Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Orzeczeniem z dnia 25 listopada 2014 r. (...) do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności w S. nie zaliczył wnioskodawczyni do osób niepełnosprawnych. W uzasadnieniu Zespół wskazał, że na podstawie złożonej dokumentacji medycznej oraz wywiadu przeprowadzonego na posiedzeniu składu orzekającego ustalono, iż wnioskodawca, ze względu na stan zdrowia, nie wymaga konieczności okresowej lub stałej opieki oraz że schorzenia nie utrudniają mu podjęcia zatrudnienia i poruszania się w środowisku. Zespół uznał, że J. W. jest zdolna do zaspokojenia bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych.

Na skutek odwołania J. W., orzeczeniem wydanym w dniu 30 stycznia 2015 roku r. Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności w Województwie (...) w S. utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie (...) do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że u wnioskodawczyni nie występuje istotne obniżenie zdolności do wykonywania pracy, samodzielnego funkcjonowania ani ograniczenia w pełnieniu ról społecznych. Zespół wskazał, że orzeczenie zostało wydane po zapoznaniu się z treścią odwołania i z faktami w nim przytoczonymi oraz oceną stanu zdrowia dokonaną na podstawie dokumentacji medycznej, a także na podstawie badań i wywiadów. Organ rentowy podkreślił, że ubezpieczona funkcjonuje stosownie do wieku, płci i środowiska oraz jest zdolna do zaspokajania bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się oraz komunikację z otoczeniem, a także do zatrudnienia na otwartym rynku pracy, zgodnie z psychofizycznymi możliwościami. Nie stwierdził ponadto naruszenia sprawności organizmu w wymiarze, którego skutki ograniczają samodzielne funkcjonowanie lub pełnienie ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych. Podkreślono także, że nie sam fakt choroby powoduje kwalifikację do określonego stopnia niepełnosprawności, a jej skutki. Nie stwierdził także istotnie obniżonej zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do osoby o podobnych kwalifikacjach zawodowych, z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną.

Organ podkreślił ponadto, że w świetle § 32 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328 z późn. Zm) ., przy kwalifikowaniu do znacznego, umiarkowanego i lekkiego stopnia bierze się pod uwagę zakres naruszenia sprawności organizmu spowodowany przez choroby narządu wzroku, w tym wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości widzenia w oku lepszym do 0,3 według S. po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni.

Od powyższego orzeczenia odwołała się wnioskodawczyni J. W. i wniosła o uznanie jej za osobę niepełnosprawną. Odwołująca podniosła, że jednooczność powoduje wiele ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu, w opiece nad dziećmi, aplikowaniu lekarstw, przygotowywaniu posiłków, myleniu produktów w związku z jednoocznością, oraz mniejszych możliwościach pracy z tekstem z uwagi na zmęczenia oka. Szczegółowe określenie niedogodności życiowych zawiera treść uzasadnienia odwołania zawarta na k. 3-6 akt.

W odpowiedzi na odwołanie Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności wniósł o jego oddalenie zasadniczo podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżanym orzeczeniu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. W. ma 47 lat. Ma wykształcenie wyższe prawnicze. W szóstym roku życia stwierdzono u niej toskoplazmatyczne zapalenie siatkówki oka prawego. W wyniku leczenia uzyskano zbliznowacenie ogniska zapalnego. Po wielokrotnym leczeniu uzyskano zbliznowacenie ogniska zapalnego, bez nowego rozsiewu w postaci kolejnych blizn siatkówki. Ubezpieczona cierpi na astygmatyzm krótkowzroczny obojga oczu. W oku prawym występuje całkowity zanik struktury plamki. Oprócz tego ma niezborność krótkowzroczną wysokiego stopnia obu oczu.

J. W. jest w pełni czynna zawodowo w wyuczonym zawodzie.

Niesporne, a nadto dowody:

- ocena zawodowa – k. 6 akt rentowych;

- ocena stanu zdrowia – k. 7-7v akt rentowych;

zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia – k. -3 -akt rentowych;

Obecnie u J. W. rozpoznaje się praktycznie jednooczność, z prawidłowym anatomicznie i funkcjonalnie okiem lewym. Wada wzroku pod postacią astygmatyzmu krótkowzrocznego jest skorygowana w pełni szkłami okularowymi.

Dowód: - opinia biegłego sądowego specjalisty z zakresu okulistyki – k. 22

Sąd zważył, co następuje:

Orzekanie o stopniu niepełnosprawności jest regulowane przez ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (jednolity tekst – Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 ze zm.) oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328).

Dla rozstrzygnięcia Sądu istotne znaczenia miała treść art. 4 ust. 1-4 przywołanej powyżej ustawy oraz § 29,30 i 31 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.

Art. 4 ust. 1-4 wyżej wymienionej ustawy stanowi, iż:

- do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji;

- do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającej czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych;

- do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Przy czym niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację.

Zgodnie z rozporządzeniem, przy orzekaniu o stopniu niepełnosprawności, bierze się pod uwagę:

-orzeczenie lekarza o stanie zdrowia osoby zainteresowanej, uwzględniające stałe lub okresowe naruszenie sprawności organizmu,

- wiek, płeć, wykształcenie, zawód i posiadane kwalifikacje,

- wykonywane zatrudnienie i warunki pracy,

- możliwość dalszego wykonywania pracy,

- możliwość całkowitego lub częściowego przywrócenia zdolności do wykonywania dotychczasowej lub innej pracy przez leczenie, rehabilitację lub reorientację zawodową,

- możliwość poprawy w zakresie funkcjonowania w życiu codziennym, pełnienia ról społecznych przez leczenie, rehabilitację, szkolenie, zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, usługi i inne działania dostosowane do potrzeb osoby niepełnosprawnej.

Rozporządzenie ustala standardy kwalifikowania osób zainteresowanych do określonych stopni niepełnosprawności i tak:

- standardy w zakresie kwalifikowania do znacznego stopnia niepełnosprawności zawierają kryteria określające skutki naruszenia sprawności organizmu powodujące:

1)  niezdolność do pracy - co oznacza całkowitą niezdolność do wykonywania pracy zarobkowej z powodu fizycznego, psychicznego lub umysłowego naruszenia sprawności organizmu;

2)  konieczność sprawowania opieki - co oznacza całkowitą zależność osoby od otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem;

3)  konieczność udzielania pomocy, w tym również w pełnieniu ról społecznych - co oznacza zależność osoby od otoczenia, polegającą na udzieleniu wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych.

Przy czym, przez długotrwałą opiekę i pomoc w pełnieniu ról społecznych rozumie się konieczność jej sprawowania przez okres powyżej 12 miesięcy w zakresie, o którym mowa w pkt 2 i 3.

- standardy w zakresie kwalifikowania do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zawierają kryteria określające naruszenie sprawności organizmu powodujące:

1)  czasową pomoc w pełnieniu ról społecznych, co oznacza konieczność udzielenia pomocy, o której mowa w pkt 3 powyżej, w okresach wynikających ze stanu zdrowia;

2)  częściową pomoc w pełnieniu ról społecznych, co oznacza wystąpienie co najmniej jednej okoliczności, o których mowa w pkt 3 powyżej.

- standardy w zakresie kwalifikowania do lekkiego stopnia niepełnosprawności określają kryteria naruszonej sprawności organizmu powodujące:

1)  istotne obniżenie zdolności do wykonywania pracy, co oznacza naruszoną sprawność organizmu powodującą ograniczenia w wykonywaniu pracy zarobkowej znacznie obniżające wydajność pracy na danym stanowisku w porównaniu do wydajności, jaką wykazują osoby o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną;

2)  ograniczenia w pełnieniu ról społecznych, co oznacza trudności doświadczane przez osobę zainteresowaną w relacjach z otoczeniem i środowiskiem według przyjętych norm społecznych, jako skutek naruszonej sprawności organizmu.

Możliwość kompensacji ograniczeń oznacza wyrównywanie dysfunkcji organizmu spowodowanej utratą lub chorobą narządu odpowiednio przez przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Ponadto wyżej cytowane rozporządzenie wskazuje również, że przy ocenie zdolności do wykonywania zatrudnienia osoby, która nie była dotychczas zatrudniona, bierze się pod uwagę, czy i jakie zatrudnienie mogłaby ona podjąć z uwzględnieniem posiadanego wykształcenia, zawodu, zdolności i umiejętności, a dodatkowo przy ocenie zdolności do wykonywania zatrudnienia osoby na stanowisku pracy przystosowanym do potrzeb i możliwości wynikających z niepełnosprawności bierze się pod uwagę, czy zdolność ta może być zachowana i realizowana wyłącznie w tych warunkach. W przypadku zaś osoby, która nie pozostaje w zatrudnieniu, określenia jej zdolności do wykonywania zatrudnienia dokonuje się, jak wskazuje treść rozporządzenia przez ocenę, czy osoba ta - biorąc pod uwagę stopień sprawności organizmu - ma obniżoną zdolność do wykonywania zatrudnienia w porównaniu do zdolności pracowników o podobnych kwalifikacjach i przygotowaniu zawodowym, mających pełną sprawność fizyczną i psychiczną. Rozporządzenie określa również, że przy ocenie konieczności korzystania przez osobę z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji bierze się pod uwagę, czy występuje u niej ograniczenie lub brak zdolności do wykonywania czynności stosownie do wieku, płci i środowiska, które uniemożliwia osiągnięcie samowystarczalności, samodzielności i niezależności ekonomicznej lub fizycznej. W rozporządzeniu wskazano nadto, że przy ocenie konieczności korzystania przez osobę z ulg i uprawnień bierze się pod uwagę, czy niepełnosprawność stanowi utrudnienie w jej funkcjonowaniu, a przy ocenie konieczności korzystania przez osobę z rehabilitacji w warsztacie terapii zajęciowej bierze się pod uwagę, czy upośledzenie uniemożliwia aktualnie podjęcie pracy.

W treści rozporządzenia wskazano też, iż naruszenie sprawności organizmu uważa się za:

1)trwałe (stałe) - jeżeli według wiedzy medycznej stan zdrowia nie rokuje poprawy,

2)okresowe - jeżeli według wiedzy medycznej może nastąpić poprawa stanu zdrowia., przy czym ustalony stopień niepełnosprawności może być orzeczony na stałe lub na czas określony.

W niniejszym postępowaniu przedmiotem sporu była ocena czy wnioskodawczyni J. W. jest osobą niepełnosprawną, a jeśli tak to w jakim stopniu i od kiedy.

Organ rentowy stał na stanowisku, że wnioskodawczyni, pomimo praktycznie istniejącej u niej jednooczności nie jest osobą niepełnosprawną.

Przeciwne zaś stanowisko prezentowała odwołująca twierdząc, że powinna być zaliczony do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Ponieważ spór między stronami sprowadzał się do rozstrzygnięcia kwestii medycznych Sąd postanowił zasięgnąć wiadomości specjalnych z zakresu medycyny w rezultacie dopuszczając dowód z opinii biegłego sądowego lekarza specjalisty z zakresu okulistyki, stosownie do rodzaju schorzenia stwierdzanego u odwołującego.

W wyniku badania J. W. i analizy dotyczącej go dokumentacji medycznej biegła sądowa Danuta M. P. podzieliła ocenę medyczną rozpoznania schorzenia wnioskodawcy. Biegła orzekła, że stan zdrowia nie powoduje u niej stopnia niepełnosprawności. Biegła nie stwierdziła ograniczeń wnioskodawcy w pełnieniu ról społecznych i zdolności do samodzielnej egzystencji, a także konieczności stałej lub długotrwałej opieki ze strony innych osób.

Odwołująca zakwestionowała opinii biegłej. Przywoływała sprzeczność ustaleń z wnioskiem tj. że mimo ustalonej jednooczności nie kwalifikuje to jej do uznania za osobę niepełnosprawną.

W niniejszym postępowaniu na ubezpieczonej spoczywał ciężar dowodu, co do ograniczeń w funkcjonowaniu społecznym, czy też udowodnienie zależności od otoczenia. Ubezpieczona temu ciężarowi nie sprostała.

Opinia biegłej charakteryzowała się wszechstronnością, zrozumiałością i brakiem wewnętrznych sprzeczności. Wnioski opinii zostały przez biegłą wyciągnięte w sposób logiczny i odpowiedni do wyników przeprowadzonych badań oraz w oparciu o gruntowną analizę dokumentacji medycznej. Stąd też, sporządzona ekspertyza zasługuje, zdaniem Sądu, na przyjęcie za miarodajną dla wydania orzeczenia w sprawie w pełnym zakresie we wszystkich aspektach, które zostały oparte na szczegółowych kryteriach zakreślonych przez wskazane w części wstępnej rozważań akty prawne.

Oprócz opinii biegłej Sąd uznał za miarodajną dla poczynienia ustaleń faktycznych i podjęcia rozstrzygnięcia w sprawie treść dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w szczególności dokumentacji lekarskiej, jako że żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości bądź rzetelności sporządzenia.

Nie budzi żadnych wątpliwości, że funkcjonowanie człowieka ze zdrowym w pełni narządem wzroku rozumianym jako całkowita funkcjonalność obu oczu, różni się od osoby, która widzi praktycznie na jedno oko. Fakt ten powoduje, że w zakresie leksykalnym ubezpieczoną można uznać za osobę niepełnosprawną i nie można zaprzeczyć występowaniu różnych ograniczeń. Natomiast stan ten należy odróżnić, od sytuacji zakwalifikowania jej osoby do osób niepełnosprawnych w rozumieniu przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Z materiału dowodowego nie wynika, poza twierdzeniami ubezpieczonej, aby miała istotnie obniżoną zdolność do pełnienia ról społecznych, czy też w samodzielności funkcjonowania w sferze zawodowej i społecznej.

W rezultacie Sąd oddalił odwołanie w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować,

2.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć odwołujące się,

3.  przedłożyć z apelacją lub za 21 dni.

2016-05-16