Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Tychach Wydział VI Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Jolanta Brzęk

Protokolant: st. sekr. sądowy Aleksandra Nyga

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2016 r. w Tychach

na rozprawie

sprawy z powództwa: J. D.

przeciwko: (...) S.A. w W.

o zapłatę

1)  oddala powództwo w całości;

2)  zasądza od powoda J. D. na rzecz pozwanego (...) S.A. w W. kwotę 617 zł (sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Jolanta Brzęk

Sygn. akt VI GC 949/14/3

UZASADNIENIE

Powód J. D. wystąpił przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. z pozwem o zapłatę kwoty 2.578,85 zł netto z ustawowymi odsetkami od dnia 14 maja 2014 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 9 kwietnia 2014 r. ciągnik osobowy marki R. (...) o nr rej. (...) stanowiący własność powoda został uszkodzony w wyniku kolizji drogowej. Powyższe zdarzenie polegało na tym, iż operator koparki podczas pracy nie zachował należytych środków ostrożności i uderzył elementem koparki w przejeżdżający pojazd powoda. Pozwany wszczął i przeprowadził postępowanie likwidacyjne, a w dniu 28 kwietnia 2014 r. sporządził kalkulację naprawy i wyliczył odszkodowanie na kwotę 2.578,85 zł netto. Powód zaakceptował wyliczoną przez pozwanego kwotę odszkodowania. Ostatecznie pozwany pismem z dnia 13 maja 2014 r. odmówił wypłaty odszkodowania w jakiejkolwiek wysokości. W uzasadnieniu pozwany wskazał, iż z uwagi na okoliczność, że pojazd powoda został uszkodzony przez koparkę w trakcie wykonywania przez nią pracy brak jest możliwości przypisania odpowiedzialności pozwanemu w oparciu o reżim ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów. Zdaniem pozwanego ruch koparki nie był związany ze spełnieniem funkcji komunikacyjnej lub transportowej, lecz był związany z wykonywaniem innej funkcji, do których konstrukcyjnie jest przeznaczona koparka, zaś pracy maszyny nie można uznać za ruch pojazdu mechanicznego.

W dniu 18 września 2014 r. w sprawie o sygn. VI GNc 2359/14/3 Sąd Rejonowy w Tychach Wydział VI Gospodarczy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwany podniósł, iż kwestionuje roszczenie powoda co do zasady, albowiem ochroną ubezpieczeniową objęte są szkody wyrządzone przez pojazd pozostający w ruchu, a nie każdy ruch pojazdu objęty jest ochrona ubezpieczeniową w ramach ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Pozwany w sprzeciwie podniósł, iż ciągnik rolniczy jest objęty ochroną ubezpieczeniową z dwóch tytułów, a odpowiedzialność z konkretnej polisy uzależniona jest od funkcji jaką w danej chwili ciągnik sprawuje. Ciągnik poruszający się w ruchu drogowym objęty jest OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, a ciągnik wykonujący prace rolnicze objęty jest ochroną ubezpieczenia OC rolników. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż charakter wykorzystania przez posiadacza maszyny w danym momencie przesądza o podstawie prawnej odpowiedzialności i zakresie odpowiedzialności odszkodowawczej ubezpieczyciela. Zakres ochrony rozciąga się wyłącznie na szkody powstałe w związku z ruchem pojazdu, a ruch ten należy rozumieć jako pozostający w związku z przemieszczaniem się pojazdu. Pozwany wskazał, iż do zaistnienia zdarzenia doszło w czasie wykonywania przez operatora koparki funkcji budowlanych, zatem pomimo, iż koparka pozostawała w ruchu nie był to ruch objęty ochroną ubezpieczeniową wynikającą z art. 34 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Miejsce, po którym poruszała się koparka nie stanowiło drogi w rozumieniu przepisów ustawy prawo o ruchu drogowym, a co za tym idzie koparka nie była uczestnikiem ruchu drogowego. Z uwagi na prowadzone prace remontowe, pas po którym poruszała się koparka został wyłączony z ruchu i stanowił plac budowy, a nie część drogi służącej do poruszania się pojazdów. Podobnie jak ciągnik rolniczy, koparka wykonująca inne funkcje niż przemieszczanie się z punktu A do punktu B nie jest objęta ochroną ubezpieczeniową ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Sprawca szkody odpowiada osobiście, ewentualnie może zwolnić się od odpowiedzialności wskazując ubezpieczyciela, który w ramach umowy ubezpieczenia przyjął na siebie odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez sprzęt budowlany w związku z prowadzonymi pracami budowlanymi.

Sąd ustalił co następuje:

Bezspornym jest, że ciągnik siodłowy wraz z naczepą marki R. (...) o nr rej. (...) stanowiący własność powoda został uszkodzony w wyniku kolizji drogowej. Do zaistnienia zdarzenia doszło w czasie wykonywania przez operatora koparki prac remontowych. Z uwagi na prowadzone prace remontowe, pas po którym poruszała się koparka został wyłączony z ruchu. W momencie kiedy prowadzący pojazd marki R. (...) poruszał się po niewyłączonym pasie ruchu, znajdująca się na wyłączonym pasie ruchu koparka zaczęła się obracać, w następstwie czego koparka zahaczyła przeciwwagą o w/w pojazd, doprowadzając do kolizji. Koparka w tym czasie nie przemieszczała się ma kołach po pasie ruchu.

Dowód: pismo Komendy Powiatowej Policji (k. 21), oświadczenie (k. 12), zeznania świadka S. P. (k. 150-151), akta szkody (k. 37-66).

Pozwany w dniu 28 kwietnia 2014 r. sporządził kalkulację naprawy i wyliczył wysokość odszkodowania na kwotę 2.578,85 zł netto.

Dowód: kalkulacja naprawy (k. 15-18).

Pozwany pismem z dnia 13 maja 2014 r. odmówił wypłaty odszkodowania z tytułu szkody powstałej w pojeździe marki R. o nr rej. (...), wskazując, że ruch koparki w trakcie zdarzenia nie pozostawał w normalnym związku przyczynowo-skutkowym z działaniem pojazdu jako środka komunikacji, a ruch koparki nie był związany ze spełnieniem funkcji komunikacyjnej.

Dowód: decyzja (k. 19).

Poczynione w sprawie ustalenia faktyczne oparto o nie budzące wątpliwości, merytoryczne dokumenty znajdujące się w aktach sprawy.

Sąd obdarzył walorem wiarygodności zeznania świadka S. P., uwzględniając je przy ustalaniu stanu faktycznego.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo wytoczone w niniejszej sprawie przez J. D. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód domagał się zasądzenia kwoty 2.578,85 zł netto z ustawowymi odsetkami od dnia 14 maja 2014 r. do dnia zapłaty wskazując, że w dniu 9 kwietnia 2014 r. ciągnik siodłowy marki R. (...) o nr rej. (...) stanowiący własność powoda został uszkodzony w wyniku kolizji drogowej, a ubezpieczycielem odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody jest pozwany.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, kwestionując roszczenie powoda co do zasady, wskazując jednocześnie, że ruch koparki w trakcie zdarzenia nie pozostawał w normalnym związku przyczynowo – skutkowym z działaniem pojazdu jako środka komunikacji.

W myśl art. 361 § 1 i 2 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Przesłankami odpowiedzialności jest łączne wykazanie trzech przesłanek: zachowanie sprawcy szkody, powstanie szkody w majątku poszkodowanego oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem a szkodą. Z art. 361 § 1 i 2 k.c. wynika zasada pełnego odszkodowania w granicach adekwatnego związku przyczynowego. Zobowiązany do naprawienia szkody ponosi więc odpowiedzialność za wszystkie normalne następstwa zdarzenia, pozostające z tym zdarzeniem w adekwatnym związku przyczynowym.

Zgodnie z art. 822 §1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem, których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Przy tym § 4 cytowanego przepisu przewiduje, że uprawniony do odszkodowania może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Zgodnie z art. 34. 1. ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Z kolei zgodnie z ustępem 2 za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdu mechanicznego uważa się również szkodę powstałą podczas i w związku z wsiadaniem do pojazdu mechanicznego lub wysiadaniem z niego, bezpośrednim załadowywaniem lub rozładowywaniem pojazdu mechanicznego, zatrzymaniem lub postojem pojazdu mechanicznego.

W przedmiotowej sprawie bezspornym było pomiędzy stronami, iż w wyniku kolizji, uszkodzeniu uległ ciągnik siodłowy należący do powoda. Spór pomiędzy stronami powstał w zakresie ustalenia czy ruch koparki był związany z wykonywaniem funkcji komunikacyjnej lub transportowej oraz czy ruch koparki w trakcie zdarzenia pozostawał w normalnym związku przyczynowo-skutkowym z działaniem pojazdu jako środka komunikacji.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż w doktrynie podniesiono, że pojęcie ruchu środka komunikacji można ujmować w dwóch aspektach. Po pierwsze wskazuje się, że pojazd jest w ruchu jedynie wtedy, gdy pracuje silnik lub mechaniczny środek komunikacji przemieszcza się w przestrzeni własnym napędem albo nawet siłą bezwładności; źródło niebezpieczeństwa tkwi wtedy w samym pojeździe. Po drugie w ujęciu szerszym pojazd jest w ruchu od chwili uruchomienia silnika, aż do ukończenia jazdy w następstwie osiągnięcia miejsca przeznaczenia lub wskutek planowanej przerwy w podróży. Gdy podstawę odpowiedzialności stanowi art. 435 w zw. z art. 436 k.c., istnieją względy jurydyczne, które nakazują uznać za trafną tę drugą definicję ruchu pojazdu (por np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2005 r., II CK 572/04, LEX 151656. i z dnia 11 kwietnia 2003 r., III CKN 1522/00). W wyroku z dnia 22 sierpnia 2012 r. Sąd Apelacyjny w Szczecinie w sprawie o sygn. I ACa 693/11 wyjaśnił, że szeroka koncepcja ruchu, nie oznacza, że każda szkoda "związana z pojazdem mechanicznym" podlega naprawieniu w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności posiadaczy pojazdów mechanicznych. Nie można bowiem tracić z pola widzenia, że istotą tej koncepcji jest związek szkody z komunikacyjną lub transportową funkcją pojazdu mechanicznego.

W orzecznictwie przyjmuje się, że jeżeli na pojeździe zamontowano specjalistyczne urządzenie (dźwig, podnośnik, wysięgnik) i szkoda powstaje wyłącznie w wyniku działania tego urządzenia, to nawet wtedy, gdy jest ono zasilane tym samym silnikiem, nie jest to szkoda spowodowana przez ruch pojazdu mechanicznego. Wyjaśnić również należy, że samochód jest w ruchu wtedy, gdy znajduje się w ruchu fizycznym ("jedzie"), albo gdy nie znajduje się wprawdzie w ruchu fizycznym, ale jest unieruchomiony na trasie jazdy na czas nie dłuższy niż jedna minuta z przyczyn nie wynikających z warunków lub przepisów ruchu drogowego, bądź jest unieruchomiony przez czas dłuższy niż jedna minuta z przyczyn wynikających z tych warunków lub przepisów (ma bowiem "jechać" dalej).

Sąd dokonując analizy zgromadzonego materiału dowodowego w szczególności miał na uwadze zeznania świadka S. P., który przecież wskazał, że podczas gdy jechał po niewyłączonym pasie ruchu, koparka znajdująca się na remontowanym wyłączonym pasie ruchu nagle zaczęła się obracać, a przeciwwaga koparki uderzyła w bok pojazdu, którym się poruszał. Świadek wyraźnie zaznaczył, że koparka nie jechała, lecz obracała się w miejscu. Zgodnie z powyższym, w ocenie Sądu szkoda doznana przez powoda nie pozostawała w związku z ruchem pojazdu sprawczego tj. koparki. Okoliczności niniejszej sprawy bezsprzecznie wskazują, że w tym wypadku szkoda miała związek z nieprawidłowym funkcjonowaniem, czy też z niezachowaniem należytej ostrożności przy wykonywaniu manewru obrotu koparki. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że ruch silnika był jedynie elementem ruchu maszyny, a szkoda nie powstała w związku z komunikacyjną funkcją pojazdu mechanicznego, lecz była następstwem działań operatora koparki, który podczas pracy nie zachował należytych środków ostrożności i uderzył elementem koparki w przejeżdżający pojazd powoda.

Niewątpliwie również specjalistyczna maszyna budowlana nie stanowi mechanicznego środka komunikacji. Sąd podzielił stanowisko Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 sierpnia 2012 r. w sprawie o sygn. I ACa 693/11, w którym to Sąd ten uznał, iż definicji mechanicznego środka komunikacyjnego nie spełniają urządzenia niesłużące do celów komunikacyjnych, nawet wówczas, jeżeli są zdolne do samodzielnego przemieszczania się (np. koparki, spychacze, kombajny rolnicze i inne maszyny samobieżne). Bez znaczenia jest przy tym trwałość lub tymczasowość połączenia maszyny z pojazdem, gdyż dla odpowiedzialności cywilnej konieczny jest ruch pojazdu mechanicznego.

Zatem biorąc pod uwagę wyżej poczynione rozważania, Sąd uznał, iż dochodzone przez powoda roszczenie nie zasługuje na uwzględnienie i w związku z tym w punkcie 1 wyroku oddalił powództwo w całości.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na łączną kwotę kosztów postępowania złożyły się kwoty: 17,00 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa, 600,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ustalona zgodnie z § 6 pkt. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z dnia 3 października 2002 r. ze zm.).

SSR Jolanta Brzęk