Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

M. W. został oskarżony o to, że w dniu 14 marca 2013 r. w Ł. będąc w stanie nietrzeźwości, potwierdzonym badaniem na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu z dnia 14 marca 2013 r. o godz. 03:11 z wynikiem 0,96 mg/l oraz o godz. 3:14 z wynikiem 0,93 mg/l prowadził w ruchu lądowym pojazd mechaniczny m-ki B. nr rej. (...), tj. o czyn z art. 178a § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 29 października 2015 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi uznał oskarżonego M. W. za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu, wypełniającego dyspozycję przestępstwa z art. 178a § 1 k.k. i za to na podstawie art. 178a § 1 k.k. wymierzył mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, na podstawie art. 69 § 1 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 4 lat oraz na podstawie art. 71 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu grzywnę w wysokości 30 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 30 zł, a także, na podstawie art. 42 § 2 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k., orzekł wobec oskarżonego zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 4 lat oraz zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych.

Wyrok Sądu Rejonowego został zaskarżony apelacją w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze i środku karnym przez obrońcę oskarżonego, który zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

- art. 63 § 4 k.k. poprzez jego błędne niezastosowanie i niezaliczenie oskarżonemu na poczet orzeczonego środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym okresu zatrzymania prawa jazdy;

- art. 70 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. poprzez zastosowanie przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności art. 70 § 1 k.k. w brzmieniu sprzed dnia 1 lipca 2015 roku, mimo iż przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. przepis ten jest dla sprawcy względniejszy w obecnym brzmieniu;

- art. 42 § 2 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. poprzez niewskazanie w pkt. 4 sentencji wyroku czy orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym dotyczy wszelkich pojazdów, czy pojazdów określonego rodzaju;

2.  Rażącą surowość orzeczonej w stosunku do oskarżonego kary oraz środka karnego przekraczającą swą dolegliwością stopień winy i społecznej szkodliwości czynu, wynikającą z niedostatecznego ustalenia przez Sąd meriti sytuacji osobistej i rodzinnej oskarżonego, skutków skazania w aspekcie indywidualnym i społecznym oraz nadmiernego wyeksponowania okoliczności obciążających, podczas gdy wystarczającą formą reakcji na czyn oskarżonego jest niższa karna i środek karny.

Podnosząc powyższe zarzuty obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez obniżenie orzeczonej kary pozbawienia wolności do 9 miesięcy, skrócenie okresu próby do 2 lat, obniżenie grzywny do 15 stawek dziennych przy przyjęciu wysokości jednej stawki na kwotę 25 zł, skrócenie okresu orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych do lat 2 oraz określenie, iż dotyczy on wyłącznie kategorii (...) prawa jazdy, a także zaliczenie okresu zatrzymania prawa jazdy na poczet zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja obrońcy oskarżonego M. W. nie była zasadna.

Sąd I instancji w sposób rzetelny i kompleksowy zebrał materiał dowodowy, wnikliwie go rozważył, a swoje stanowisko właściwie uzasadnił i ustalił, iż oskarżony w dniu 14 marca 2014 roku będąc w stanie nietrzeźwości prowadził w ruchu lądowym samochód osobowy marki B. nr rej. (...).

Odnosząc się do zawartego w apelacji obrońcy zarzutu obrazy przepisów prawa materialnego polegającej na zastosowaniu wobec oskarżonego ustawy obowiązującej w czasie popełnienia czynu jako dla niego względniejszej należy stwierdzić, że nie był on zasadny.

Zgodnie z treścią przepisu art. 4 § 1 k.k. jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.

Ustawą względniejszą dla sprawcy jest ta ustawa, której wybór opiera się na ocenie całokształtu konsekwencji wynikających dla niego z zastosowania obydwu wchodzących w grę ustaw, przy czym ocena ta musi być dokonana z uwzględnieniem okoliczności konkretnej sprawy (por. uchwała SN z 12.3.1996 r., I KZP 2/96, OSNK 1996, Nr 3–4, poz. 16).

Brak jest przy tym możliwości częściowego stosowania ustawy nowej, a częściowo ustawy obowiązującej poprzednio, jak chciał tego obrońca oskarżonego. Zastosowanie przepisu art. 4 § 1 k.k. nie może prowadzić do wyrywkowego wybierania poszczególnych przepisów z obowiązujących w różnym czasie ustaw karnych, natomiast powinno skutkować wyborem jednego, całościowo korzystniejszego dla sprawcy porządku prawnego obowiązującego w danym czasie, tj. albo do stosowania wszystkich przepisów ustaw obowiązujących w czasie orzekania, albo obowiązujących w dacie czynu, albo też - w okresie pomiędzy tymi momentami (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 23 września 2014 r., II AKa 159/14, Legalis nr 1157669).

Zagrożenie karne za przestępstwo z art. 178 a § 1 k.k. w dacie czynu jak też w dacie orzekania było takie samo.

Zmianie uległy natomiast regulacje odnoszące się do warunkowego zawieszenia wykonania kary oraz środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, a także świadczenia pieniężnego.

Obecnie, zgodnie z treścią art. 69 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2015 roku, Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności orzeczonej w wymiarze nieprzekraczającym roku, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności i jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa.

Według brzemienia tego przepisu obowiązującego w dniu popełnienia przestępstwa Sąd mógł warunkowo zawiesić wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej 2 lat, kary ograniczenia wolności lub grzywny orzeczonej jako kara samoistna, jeżeli było to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa.

Wymierzona oskarżonemu kara 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności nie mogłaby zatem obecnie zostać orzeczona z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Nadto przepis art. 42 § 2 k.k. w zw. z art. 43 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym w dacie przestępstwa nakładał na Sąd obowiązek orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju na okres od 1 roku do 10 lat. Obecnie Sąd orzeka taki zakaz na okres od 3 lat, a nadto zobowiązany jest orzec od oskarżonego stosownie do przepisu art. 43 a § 2 k.k. świadczenie pieniężne wymienione w art. 39 pkt 7 k.k., na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości co najmniej 5 000 zł.

Uznając zatem, że wymierzona oskarżonemu przez Sąd I instancji kara pozbawienia wolności w wysokości 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności była karą sprawiedliwą i adekwatną do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował ustawę obowiązującą w czasie popełnienia czynu jako względniejszą dla oskarżonego, bowiem obecnie brak byłoby możliwości warunkowego zawieszenia wykonania tejże kary, a nadto należałoby orzec wobec oskarżonego świadczenie pieniężne w wysokości co najmniej 5000 zł, zaś orzekając środek karny Sąd Rejonowy poruszałby się w granicach od 3 lat do lat 10.

Sąd Okręgowy w całej rozciągłości podziela rozważania Sądu Rejonowego dotyczące wymierzenia oskarżonemu kary pozbawienia wolności oraz określenia jej wymiaru. Sytuacja majątkowa oskarżonego stała na przeszkodzie orzeczeniu samoistnej grzywny, która z uwagi na stopień winy i społecznej szkodliwości czynu musiałaby zostać orzeczona w znacznym wymiarze, zaś kara ograniczenia wolności, w sytuacji gdy oskarżony utrzymuje się jedynie z prac dorywczych, znacznie utrudniałaby mu wykonywanie tychże prac i zgromadzenie pieniędzy na utrzymanie.

Przy wymiarze kary pozbawienia wolności w wysokości przekraczającej połowę ustawowego zagrożenia Sąd Rejonowy prawidłowo uwzględnił znaczny stan nietrzeźwości oskarżonego, prawie czterokrotnie przekraczający dolną granicę z art. 115 § 16 pkt 2 k.k. oraz znaczne zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym wynikające także z przejechania przez oskarżonego na czerwonym świetle oraz jazdy ze znaczną prędkością w trudnych warunkach drogowych. Niekaralność oskarżonego w dacie czynu w powiązaniu z faktem, że po jego popełnieniu był już dwukrotnie karany, w tym także za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k., nie mogła zostać uznana za okoliczność szczególnie łagodzącą.

Orzeczona wobec M. W. kara 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat oraz kara grzywny w łącznej wysokości 900 zł, jak również orzeczony środek karny zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 4 lat, mając na uwadze znaczny stan nietrzeźwości oskarżonego oraz duże zagrożenie bezpieczeństwa w komunikacji, które spowodował w żadnej mierze nie mogą zostać uznane za rażąco surowe.

Odnosząc się do zarzutu braku określenia rodzaju pojazdów mechanicznych, których dotyczy orzeczony przez Sąd Rejonowy środek karny należy stwierdzić, iż dla poprawności redakcyjnej wskazane byłoby dodanie określenia „wszelkich”.

Niemniej uznać należy, że nie jest to uchybienie tego rodzaju, które wymagałoby korekty w postępowaniu odwoławczym. Z pewnością rozstrzygniecie Sądu Rejonowego nie pozostawia wątpliwości co do zakresu obowiązywania zakazu. Nie wyłączając żadnych kategorii pojazdów mechanicznych oznacza, iż dotyczy on wszelkich pojazdów mechanicznych.

Zgodnie z treścią art. 63 § 2 k.k. w wersji obowiązującej w czasie czynu oraz art. 63 § 4 k.k. w czasie orzekania, na poczet orzeczonych środków karnych, o których mowa w art. 39 pkt 2-3, zalicza się okres rzeczywistego stosowania odpowiadających im rodzajowo środków zapobiegawczych, a zatem co do zasady okres zatrzymania prawa jazdy powinien zostać zaliczony na poczet orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Wskazać jednak należy, że na karcie 59 akt sprawy znajduje się kserokopia aktu oskarżenia przeciwko M. W. o przestępstwo z art. 178 a § 1 k.k. popełnione w dniu 3 listopada 2012 roku. Przed wydaniem rozstrzygnięcia o zaliczeniu okresu zatrzymania prawa jazdy na poczet orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych Sąd Rejonowy winien sprawdzić dlaczego oskarżony podczas zatrzymania w przedmiotowej sprawie w dniu 14 marca 2013 roku posiadał dokument prawa jazdy, a następnie podjąć decyzję procesową w trybie art. 420 § 1 k.p.k. co do ewentualnego zaliczenia okresu zatrzymania prawa jazdy na poczet orzeczonego zakazu. Wobec konieczności dokonania w tym zakresie czynności sprawdzających wydanie orzeczenia o ewentualnym zaliczeniu okresu zatrzymania prawa jazdy w postępowaniu odwoławczym nie było możliwe.

Z uwagi na wynik postępowania odwoławczego tj. nieuwzględnienie apelacji obrońcy oskarżonego na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 410 złotych tytułem kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, na które złożyły się kwota 300 tytułem opłaty od kary pozbawienia wolności ustalona na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz.U. z 1983 roku, Nr 49, poz. 223 ze zm.), kwota 90 zł tytułem opłaty od kary grzywny ustalona na podstawie art. 3 ust. 1 w zw. z art. 8 wyżej wymienionej ustawy oraz kwota 20 zł tytułem zryczałtowanych wydatków za doręczenie pism sądowych w postępowaniu odwoławczym - ustalona na podstawie § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (t.j. Dz.U. z 2013 roku, poz. 663).