Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Marcin Graczyk

Protokolant: protokolant sądowy Joanna Walczak

po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2016 r. w Warszawie

sprawy M. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę (z warunków szczególnych)

na skutek odwołania M. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 8 czerwca 2015 r. znak: ENS/I/(...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje M. W. prawo do wcześniejszej emerytury od dnia 17 maja 2015 r.,

2.  nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w przyznaniu świadczenia,

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz M. W. kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VII U 1165/15

UZASADNIENIE

M. W. w dniu 08 lipca 2015 r. złożył, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., odwołanie od decyzji ww. organu rentowego z dnia 08 czerwca 2015 r., znak: ENS/1/(...), na mocy której organ rentowy odmówił mu prawa do wcześniejszej emerytury – z warunków szczególnych.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony podniósł, że organ rentowy nie zaliczył do okresu świadczenia przez niego pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia od dnia 14 czerwca 1974 r. do dnia 31 maja 1987 r. w zakładzie pracy (...) S.A. z siedzibą w W. z uwagi na występującą rozbieżność w zakresie wskazanych przez pracodawcę stanowisk pracy w świadectwie pracy w szczególnych warunkach z dnia 26 października 2005 r. oraz w świadectwie pracy z dnia 31 października 2009 r., a także okresu wykonywania pracy u ww. pracodawcy od dnia 01 czerwca 1987 r. do dnia 31 grudnia 1992 r. z uwagi na występującą rozbieżność pomiędzy powołanym w świadectwie pracy w szczególnych warunkach stanowiskiem pracy, a treścią załącznika do Zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01 sierpnia 1983 r. Odwołujący stwierdził, że w tym wypadku stanowisko organu rentowego jest błędne, albowiem rozbieżność na jaką powołuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, co do wskazanych stanowisk pracy, w istocie nie zawiera w sobie sprzeczności, a jedynie pewną nieścisłość. Wskazał, iż w jego przypadku pracodawca podał wyłącznie ostatnio zajmowane stanowisko pracy, tj. Dowódcy Ochrony Zabezpieczenia, pomijając przy tym wcześniej zajmowane przez niego stanowiska pracy. W ocenie odwołującego jest to oczywista nieścisłość, albowiem jak wynika jednoznacznie z przedstawionego organowi rentowemu protokołu przekazania obowiązków związanych z całokształtem pracy Działu Ochrony i Zabezpieczenia Zakładu, obowiązki te zostały mu powierzone w dniu 01 sierpnia 2008 r. Wobec powyższego, zdaniem odwołującego, gdyby organ rentowy dokonał właściwej oceny dokumentów załączonych do wniosku o przyznanie emerytury, to niewątpliwie ustaliłby w sposób bezsprzeczny, że w okresie wcześniejszym, poprzedzającym przejęcie z dniem 01 sierpnia 2008 r. obowiązków Dowódcy Ochrony Zabezpieczenia, M. W. był zatrudniony kolejno na stanowiskach szlifierza-ostrzaża oraz strażaka, wykonując prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym. Odwołujący wskazał także, iż nie można zgodzić się ze stwierdzeniem organu rentowego, że praca strażaka, która została wskazana w świadectwie pracy w warunkach szczególnych, a obejmująca wskazane powyżej prace jest rozbieżna ze stanowiskami wymienionymi w załączniku do Zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01 sierpnia 1983 r. Nadmienił, że w powołanym świadectwie pracy, pracodawca wskazał, iż jest to praca wymieniona w Wykazie A, Dziale XIV pod poz. 12 pkt. 6 ww. Zarządzenia, a więc jest to praca wykonywana w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych w wydziałach spawalniczych. W związku z powyższym odwołujący stwierdził, że ochraniając przeciwpożarowo wykonywanie pracy spawacza, świadczył on pracę w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych, albowiem jego praca polegała na przebywaniu w jednym pomieszczeniu z pracownikami wykonującymi prace spawalnicze i pozostawaniu w gotowości do podjęcia akcji gaśniczej, gdy zaistnieje taka potrzeba. Podkreślił przy tym, że prace spawalnicze wykonywane w (...) S.A. miały niezwykle duże zagrożenie pożarowe z uwagi na obecność znacznej ilości łatwopalnych materiałów i substancji. Odwołujący podał także, że powołany pkt. 6 Zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa nie precyzuje konkretnego stanowiska pracy, a wskazuje na każdego pracownika, który wykonuje swoją pracę w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych w wydziałach spawalniczych. Zaznaczył, że tak było w jego przypadku wobec, czego przez okres 18 lat, 6 miesięcy i 7 dni wykonywał on pracę w powyższym charakterze na stanowisku strażaka, a więc pracę w warunkach szczególnych, o której mowa w Wykazie A, Dziale XIV pod poz. 12 pkt. 6 Zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01 sierpnia 1983 r. Dodał przy tym, że praca ta była przez niego świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, tj. przez 8 godzin dziennie. Na tej podstawie odwołujący zwrócił się o przyznanie na jego rzecz prawa do dochodzonego świadczenia. Jednocześnie na okoliczność wykonywania pracy w warunkach szczególnych w spornym okresie czasu, odwołujący wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań wskazanych przez niego świadków w osobach byłych współpracowników zakładu pracy (...) S.A. z siedzibą w W. (odwołanie z dnia 08 lipca 2015 r. k. 2-8 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. , w odpowiedzi na odwołanie z dnia 28 lipca 2015 r., wniósł o jego oddalenie.

Organ rentowy w uzasadnieniu odwołania podniósł między innymi, że ubezpieczony nie spełnia przesłanek z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, albowiem nie legitymuje się wymaganym 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, warunkującym prawo do świadczenia. Wskazał, że nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 14 czerwca 1974 r. do dnia 31 maja 1987 r. w (...) S.A. z siedzibą w W. z uwagi na występującą rozbieżność w zakresie wskazanych przez pracodawcę stanowisk pracy w świadectwie pracy w szczególnych warunkach z dnia 26 października 2005 r. oraz w świadectwie pracy z dnia 31 października 2009 r., a także okresu wykonywania pracy u ww. pracodawcy od dnia 01 czerwca 1987 r. do dnia 31 grudnia 1992 r. z uwagi na występującą rozbieżność pomiędzy powołanym w świadectwie pracy w szczególnych warunkach stanowiskiem pracy, a treścią załącznika do Zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01 sierpnia 1983 r. Jednocześnie na podstawie załączonych dokumentów organ rentowy uznał za udowodniony ogólny staż pracy odwołującego, w wymiarze 25 lat i 26 dni. Z tych też względów organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury z warunków szczególnych (odpowiedź na odwołanie z dnia 28 lipca 2015 r. k. 16-17 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony M. W., urodzony w dniu (...), w dniu 28 kwietnia 2015 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., wniosek o wcześniejszą emeryturę z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Do powyższego wniosku ubezpieczony załączył kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych wraz z dokumentacją potwierdzającą te okresy (wniosek z dnia 28 kwietnia 2015 r. wraz z załącznikami k. 1-16, tom I a.r.).

Organ rentowy po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego ustalił, że ubezpieczony nie spełnia warunku dotyczącego stażu pracy w szczególnych warunkach (tj. 15 lat pracy w warunkach szczególnych), gdyż na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił wymaganego okresu takiej pracy. Z tych też względów, organ rentowy na gruncie decyzji z dnia 08 czerwca 2015 r., znak: ENS/1/(...) odmówił ubezpieczonemu prawa do dochodzonej emerytury. Do stażu pracy organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu okresów jego zatrudnienia od dnia 14 czerwca 1974 r. do dnia 31 maja 1987 r. w zakładzie pracy (...) S.A. z siedzibą w W. z uwagi na występującą rozbieżność w zakresie wskazanych przez pracodawcę stanowisk pracy w świadectwie pracy w szczególnych warunkach z dnia 26 października 2005 r. oraz w świadectwie pracy z dnia 31 października 2009 r., a także okresu wykonywania pracy u ww. pracodawcy od dnia 01 czerwca 1987 r. do dnia 31 grudnia 1992 r. z uwagi na występującą rozbieżność pomiędzy powołanym w świadectwie pracy w szczególnych warunkach stanowiskiem pracy, a treścią załącznika do Zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01 sierpnia 1983 r. Jednocześnie na podstawie załączonych dokumentów organ rentowy uznał za udowodniony ogólny staż pracy odwołującego, tj. okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 25 lat i 26 dni (decyzja z dnia 08 czerwca 2015 r., znak: ENS/1/(...), k. 23, tom I a.r.).

Ubezpieczony M. W. od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego z dnia 08 czerwca 2015 r., złożył odwołanie do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie, inicjując niniejsze postępowanie sądowe, w toku którego ustalono, że: M. W. w okresie od dnia 26 marca 1973 r. do dnia 31 października 2009 r. był zatrudniony w zakładzie pracy (...) S.A. z siedzibą w W.. Początkowo odwołujący wykonywał pracę, jako uczeń w zawodzie tokarza. Następnie od dnia 14 czerwca 1974 r. M. W. został zatrudniony w charakterze ślusarza w Dziale Głównego Mechanika w warsztacie remontowym, jednak faktycznie od tego czasu świadczył pracę na stanowisku szlifierza-ostrzaża w Dziale Przygotowania i Ostrzenia Narzędzi, gdzie swoje obowiązki wykonywał do dnia 31 maja 1987 r. Formalnie na ww. stanowisko pracy odwołujący został przeniesiony w dniu 10 maja 1982 r., jednak w rzeczywistości obowiązki szlifierza-ostrzaża wykonywał już od dnia 14 czerwca 1974 r. Wówczas jego praca polegała na szlifowaniu lub ostrzeniu wyrobów i narzędzi metalowych oraz ich mechanicznym polerowaniu, a wskazane obowiązki odwołujący wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Przy wykonywaniu powyższych czynności, odwołujący był wyposażony w okulary, odzież roboczą i ochronniki słuchu, albowiem był narażony na duże zapylenie krzemionką z tarcz szlifierski oraz duże natężenie hałasu. Jednocześnie, począwszy od 1975 r., odwołujący wykonywał zadania w Zakładowej Ochotniczej Straży Pożarnej i w razie potrzeby brał udział w akcjach ratowniczych. Zakłady (...) S.A. z siedzibą w W. były bowiem zakwalifikowane do I kategorii zagrożenia pożarowego ze względu na ilość i rodzaj materiałów łatwopalnych w postaci drewna, klejów, rozpuszczalników i farb, co skutkowało koniecznością utworzenia w nich Zakładowej Ochotniczej Straży Pożarnej. W maju 1984 r. odwołujący został oddelegowany do pełnienia funkcji brygadzisty, jednakże faktycznie wykonywał on dotychczasową pracę na stanowisku szlifierza-ostrzaża, a dodatkowo także nadzorował pracę podległych mu pracowników brygady. W 1987 r. odwołujący został skierowany na kurs podstawowy Straży Pożarnej i po trzech miesiącach od jego ukończenia uzyskał stopień starszego strażaka. Jako strażak odwołujący świadczył pracę od dnia 17 maja 1987 r. do dnia 31 grudnia 1992 r., tj. do momentu reorganizacji Zakładowej Ochotniczej Straży Pożarnej i powstania Państwowej Straży Pożarnej. Na skutek powyższego, Zakładowa Ochotnicza Straż Pożarna uległa bowiem przekształceniu w Służbę Ratownictwa Technicznego, która została połączona z Działem Ochrony i Zabezpieczenia Zakładu. W Dziale Ochrony i Zabezpieczenia Zakładu, funkcjonowały trzy warsztaty, a mianowicie remontowy, produkcji nowych maszyn oraz inwestycji budowlanych. Odwołujący, jako strażak zaczynał pracę w warsztacie remontowym. W tym czasie do jego obowiązków należało zabezpieczanie prac pożarowo niebezpiecznych przy spawaniu, które nie mogło być wykonane bez obecności strażaka, pozostającego w gotowości. Odwołujący zabezpieczał nawet od 3 do 5 stanowisk spawalniczych. Prace spawalnicze trwały od 1 godziny nawet do 16 godzin i w tym czasie odwołujący brał udział w zabezpieczaniu tychże prac. Każde zgłoszone spawanie było poprzedzone powołaniem komisji z udziałem kierownika, pracownika służby bhp i strażaka. Powyższe obowiązki związane z zabezpieczeniem wykonywania prac pożarowo niebezpiecznych, a w szczególności spawalniczych odwołujący wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasie do dnia 31 grudnia 1992 r. W okresie od dnia 07 sierpnia 1992 r. do dnia 18 kwietnia 1993 r. odwołujący korzystał w ww. zakładzie pracy z urlopu bezpłatnego (świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych z dnia 26 października 2005 r. k. 1, świadectwo pracy z dnia 31 października 2009 r. k. 3, umowa o pracę z dnia 14 czerwca 1974 r. k. 34, informacja z dnia 11 maja 1982 r. k. 37, wniosek z dnia 19 kwietnia 1982 r. k. 66, świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych k. 65, rozkaz personalny Stołecznego Komendanta Straży Pożarnych o nadaniu z dniem 30 listopada 1987 r. stopnia kaprala pożarnictwa k. 70, rozkaz personalny Komendanta Zakładowej Straży Pożarnej o nadaniu z dniem 17 maja 1987 r. stopnia starszego strażaka k. 132 – dokumentacja zgromadzona w aktach osobowych odwołującego, zeznania świadka W. C. k. 41-42, zeznania świadka W. H. k. 41-42, zeznania świadka R. Ł. k. 41-42, zeznania świadka A. W. k. 41-42, zeznania świadka Z. W. k. 41-42, zeznania odwołującego k. 77-79 a.s.).

W toku postępowania sądowego, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu bhp celem ustalenia, czy praca wykonywana przez odwołującego w latach 1974-1992 wykonywana była w warunkach szczególnych, uregulowanych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz w innych rozporządzeniach Rady Ministrów, dotyczących I kategorii zatrudnienia i zarządzeniach właściwych Ministrów (postanowienie z dnia 11 grudnia 2015 r. k. 77 a.s.).

W opinii z dnia 15 stycznia 2016 r. biegły sądowy z zakresu bhp J. P. stwierdził, że uznanie prac za wykonywane w szczególnych warunkach jest możliwe, gdy stanowisko lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika ściśle odpowiada odpowiedniemu zapisowi zawartemu w wykazie A, stanowiącemu załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W treści opinii biegły wskazał, że odwołujący M. W. w okresie od dnia 14 czerwca 1974 r. do dnia 31 maja 1987 r. faktycznie wykonywał prace związane ze szlifowaniem i ostrzeniem narzędzi do obróbki materiałów drzewnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, które to prace odpowiadają rodzajowi prac wymienionemu w Dziale III – W hutnictwie i przemyśle metalowym pod poz. 78 – Szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie mechaniczne, Wykazu A, stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. Biegły wskazał, że roboty szlifierskie wykonywane są w warunkach zagrożenia hałasem, mgłą olejową lub w narażeniu na inne płyny używane do chłodzenia narzędzi i przedmiotu obrabianego oraz pyłu szlifierskiego powstałego z cząsteczek zeszlifowanego materiału oraz wykruszonych ziaren ściernicy. Praca w takim środowisku może powodować problemy z układem oddechowym, reakcje alergiczne lub podrażnienia skóry a także przewlekłe choroby zawodowe np. astmę. Na tej podstawie biegły stwierdził, że spełniają przesłanki do uznania za wykonywane w szczególnych warunkach prace ubezpieczonego wykonywane w okresie od dnia 14 czerwca 1974 r. do dnia 16 maja 1987 r. Biegły podkreślił, że z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że rodzaj wykonywanych przez odwołującego prac na stanowisku szlifierza-ostrzaża objęty jest Wykazem, stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i ubezpieczony prace te wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W dalszej kolejności biegły odniósł się do pracy wykonywanej przez ubezpieczonego w okresie od dnia 17 maja 1987 r. do dnia 31 grudnia 1992 r. na stanowisku pomocnika przodownika roty i przewodnika roty. Biegły wskazał, że w tym okresie czasu, odwołujący był funkcjonariuszem pożarnictwa i wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zadania operacyjne, polegające w szczególności na zabezpieczaniu miejsc pracy, na których były wykonywane prace pożarowo niebezpieczne, a w szczególności prace spawalnicze. Zaznaczył, że prace te odpowiadają pracom w szczególnym charakterze, o których mowa w § 9 wymienionego Rozporządzenia, a tym samym również spełniają przesłanki do uznania ich za wykonywane w szczególnych warunkach z wyłączeniem jedynie 10 dni okresu nieskładkowego, jaki wystąpił po dniu 14 listopada 1991 r., albowiem odwołujący wykonywał je stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (opinia biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy mgr J. P. z dnia 15 stycznia 2016 r. k. 84-95 a.s.).

Do powyższej opinii, żadna ze stron nie zgłosiła zastrzeżeń (pismo procesowe z dnia 03lutego 2015 r. k. 107, protokół rozprawy z dnia 04 marca 2016 r. k. 114-116 a.s.).

Powyższy stan faktyczny, Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych i osobowych odwołującego, a także na podstawie wiarygodnych zeznań odwołującego M. W. (k. 77-79 a.s.) oraz świadków W. C. (k. 41-42 a.s.), W. H. (k. 41-42 a.s.), R. Ł. (k. 41-42 a.s.), A. W. (k. 41-42 a.s.) oraz Z. W. (k. 41-42 a.s.). Zdaniem Sądu dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dokumenty te nie były przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem wynikające z nich okoliczności należało uznać za mogące stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie.

Zeznania świadków W. C., W. H., R. Ł., A. W. oraz Z. W., Sąd Okręgowy ocenił, jako wiarygodne biorąc pod uwagę fakt, iż świadkowie jako osoby niespokrewnione i niepowiązane z żadną ze stron, nie miały interesu w składaniu zeznań nieodpowiadających rzeczywistości. Wskazani powyżej świadkowie w sposób dokładny wyjaśnili na czym polegała praca M. W. w zakładzie pracy (...) S.A. z siedzibą w W. we wskazanych powyżej okresach czasu. Podobnie Sąd Okręgowy ocenił zeznania odwołującego, który wskazał, że w okresie od dnia 14 czerwca 1974 r. do dnia 31 maja 1987 r. faktycznie wykonywał on prace związane ze szlifowaniem i ostrzeniem narzędzi do obróbki materiałów drzewnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, natomiast w okresie od dnia 17 maja 1987 r. do dnia 31 grudnia 1992 r. był zatrudniony na stanowisku funkcjonariusza pożarnictwa i wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zadania operacyjne, polegające w szczególności na zabezpieczaniu miejsc pracy, na których były wykonywane prace pożarowo niebezpieczne, a w szczególności prace spawalnicze. Powyższym zeznaniom odwołującego, jak i świadków Sąd dał wiarę w całości, jako że są one spójne, logiczne, a także w pełni korespondują z treścią dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych odwołującego, w tym także z opinią biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy J. P.z dnia 15 stycznia 2016 r.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie, Sąd Okręgowy oparł się także na wskazanej powyżej opinii biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy J. P. z dnia 15 stycznia 2016 r. (k. 84-95 a.s.). Odnosząc się do sporządzonej w niniejszej sprawie opinii biegłego, Sąd uznał ją za przekonującą, rzeczową i merytorycznie uzasadnioną. Sąd wziął pod uwagę fakt, iż opinia ta uwzględnia i odnosi się do rzeczywistego charakteru pracy odwołującego w spornym okresie czasu i wykonywanych przez niego obowiązków, co biegły szczegółowo omówił. Opinia ta jest również zgodna z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym z zeznaniami świadków i odwołującego. Mając powyższe na uwadze, w ocenie Sądu okoliczność, że odwołujący w okresie zatrudnienia w zakładzie pracy (...) S.A. z siedzibą w W. od dnia 14 czerwca 1974 r. do dnia 31 grudnia 1992 r. stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał prace, które spełniają przesłanki do uznania ich za prace wykonywane w warunkach szczególnych – spowodowała, że okres ten winien być w całości zaliczony do okresu pracy w warunkach szczególnych, uprawniającego do emerytury w obniżonym wieku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 08 czerwca 2015 r., znak: ENS/I/(...) jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

Zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz.748 z późn. zm.), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, tj. którzy spełniają łącznie następujące warunki:

1)  legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat - dla mężczyzn, 60 dla kobiet;

2)  mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący, co najmniej 25 lat dla mężczyzn i 20 dla kobiet;

3)  nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa – według stanu na dzień 01 stycznia 1999 r.

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ww. ustawa jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), które w § 4 wskazuje, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A (stanowiącym załącznik do rozporządzenia) nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ponadto, zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia - okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2 Rozporządzenia).

Wskazać należy, że przy ustalaniu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach na podstawie rozporządzenia, nie można kierować się względami nazewnictwa danego stanowiska pracy. Należy ustalić, jakie prace ubezpieczony rzeczywiście wykonywał, albowiem ta okoliczność, nie zaś nazwa zajmowanego stanowiska, przesądza o ewentualnym istnieniu przesłanek dla przyznania dochodzonego świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie II UK 337/03).

Podkreślenia wymaga także, że świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione przez pracodawcę, nie stanowi dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo pracy traktuje się w postępowaniu sądowym, jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno, co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Ponadto z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Wobec powyższego, zakwestionowanie tych dokumentów przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia pracownika w warunkach szczególnych za pomocą innych środków dowodowych w toku postępowania sądowego. Świadectwo pracy w szczególnych warunkach – jak już wyżej wskazano - nie stanowi wyłącznego dowodu służącego do wykazania charakteru świadczonej pracy. W tym jednak zakresie, ciężar wykazania tej okoliczności spoczywa na ubezpieczonym.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, że M. W. ukończył w dniu 17 maja 2015 r. wymagany wiek 60 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, jak również udowodnił wymaganą ilość okresów składkowych i nieskładkowych 25 lat, według stanu na dzień 01 stycznia 1999 r.

Przedmiotem sporu pozostawało natomiast ustalenie, czy odwołujący posiada na dzień 01 stycznia 1999 r. 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie zaliczył mu bowiem do okresów pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia od dnia 14 czerwca 1974 r. do dnia 31 maja 1987 r. w (...) S.A. z siedzibą w W. z uwagi na występującą rozbieżność w zakresie wskazanych przez pracodawcę stanowisk pracy w świadectwie pracy w szczególnych warunkach z dnia 26 października 2005 r. oraz w świadectwie pracy z dnia 31 października 2009 r., a także okresu wykonywania pracy u ww. pracodawcy od dnia 01 czerwca 1987 r. do dnia 31 grudnia 1992 r. z uwagi na występującą rozbieżność pomiędzy powołanym w świadectwie pracy w szczególnych warunkach stanowiskiem pracy, a treścią załącznika do Zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01 sierpnia 1983 r.

Zdaniem Sądu fakt wykonywania przez M. W. pracy w szczególnych warunkach w okresie pracy od dnia 14 czerwca 1974 r. do dnia 31 maja 1987 r. oraz od dnia 01 czerwca 1987 r. do dnia 31 grudnia 1992 r. w zakładzie pracy (...) S.A. z siedzibą w W. znajduje potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Niewątpliwie przez pierwszy okres zatrudnienia odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace związane ze szlifowaniem i ostrzeniem narzędzi do obróbki materiałów drzewnych, które są wymienione w Dziale III – W hutnictwie i przemyśle metalowym pod poz. 78 – Szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie mechaniczne, Wykazu A, stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r., natomiast w okresie od dnia 17 maja 1987 r. do dnia 31 grudnia 1992 r. był on funkcjonariuszem pożarnictwa i wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zadania operacyjne, polegające w szczególności na zabezpieczaniu miejsc pracy, na których były wykonywane prace pożarowo niebezpieczne, a w szczególności prace spawalnicze, a więc prace, które odpowiadają pracom w szczególnym charakterze, o których mowa w § 9 wymienionego Rozporządzenia, a tym samym również i one spełniają przesłanki do uznania ich za wykonywane w szczególnych warunkach z wyłączeniem jedynie 10 dni okresu nieskładkowego, jaki wystąpił po dniu 14 listopada 1991 r.

Sąd Okręgowy nie znalazł jakichkolwiek podstaw, by kwestionować wiarygodność materiału dowodowego, w tym zeznań ubezpieczonego złożonych na rozprawie w dniu 11 grudnia 2015 r., zwłaszcza w świetle potwierdzenia tych okoliczności przez świadków W. C., W. H., R. Ł., A. W. oraz Z. W.. Podkreślenia wymaga również, że powyższe zeznania pozostają w zgodzie z opinią wydaną przez biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy mgr J. P. (k. 84-95 a.s.). Odnosząc się natomiast do twierdzeń organu rentowego dotyczących tego, że w przedłożonych przez odwołującego świadectwach pracy za wskazane powyżej okresy zatrudnienia występowały rozbieżności w zakresie wskazanych stanowisk pracy, co w ocenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przesądzało o odmowie przyznania na rzecz odwołującego dochodzonego świadczenia, to wskazać należy, że w niniejszej sytuacji nie ma znaczenia nazewnictwo zajmowanych przez ubezpieczonego stanowisk pracy, albowiem dla ostatecznej kwalifikacji danej pracy, jako pracy w warunkach szczególnych decydujące znaczenie ma treść załącznika do Rozporządzenia z dnia 07 lutego 1983 r., który nie powołuje się na konkretne stanowiska, lecz wskazuje czynności, których wykonywanie kwalifikuje określoną pracę, jako pracę w warunkach szczególnych. W ocenie Sądu Okręgowego o uznaniu danej pracy za pracę w warunkach szczególnych powinny decydować obowiązki faktycznie przez pracownika wykonywane, a nie treść umowy o pracę, świadectwa pracy i nazewnictwo stanowiska pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1998 r., II UKN 570/97). O pracy w warunkach szczególnych decyduje zatem rodzaj wykonywanej pracy, co ponadto wynika z powołanych powyżej przepisów prawa, a w szczególności z art. 32 ust. 2 który stanowi, że dla celów ustalenia uprawnień do emerytury w obniżonym wieku za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Rodzaje prac ustala się bowiem na podstawie powołanego już wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, który w załączniku A w Działach od I do XIV wymienia rodzaje prac, które są pracami w warunkach szczególnych. Z kolei w myśl § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Praca w warunkach szczególnych to praca, w której pracownik w sposób znaczny jest narażony na niekorzystne dla zdrowia czynniki. Przy czym dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Jest to także praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 07 lutego 1983 r. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 01 czerwca 2010 r., sygn. II UK 21/10). Zatem, w ocenie Sądu Okręgowego, decydującą rolę przy analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma możliwość jej zakwalifikowania pod jedną z pozycji wspomnianego załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów, nie zaś nazewnictwo danego stanowiska pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 r., II UKN 598/00, z dnia 14 grudnia 2009 r., I UK 218/09 oraz z dnia 06 grudnia 2010 r., II UK 140/10).

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy zważył, że wskazane przez biegłego sądowego okresy zatrudnienia ubezpieczonego w zakładzie pracy (...) S.A. z siedzibą w W. podlegają zaliczeniu do stażu pracy - jako pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Tym samym łączny staż pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach wynosi ponad 15 lat. Ubezpieczony spełnia zatem wszystkie przesłanki z art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 08 czerwca 2015 r., znak: ENS/I/(...) w ten sposób, że przyznał odwołującemu M. W. prawo do wcześniejszej emerytury z warunków szczególnych od dnia 17 maja 2015 r., tj. od dnia osiągnięcia przez ubezpieczonego wieku emerytalnego, o czym orzekł w pkt. 1 sentencji wyroku.

Jednocześnie w pkt. 2 wyroku Sąd Okręgowy stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu świadczenia, w oparciu o treść art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Ustalenie, że odwołujący spełnił warunek wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych wymagało bowiem przeprowadzenia sądowego postępowania dowodowego, w tym dopuszczenia dowodu z zeznań świadków W. C., W. H., R. Ł., A. W. oraz Z. W., a także przesłuchania odwołującego. Organ rentowy nie ma tych możliwości dowodowych w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, gdyż ograniczony jest środkami dowodowymi wymienionymi w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49).

Zgodnie z art. 118 ust. 1a ww. ustawy w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Działając zaś na podstawie powołanego przepisu, Sąd wnioskując a contrario, nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, powodującej opóźnienie w wypłacie świadczenia, mając na uwadze fakt, że dopiero wyniki niniejszego postępowania dowodowego pozwoliły na poczynienie wiążących ustaleń, co do charakteru zatrudnienia ubezpieczonego, mającego wpływ na jego prawo do wnioskowanego świadczenia.

O kosztach zastępstwa procesowego, Sąd Okręgowy orzekł w pkt. 3 wyroku na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i art. 99 k.p.c. w związku z § 11 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490), zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz M. W. kwotę 60,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

ZARZĄDZENIE

(...)

M.St.