Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 26 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Henryk Brzyżkiewicz

Sędziowie: SO Leszek Dąbek (spr.)

` SR (del.) Joanna Łukasińska-Kanty

Protokolant Aleksandra Sado-Stach

po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2016 r. w Gliwicach na rozprawie sprawy

z wniosku K. P.

z udziałem K. M. i B. S.

o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie

w przedmiocie skargi B. S. o wznowienie postępowania

na skutek apelacji uczestniczki postępowania B. S.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 13 sierpnia 2015 r., sygn. akt I Ns 2863/14

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  zasądzić od uczestniczki postępowania B. S. na rzecz wnioskodawczyni K. P. kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) z tytułu zwrotu koszów zastępstwa prawnego w postępowaniu odwoławczym.

SSR (del.) Joanna Łukasińska-Kanty SSO Henryk Brzyżkiewicz SSO Leszek Dąbek

Sygn. akt III Ca 218/16

UZASADNIENIE

Uczestniczka B. S. złożyła skargę o wznowienie postępowania w sprawie o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości objętej księgą wieczystą (...) zakończonej prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 21 maja 2012 r. prowadzonej pod sygn. I Ns 117/11, na podstawie art. 401 pkt 1 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c., z powodu braku możności działania w nim wnioskodawczyni wskutek naruszenia przepisów prawnych
oraz art. 403 § 2 k.p.c. z uwagi na istnienie środków dowodowych z których wnioskodawczyni nie mogła skorzystać w toku poprzedniego postępowania, a które mogły mieć wpływ na wynik sprawy.

Wnosiła o zmianę postanowienia poprzez stwierdzenie, że nabyła przez zasiedzenie prawo własności nieruchomości.

W uzasadnieniu twierdziła, że uczestnikiem postępowania był jedynie K. M., podczas gdy posiadaczami samoistnymi przedmiotowej nieruchomości byli rodzice B. S. – małżonkowie W., a następnie B. S..

Wnioskodawczyni K. P. wniosła o odrzucenie skargi o wznowienie postępowania jako spóźnionej.

Sąd Rejonowy w Gliwicach postanowieniem z dnia 24 stycznia 2014 r. (k.104) skargę odrzucił, jako spóźnioną.

Postanowieniem z dnia 15 lipca 2014 r. Sąd Okręgowy w Gliwicach zmienił w.w postanowienie poprzez jego uchylenie.

Wnioskodawczyni K. P. wniosła o oddalenie skargi. Podniosła, że B. S. mogła być co najwyżej posiadaczem zależnym nieruchomości; nie wskazała od kiedy czuje się właścicielką nieruchomości, co nawet przy przyjęciu, że doszło do przekształcenia posiadania zależnego w samoistne- uniemożliwia stwierdzenie, że upłynął okres wymagany do stwierdzenia zasiedzenia.

Kurator procesowy uczestnika K. M. oświadczył, że skargę
o wznowienie postępowania pozostawia do uznania Sądu i wniósł o przyznanie wynagrodzenia.

Sąd Rejonowy w Gliwicach w postanowieniu z 13 08 2015r. oddalił skargę, przyznał kuratorowi dla nieznanych z miejsca pobytu uczestników postępowania wynagrodzenie w kwocie 369zł, nakazał pobrać od uczestniczki postępowania B. S. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 369zł oraz zasądził od uczestniczki na rzecz wnioskodawczyni K. P. kwotę 1 817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia przywołał regulacje
art. 412 § 1 i 2 k.p.c. Stwierdził, że wobec dokonanych ustaleń faktycznych brak jest podstaw do uwzględnienia skargi, gdyż nie zostały spełnione przesłanki zasiedzenia spornej nieruchomości przez uczestniczkę B. S.. Powołując
się na regulację art. 172 k.c. i następne uznał, iż B. S. nie wykazała samoistności posiadania przedmiotowej nieruchomości przez wymagany prawem okres, który w niniejszej sprawie wynosi 30 lat. Ponadto wskazał, iż należy przyjąć,
iż jest to jedynie posiadanie zależne. B. S. otrzymała sporną nieruchomość nie na „własność” ale w „opiekę”, „dzierżawę”, co świadczy o braku samoistności posiadania. Można przyjąć, iż doszło do przekształcenia posiadania zależnego w samoistne, ale najwcześniej w 1989r. z chwilą wyjazdu na stałe za granicę H. W., po śmierci B. W.. Brak jest dowodów, by uznać,
iż już od lat osiemdziesiątych to ona czuła się właścicielem. Uznając, iż przekształcenie posiadania zależnego w posiadanie samoistne nastąpiło w 1989r. należałoby przyjąć,
że bieg 30 – letniego terminu zasiedzenia rozpoczął się z dnie 31 12 1989r. Nie upłynął zatem wymagany okres zasiedzenia. O kosztach orzeczono 520 § 3 k.p.c.,
a wynagrodzeniu kuratora Sąd orzekł zgodnie z przepisami Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych
dla strony w sprawie cywilnej.

Orzeczenie zaskarżyła uczestniczka B. S. , która wnosiła
o jego zmianę przez stwierdzenie nabycia przez uczestniczkę przez zasiedzenie prawa własności nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), działka nr (...) powierzchni 2185 m ², dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz zasądzenie na rzecz uczestniczki zwrotu kosztów procesowych według norm przepisanych, względnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygniecie o kosztach sądowych w postępowaniu apelacyjnym.

Zarzuciła, błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym przyjęciu,
iż uczestniczka postępowania i jej poprzednicy prawnie nie byli posiadaczami samoistnymi nieruchomości będącej przedmiotem zasiedzenia, a w konsekwencji,
iż nie upłynął wymagany okres zasiedzenia. Ponadto zarzuciła, że przy ferowaniu wyroku naruszono prawo procesowe, regulację:

-

art. 233 k.p.c. poprzez bark wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, dogonienie oceny dowodów sposób dowolny, naruszający zasady logiki i doświadczenia życiowego oraz niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dal rozstrzygnięcia sprawy;

-

art. 328 § 2 k.p.c. polegające na sporządzeniu niepełnego uzasadnienie wyroku przez niedostatecznie i nazbyt powierzchowne wskazanie okoliczności, które Sąd uznał za udowodnione. Sąd niedostatecznie wyjaśnił podstawy swoich twierdzeń dla których uznał, że wniosek zasługuje na oddalenie

W uzasadnieniu między innymi podnosiła, iż Sąd całkowicie bezkrytycznie przyjął wersję prezentowaną przez wnioskodawczynię. Natomiast dokonana przez Sąd ocena zeznań świadków została dokonana w sposób wybiórczy. Sąd właściwie pomija zeznania świadków zawnioskowanych przez uczestnika. Podkreślała także, iż dowody opłat od podatku od nieruchomości wskazują, iż był on płacony od 1965r. wyłącznie przez rodziców uczestniczki, a następnie przez uczestniczkę. Przy czym adnotację jakie czynione były na dowodach wpłaty w żaden sposób nie mogą świadczyć o zależności posiadania spornej nieruchomości. Także uczestniczka nie miała żadnego wpływu
na to w jaki sposób jest określana w ewidencji podatkowej. Podatki płacone były regularnie, nie było zadłużeń, a więc nie sposób się zgodzić ze stanowiskiem Sądu jakoby uczestniczka nie manifestowała swojego posiadania. Potwierdzeniem okoliczności, iż od lat 80- tych uczestniczka czuła się jak właściciel nieruchomości
jest fakt, iż po zawarciu związku małżeńskiego 1976r. to ona wraz z mężem wykonywała wszystkie prace na roli. W 1989 r. matka uczestniczki H. W., mając 66 lat wyjechała do Niemiec i zasady logiki wskazują, iż nie była ona wstanie do czasu swojego wyjazdu samodzielnie zajmować się rolą.

Wnioskodawczyni K. P. wnosiła o oddalenia apelacji oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji trafnie zakwalifikował roszczenia powoda, a następnie prawidłowo rozpoznał sprawę i skonstruował prawidłową podstawę faktyczną orzeczenia.

Ustalenia faktyczne składające się na podstawę faktyczną orzeczenie
w części dotyczą okoliczności bezspornych pomiędzy stronami, a w pozostałym zakresie mają podstawę w wiarygodnych informacjach zawartych we wskazanych
w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia źródłach dowodowych, których ocena jest logiczna, wnikliwa, wyczerpująca i wbrew zarzutowi apelacji mieści się w granicach swobodnej oceny dowodów.

Kwestionowane w apelacji ustalenia w głównej mierze zostały oparte

na informacjach pozyskanych z przeprowadzonych przez Sąd pierwszej instancji dowodów z osobowych źródeł dowodowych.

W toku przeprowadzania tych dowodów miał on bezpośrednią styczność

z tymi osobami, wobec czego Sąd odwoławczy może dokonaną przez niego ocenę ich wiarygodności może podważyć tylko wówczas, gdy zawarte w tych zeznaniach informacje w sposób oczywisty są ze sobą czy z pozostałym materiałem sprawy sprzeczne, czy też nielogiczne, co w niniejszej sprawie nie zachodzi.

Z tych też względów Sąd odwoławczy przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji.

Dokonana przez Sąd Rejonowy ocena prawna ustalonego stanu faktycznego

w swym zasadniczym zarysie jest prawidłowa i Sąd odwoławczy ocenę prawną Sądu pierwszej instancji w jej zasadniczym zarysie podziela i przyjmuje za własną (orzecz. SN z dn. 26 04 1935r. III C 473/34, ZB. Urz. 1935r. nr 12, poz. 496)

Skarżąca wywodzi roszczenie z faktu objęcia w 1965r. posiadania przedmiotowej nieruchomości przez jej rodziców, a następnie kontynuowania go przez nią.

Z faktem tym łączą się domniemanie samoistności posiadania (art. 339 k.c.), którego definicję określa regulacja art.336 k.c. oraz domniemanie ciągłości posiadania (art. 340 k.c).

Stosownie do regulacji art. 234 k.p.c. domniemania te wiążą sąd, chyba, że zostały one obalone wynikami przeprowadzonego postępowania dowodowego.

Z poczynionych przez Sąd Rejonowy prawidłowych ustaleń faktycznych wynika, że właściciel nieruchomości nie przekazał jej rodzicom uczestniczki postępowania na własność a jedynie „w opiekę”, czy też „w dzierżawę”.

Po jego wyjeździe z Polski rodzice uczestniczki postępowania zwracali się

o zgodę do córki właściciela na kontynuowanie uprawy i darowali jej płody rolne.

Świadczy to o tym, iż nie czuli się oni właścicielami spornej nieruchomości,

a opłacenie przez nich podatków należy traktować jako formę swoistego czynszu

czy też ciężaru za możliwość korzystania z nieruchomości.

W materiale sprawy posiadanie przez małżonków W. spornej nieruchomość miało zatem postać posiadania zależnego i domniemanie samoistności jej posiadania zostało skutecznie obalone.

W czasie posiadania przez nich nieruchomości nie miała miejsce żadna okoliczność wskazująca na to, iż nastąpiło przekształcenie tego posiadania w posiadanie samoistne i tym samym przy zastosowaniu wskazanego powyżej domniemania ciągłości posiadania należy przyjąć, iż co najmniej do czasu objęcia przez skarżąca nieruchomości w posiadanie było to posiadanie zależne co w świetle regulacji prawnej art. 172 k.c. nie prowadziło do zasiedzenia własności spornej nieruchomości.

Z poczynionych ustaleń faktycznych wynika, iż skarżąca objęła nieruchomość w posiadanie w 1989r.

Do tego czasu jej matka przebywała w Polsce i co za tym idzie miała możliwość decydowania o tym w jaki sposób korzysta się z nieruchomości oraz figurowała w ewidencji podatkowej jako jej użytkownik, opłacała od niej podatki, co jednoznacznie wskazuje na to, iż to ona a nie skarżąca faktycznie nią władała, nawet wtedy gdyby przyjąć za apelacją, iż inne osoby tę nieruchomość faktycznie uprawiały.

Gdyby zatem przyjąć za Sądem Rejonowym, iż z tą chwilą doszło do przekształcenia posiadania zależnego w posiadanie samoistne (w materiale sprawy jest to wątpliwe, gdyż poza faktem zmiany posiadacza nie zaszły żadne inne okoliczności wskazujące na to, iż taka zmiana miała miejsce, a w ewidencji podatkowej w dalszym ciągu jako użytkownik nieruchomości widniała matka skarżącej), to zgodnie z przywołaną regulacją art. 172 k.c. żeby doszło do skutecznego nabycia przez nią w drodze zasiedzenia własności nieruchomości taki stan musiałby trwać przez okres 30 lat (skarżąca miała świadomość tego, że nie jest właścicielem spornej nieruchomości, co obala przewidziane w art. 7 k.c. domniemanie jej dobrej wiary).

Termin ten do chwili obecne nie upłynął (upływa z dniem 31 12 2019r.),

wobec czego brak jest podstaw do przyjęcia, iż w świetle przywoływanej regulacji prawnej w materiale sprawy doszło do nabycia przez skarżąca własności nieruchomości, a to czyni jej skargę nieuzasadnioną.

Znalazło to prawidłowe odzwierciedlenie w zaskarżonym postanowieniu, wobec czego apelacja jest bezzasadna w rozumieniu regulacji art. 385 k.p.c., co z jej mocy prowadziło do jej oddalenia.

Reasumując zaskarżone postanowienie jest prawidłowe i dlatego apelację skarżącej jako bezzasadną oddalono w oparciu o przepis art. 385 w związku
z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosując regulację

art. 520 § 2 k.p.c. i § 13 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 8 pkt 1 i § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 09 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. nr 163, poz. 1348, z późniejszymi zmianami) oraz art. 109 § 2 k.p.c. , biorąc pod uwagę, iż skarżąca uległa w całości w po-stępowaniu odwoławczym i powinna zwrócić wnioskodawczyni poniesione przez nią w tym postępowaniu koszty zastępstwa przez fachowego pełnomocnika,

które z uwzględnieniem jego nakładu pracy w postępowaniu odwoławczym zostały ustalone w wysokości 900zł.

Jakkolwiek w postępowaniu nieprocesowym ma odpowiednie zastosowanie regulacja art. 102 k.p.c. (zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 19 02 1973 r., II CZ 29/73, OSNCP 1973, Nr 12, poz. 223, z dnia 2 03 2012r., II CZ 170/11, LEX nr 1170229), to jej zastosowanie uzależnione jest od wystąpienia w sprawie szczególnie uzasadnionego wypadku.

Przywoływana w apelacji trudna sytuacja materialna skarżącej sama w sobie nie stanowi o jego występowaniu i wobec tego, iż nie wskazano w toku postępowania na innych okoliczności uzasadniające zastosowanie tej regulacji

oraz nie wynikają one z materiału sprawy, brak było podstaw do jej zastosowania

SSR (del.) Joanna Łukasińska-Kanty SSO Henryk Brzyżkiewicz SSO Leszek Dąbek