Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 17 marca 2015 r.

Sąd Rejonowy dla W. M. w W. II Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Monika Odzimkowska

Protokolant : Wioleta Michalczuk

po rozpoznaniu 5 marca 2015 r. w W. na rozprawie

sprawy z wniosku A. P.

z udziałem J. P. (1)

o podział majątku wspólnego

p o s t a n a w i a :

I.  ustalić, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków A. P. i J. P. (1) wchodzi:

a)  spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w W., pozostającego w zasobach mieszkaniowych Spółdzielni Mieszkaniowej „(...)w W. o wartości 387.000zł (trzysta osiemdziesiąt siedem tysięcy złotych);

b)  nieruchomość gruntowa zabudowana stanowiąca działkę nr ew. (...) z obrębu (...) położoną w miejscowości G. gm. P. o wartości 75.000 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych);

II.  dokonać podziału majątku wspólnego opisanego w punkcie I. w ten sposób, że przyznać go w całości uczestniczce J. P. (1);

III.  zasądzić od uczestniczki J. P. (1) na rzecz wnioskodawcy A. P. kwotę 211.650 (dwieście jedenaście tysięcy sześćset pięćdziesiąt) złotych tytułem spłaty, płatną w terminie czterech miesięcy od daty uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności ;

IV.  zabezpieczyć roszczenie wnioskodawcy A. P. o zapłatę kwoty zasądzonej tytułem spłaty w pkt. III poprzez ustanowienie zakazu zbywania przez uczestniczkę własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu opisanego w pkt. I. a;

V.  stwierdzić, że każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swym udziałem w sprawie.

SSR Monika Odzimkowska

Sygn. akt II Ns 257/11

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 22 marca 2011 r. A. P. wniósł o podział majątku wspólnego jego i J. P. (1) i ustalenie, że udziały wnioskodawcy i uczestniczki są równe, a nadto ustalenie, że w skład majątku wspólnego wchodzi: spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W., przy ul. (...) wraz z wyposażeniem, meblami, sprzętem AGD o łącznej wartości 380.000,00 zł; nieruchomość stanowiąca zabudowaną budynkiem mieszkalnym działkę nr (...) położoną w miejscowości P. o wartości około 70.000,00 zł; samochód osobowy marki F. (...) o wartości 5.000,00 zł. Wnioskodawca wniósł o przyznanie uczestniczce ww. składników majątku i zasądzenie na jego rzecz spłaty w kwocie 227.500,00 zł.

W uzasadnieniu wniosku wskazano, że małżeństwo wnioskodawcy i uczestniczki zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w W. z dnia 23 września 2010 r., zaś umowy majątkowe nie były zawierane. Wnioskodawca podniósł, że w okresie istnienia wspólności ustawowej wnioskodawca i uczestniczka nabyli składniki majątkowe wskazane we wniosku. Dodał nadto, że mieszkanie na dzień złożenia wniosku zajmuje uczestniczka wspólnie z synem uczestników, co uzasadnia przyznanie jej tak lokalu, jak i jego wyposażenia (wniosek k. 1 – 3).

W odpowiedzi na wniosek uczestniczka zakwestionowała podaną przez wnioskodawcę wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego wraz z wyposażeniem, wskazując, iż w jej ocenie jest warte 340.000,00 zł oraz, że samochód jest wart nie więcej niż 2.000,00 zł. Wskazała, że w skład majątku wspólnego wchodzą również aktywa zgromadzone przez wnioskodawcę w czasie trwania wspólności majątkowej na rachunkach bankowych lub w postaci produktów finansowych w Banku (...) oraz Banku (...). Podała również, że wnioskodawca lokował środki pieniężne wchodzące w skład majątku wspólnego na rachunku deweloperskim, jak również istnieje możliwość, że zaciągał zobowiązania kredytowe. Stwierdziła, że jest w stanie dokonać spłaty wnioskodawcy w kwocie 100.000,00 zł (odpowiedź na wniosek k. 22 – 23).

Na rozprawie w dniu 26 września 2011 r. wnioskodawca zanegował twierdzenia uczestniczki dotyczące rachunków bankowych, rachunku deweloperskiego, zaciągania zobowiązań. Podał, że oczekuje spłaty w wysokości 200.000,00 zł (protokół rozprawy k. 45 – 46).

Na rozprawie w dniu 4 października 2012 r. zarówno wnioskodawca, jak i uczestniczka zgodnie wskazali, iż wartość lokalu wynosi 387.000,00 zł, działki 75.000,00 zł, a samochodu 3.050,00 zł. Wnioskodawca wniósł o orzeczenie, że uczestniczka jest zobowiązana do zwrotu na jego rzecz kwoty 35.000,00 tytułem wyrównania zawinionego uszczuplenia majątku wspólnego. Wskazał, iż uczestniczka nabyła a następnie zbyła akcje na cele nieznane wnioskodawcy, co uzasadnia wniosek o ich rozliczenie w oparciu o treść art. 415 kc. Uczestniczka stwierdziła, że akcje zostały zbyte za kwotę 16.688,90 zł w dniu 29.09.2003 roku, zaś kwota została przeznaczona na potrzeby rodziny (protokół rozprawy k. 206 – 207).

Pismem z dnia 15 listopada 2012 r. wnioskodawca sprecyzował treść wniosku wskazując ruchomości wchodzące w skład majątku wspólnego oraz ich wartość na datę ustania wspólności ustawowej (pismo k. 213 – 214).

Na rozprawie w dniu 22 listopada 2012 r. uczestniczka zanegowała skład ruchomości wskazanych przez wnioskodawcę oraz ich wartość (protokół rozprawy k. 218 – 219).

Pismem z dnia 7 grudnia 2012 r. wnioskodawca przyłączył się do stanowiska uczestniczki co do składników ruchomych majątku, wskazując jednak, iż ich wartość łącznie wynosi 1.200,00 zł (pismo k. 241).

Pismem z dnia 10 grudnia 2012 r. uczestniczka wskazała składniki ruchome majątku wspólnego oraz przyznała, że ich łączna wartość wynosi 1.200 zł (pismo k. 244).

Na rozprawie w dniu 31 stycznia 2013 r. wnioskodawca zmodyfikował stanowisko co do dochodu uczestniczki z akcji, który nie zasilił majątku wspólnego. Wniósł o orzeczenie, że uczestniczka jest zobowiązana do zapłaty na jego rzecz z tego tytułu kwoty 8.344,45zł, czyli połowy tego co uzyskała ze sprzedaży akcji. Wniósł o zasądzenie na jego rzecz spłaty w łącznej kwocie 241.469,45zł. Uczestnicy ponadto zgodnie wskazali, iż podzielili się wszelkimi ruchomościami, wchodzącymi w skład majątku wspólnego, zgłoszonymi w toku postępowania i nie zgłaszają żadnych roszczeń z tego tytułu. Wnioskodawca cofnął wniosek w tym zakresie, czemu uczestniczka nie sprzeciwiła się (protokół rozprawy k. 255 – 257).

Pismem złożonym na rozprawie w dniu 13 czerwca 2013 r. uczestniczka wskazała, że wkład mieszkaniowy związany z lokalem wchodzącym w skład majątku wspólnego niezbędny do uzyskania spółdzielczego lokatorskiego prawa do niego został w całości pokryty ze środków pochodzących z likwidacji książeczki mieszkaniowej uczestniczki, na którą wpłaty zostały przez nią w całości dokonane przed zawarciem związku małżeńskiego. W związku z powyższym wniosła o rozliczenie uiszczenia wkładu mieszkaniowego jako nakładu z majątku odrębnego na majątek wspólny. Jednocześnie uczestniczka wskazała, że z uwagi na przekształcenie w 1990 r. spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w spółdzielcze własnościowe koniecznym było uzupełnienie wkładu budowlanego, który został uzupełniony ze środków pochodzących z majątku wspólnego, co powoduje konieczność odpowiedniego rozliczenia wkładu budowlanego stojąc na stanowisku, że powinno do niego dojść przez ustalenie jaki aktualnie wkład budowlany należałoby uiścić przy przekształceniu statusu lokalu. Zdaniem uczestniczki dokonany przez nią nakład z majątku odrębnego na powstanie spółdzielczego prawa do lokalu odpowiada wartości lokalu (ustalonej w opinii biegłego) i w takiej wartości winien być uczestniczce zwrócony (pismo k. 287 – 289).

Na rozprawie w dniu 10 września 2013 r. wnioskodawca z uwagi na konflikt pomiędzy uczestnikami wniósł o zabezpieczenie spłaty poprzez zakaz zbywania własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu będącego przedmiotem wniosku oraz orzeczenie, że wydanie tego lokalu nastąpi po spłacie. Zakwestionował iż całość wkładu mieszkaniowego została zgromadzona na książeczce uczestniczki przed zawarciem związku małżeńskiego. Wskazał, że w przypadku ustalenia jaka część wkładu została zgromadzona przed zawarciem małżeństwa na podstawie danych zawartych w aktach lokalowych dotyczących wysokości wkładu mieszkaniowego i budowlanego można ustalić wysokość nakładu. Uczestnicy potwierdzili ponadto, iż doszło do podziału ruchomości i nie zgłaszają wniosku o ich podział ani żadnych roszczeń z tego tytułu (protokół rozprawy k. 303 – 305).

Pismem z dnia 28 lutego 2014 r. uczestniczka wskazała, że wartość kwoty, o jaką został uzupełniony wkład budowlany w dniu 1 lutego 1990 r., na dzień ustania wspólności majątkowej wynosi 5.728,52 zł i powinna podlegać podziałowi w częściach równych między uczestników. Podkreśliła ponownie, że w wkład mieszkaniowy został w całości pokryty ze środków zgromadzonych na jej książeczce mieszkaniowej przez zawarciem małżeństwa, a zatem jej nakład stanowi aktualnie wartość spółdzielczego własnościowego prawa do przedmiotowego lokalu, a rozliczeniu podlegać powinna wyłącznie zwaloryzowana kwota o jaką został uzupełniony wkład budowlany w związku z przekształceniem prawa do lokalu z lokatorskiego na własnościowe (pismo k. 327 – 332).

Na rozprawie w dniu 27 marca 2014 r. wnioskodawca zakwestionował twierdzenie uczestniczki, iż cały wkład mieszkaniowy został zgromadzony przed zawarciem związku małżeńskiego przez uczestniczkę, wskazując, że środki były gromadzone również po zawarciu związku małżeńskiego. Pełnomocnik uczestniczki podkreślił odnosząc się do wniosku o zakaz zbywania lokalu, że uczestniczka nie ma takie zamiaru popierając dotychczasowe stanowisko, w tym odnośnie nakładu uczestniczki na majątek wspólny. (protokół rozprawy k. 336 – 337).

Na rozprawie w dniu 4 grudnia 2014 r. uczestniczka cofnęła wniosek o dokonanie podziału wierzytelności znajdujących się na wszelkich rachunkach bankowych uczestników postępowania wskazanych w toku postępowania, na co wnioskodawca wyraził zgodę (protokół rozprawy k. 366 – 370).

Na rozprawie w dniu 11 grudnia 2014 r. wnioskodawca oświadczył, że zabrał z lokalu wszystkie swoje rzeczy osobiste pozostawiając go bez zniszczeń, został spisany protokół. Wnioskodawca przekazał klucze uczestniczce, co ta potwierdziła (protokół rozprawy k. 372 – 373).

Postanowieniem z dnia 11 grudnia 2014 r. Sąd umorzył postępowanie w części dotyczącej ruchomości i wierzytelności znajdujących się na rachunkach bankowych (postanowienie k. 371).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu (...)r. w Urzędzie Stanu Cywilnego m.st. W. A. P. i J. P. (1) z domu M. zawarli związek małżeński (odpis skrócony aktu małżeństwa nr (...) (...) akt sprawy (...)Sądu (...)).

Uczestnicy w trakcie trwania małżeństwa nie zawierali majątkowych umów małżeńskich (okoliczność bezsporna).

Wyrokiem Sądu Okręgowego w W. (...) z dnia (...) r. w sprawie o sygn. akt (...) małżeństwo A. P. i J. P. (1) zostało rozwiązane przez rozwód. Sąd Okręgowy ustalił jednocześnie sposób korzystania z lokalu stron położonego w W. przy ul. (...) w ten sposób, iż A. P. ma prawo do korzystania z najmniejszego pokoju, J. P. (1) z pozostałych pokoi, zaś ze wszystkich pozostałych pomieszczeń strony mają prawo korzystać wspólnie. Wyrok uprawomocnił się z dniem 12 stycznia 2011 r. (wyrok (...) akt sprawy (...)).

Uczestnicy w trakcie trwania małżeństwa nabyli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W. o powierzchni 52,90 m ² (okoliczność bezsporna, zaświadczenie ze spółdzielni mieszkaniowej k. 10).

Przydział na ww. lokal został wydany w dniu 17 stycznia 1980 r. na zasadach lokatorskiego prawa do lokalu na wniosek uczestniczki. W lokalu zamieszkiwali uczestniczka, wnioskodawca oraz syn uczestników (pismo spółdzielni mieszkaniowej k. 223, dokumenty znajdujące się w aktach spółdzielni mieszkaniowej).

Przed otrzymaniem przydziału J. P. (1) była zobowiązana wnieść na konto spółdzielni: wkład mieszkaniowy w wysokości 3,33 zł; udział i wpisowe w wysokości 0,15 zł, opłatę na fundusz społeczno-wychowawczy w wysokości 0,11 zł (pismo spółdzielni k. 223, 224).

Na koncie spółdzielni została zaksięgowana w dniu 8 listopada 1979 r. kwota w wysokości 3,33 zł z adnotacją dotyczy J. P. (1) przelana z książeczki mieszkaniowej uczestniczki i kwota 0,09 zł z adnotacją dotyczy A. P.. Nadpłata w wysokości 0,64 zł została w dniu 7 marca 1980 r. i przeksięgowana na konto opłat czynszowych (zestawienie k. 225).

Uczestniczka posiadała książeczkę mieszkaniową o numerze (...) (...) wystawioną w dniu 24 listopada 1965 r. Na dzień 6 maja 1971 r. stan oszczędności wynosił 6.600 zł, razem z premiami i odsetkami 10.328,40 zł. Środki na książeczce uczestniczka zgromadziła przed zawarciem związku małżeńskiego. Książeczka mieszkaniowa została założona przez ojca uczestniczki – K. M., wpłaty były pobierane z wynagrodzenia ojca, a następnie dodatkowo dokonywane przez uczestniczkę. Środki zgromadzone na książeczce mieszkaniowej stanowiły cały wymagany wkład do uzyskania przydziału. Wnioskodawca nie dokonywał wpłat na książeczkę mieszkaniową uczestniczki, jak również uczestniczka już po zawarciu związku małżeńskiego nie dokonywała dodatkowych wpłat (zaświadczenie z dnia 7 maja 1971 r. k. 226, wyjaśnienia informacyjne uczestniczki potwierdzone w zeznaniach, k. 46 – 47, k. 368 – 369, zeznania świadków :W. M. k. 346 – 347, A. M. k. 347, E. D. k. 347 – 348, wyjaśnienia informacyjne wnioskodawcy k. 45-46, potwierdzone w zeznaniach k. 366 – 368).

Wnioskodawca po zawarciu małżeństwa zrezygnował z przydziału mieszkania służbowego, które mu przysługiwało jako żołnierzowi zawodowemu. Decyzją z dnia 14 marca 1980 r. Szefostwo (...) Zakwaterowania i Budownictwa Garnizonu Stołecznego przyznało dodatkową ulgę w formie bezzwrotnej w wysokości 146,810 zł. Przyznana poprzednio decyzją z dnia 21 sierpnia 1979 r. zwrotna dodatkowa ulga w wysokości 9.000 zł na uzupełnienie wkładu mieszkaniowego została zamieniona na bezzwrotna pomoc. Nadwyżka została przekazana na urządzenie ponadnormatywne oraz bieżące należności w spółdzielni. Kwota została zaliczona na poczet opłat czynszowych (decyzja k. 65, wyjaśnienia informacyjne uczestniczki potwierdzone w zeznaniach k. 46 – 47, k. 368 – 369).

W dniu 22 listopada 1989 r. małżonkowie złożyli wniosek o przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do przedmiotowego lokalu na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu (dokumenty znajdujące się w aktach lokalowych ).

Decyzją z dnia 27 listopada 1989 r. zarząd spółdzielni wstępnie wyraził zgodę na przekształcenie (pismo k. 57).

Przy przekształceniu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na prawo własnościowe wkład mieszkaniowy został zwaloryzowany do 10% aktualnej wartości lokalu. Wymagany wkład budowlany związany z przekształceniem wynosił 167,48 zł i został zaksięgowany w dniu 1 lutego 1980 r. (rozliczenie ze spółdzielni k. 58, zaświadczenie ze spółdzielni k. 223).

Decyzją Zarządu z dnia 15 października 1990 r. spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu zostało przekształcone w prawo własnościowe (zawiadomienie ze spółdzielni k. 61).

W trakcie trwania małżeństwa w dniu 20 czerwca 1980 r. uczestnicy nabyli działkę ewidencyjną nr (...) z obrębu (...) – G. Pierwsze położoną w miejscowości G. Pierwsze gm. P. o powierzchni 542 m ² wartości . Nieruchomość została nabyta za fundusze dorobkowe na zasadach wspólności ustawowej (wypis z rejestru gruntów k. 11, wypis z kartoteki lokali k. 12, opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości k. 131 – 148, kserokopia aktu notarialnego – umowy sprzedaży nieruchomości k. 149 – 152, decyzja o pozwoleniu na użytkowanie domku letniskowego k. 153).

Uczestniczka nabyła w dniu 25 sierpnia 2000 r. 202 akcje spółki (...) S. A. (następca prawny (...)Akcje zostały zbyte za kwotę 16.688,90 zł w dniu 29.09.2003 roku. Kwota ta została wydana na bieżące potrzeby rodziny – wymianę okien w lokalu mieszkalnym uczestników, naukę języków obcych i inne niezbędne potrzeby syna związane z nauką. O przeznaczeniu środków pochodzących ze sprzedaży akcji na w/w cele uczestnik został poinformowany przez uczestniczkę i nie zgłaszał co do sposobu ich wydatkowania sprzeciwu. Na datę orzeczenia rozwodu uzyskana kwota została w całości spożytkowana (pismo k. 90, protokół rozprawy k. 206 – 207, PIT za wrzesień 2003 r., zeznania świadka J. P. (2) k. 304 – 305, zeznania wnioskodawcy k. 366 – 368, zeznania uczestniczki k. 368 – 369, ).

W skład majątku wspólnego byłych małżonków A. P. oraz J. P. (1) podlegającemu podziałowi wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w W., pozostające w zasobach mieszkaniowych Spółdzielni Mieszkaniowej Na (...) w W. o wartości 387.000,00 zł oraz nieruchomość gruntowa zabudowana stanowiąca działkę nr ew.(...) z obrębu (...) położoną w miejscowości G. gm. P. o wartości 75.000,00 zł (bezsporne, opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości k. 112 – 148).

Wnioskodawca obecnie utrzymuje się z emerytury w wysokości ok. 3.000,00 zł netto. Jest inwalidą III grupy. Zamieszkuje u rodziny pod K. od 2010 r. Nie posiada zobowiązań finansowych ani oszczędności (wyjaśnienia informacyjne wnioskodawcy k. 45-46, potwierdzone w zeznaniach k. 366 – 368).

Uczestniczka aktualnie pobiera emeryturę w wysokości 1.760,00 zł netto, a nadto prowadzi działalność gospodarczą – korepetycje, z której uzyskuje miesięczny dochód ok. 1.500,00 zł netto w okresie od września do czerwca. Uczestniczka posiada oszczędności w kwocie ok. 14.000,00 zł, nie posiada akcji ani innych papierów wartościowych. Nie posiada nieruchomości, posiada samochód o wartości 17.000,00 zł. Uczestniczka w przypadku zasądzenia spłaty na rzecz wnioskodawcy zaciągnie kredyt, może też liczyć na pomoc syna w tym zakresie. Obecnie nie posiada zobowiązań kredytowych (wyjaśnienia informacyjne uczestniczki k. 46 – 47 potwierdzone w zeznaniach k. 368 – 369).

W przedmiotowym lokalu na dzień zamknięcia rozprawy zamieszkiwała uczestniczka. Wnioskodawca zabrał z lokalu wszystkie swoje rzeczy osobiste, przekazując klucze do lokalu uczestniczce (bezsporne, protokół rozprawy k. 372 – 373).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie odpisów i kopii powołanych powyżej dokumentów, zeznań uczestników i świadków oraz opinii biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości, a nadto na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach o sygn. (...) Sądu Okręgowego w W. oraz kserokopii dokumentów znajdujących się w aktach spółdzielni mieszkaniowej, które nie były kwestionowane przez uczestników. Dodać należy, iż po sporządzeniu opinii przez biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości stanowiska stron co do wartości składników wchodzących w skład majątku wspólnego stały się ostatecznie bezsporne. Do przedmiotowej opinii uczestnicy nie zgłosili zastrzeżeń (protokół rozprawy k. 206 – 207).

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się w niezbędnym zakresie, w tym spornym, na zeznaniach uczestników postępowania i świadków. Odnosząc się do kwestii nakładu z majątku odrębnego uczestniczki na majątek wspólny w postaci uiszczenia w całości wkładu mieszkaniowego ze środków zgromadzonych na książeczce mieszkaniowej uczestniczki przez zawarciem związku małżeńskiego Sąd oparł się na w/w dokumentach, zeznaniach uczestniczki, świadków, jak i wnioskodawcy, który w istocie przyznał, iż nie dokonywał wpłat na książeczkę mieszkaniową uczestniczki osobiście oraz nie ma wiedzy co do tego, aby wpłaty na nią były dokonywane po zawarciu związku małżeńskiego. Na podstawie powyższych dowodów, w tym zeznań wnioskodawcy, odmiennych od stanowiska w sprawie w tym zakresie, Sąd ustalił, iż wkład mieszkaniowy niezbędny do uzyskania spółdzielczego lokatorskiego prawa do przedmiotowego lokalu został pokryty w całości ze środków zgromadzonych przez uczestniczkę przed zawarciem związku małżeńskiego. Odnosząc się do zeznań wnioskodawcy co do pochodzenia środków na przekształcenie statusu lokalu wskazać należy, iż te nie pochodziły w istocie z ulgi przyznanej wnioskodawcy w związku ze służbą wojskową, gdyż została ona zaliczona na poczet opłat czynszowych, co wynika wprost z decyzji (k. 65), jak i zeznań uczestniczki. Przy czym okoliczność ta wobec braku wniosków o dokonanie rozliczeń z tego tytułu, nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia. Co do kwestii akcji pracowniczych nabytych i sprzedanych przez uczestniczkę w trakcie trwania małżeństwa, Sąd uznał za wiarygodne tak zeznania uczestniczki, jak i świadka J. P. (2), w których wskazywali, że środki pieniężne z tego tytułu zostały spożytkowane na bieżące potrzeby rodziny. Powyższego nie zanegował w istocie sam wnioskodawca składając zeznania, w których potwierdził, że nie kwestionował sposobu wydatkowania tych środków, w tym przeznaczenia ich w części na wymianę okien i edukacje syna. Uczestnik dodał przy tym, iż nie miał wiedzy jakie kwoty na co zostały przeznaczone, co oczywiście nie mogło samo w sobie prowadzić do uznania zeznań uczestniczki i świadka w tej części za niewiarygodne. Sąd oddalił wniosek uczestniczki o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości celem dokonania waloryzacji wkładu budowlanego, który został zapłacony w związku z przekształceniem prawa lokatorskiego na własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu będącego przedmiotem podziału majątku wspólnego, który to wkład na dzień zapłaty i zaksięgowania wynosił 167,48 zł (k. 337) mając na uwadze treść art. 227 kpc. Należy mieć bowiem na uwadze, że wartość lokalu została ustalona według cen aktualnych, co doprowadziło w istocie do waloryzacji środków przeznaczonych na nabycie prawa do niego. Nadto, Sąd uznał ostatecznie także wniosek uczestniczki o udzielenie odpowiedzi o jaką wartość podlegałby uzupełnieniu wkład budowlany w przypadku dokonywania przekształcenia w dniu 10 stycznia 2011 r. (k. 302) za nieprzydatny dla rozstrzygnięcia sprawy, z uwagi na brak podstaw do dokonania rozliczenia zgłoszonego nakładu w sposób zaproponowany przez uczestniczkę. Sposób przedstawiony przez uczestniczkę nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach, orzecznictwie, a ponadto jest sprzeczny z zasadami logiki. Aktualnie uczestnikom przysługuje własnościowe spółdzielcze prawo do przedmiotowego lokalu o określonej wartości i to prawo podlega podziałowi, a nie zwaloryzowana dopłata do wkładu budowlanego, przy jednoczesnym założeniu, że uczestniczce przysługuje nakład równy aktualnej wartości lokalu. Przy takim rozumowaniu uwzględniony w rozliczeniu nakład i zwaloryzowana dopłata do wkładu przekraczałaby wartość prawa do lokalu, co uznać należy za oczywiści chybione stanowisko.

Z uwagi na umorzenie postępowania w zakresie ruchomości i środków na rachunkach bankowych nie stanowiły podstawy do poczynienia ustaleń faktycznych dokumenty znajdujące się w aktach sprawy dotyczące rachunków bankowych (k. 72, 86, 88, 94 – 95, 216, 228, 230, 264 – 269, 270 – 272, dokumenty dotyczące rachunków bankowych znajdujące się w aktach sprawy (...)), jak również w powyższym zakresie zeznania J. P. (2) (k. 304 – 305) oraz zeznania uczestników, a nadto opinia biegłego do spraw ruchomości dotycząca wyceny samochodu osobowego marki F. (k. 98 – 100), kserokopia dowodu rejestracyjnego (k. 13 – 14).

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 567 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi (§ 1); do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku (§ 3).

Zgodnie z przepisem art. 1038 § 1 k.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. przedmiotem podziału dokonywanego przez Sąd w sprawie o podział majątku, jest zazwyczaj cały majątek objęty wspólnością ustawową małżeńską stron postępowania. Skład i wartość majątku wspólnego ustala sąd (art. 684 k.p.c. w związku z art. 567 § 3 k.p.c.). Przedmiot podziału majątku ustalany jest według stanu z chwili ustania wspólności małżeńskiej i cen z chwili dokonania podziału.

Uczestnicy w niniejszej sprawie ostatecznie domagali się podziału ich majątku wspólnego, tj. wyłącznie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w W., pozostającego w zasobach mieszkaniowych Spółdzielni Mieszkaniowej Na (...) w W. oraz nieruchomości gruntowej zabudowanej stanowiącej działkę nr ew.(...) z obrębu (...) położonej w miejscowości G. gm. P., cofając zgodnie wniosek o podział majątku w zakresie ruchomości oraz środków zgromadzonych na rachunkach bankowych z uwagi na dokonanie podziału pozasądowego. Uczestnicy byli zgodni co do sposobu podziału tj. wskazywali, aby własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu oraz nieruchomość położoną w miejscowości P. przyznać na rzecz uczestniczki, ze spłatą na rzecz wnioskodawcy. Wnioskodawca dodatkowo żądał orzeczenia, że uczestniczka jest zobowiązana do zapłaty na rzecz wnioskodawcy kwoty 8.344,45 zł z tytułu rozliczenia kwoty uzyskanej ze sprzedaży akcji, zaś uczestniczka domagała się zwrotu nakładu z majątku odrębnego na majątek wspólny małżonków w postaci uiszczenia wkładu mieszkaniowego. Uczestnicy nie żądali ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, nie istniała zatem potrzeba orzekania w tym przedmiocie (art. 567 § 1 k.p.c.) gdyż ich udziały w majątku wspólnym, zgodnie z zasadą wyrażoną w m art. 43 § 2 ustawy kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej k.r.o.), były równe.

Oczywistym jest, iż spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz nieruchomość położona w miejscowości G. gm. P. wchodzą do majątku wspólnego byłych małżonków, skoro do ich nabycia doszło w trakcie trwania związku małżeńskiego uczestników. Ustalając wartość spółdzielczego własnościowego prawa do przedmiotowego lokalu na kwotę 387.000,00 zł oraz wartość nieruchomości gruntowej zabudowanej położonej w miejscowości G. gm. P. na kwotę 75.000,00 zł Sąd miał na uwadze ostatecznie zgodne stanowiska uczestników w tej kwestii, oparte na niekwestionowanej opinii biegłego. Odnośnie sposobu podziału Sąd uwzględnił zgodne żądanie zainteresowanych w tym zakresie i ww. składniki majątku przyznał uczestniczce. Wobec powyższego orzeczono jak w punkcie I i II sentencji postanowienia.

Dokonując obliczenia spłaty należnej uczestnikowi w wyniku podziału Sąd miał po pierwsze na uwadze, że udziały byłych małżonków w majątku wspólnym zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 43 § 1 k.r.o. są równe.

Wobec zgłoszonego przez uczestniczkę wniosku o dokonanie rozliczenia nakładu z majątku osobisty na majątek wspólny należało ustalić czy został dokonany i podlega podziałowi, a następnie ewentualnie rozliczyć, mając na uwadze treść przepisu art. 45 k.r.o.

Stosownie do treści § 1 tego przepisu każdy z małżonków może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły one wartość majątku w chwili ustania wspólności. Zwrotu wydatków i nakładów dokonuje się przy podziale majątku wspólnego (§2). Założeniem tego przepisu jest doprowadzenie do przyznania małżonkowi, który poczynił nakłady na majątek wspólny ze swojego majątku, dopłatę o wartości równej aktywom, stanowiącym nakłady (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2012 r., I CNP 25/11, LEX nr 1131108).

Zarówno przepisy art. 45 k.r.o. jak i przepisy k.c. nie definiują pojęcia wydatków i nakładów dokonanych z jednego majątku na innym majątek. W doktrynie na ogół przyjmuje się, że nakładami są koszty poniesione na zachowanie, eksploatację lub ulepszenie rzeczy już istniejącej w majątku, natomiast wydatkami są koszty związane z nabyciem danego przedmiotu. Obowiązek zwrotu wydatków i nakładów istnieje niezależnie od tego, czy ich dokonanie nastąpiło w drodze czynności prawnej, czy też działań faktycznych lub innych zdarzeń. Wskazać również należy, iż majątek wspólny – ze swego przeznaczenia – ma służyć dobru rodziny, która małżonkowie założyli przez swój związek. Już z tego względu obowiązek zwrotu nie obejmuje najczęściej spotykanych w rodzinach o przeciętnym poziomie życia wydatków i nakładów, które wiążą się z utrzymaniem rodziny i zaspokajaniem jej normalnych potrzeb, choćby zostały dokonane przez jednego z małżonków bez zgody drugiego.

Z powołanego przepisu wynika po pierwsze, iż rozliczeniu w postępowaniu o podział majątku wspólnego podlegają na wniosek wyłącznie nakłady i wydatki poczynione z majątków osobistych byłych małżonków na ich majątek wspólny, z uwzględnieniem definicji tych pojęć określonych w art. 31-34 k.r.o. Po drugie z treści tego przepisu wynika, że małżonek żądający zwrotu nakładów i wydatków obowiązany jest wykazać nie tylko fakt dokonania nakładów, ale również ich wartość, której rozliczenia się domaga, gdyż obciąża go ciężar dowodu w tym zakresie zgodnie z art. 6 k.c.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż rozliczeniu z majątku osobistego na majątek wspólny, podlega wydatek uczestniczki w postaci wkładu mieszkaniowego na lokal będący przedmiotem podziału. Postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszej sprawie wykazało, iż to ze środków zgromadzonych na książeczce mieszkaniowej uczestniczki postępowania, które w całości zostały zgromadzone przed zawarciem związku małżeńskiego z wnioskodawcą, został opłacony cały wymagany wkład mieszkaniowy w związku z przyznaniem przydziału, potwierdzają to tak zeznania uczestniczki, zeznania świadków, jak i wykazane wysokości wymaganych wpłat, dokonane wpłaty oraz stan środków na książeczce mieszkaniowej uczestniczki wynikające z dokumentów powołanych wyżej. Podkreślić przy tym należy, że wnioskodawca zeznając przyznał, iż osobiście nie dokonywał wpłat na książeczkę mieszkaniową uczestniczki, jak też, że nie były one dokonywane po zawarciu związku małżeńskiego. Zatem uznać należało, że z książeczki mieszkaniowej uczestniczki została przelana cała kwota wkładu mieszkaniowego niezbędna do uzyskania spółdzielczego lokatorskiego prawa do przedmiotowego lokalu i stanowi ona nakład z majątku osobistego uczestniczki na majątek wspólny. W ocenie Sądu w sytuacji, gdy wkład w całości został zgromadzony przed zawarciem związku małżeńskiego przez jednego z małżonków, brak jest podstaw do przyjęcia, że premia gwarancyjna i odsetki wchodzą do majątku wspólnego, bez względu na to w jakim okresie powstały, skoro premia i odsetki nie stanowiły dochodu ze środków zgromadzonych w trakcie trwania małżeństwa, a zatem nie zostały faktycznie uzyskane w trakcie trwania wspólności. W ocenie Sądu w takiej sytuacji przyjęcie, iż decydujące dla rozstrzygnięcia do jakiego majątku wchodzą jest data faktycznej realizacji prawa do premii i wypłaty odsetek jest bezpodstawne skoro zgromadzenie wkładu stanowiącego podstawę do ich ustalenia nastąpiło przed powstaniem wspólności ustawowej, podobnie jak samo prawo do ich realizacji. W ocenie Sądu przyjęcie, iż premia gwarancyjna i odsetki od wkładu na książeczce w całości wchodzą w skład majątku wspólnego jako dochód osobisty jednego z małżonków prowadziłoby do niezasadnego pokrzywdzenia uczestniczki, która pomimo zgromadzenia pełnego wkładu mieszkaniowego na książeczce przed zawarciem małżeństwa nie mogłaby skutecznie żądać rozliczenia nakładu z tego tytułu wobec braku możliwości wykazania ile wynosiła premia i odsetki na datę powstania wspólności ustawowej.

Przechodząc do określenia wartości wydatku wskazać należy, że wkład mieszkaniowy w dacie przekształcenia statusu lokalu z lokatorskiego na spółdzielcze własnościowe wynosił, po zwaloryzowaniu przez spółdzielnię, 10% wartości wkładu budowlanego, a zatem ustalając wartość nakładu należy przyjąć, że stanowi ona 10% aktualnej wartości lokalu (wskazanej zgodnie przez uczestników), a zatem 38.700 zł (387.000 zł x 10%). Wartość wydatku z majątku odrębnego jednego z małżonków na ich majątek wspólny, odpowiada bowiem w chwili podziału tego majątku takiej części wartości spółdzielczego prawa do lokalu, jaką część stanowiła ta wpłata w stosunku do całego wkładu mieszkaniowego, od zgromadzenia którego uzależniony był przydział mieszkania, a zatem po zwaloryzowaniu przez spółdzielnię – 10 %. Nie sposób nie wspomnieć, że podobnie jak przy ustalaniu wartości składników majątku wspólnego podlegającego podziałowi należy uznać, że wartość wydatków i nakładów określa się według cen obowiązujących w chwili orzekania o podziale majątku wspólnego.

Sąd uznał, że żądanie wnioskodawcy zapłaty na jego rzecz kwoty 8.344,45 zł z tytułu rozliczenia zbytych przez uczestniczkę w trakcie trwania małżeństwa akcji nie zasługuje na uwzględnienie. Na wstępie wskazać należy, że podziałem objęte składniki majątku wspólnego należące do niego w dacie ustania wspólności i istniejące w chwili dokonywania podziału. Nie uwzględnia się przedmiotów, które były objęte wspólnością ale zostały zbyte, przy czym istotne znaczenie ma sposób ich zbycia lub zużycia. Przedmiotów zbytych w sposób prawidłowy nie uwzględnia się przy podziale, natomiast przedmioty majątkowe, które zostały zbyte lub zużyte bezpodstawnie albo roztrwonione, są uwzględniane przy podziale w ten sposób, że wartość ich zaliczana jest na poczet udziału tego z małżonków, którego zawinione zachowanie spowodowało uszczuplenie majątku wspólnego. Przyjmuje się także, że do dokonywania rozliczeń z tytułu bezpodstawnego zbycia przez jednego z małżonków przedmiotów należących do majątku wspólnego analogiczne zastosowanie znajduje art. 45 par. 1 krop.

W niniejszej sprawie uczestniczka udowodniła, że kwotę uzyskaną ze sprzedaży akcji wydała do daty rozwodu na potrzeby rodziny, a zatem nie podlega ona rozliczeniu. O powyższym świadczą tak zeznania uczestniczki, świadka J. P. (2), jak i samego wnioskodawcy, który wskazał, iż posiadał wiedzę od uczestniczki, że środki uzyskane ze zbycia akcji pracowniczych zostały przeznaczone tak na wymianę stolarki okiennej, jak i potrzeby syna. Wobec powyższego, Sąd uznał, że na datę rozwodu uzyskana przez uczestniczkę kwota ze sprzedaży akcji została w całości spożytkowana na potrzeby rodziny, a zatem jej zużycie było uzasadnione i nie rodziło konsekwencji w postaci konieczności dokonania rozliczenia z tego tytułu. Brak było podstaw do uwzględnienia wniosku w świetle a rt. 415 kc, czego domagał wnioskodawca, skoro środki ze sprzedaży akcji stanowiące majątek wspólny zostały przeznaczone na ulepszenie jego głównego składnika ( wymianę okien) i edukację syna uczestników. W świetle dokonanych w tym zakresie ustaleń faktycznych twierdzenia, że uczestniczka uszczupliła majątek wspólny kosztem wnioskodawcy, przeznaczając go na cele nieznane wnioskodawcy i niezwiązane z rodziną uznać należało za chybione.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd ustalił wartość majątku wspólnego A. P. i J. P. (1) na kwotę 462.000,00 zł, na którą składa się kwota stanowiąca wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu 387.000,00 zł oraz wartość nieruchomości gruntowej 75.000,00 zł, przy czym – udział każdego z małżonków w majątku wspólnym jest równy. Sąd ustalił, iż uczestniczka winna dokonać na rzecz A. P. spłaty w wysokości 211.650,00 zł. Dokonując obliczenia tej kwoty należało wartość majątku wspólnego byłych małżonków pomniejszyć o wartość podlegającego rozliczeniu nakładu uczestniczki postępowania (462.000,00 zł – 38.700,00 zł = 423.300,00 zł), a następnie kwotę tę, stanowiącą wartość majątku wspólnego podlegającego podziałowi podzielić na dwie części (423.300,00 zł : 2), uzyskując w ten sposób kwotę należną uczestnikowi od wnioskodawczyni tytułem spłaty, po rozliczeniu nakładów, a zatem kwotę 211.650,00 zł.

Biorąc pod uwagę wysokość zasądzonej spłaty, Sąd na podstawie art. 320 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. odroczył termin płatności spłaty na 4 miesiące od daty uprawomocnienia się niniejszego postanowienia. Zgodnie z treścią postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 1974 roku, sygn. akt III CRN 2/74, oznaczenie sposobu i terminu uiszczenia spłat powinno być dokonane przez Sąd z urzędu, przy czym zobligowany jest on do zbadania i rozważenia sytuacji uczestników obciążonych spłatami oraz tych uprawnionych do spłaty. Zdaniem Sądu odroczenie zapłaty pozwoli uczestniczce zgromadzić środki pieniężne niezbędne dla dokonania spłaty, mając na uwadze jej dochody, zdolność kredytową oraz możliwość uzyskania pomocy finansowej od syna. Sąd miał przy tym na uwadze sytuację majątkową uczestniczki, która wyklucza możliwość zapłaty całej kwoty bezpośrednio po uprawomocnieniu się postanowienia. Z drugiej strony Sąd miał na uwadze, że jednorazowa spłata będzie miała dla uczestnika realny, a nie symboliczny wymiar, gdyż faktycznie wpłynie na jego sytuację majątkową. W takiej sytuacji Sąd skorzystał z możliwości odroczenia spłaty, tak aby umożliwić jej dokonanie przez uczestniczkę bez szkody dla wnioskodawcy.

Zgodnie natomiast z art. 212 § 3 k.c., mającym odpowiednie zastosowanie w niniejszej sprawie, Sąd z urzędu zasądził odsetki ustawowe od zasądzonej spłaty, w przypadku uchybienia przez uczestniczkę zakreślonemu terminowi płatności. Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w punkcie III sentencji postanowienia.

Nadto, Sąd postanowił zabezpieczyć roszczenie wnioskodawcy o zapłatę zasądzonej tytułem spłaty kwoty poprzez ustanowienie zakazu zbywania przez uczestniczkę własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu. Zgodnie z treścią art. 212 § 3 k.c. jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. Zabezpieczenie, o którym mowa następuje tylko w razie potrzeby, a więc w szczególności, gdy zasądzone kwoty są wysokie, a z okoliczności konkretnej sprawy wynika, że brak zabezpieczenia utrudni lub uniemożliwi realizację uprawnień współwłaścicieli. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie istniała potrzeba zabezpieczenia roszczenia wnioskodawcy o zapłatę kwoty zasądzonej tytułem spłaty przez ustanowienie zakazu zbywania przedmiotowego lokalu, przy czym taki sposób zabezpieczenia nie jest zbyt uciążliwy dla uczestniczki, która twierdziła, że nie nosi się zamiarem zbycia lokalu. Potrzeba zabezpieczenia wynikała z tego, że w sytuacji wyzbycia się przez uczestniczkę postępowania tego elementu majątku, po uprawomocnieniu się postanowienia, utraciłaby ona albo zmniejszyłaby się znacznie jej zdolność kredytową, o której w dużej mierze przesądza właśnie posiadanie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Zatem brak zabezpieczenia mógłby utrudnić wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia. Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w punkcie IV sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którym zainteresowani ponoszą koszty związane z własnym udziałem w sprawie. Rozstrzygając o kosztach postępowania Sąd miał również na uwadze, iż zarówno wnioskodawca jak i uczestniczka postępowania byli w równym stopniu zainteresowani wynikiem niniejszego postępowania, wobec powyższego orzeczono jak w punkcie V sentencji postanowienia.