Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Protokolant: protokolant sądowy Piotr Maczuga

po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2016 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. M.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Wadowicach

z dnia 23 lipca 2015 r., sygnatura akt I C 936/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 600 zł (sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Weronika Oklejak SSO Magdalena Meroń - Pomarańska SSO Anna Nowak

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 21 marca 2016 roku.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 23 lipca 2015r. Sąd Rejonowy w Wadowicach w sprawie z powództwa A. M. przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 17 420,00 zł z ustawowymi odsetkami, w pozostałej części powództwo oddalił oraz zasadził koszty procesu na rzecz powódki w kwocie 3 966,37 zł .

Swoje rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach: W dniu 21.12.2015r. B. kierujący samochodem V. P. P. naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, z na łuku drogi zjechała na przeciwległy pas ruchu i uderzył w poruszającą się prawidłowo samochodem S. (...) powódkę A. M.. W wyniku tego zdarzenia wypadku powódka doznała obrażeń ciała w postaci stłuczeń wielomiejscowych, bóli i szoku W okresie od 21 do 24 grudnia 2012r była hospitalizowana podczas, którego u powódki zdiagnozowano stłuczenie wielomiejscowe, zwłaszcza klatki piersiowej, kręgosłupa piersiowego i szyjnego, kolana lewego i bóle karku. Po wypisaniu ze szpitala powódka korzystała przez okres dwóch tygodni z kołnierza ortopedycznego, a w związku z towarzyszącymi dolegliwościami nie mogła wykonywać czynności życia codziennego i sprawować opieki nad dwójka małych dzieci. W związku z utrzymującymi się dolegliwościami powódka zasięgnęła porady lekarza specjalisty chirurgii urazowej i ortopedii, a następnie kontynuowała leczenie w formie rehabilitacji ponosząc dalsze koszty w łącznej wysokości 1 280,00 zł. Powódka poza dolegliwościami fizycznymi odczuwała również dolegliwości psychiczne w postaci bezsenności i stanów lękowych, które utrudniały powódce normalna egzystencję i sprawowanie opieki nad dziećmi. Z uwagi na nie powódka poniosła dalsze koszty w postaci wizyt terapeutycznych u psychologa w kwocie 560,00 zł. Powódka zgłosiła szkodę pozwanemu ubezpieczycielowi, z którym właściciel pojazdu kierowanego przez sprawcę wypadku posiadał umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Powódka żądała kwoty 25 000,00 zł tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia. Decyzją z dnia 1 lipca 2013r. pozwany (...) Spółka Akcyjna przyznał powódce oświadczenie odszkodowawcze w łącznej kwocie 1 200, zł, które zostało wypłacone.

W opinii biegłego sądowego chirurga ortopedy traumatologa powódka, wskutek wypadku, w okresie leczenia urazów miała ograniczona sprawność fizyczną, a zastosowanie leczenie przyniosło poprawę stanu zdrowia. Uszczerbek na zdrowiu powódki został określony w wysokości 5% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ustalony zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Pracy i polityki Społecznej z dnia 18.12.2002r.( Dz.U. nr 234 , poz.1974) w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu , trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania. Z opinii biegłego sadowego w zakresie psychologii wyniku zaistniałego zdarzenia u powódki wystąpiły zmiany w funkcjonowaniu osobowości w formie zespołu nerwicowo lękowo-depresyjnego o lekkim nasileniu objawów oraz silnego lęku przed poruszaniem się samochodem, a stan psychiczny powódki nadal wymaga interwencji psychoterapeutycznych. Przed zdarzeniem powódka była osobą zdrową fizycznie i psychicznie, aktualnie po zakończeniu leczenia rehabilitacyjnego powróciła do swoich obowiązków lecz doznane obrażenia utrudniają jej uprawianie sportu i są odczuwalne przy zmianach warunków atmosferycznych, a podczas jazdy samochodem u powódki objawia się uraz psychiczny.

W oparciu o dokonane ustalenia faktyczne sąd orzekający w I instancji uznał powództwo za zasadne, stwierdzać, ze powódka poniosła szkodę na osobie z winy pojazdu ubezpieczonego u pozwanego, zatem ponosi on odpowiedzialność odszkodowawczą względem powódki, jakkolwiek poza sporem pozostawało samo powstanie roszczenia. Sporna pozostawała jedynie kwota przyznanego zadośćuczynienia. Sąd orzekający wskazał, że zadośćuczynienie ma charakter jednorazowy, a zarazem całościowy i powinno obejmować wszystkie negatywne doznania po stronie poszkodowanego, także te które mogą ujawnić się w przyszłości. Pomimo zastosowanego leczenia powódka nadal cierpi na bóle kręgosłupa, a uszczerbek na zdrowiu powódki został określony w wysokości 5%, któremu towarzyszy uraz psychiczny wpływający na życie prywatne i społeczne powódki. Sąd Rejonowy podkreślił, że przewidziane w art. 445 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę ma na względzie naprawienie szkody niemajątkowej wyrażającej się krzywdą w postaci cierpień fizycznych i psychicznych. Przyznanie poszkodowanemu zadośćuczynienia nie należy opierać na zasadzie ekwiwalentności charakterystycznej dla odszkodowania za poniesioną szkodę majątkową. Odpowiednia wysokość zadośćuczynienia pieniężnego wskazanego w art. 445 § 1 k.c. służy bowiem złagodzeniu doznanej krzywdy. W ten właśnie sposób ujawnia się kompensacyjny charakter zadośćuczynienia . O rozmiarze należnego zadośćuczynienia powinien decydować rozmiar doznanej krzywdy tj. stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw. Sąd Rejonowy wziął pod uwagę stopień uszczerbku na zdrowiu powódki, długotrwałość stanu chorobowego oraz odczuwalność urazu psychicznego ze względu na wiek i jej rolę społeczną uznając, ze kwota 16 000, zł jest zadośćuczynieniem odpowiednim w stosunku do ustalonego rozmiaru krzywdy uzasadnionym dla jej złagodzenia i nie prowadzi do wzbogacenia powódki. Sąd I instancji za zasadne uznał również roszczenia odszkodowawcze z tytułu kosztów leczenia i dojazdów, jednak w wysokości popartej przedstawionymi dowodami przyjmując za udowodnioną kwotę wydatków w wysokości 2 420,00zł tj. po potrąceniu kwoty 200,00 zł wypłaconej powódce przez pozwanego tytułem zwrotu kosztów leczenia. Tym samym Sąd Rejonowy oddalił dalej idące żądanie odszkodowania jako nieuzasadnione faktycznie i prawnie. Kosztami procesu z tytułu: opłaty od pozwu i opłaty od rozszerzonego żądania, wydatki na opinie biegłych, opłaty skarbowej od pełnomocnictwa procesowego, a także wynagrodzenia pełnomocnika - adwokata świadczącego pomoc powódce, sąd wyrokujący, na zasadzie art. 98 par. 1 i 3 k.p.c. obciążył stronę przegrywającą w przeważającej części tj. pozwanego.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana zaskarżając wyrok w części zasądzającej na rzecz powódki kwotę 10 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami tytułem zadośćuczynienia tj. ponad kwotę 5 000 zł oraz w całości w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach. W apelacji zarzucono naruszenia prawa materialnego w postaci art. 361§ 1 k.c poprze ustalenia że kwota zasądzonego zadośćuczynienia pozostaje w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wywołującym szkodę oraz art. 445§1 k.c. skutkującym przyznaniem nadmiernej kwoty zadośćuczynienia podczas gdy uszczerbek na zdrowiu powódki takiej wysokości zadośćuczynienia nie uzasadniają, Zarzucono również naruszenie przepisów postepowania mających wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a to art. 232 k.p.c poprzez przyjęcie, ze powódka wykazała, że okoliczności sprawy uzasadniają przyznanie zadośćuczynienia w żądanej kwocie oraz art. 233 par1 k.p.c poprzez ustalenie rozmiaru krzywdy w oderwaniu o zebranego materiału dowodowego. Strona pozwana wniosła o zmianę wyroku i oddalenie żądania powódki w zakresie kwoty 10 000,00 zł wrzał z ustawowymi odsetkami , orzeczenie o kosztach przed sądem II instancji oraz zasadzeniem od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania za I i II instancję, w tym kosztów zastępstwa wg norm przepisanych. Powódka w odpowiedzi na apelacje wniosła o oddalenie apelacji jako oczywiści bezzasadnej oraz zasadzenia na rzecz powódki kosztów postepowania odwoławczego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja strony pozwanej nie zasługuje na uwzględnienie i jako bezzasadna podlega oddaleniu. Sąd I instancji prawidłowo zbadał i ocenił materiał dowodowy, a także poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Odwoławczy przyjmuje za własne.

Niezasadny jest zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. albowiem jest on w rzeczywiście zarzutem błędnych ustaleń faktycznych Sądu dokonanych na podstawie opinii biegłego M. Ś.. Skarżący nie zarzuca bowiem, że opinia jest nielogiczna, sprzeczna z zasadami wiedzy, a jedynie, że Sąd poczynił na jej podstawie bezpodstawne ustalenie odnośnie istnienia trwałych następstw wypadku. Wskazać należy, że Sąd na karcie 4 swojego uzasadnienia wskazuje, że nie ustala, że nastąpił trwały skutek pourazowy ale, że był on długotrwały („…bez trwałych następstw pourazowych…”, „…5% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu…”). Stąd także taki zarzut skarżącego nie jest zasadny.

Niezasadny jest zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. „polegający na przyjęciu, że powódka wykazała okoliczności (…) uzasadniające przyznanie zadośćuczynią w kwocie 16000 zł. Apelacja nie kwestionuje jednakże żadnej ustalonej okoliczności ale stawia tezę, że ustalone okoliczności nie uzasadniają zasądzenia zadośćuczynienia w kwocie 16000 zł. Taki zarzut to już zarzut naruszenia prawa materialnego poprzez błędną ocenę, że w ustalonych okolicznościach faktycznych zasądzona kwota jest zbyt wysoka.

Przechodząc zatem do oceny zarzutów prawa materialnego to należy wskazać, że w doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że określając wysokość zadośćuczynienia Sąd powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych. Sąd wyrokujący uwzględnił w pełni wnioski zawarte w opinii biegłej psycholog w zakresie wpływu przeżyć spowodowanych wypadkiem komunikacyjnych, jego przebiegiem i okolicznościami na sferę zdrowia psychicznego i wziął je pod uwagę w ocenie tych okoliczności które wpłynęły na wysokość zasądzonej kwoty zadośćuczynienia. Należy dodać ze skutki psychiczne zdarzenia komunikacyjnego, w którym uczestniczyła powódka mogą być odczuwalne dłużej niż skutki fizyczne i z tego względu nie należy ich pomijać, czy też bagatelizować. Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia nie można również pomijać okoliczności, iż powódka w żaden sposób nie przyczyniła się do zaistnienia zdarzenia, na skutek którego doznała krzywdy w postaci skutków zarówno fizycznych, jak również psychicznych. Na te ostatnie skutki należy bowiem również zwrócić uwagę uwzględniając, jak to dokonał sad I instancji, wnioski zawarte w opinii biegłego psychologa oraz całokształt okoliczności zdarzenia komunikacyjnego, jakie miało miejsce w dniu 21.12.2012r.

Zadośćuczynienie spełnia funkcję kompensacyjną i powinno być pochodną wielkości doznanej krzywdy. Przyznana suma pieniężna powinna być utrzymana w rozsądnych granicach i dostosowana do aktualnych stosunków majątkowych niemniej jednak wysokość zasądzonych kwot powinna być umiarkowana, albowiem krzywda wynagradzana zadośćuczynieniem pieniężnym jest szkodą niemajątkową, co decyduje o jej niewymierności. Zadośćuczynienie stanowi jedynie przybliżony ekwiwalent za doznaną krzywdę, przynajmniej częściowo przywracający równowagę zachwianą na skutek wypadku komunikacyjnym. Funkcja kompensacyjna powinna mieć istotne znaczenie dla ustalenia wysokości zadośćuczynienia również w tym sensie, że jego wysokość powinna przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną, adekwatną do warunków gospodarki rynkowej. Dyrektywy te zostały wzięte pod uwagę przez sąd orzekający w I instancji. Skarżący powołuje się na sformułowaną w orzecznictwie sądowym tezę, iż korygowanie przez sąd drugiej instancji zasądzonego zadośćuczynienia może być aktualne tylko wtedy, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, czyli albo rażąco wygórowane, albo rażąco niskie. W okolicznościach przedmiotowej sprawy argument rażąco wygórowanej wysokości zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, w tym w szczególności skutkującą w sferze psychiki, należy uznać za całkowicie chybiony. Wart dodać, że art. 445 pozostawia swobodę sądowi orzekającemu w ustalaniu wysokości zadośćuczynienia i pozwala - w okolicznościach rozpoznawanej sprawy - uwzględnić indywidualne właściwości i subiektywne odczucia osoby pokrzywdzonej (tak SN w wyroku z 19 maja 1998 r., II CKN 756/97, niepubl.) co miało miejsce w niniejszej sprawie.

Określany procentowo uszczerbek na zdrowiu ma jedynie charakter pomocniczy i nie powinien być wyłączną podstawą ustalania wysokości zadośćuczynienia. Jak wskazuje się w orzecznictwie, uznaniowość w zakresie przyznania, jak i określania wysokości zadośćuczynienia upoważnia sąd wyższej instancji do ingerencji tylko w razie rażącego odstąpienia od ukształtowanej praktyki sądowej, której względna jednolitość odpowiada poczuciu sprawiedliwości i równości wobec prawa, albo wykazanego przez stronę skarżącą pominięcia istotnych kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia.

Mając na uwadze powyższe Sąd Odwoławczy – w pełni podzielając ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji oraz dokonaną przez ten Sąd ich ocenę prawną – na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

O kosztach procesu w drugiej instancji rozstrzygnięto stosownie do przepisu art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 6 i § 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.