Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 grudnia 2015 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi, XI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie B. J. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z dnia 18 lutego 2014 r. o zwiększenie jednorazowego odszkodowania.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

W dniu 27 grudnia 2004 roku wnioskodawczyni doznała wypadku w pracy –przewróciła się i uderzyła głową o ścianę, doznając m.in., stłuczenia głowy, krwiaka oczodołu lewego. Zmiany wygoiły się samoistnie. Pracodawca i ZUS uznali zdarzenie za wypadek przy pracy, który zaszedł w okolicznościach nie pozbawiających prawa do świadczeń wypadkowych. Decyzją z dnia 23 lutego 2006 r. ZUS przyznał wnioskodawczyni 5 % uszczerbku na zdrowiu z poz. 10 a tabeli i wypłacił stosowne odszkodowanie w związku z w/w wypadkiem. Wnioskodawczyni nie odwoływała się od decyzji ZUS w tym przedmiocie.

Natomiast w dniu 30 listopada 2014 r. B. J. wystąpiła z wnioskiem o wypłatę odszkodowania w związku ze zwiększeniem uszczerbku na zdrowiu, związanym ze skutkami wypadku przy pracy z dnia 27 grudnia 2004 r.

Uszczerbek na zdrowiu wnioskodawczyni na dzień orzekania (jak i w czasie orzekania przez Lekarza Orzecznika ZUS i Komisji Lekarskiej ZUS) wynosił i wynosi 5% z poz. 10 a tabeli z uwagi na objawy utrwalonej nerwicy związanej z urazem czaszkowo-mózgowym po wypadku w dniu 27 grudnia 2004 r.

W badaniu (...) z dnia 27 lutego 2006 r. stwierdzano u wnioskodawczyni cechy dysfunkcji lewego błędnika (deficyt lewostronny 74%) po pourazowym wstrząśnieniu błędnika lewego, które w 2006r dawało podstawę do ustalenia 20% uszczerbku na zdrowiu z poz. 48 b tabeli uszczerbkowej. Zmian tych nie uwzględniono w decyzji ZUS z 23 lutego 2006 r., a wnioskodawczyni nie przedstawiła w ZUS wyniku w/w badania. Powierzchowny uraz głowy jakiego wnioskodawczyni doznała w związku z przedmiotowym wypadkiem z reguły nie powoduje następstw w postaci wstrząśnienia błędnika, ale czasami do tego dochodzi.

W badaniu (...) z dnia 23 kwietnia 2009r stwierdzano u wnioskodawczyni obniżenie pobudliwości lewego błędnika z cechami uszkodzenia ośrodkowego, co potwierdzało pourazowy charakter zmian.

Podczas badania laryngologicznego przeprowadzonego w dniu 22 czerwca 2015 r. biegła sądowa stwierdzała u wnioskodawczyni: zawroty głowy pochodzenia mieszanego (ośrodkowego i obwodowego), przebyty w 2004 r. uraz głowy. W czasie badania nie stwierdzano już zmian pourazowych błędnika. Z upływem czasu dochodzi do kompensacji przedsionkowej na skutek naprawczego działania ośrodkowego układu nerwowego (na skutek aktywności neurohormonalnej i neurochemicznej w (...) głównie w móżdżku i pniu mózgu, co stanowi proces wyrównawczy w odpowiedzi na zaburzenia wywołane uszkodzeniem błędnika). W następstwie tych procesów dochodzi czasami do modulowania reakcji przedsionkowych po stronie zdrowego i uszkodzonego błędnika poprzez wzbudzenie aktywności neuronalnej i bioelektrycznej po stronie uszkodzonej. Drugi mechanizm naprawczy polega na zastępowaniu uszkodzonej czynności błędnika wyrównawczą czynnością narządu wzroku i czucia głębokiego. Na wydolność układu równowagi wpływ również takie czynniki jak proces starzenia się, obecność schorzeń ogólnoustrojowych (schorzenia metaboliczne, sercowo-naczyniowe, choroba zwyrodnieniowa). Obecnie objawy zaburzeń równowagi wiążą się u wnioskodawczyni z powikłaną cukrzycą (od 15 lat), powikłaną zmianami naczyniowymi (angiopatią naczyń ucha wewnętrznego), nadciśnieniem tętniczym, chorobą niedokrwienną serca, zmianami zwyrodnieniowymi, efektami niewydolności naczyniowej. Obecne pogorszenie układu równowagi nie wiąże się już przyczyno ze skutkami przedmiotowego wypadku. Analiza wyników badań (...) 2006 r. i 2009 r. oraz z 2015 r. wskazuje, że nie doszło do pogorszenia funkcji błędnika lewego, ale do jego kompensacji i poprawy funkcjonowania.

Z punktu widzenia chirurgicznego, neurologicznego i psychiatrycznego u wnioskodawczyni nie doszło do zwiększenia uszczerbku na zdrowiu.

W oparciu o tak poczynione ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy uznał, iż odwołanie wnioskodawczyni zasługiwało na oddalenie, ponieważ uszczerbek na zdrowiu w stosunku do orzekanego w roku 2006 r. nie zwiększył się o co najmniej 10%. Nie doszło także do wypełnienia pozostałych przesłanek z art. 12 ustawy wypadkowej warunkujących zwiększenie odszkodowania.

W międzyczasie, w latach 2006-2009 r. uszczerbek ten wynosił 20% z poz. 48 b tabeli, ale wnioskodawczyni zaniechała składania odwołania od decyzji z dnia 23 lutego 2006 r. i nie wnosiła o zweryfikowanie tej decyzji na drodze sądowej. Obecnie uszczerbek na zdrowiu wynosi tylko 5% z poz. 10a tabeli i w tym zakresie został wyrównany stosownym odszkodowaniem. Badając zasadność skarżonej decyzji ZUS, należało uznać zasadność stanowiska organu rentowego, bowiem zarówno w dacie badania przez lekarzy orzeczników, jak i w dacie wyrokowania, wnioskodawczyni nie miała uszczerbku na zdrowiu wyższego niż 5 %. Uszczerbek związany ze wstrząśnieniem błędnika wycofał się na skutek procesu kompensacji przedsionkowej i obecnie, jak i w dacie badania w ZUS, wynosił i wynosi 0%. Sąd orzeka biorąc pod uwagę stan istniejący w dacie zamknięcia rozprawy. W takiej sytuacji nie można było przyznać odszkodowania za zwiększenie uszczerbku, skoro do tego nie doszło.

Zgodnie z art. 12 ustawy wypadkowej, jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z zastrzeżeniem art. 55 ust. 1.

Jeżeli wskutek pogorszenia się stanu zdrowia stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu będący następstwem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, który był podstawą przyznania jednorazowego odszkodowania, ulegnie zwiększeniu co najmniej o 10 punktów procentowych, jednorazowe odszkodowanie zwiększa się o 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent uszczerbku na zdrowiu przewyższający procent, według którego ustalone było to odszkodowanie, z zastrzeżeniem art. 55 ust. 2.

W przypadku wnioskodawczyni nie doszło do zwiększenie uszczerbku na zdrowiu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Rejonowy odwołanie oddalił.

Apelację od powyższego orzeczenia wniosła pełnomocnik wnioskodawczyni, zaskarżając je wcałości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

I. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść orzeczenia, a to art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego polegającej w szczególności na:

- nieuzasadnionym przyjęciu, że na skutek wypadku z dnia 27 grudnia 2004 roku u Wnioskodawczyni uszczerbek na zdrowiu obecnie wynosi tylko 5% z poz. 10 a tabeli, w sytuacji gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego, tj. opinii biegłej laryngolog doc, S. K. (1) wynika wprost, że na skutek wypadku Wnioskodawczyni doznała także pourazowego wstrząśnienia błędnika lewego, który spowodował 20% uszczerbku na zdrowiu z poz. 48b tabeli;

- nieuzasadnionym przyjęciu, że uszczerbek na zdrowiu z poz. 48b tabeli występował u Wnioskodawczyni tylko w latach 2006 – 2009, podczas gdy biegła laryngolog doc. S. K. (1) stwierdza w swoich opiniach wprost, że Wnioskodawczyni doznała pourazowego wstrząśnienia błędnika lewego na skutek wypadku z dnia 27 grudnia 2004 roku, i że uszczerbek ten miał charakter długotrwały;

- całkowitym pominięciu oceny zgromadzonego materiału dowodowego w zakresie, w którym biegła laryngolog doc. S. K. (1) wskazuje, że doszło do szeregu błędów orzeczniczych ze strony Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

II. Naruszenia prawa procesowego doprowadziły w konsekwencji do naruszenia przepisów prawa materialnego, a to art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. 2015.1242 t.j., zwanej dalej (...)) poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy Wnioskodawczyni na skutek wypadku przy pracy doznała długotrwałego uszczerbku na zdrowiu i wobec tego przysługuje jej jednorazowe odszkodowanie.

Wobec powyższego skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i zwiększenie jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy w dniu 27 grudnia 2004 roku wobec zwiększenia uszczerbku na zdrowiu u wnioskodawczyni o 20 punktów procentowych. Ewentualnie wniosła o uchylenie wyroku Sądu I Instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym również kosztów zastępstwa adwokackiego.

W odpowiedzi na powyższe, na rozprawie w dniu 7 kwietnia 2016 r. pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Orzeczenie Sądu Rejonowego jest prawidłowe i znajduje oparcie zarówno w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak i w obowiązujących przepisach prawa.

Sąd Okręgowy w pełni aprobuje ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji i przyjmuje je jako własne. Podziela również wywody prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nie znajdując żadnych podstaw do jego zmiany bądź uchylenia.

Brak jest uzasadnionych podstaw do uwzględnienia zarzutów naruszenia przez Sąd pierwszej instancji prawa procesowego poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie sprzecznych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Art. 233 § 1 k.p.c. stanowi, iż sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Sąd dokonuje oceny wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów, mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności (tak np. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu orzeczenia z 11 lipca 2002 roku, IV CKN 1218/00, LEX nr 80266). Ramy swobodnej oceny dowodów są zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnym poziomem świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (tak też Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach, np. z dnia 19 czerwca 2001 roku, II UKN 423/00, OSNP 2003/5/137).

Zgodnie zaś z treścią art. 278 § 1 kpc. dopuszczenie dowodu z opinii biegłego następuje w wypadkach, gdy dla rozstrzygnięcia sprawy wymagane są wiadomości „specjalne”. Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego następuje więc wówczas, gdy dla rozstrzygnięcia sprawy potrzebne są wiadomości wykraczające poza zakres wiadomości przeciętnej osoby, posiadającej ogólne wykształcenie. Wobec tego biegłym może być jedynie osoba, która posiada wskazane wiadomości potrzebne do wydania opinii i daje rękojmię należytego wykonania czynności biegłego.

W ramach przyznanej swobody w ocenie dowodów – art. 233 kpc, Sąd I instancji powinien zbadać wiarygodność i moc dowodu z opinii biegłego sądowego, dokonując oceny tego dowodu według własnego przekonania i na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału (wyrok SN z 2003-10-30 IV CK 138/02 Legalis). Niemniej jednak polemika z opinią biegłego nie uzasadnia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 kpc (wyrok SN z 2002-01-09 II UKN 708/00 Legalis).

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga zatem wykazania, iż sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Natomiast zarzut dowolnego i fragmentarycznego rozważenia materiału dowodowego wymaga dla swej skuteczności konkretyzacji i to nie tylko przez wskazanie przepisów procesowych, z naruszeniem których apelujący łączy taki skutek, lecz również przez określenie, jakich dowodów lub jakiej części materiału zarzut dotyczy, a ponadto podania przesłanek dyskwalifikacji postępowania sądu pierwszej instancji w zakresie oceny poszczególnych dowodów na tle znaczenia całokształtu materiału dowodowego oraz w zakresie przyjętej podstawy orzeczenia. Dla skuteczności zarzutu naruszenia swobodnej oceny dowodów nie wystarcza zatem stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Jeżeli bowiem z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to dokonana ocena nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego można było wysnuć wnioski odmienne (post SN z 23.01.2001 r. IV CKN 970/00, niepubl. wyrok SN z 27.09.2002 r. II CKN 817/00).

W ocenie Sądu Okręgowego dokonana przez Sąd Rejonowy ocena zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego jest – wbrew twierdzeniom apelującej – prawidłowa.

Podkreślić należy również, iż dostateczne wyjaśnienie okoliczności spornych w sprawie nie jest równoznaczne z uzyskaniem dowodu korzystnego dla strony niezadowolonej z faktów wynikających z dowodów dotychczas przeprowadzonych (wyrok SN z 28 lutego 2001 roku, II UKN 233/00 Legalis).

Zdaniem Sądu II instancji niewątpliwym jest, że ocena stanu zdrowia wnioskodawczyni, w związku ze zgłoszonym żądaniem przyznania prawa do zwiększenia jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy z dnia 27 grudnia 2004 r. w zwiększonej wysokości tj. 20 % uszczerbku z uwagi na pourazowe wstrząśnienie błędnika lewego wymagała wiadomości specjalnych i musiała znaleźć oparcie w dowodzie z opinii biegłych.

W rozpoznawanej sprawie apelująca wywiodła, iż uszczerbek powstały na skutek pourazowego wstrząśnienia błędnika lewego, zgodnie z opinią biegłej laryngolog S. K., ma charakter długotrwały i wynosi 20 %. W ocenie skarżącej nieuzasadnionym jest przyjęcie, że na skutek wypadku z dnia 27 grudnia 2004 r. u wnioskodawczyni uszczerbek na zdrowiu obecnie wynosi tylko 5 % z poz. 10a tabeli w sytuacji, gdy z opinii biegłej laryngolog S. K. wynika wprost, że na skutek wypadku wnioskodawczyni doznała także pourazowego wstrząśnienia błędnika lewego, który spowodował 20% uszczerbku na zdrowiu z poz. 48b tabeli. Skarżąca podkreśliła też, że uszczerbek ten miał charakter długotrwały, wobec czego nieuznanie tego uszczerbku przez Sąd Rejonowy nie znajduje uzasadnienia.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, iż twierdzenia apelacji w tym zakresie nie znajdują pokrycia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Podkreślenia wymaga, iż wnioski biegłej laryngolog S. K. co do wstrząśnienia błędnika lewego bezsprzecznie wskazują, iż w latach 2006 – 2009 r. uszczerbek ten wynosił 20% z poz. 48b tabeli, ale wnioskodawczyni zaniechała złożenia odwołania od decyzji z dnia 23 lutego 2006r. i nie wnosiła o zwiększenie odszkodowania w tamtym okresie. Obecnie uszczerbek na zdrowiu wynosi tylko 5% z poz. 10a tabeli i w tym zakresie został wyrównany stosownym odszkodowaniem. Jak słusznie stwierdził Sąd Rejonowy badając zasadność skarżonej decyzji ZUS, uznać należało prawidłowość stanowiska organu rentowego, bowiem zarówno w dacie badania przez lekarzy orzeczników, jak i w dacie wyrokowania, wnioskodawczyni nie miała uszczerbku na zdrowiu wyższego niż 5 %. Uszczerbek związany ze wstrząśnieniem błędnika wycofał się na skutek procesu kompensacji przedsionkowej i obecnie wynosi 0%. Z uwagi na powyższe nie można przyznać wnioskodawczyni odszkodowania za zwiększenie uszczerbku na zdrowiu, bowiem brak jest do tego jakichkolwiek podstaw.

Nie zasługuje na uwzględnienie także zarzut apelacji naruszenia przepisów prawa materialnego, art. 11 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2015 roku poz.1242 j.t.) poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy wnioskodawczyni na skutek wypadku przy pracy doznała długotrwałego uszczerbku na zdrowiu i wobec tego przysługuje jej jednorazowe odszkodowanie.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego w niniejszej sprawie i prawidłowo uznał, że ta sprawa jest sprawą o zwiększenie jednorazowego odszkodowania. Zgodnie bowiem z art. 12 cytowanej ustawy Sąd miał zbadać, czy nastąpiło u wnioskodawczyni zwiększenie uszczerbku na zdrowiu o co najmniej 10 punktów procentowych.

Wobec powyższego wskazać należy, iż wywody apelacji nie są trafne, bowiem koncentrują się na pierwotnym ustaleniu uszczerbku na zdrowiu, pierwotnym jednorazowym odszkodowaniu, natomiast przedmiotem niniejszej sprawy nie jest ustalenie prawa do jednorazowego odszkodowania lub jego wysokości. Przedmiotem sprawy jest roszczenie wnioskodawczyni o zwiększenie jednorazowego odszkodowania.

Zatem stwierdzić należy, iż zarzut naruszenia art. 11 cytowanej ustawy nie dotyczy meritum sprawy w związku z powyższym nie może się ostać.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego odwołanie wnioskodawczyni zasługiwało zatem na oddalenie, ponieważ uszczerbek na zdrowiu w stosunku do orzekanego w roku 2006 r. nie zwiększył się o co najmniej 10 %. Nie doszło także do wypełnienia pozostałych przesłanek z art. 12 ustawy wypadkowej warunkujących zwiększenie odszkodowania.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację wnioskodawczyni jako bezzasadną.