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on opłacie, takiej jak ta przewidziana w § 1 ust. 1 KartPojOpłR, która to opłata w praktyce jest nakładana w związku z pierwszą rejestracją używanego pojazdu samochodowego przywiezionego z innego Państwa Członkowskiego, lecz nie jest nakładana w związku z nabyciem w Polsce używanego pojazdu samochodowego, jeśli jest on tam już zarejestrowany ( Wyrok TK z 17.1.2006 r., U 6/04, Dz.U. z 2006 r. Nr 15, poz. 483).

Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich podkreślał wielokrotnie rolę sądu krajowego w implementacji prawa wspólnotowego, przyjmując, co do zasady, bezwzględny prymat prawa wspólnotowego i obowiązek sądu wewnętrznego bezpośredniego stosowania tego prawa. Taki zabieg wynika z wyrażonej wprost w art. 10 TWE zasady efektywności i skuteczności prawa wspólnotowego, z których wywodzone są zasady bezpośredniego obowiązywania prawa wspólnotowego i założenia, że wszystkie normy prawa wspólnotowego są bezpośrednio obowiązujące (por. (...) z 13.2.1969 r., 14/68, W. W. przeciwko B. , Zb. Orz. 1969, s. 1; (...) z 9.3.1978 r., 106/77, A. delle F. dello S. przeciwko (...) SA , Zb. Orz. 1978, s. 629)

Pod pojęciem prawa wspólnotowego należy rozumieć wszystkie normy prawa wspólnotowego, które tworzą tzw. acquis communautaire. Normy te obowiązują bezwarunkowo w Rzeczpospolitej Polskiej od 1.5.2004 r., czyli od dnia przystąpienia Rzeczpospolitej Polskiej do UE. Zgodnie z art. 2 ustawy z 16.4.2003 r . ( Traktat podpisany w (...).4.2003 r., Dz.U. Nr 90, poz. 864), od dnia przystąpienia nowe Państwa Członkowskie są związane postanowieniami Traktatów założycielskich oraz innych aktów przyjętych przez instytucje Wspólnot oraz Europejski Bank Centralny przed dniem przystąpienia. Ocena przez sąd krajowy przepisów prawa wewnętrznego pod kątem ich zgodności z prawem wspólnot europejskich, obejmuje ocenę przepisów prawa wewnętrznego, które weszły w życie po 1.5.2004 r., jak i przepisów prawa wewnętrznego, które weszły w życie przed tą datą, ale nadal obowiązywały po dniu przystąpienia Polski do UE, przez pryzmat wszystkich przepisów prawa wspólnotowego, które obowiązują od 1.5.2004 r. na terytorium Rzeczpospolitej. Z tym, że sąd może oceniać zgodność wewnętrznego porządku prawnego z prawem wspólnot europejskich w odniesieniu do stanów faktycznych, które nastąpiły wyłącznie po przystąpieniu przez Rzeczpospolitą Polską do UE. Wielokrotnie bowiem (...) podkreślał, że Państwa Członkowskie nie mogą ponosić odpowiedzialności za naruszenie prawa wspólnotowego dokonane przed przystąpieniem do Unii Europejskiej ( por. wyroki (...): z 15.6.1999 r., C-140/97, W. R., R. G., H. H. przeciwko Republika Österreich, Zb. Orz. 1999, s. I- (...); (...) z 15.6.1999 r., C-321/97, U.-B. Andersson, S. W.-Andersson przeciwko S. S., Zb. Orz. 1999, s. I– (...)).

Zasada pierwszeństwa oznacza, że każdy organ krajowy wykonujący prawo, zobowiązany jest do przyznania priorytetu normom prawa wspólnotowego, w przypadku konfliktu tych norm z jakąkolwiek normą prawa krajowego. Nie ma przy tym znaczenia pozycja normy prawa krajowego sprzecznej z prawem wspólnotowym w hierarchii źródeł prawa krajowego, ani fakt, że norma krajowa jest normą wcześniejszą, czy też późniejszą wobec normy prawa wspólnotowego. Pojęcie bezpośredniości obowiązywania (stosowania) oznacza zatem, że normy prawa wspólnotowego mogą być stosowane przez sądy i inne organy Państw Członkowskich bez konieczności wydania odpowiednich przepisów prawa wewnętrznego (por. W. Czapliński , Zarys Prawa Europejskiego, wyd. Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Warszawa 2002, s. 26 i n).

W sprawie o zwrot nienależnego świadczenia w postaci opłaty za kartę pojazdu, mamy do czynienia z sytuacją prawną, w której rozporządzenie stanowiące normatywną podstawę do pobrania opłaty za kartę pojazdu, zostało wydane przed wejściem Polski do UE, jednak obowiązywało po 1.5.2004 r. Oznacza to, że sąd krajowy jeszcze przed wydaniem postanowienia z 10.12.2007 r. przez (...) obwiązany był, zgodnie z zasadą bezpośredniości i pierwszeństwa prawa wspólnotowego, zbadać normatywną podstawę stanowiącą podstawę świadczenia osoby uiszczającej opłatę. W przypadku uznania przez sąd krajowy, że norma prawna jest niezgodna z prawem wspólnot europejskich, sąd powinien ocenić roszczenie powoda pod condictio indebiti, wyłącznie w odniesieniu do stanów faktycznych, które nastąpiły po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej ( por. Przemysław Feliga „Zwrot nienależnie pobranej opłaty za kartę pojazdu” Monitor Prawniczy rocznik: 2009 zeszyt: 15 s. 821-833).

Powód uiścili opłatę w kwocie 500 zł za wydanie karty pojazdu sprowadzonego z zagranicy na podstawie § 1 ust. 1 rozporządzenia z dnia 28 lipca 2003 roku (Dz. U. nr 137, poz. 1310) w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu. Przepis ten był sprzeczny z art. 90 TWE mającym pierwszeństwo w stosowaniu zgodnie z zasadą prymatu prawa wspólnotowego i zasadą bezpośredniego stosowania przepisu prawa wspólnotowego.

Zgodnie z art. 28 TWE, ograniczenia ilościowe w przywozie oraz wszelkie środki o skutku równoważnym są zakazane między Państwami Członkowskimi. Z utrwalonego orzecznictwa (...) wynika, że przepis ten znajduje zastosowanie w przypadku instrumentów niepodatkowych. Tymczasem, opłatę za kartę pojazdu należy kwalifikować jako podatek w rozumieniu art. 90 TWE. Zgodnie z art. 90 akapit pierwszy TWE: „Żadne państwo członkowskie nie nakłada bezpośrednio lub pośrednio na produkty innych państw członkowskich podatków wewnętrznych jakiegokolwiek rodzaju wyższych od tych, które nakłada bezpośrednio lub pośrednio na podobne produkty krajowe”. Naruszenie art. 90 akapit pierwszy TWE zostaje dokonane, gdy podatek nakładany na produkty przywożone z zagranicy i podatek nakładany na podobne produkty krajowe, są obliczane w różny sposób i zgodnie z innymi zasadami. Efektem takiego zabiegu legislacyjnego w Państwie Członkowskim – może być choćby tylko w niektórych przypadkach – wyższe opodatkowanie towaru przywiezionego z zagranicy. Opodatkowanie można uznać za zgodne z art. 90 TWE tylko wtedy, gdy zostanie wykazane, że jest ono tak skonstruowane, że wyklucza w każdym przypadku opodatkowanie przywożonych produktów w wyższym stopniu niż produktów krajowych, oraz że w związku z tym nie wywołuje ono w żadnym razie dyskryminujących skutków. Uznanie, że art. 90 TWE sprzeciwia się pobieraniu opłaty za kartę pojazdu, wymaga zatem rozważenia, czy sporna opłata jest w praktyce stosowana w ten sam sposób zarówno do przywożonych używanych pojazdów samochodowych, jak i do tych, które są nabywane w Polsce, bowiem te dwie kategorie stanowią produkty podobne w rozumieniu art. 90 akapit pierwszy TWE. Z analizy powyżej przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w związku z nabyciem używanego pojazdu samochodowego przywiezionego z innego Państwa Członkowskiego i rejestrowanego w Polsce po raz pierwszy nakładana była opłata w kwocie 500 zł, podczas gdy w związku z nabyciem w Polsce podobnego pojazdu nie była normalnie nakładana żadna opłata rejestracyjna. Zatem opłata za kartę pojazdu wydanego dla używanego pojazdu samochodowego obciążała produkty pochodzące z innych Państw Członkowskich bardziej, niż obciążała ona podobne produkty krajowe. Twierdzenie to prowadzi więc do jednoznacznego wniosku, że opłata za kartę pojazdu wydawaną dla używanego pojazdu samochodowego, rejestrowanego po raz pierwszy na terytorium RP, była podatkiem w rozumieniu art. 90 TWE. Taką interpretację przedstawił również (...) w postanowieniu z 10.12.2007 r. orzekając, że opłata za kartę pojazdu ma w oczywisty sposób charakter podatkowy. Na tle orzeczenia (...) ujawnił się problem dotyczący związania sądu krajowego wykładnią przepisów prawa wspólnotowego i możliwością dokonania odmiennej interpretacji przepisów prawa wspólnotowego, niż została sformułowana przez (...) ( por. Przemysław Feliga „Zwrot nienależnie pobranej opłaty za kartę pojazdu” Monitor Prawniczy rocznik: 2009 zeszyt: 15 s. 821-833)..

Rozwiązanie tego zagadnienia odnajdujemy w doktrynie acte éclairé. Normatywne źródło tego poglądu tkwi w orzeczeniu Da C. (...) stwierdził, że obowiązek nałożony na sądy krajowe przez art. 234 akapit trzeci TWE polegający na zadaniu pytania prejudycjalnego, może być pozbawiony celowości z racji mocy wiążącej wykładni dokonanej przez Trybunał na mocy art. 234 TWE. Dotyczy to sytuacji, w której podniesione jest pytanie materialnie identyczne z pytaniem, które stanowiło już przedmiot orzeczenia wydanego w trybie prejudycjalnym w podobnym wypadku. Jedną z okoliczności, która zwalnia sąd krajowy od zadania pytania prejudycjalnego, jest więc stan, w którym dana kwestia została już wyjaśniona (acte éclairé) przez (...) we wcześniejszym orzeczeniu w podobnej sprawie.

W sprawie P. K. przeciwko Gmina Miasta J., Trybunał orzekł na podstawie art. 104 § 3 akapit pierwszy Regulaminu tego Trybunału, nie wyrokiem, lecz postanowieniem, uznając, że problem, jaki ujawnił się w tej sprawie, wielokrotnie był już przedmiotem rozpoznania przez Trybunał, i w świetle dotychczasowego orzecznictwa wykładnia art. 90 TWE, nie powinna budzić wątpliwości (acte claire). Oznacza to, że sąd krajowy obowiązany był do stosowania wykładni tego przepisu, gdyż dotychczasowe orzecznictwo (...) dokładnie wyjaśniło i sprecyzowało znaczenie oraz zakres tego przepisu, tak jak powinien być on rozumiany od chwili wejścia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej.

Orzeczenie (...) jest wiążące dla sądu krajowego w sprawie, w której toku wystąpił on z pytaniem prejudycjalnym. W przypadku, gdy odpowiedź na pytanie prawne zawiera interpretację prawa wspólnotowego, każdy sąd krajowy orzekający na podstawie analogicznego zagadnienia, które legło u podstaw wydania orzeczenia (...), musi orzec zgodnie z tą wykładnią. Natomiast jeżeli odpowiedź (...) polega na stwierdzeniu nieważności, sąd krajowy nie może zastosować nieważnego przepisu wspólnotowego.

Powyższe rozważania prowadzą do konkluzji, że sąd krajowy nie może dokonać odmiennej interpretacji przepisów prawa wspólnot europejskich, niż wykładania tych przepisów dokonana przez (...). ( por. Przemysław Feliga „Zwrot nienależnie pobranej opłaty za kartę pojazdu” Monitor Prawniczy rocznik: 2009 zeszyt: 15 s. 821-833).

Mając powyższe na uwadze, uwzględniając iż § 1 ust. 1 rozporządzenia z dnia 28 lipca 2003 roku (Dz. U. nr 137, poz. 1310) w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu. Jest sprzeczny z art. 90 TWE, powód powinien był uiścić jedynie kwotę 75,00 zł za wydanie karty pojazdu. Kwota przewyższająca owe 75,00 zł stanowi nienależne świadczenie podlegające zwrotowi.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 410 k.c. w związku z art. 90 TWE orzeczono jak w sentencji.

O należnych odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 359 § 2 k.c. w zw. z art. 481 § 1 k.c.. w związku z art. 321 k.p.c. Zapłacona przez powoda była świadczeniem nienależnym. Odsetki stanowią wynagrodzenie za korzystanie z cudzego kapitału. Powód uiścił opłatę na rzecz powoda w dniu 21 maja 2005 roku. Od tej także chwili powód pozbawiony był możliwości korzystania z sumy pieniężnej podlegającej zwrotowi i od tej daty powodowi co do zasady należą się odsetki. Z uwagi na treść art. 321 k.p.c. o odsetkach orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. Na zasądzoną kwotę złożyła się kwota 30 zł opłaty sądowej.