Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 2 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Piotr Sałamaj

Sędziowie: SO Agnieszka Górska (spr.)

SO Natalia Pawłowska - Grzelczak

po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2016 r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku M. K.

z udziałem E. S.

o zasądzenie kosztów postępowania zabezpieczającego

na skutek zażalenia uczestniczki na postanowienie Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 2 października 2015 r. w sprawie V GCo 215/15

postanawia:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że oddalić wniosek wierzyciela o zasądzenie kosztów postępowania zabezpieczającego;

II.  zasądzić od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki kwotę 90 zł (dziewięćdziesięciu złotych) tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.

Agnieszka Górska Piotr Sałamaj Natalia Pawłowska - Grzelczak

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim postanowieniem z dnia 2 października 2015 r. w sprawie V GCo 215/15 zasądził od dłużniczki E. S. na rzecz wierzyciela M. K. kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa w postępowaniu zabezpieczającym w sprawie V GNc 754/15.

Uzasadniając swoje postanowienie Sąd Rejonowy wskazał, że dnia 14 maja 2015 r. w sprawie V GNc 754/15 wydał nakaz zapłaty, którym zasądził na rzecz wierzyciela (powoda) od dłużniczki (pozwanej) kwotę 10.401,43 zł z odsetkami i kosztami procesu. Powód zaś na podstawie tego orzeczenia zaopatrzonego w klauzulę wykonalności złożył wniosek do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gorzowie Wielkopolskim P. Z. o wszczęcie postępowania zabezpieczającego. Z kolei komornik ten postanowieniem z dnia 15 września 2015 r. przyznał wierzycielowi koszty zastępstwa prawnego w kwocie 600 zł. Sąd I instancji powołując się na art. 745 § 1 k.p.c. stwierdził, że zostały spełnione wskazane w nim przesłanki, a zatem należało wniosek wierzyciela o zwrot kosztów postępowania zabezpieczającego uwzględnić.

Z postanowieniem Sądu Rejonowego nie zgodziła się dłużniczka, która złożyła na nie zażalenie zaskarżając je w całości i wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie wniosku o zasądzenie kosztów postępowania zabezpieczającego. Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła naruszenie art. 745 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej i jednostronnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego zamierzającej do przyjęcia, iż pozwana (dłużniczka) ma dokonać na rzecz powoda (wierzyciela) zwrotu kosztów postępowania zabezpieczającego, podczas gdy właściwa analiza sprawy nakazowej i komorniczej prowadzi do wniosku odmiennego, a mianowicie, że w dacie wszczęcia postepowania zabezpieczającego przez komornika sądowego P. Z. powód dysponował już tytułem wykonawczym, a co więcej – wcześniej wszczął na jego podstawie postepowanie egzekucyjne, które prowadzi komornik sądowy w S. R. N., co sprawia, że powód nie miał legitymacji do wszczęcia postepowania zabezpieczającego.

Uzasadniając swoje stanowisko skarżąca przedstawiła dowody w postaci pisma komornika sądowego P. Z. z dnia 20 sierpnia 2015 r. w sprawie Km 1641/15 oraz zawiadomienie o zajęciu komornika sądowego R. N. z dnia 3 sierpnia 2015 r. w sprawie Km 1961/15. Z dowodów tych wynika, że w dniu wszczęcia postępowania zabezpieczającego przez komornika sądowego P. Z. dnia 20 sierpnia 2015 r. w sprawie Km 1641/15 w toku było już postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika sądowego R. N. w sprawie Km 1961/15, które zostało wszczęte dnia 3 sierpnia 2015 r. na podstawie zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nakazu zapłaty w sprawie V GNc 754/15 (klauzulę nadano 8 lipca 2015 r.). Skarżąca wywodziła z tego, że skoro wcześniej zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne, to wierzyciel nie miał już legitymacji do zawnioskowania o wszczęcie postępowania zabezpieczającego, co uzasadnia oddalenie jego wniosku o zasądzenie kosztów zastępstwa w tym postępowaniu.

Skarżąca w zażaleniu wniosła również o zasądzenie na jej rzecz od wierzyciela kosztów postępowania zażaleniowego. Wierzyciel nie złożył odpowiedzi na zażalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z brzmieniem art. 745 § 1 k.p.c. o kosztach postępowania zabezpieczającego sąd rozstrzyga w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie, a o kosztach postępowania zabezpieczającego później powstałych rozstrzyga na wniosek strony sąd, który udzielił zabezpieczenia. Koszty postępowania zabezpieczającego powstałe wskutek zabezpieczenia na podstawie nakazu zapłaty stanowią przykład kosztów „później powstałych”, o których mowa w tym przepisie. Przepis ten, co istotne, nie stanowi przepisu szczególnego w stosunku do przepisów o kosztach postępowania – art. art. 98 – 109 k.p.c. w takim sensie, że w odmienny sposób reguluje zasady ponoszenia tych kosztów, a jedynie przesądza o tym, że zwrot kosztów należy się wierzycielowi (powodowi, które uprzednio wygrał sprawę przed sądem), tak jak i koszty postępowania rozpoznawczego. Nadto zastosowanie znajduje art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na mocy art. 98 § 3 oraz art. 99 k.p.c. kosztami niezbędnymi do celowego dochodzenia praw są koszty wynagrodzenia adwokata albo radcy prawnego w wysokości określonej odrębnymi przepisami (odpowiednimi rozporządzeniami Ministra Sprawiedliwości).

Wierzycielowi (przeciwnikowi strony przegrywającej) należą się zatem tylko i wyłącznie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw, o czym wyraźnie i wprost stanowi przytoczony przepis. Wierzycielowi nie przysługuje zatem roszczenie o zwrot kosztów, które poniósł, lecz które nie były czy to niezbędne, czy też celowe do dochodzenia jego praw. Nie jest zatem dopuszczalne niejako mechaniczne zasądzenie kosztów zastępstwa przez zawodowego pełnomocnika bez ustalenia, czy poniesienie tych kosztów spełniało przesłankę niezbędności i celowości.

Dokonana przez Sąd Okręgowy analiza dokumentów przedstawionych przez skarżącą prowadzi w kontekście powyższych rozważań do wniosku, że poniesienie przez wierzyciela kosztów zastępstwa w postępowaniu zabezpieczającym prowadzonym przez komornika sądowego P. Z. w sprawie Km 1641/15 nie było ani niezbędne, ani celowe do dochodzenia przez wierzyciela swoich praw.

Z dokumentów przedłożonych przez skarżącą wprost bowiem wynika, że komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Szamotułach R. N. już dnia 3 sierpnia 2015 r. dokonał zajęcia wierzytelności dłużniczki, podczas gdy komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Gorzowie Wielkopolskim P. Z. dopiero dnia 20 sierpnia 2015 r. przesłał dłużniczce zawiadomienie o wszczęciu egzekucji. Biorąc zaś pod uwagę, że doręczenia zawiadomienia dokonuje organ egzekucyjny równocześnie z przystąpieniem do wykonania, uznać należy, że postępowanie zabezpieczające zostało wszczęte przez komornika sądowego P. Z. już po tym, jak postępowanie egzekucyjne wszczął komornik sądowy R. N.. Z uzasadnienia postanowienia komornika sądowego z dnia 19.09.2015 r. o umorzeniu postępowania o wykonanie zabezpieczenia wynika, że wniosek wierzyciela o wszczęcie postępowania egzekucyjnego został złożony jeszcze przed uiszczeniem opłaty, która stanowiła podstawę wszczęcia postępowania o wykonanie zabezpieczenia. Z akt sprawy V GNc 754/15 wynika zaś, że tytuł wykonawczy, który stanowi podstawę wszczęcia postępowania egzekucyjnego doręczono pełnomocnikowi wierzyciela w dniu 17 lipca 2015 r.

W tych okolicznościach prowadzenie postępowania zabezpieczającego uznać należy za zmierzające do wygenerowania zbędnych kosztów, których zwrot nie należy się wierzycielowi od dłużnika, albowiem nie są to koszty ani niezbędne ani celowe do dochodzenia (realizacji) jego praw.

Wniosek wierzyciela o zasądzenie na jego rzecz od dłużniczki kosztów postępowania zabezpieczającego prowadzonego przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gorzowie Wielkopolskim P. Z. w sprawie Km 1641/15 uznać należało za niezasadny, w związku z czym podlegał on oddaleniu, o czym orzeczono w pkt. I na podstawie art. 13 § 2 w zw. art. 397 § 2 zdanie pierwsze w zw. z art. 386 § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono w pkt II na podstawie art. 13 § 2 w zw. z art. 108 § 1 i w zw. z art. 98 § 1 k.p.c., albowiem wobec zasadności zażalenia dłużniczki należało uznać, że wygrała ona postępowanie zażaleniowe w całości. Na poniesione przez nią koszty niezbędne do celowej obrony złożyła się kwota 30 zł z tytułu opłaty sądowej od zażalenia stosownie do art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 623) oraz wynagrodzenie za zastępstwo przez zawodowego pełnomocnika będącego adwokatem w kwocie 90 zł stosownie do § 13 ust. 2 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 461 ze zm.).

Agnieszka Górska Piotr Sałamaj Natalia Pawłowska - Grzelczak