Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy___________________ w Gliwicach Wydział IX

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

w składzie:

przy udziale./.

po rozpoznaniu w dniu 08 marca 2016 r. w Rybniku

sprawy z odwołania W. M. (1) (M.)

pryz udziale zainteresowanego G. K. (K.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania W. M. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 10 sierpnia 2015 r. Znak (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, iż ubezpieczona W. M. (1) jako pracownik u płatnika składek zainteresowanego G. K., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w T. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 01 kwietnia 2014r.,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz ubezpieczonej W. M. (1) kwotę 180,00zł (sto osiemdziesiąt złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia

Sygn. akt IX U 1128/15

Zaskarżoną decyzją z 10 sierpnia 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na podstawie art. 68 ust.1 pkt 1 w zw. z art.83 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych stwierdził, że ubezpieczona W. M. (2) nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 01 kwietnia 2014r. z tytułu zatrudnienia u płatnika składek G. K..

W uzasadnieniu ZUS zakwestionował ważność umowy o pracę pomiędzy ubezpieczoną a wskazanym powyżej płatnikiem składek. Organ rentowy wskazał, iż ubezpieczona nie podpisywała list obecności, nie otrzymała pisemnego zakresu obowiązków, nie miała wyznaczonych dni i godzin pracy, miała pełną swobodę i dowolność. Organ rentowy dodał, że przed podpisaniem umowy o pracę z W. M. (1), jak również w okresie niezdolności do płatnik składek nie zatrudniał pracownika, zatem nie można uznać, że po stronie płatnika istniała gospodarcza potrzeba zatrudnienia pracownika na to stanowisko. Zdaniem organu rentowego zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych W. M. (1) od 01.04.2014r., w sytuacji, gdy od 06.07.2014r. stała się niezdolna do pracy, jest czynnością dokonaną w celu uzyskania przez ubezpieczoną tytułu do ubezpieczeń i korzyści wynikających z pozostawania w stosunku pracy. W ocenie organu rentowego umowa między G. K. a W. M. (1) jako zawarta dla pozoru jest nieważna.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona, domagając się jej zmiany, poprzez uznanie, że podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu z uwagi na pozostanie w stosunku pracy od dnia 01.04.2014r. Ubezpieczona wskazała, iż świadczyła realną pracę, za którą otrzymywała wynagrodzenie. Dodała, że zawierając umowę o pracę nie wiedziała, że jest w ciąży.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zainteresowany G. K. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) od 13.12.2013r. z siedzibą w T., na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej wydanego przez Prezydenta Miasta T.. Działalność prowadzona jest na terenie całej Polski. Przedmiotem działalności jest działalność marketingowa – firma zajmuje się pośrednictwem między klientami, producentami i odbiorcami. Poszukuje producentów i rynku zbytu dla nich.

Ubezpieczona W. M. (1) ma wykształcenie wyższe, jest inżynierem architektem krajobrazu (studia ukończyła w marcu 2014r.), ukończyła także technikum ekonomiczne w 2010r.

Przed podjęciem zatrudnienia u zainteresowanego wykonywała prace sezonowe, w czasie wakacji studenckich, w Norwegii przy sprzątaniu w hotelach oraz odbywała praktyki zawodowe w czasie studiów w biurze (...) w T.. Ubezpieczonej bardzo zależało, żeby po studiach znaleźć stałą pracę w Polsce, żeby nie wyjeżdżać za granicę do prac fizycznych, nierozwojowych. Właściciel firmy (...) M. G. (1) poinformował ubezpieczoną, że jego przyjaciel G. K. poszukuje pracownika do formy (...).

Zainteresowany poszukiwał pracownika na stanowisko konsultanta d/s marketingu, osoby komunikatywnej, mobilnej. Praca miała być wykonywana głównie z domu, przy telefonie, przy komputerze, a także w delegacji. Zainteresowany potrzebował osoby, która pomogłaby mu w prowadzeniu działalności, gdyż zainteresowany jest osobą starszą (ma 67 lat) i był zmęczony samodzielnym prowadzeniem działalności.

Zainteresowany zawarł z ubezpieczoną umowę o pracę od 01.04.2014r. na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku konsultanta ds. marketingu za wynagrodzeniem 2.400,00zł brutto. W umowie wskazano, że miejscem wykonywania pracy będzie cały kraj.

Ubezpieczona przeszła szkolenie BHP, a w dniu 02.07.2014r. badania lekarskie. Zainteresowany prowadził listy płac. Nie prowadził list obecności. Ubezpieczona otrzymała ustnie zakres obowiązków. Praca miała polegać na poszukiwaniu i pozyskiwaniu klientów, przeprowadzaniu konsultacji z kontrahentami.

Początkowo ubezpieczona mieszkała w C., tam przede wszystim wykonywała pracę. Przyjeżdżała do T. do księgowej podpisywać listy płac, spotykała się tam także osobiście z pracodawcą. Od lipca 2014r. ubezpieczona zamieszkuje w Ż. z mężem.

Ubezpieczona faktycznie pracę wykonywała przede wszystkim w domu. Wyszukiwała w przez Internet wskazane przez pracodawcę firmy - o określonym profilu działalności , które mogłyby być zainteresowane konkretnymi ofertami, np. firm dziewiarskich.

Ubezpieczona pracowała w pełnym wymiarze czasu pracy, codziennie od godziny 8.00 do 16.00. W tym czasie miała wykonywać pracę - poszukiwać kontrahentów oraz być dostępna pod telefonem, by pracodawca mógł się z ubezpieczoną skontaktować. Zainteresowany dzwonił do ubezpieczonej w celu sprawdzenia jej pracy, albo z poleceniem poszukiwania konkretnych kontrahentów lub odbycia rozmów, spotkań z wyszukanymi klientami.

Ubezpieczona w okresie zatrudnienia u zainteresowanego zajmowała się między innymi czynnościami zmierzającymi do zawarcia umowy z firmą dziewiarską (...) Sp. z o.o. z B.. Firma zajmowała się produkcją swetrów i wyrobów dziewiarskich. Swetry te miały trafić do Galerii (...), która znajduje się pod Ł.. Ubezpieczona doprowadziła do sfinalizowania tej umowy, ale nie mogła jej podpisać, gdyż nie posiadała takich uprawnień.

Ubezpieczona nadto zajmowała się czynnościami zmierzającymi do zawarcia umowy z firmą (...) producentem sera z L., której produkty miały być rozprowadzone w sieci sklepów (...). W ramach czynności dotyczących zwarcia tej umowy ubezpieczona wyjeżdżała na delegacje wraz z zainteresowanym i przedstawicielem firmy (...) do P. w celu przeprowadzenia rozmów z przedstawicielami sieci sklepów (...). Do zawarcia umowy ostatecznie jednak nie doszło. Ubezpieczona w czasie rozmów z kontrahentami wykorzystywała biegłą znajomość języka angielskiego.

Ubezpieczona nadto prowadziła rozmowy z innymi potencjalnymi kontrahentami m.in. z przedstawicielami firmy (...), która poszukiwała producentów szalików i gadżetów kibicowskich w związku z Mistrzostwami Europy w piłce nożnej, które to firma (...) sponsorowała, a także z firmą (...) produkującą szaliki kibicowskie.

Ubezpieczona została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych od 01.04.2014r.

Od 06.07.2015r. stała się niezdolna do pracy, a od 26.12.2014r. wystąpiła do organu rentowego z wnioskiem o zasiłek macierzyński.

Ubezpieczona podejmując pracę u zainteresowanego nie była w ciąży. Pierwsza wizyta ginekologiczna w związku z ciążą miała miejsce 26.05.2014r.

W czasie nieobecności ubezpieczonej w pracy obowiązki ubezpieczonej przejął syn zainteresowanego. Zainteresowany zamierza nadal zatrudniać ubezpieczoną po zakończeniu opieki nad dzieckiem.

(dowód: akta organu rentowego, akta osobowe ubezpieczonej, listy płac za okres od kwietnia do lipca 2014r., zeznania ubezpieczonej złożone na rozprawie w dniu 26.01.2016r., czas nagrania 00:08:34-00:41:40 oraz zainteresowanego G. K. złożone na rozprawie w dniu 08.03.2016r., czas nagrania 00:04:57-00:49:10).

Sąd dał w całości wiarę zeznaniom zainteresowanego i ubezpieczonej ponieważ są one przekonywujące, logiczne, wzajemnie się pokrywają i uzupełniają przedstawiając łącznie rzeczywisty przebieg pracy i zakres obowiązków ubezpieczonej, a także przyczyn jej zatrudnienia a ponadto znajdują potwierdzenie w powołanej w sprawie dokumentacji.

Sąd poprzestała na powyższym materiale dowodowym uznając je za wiarygodny, jako przekonujący, logicznych i spójny przez co mogący stanowić podstawę rozstrzygnięcia, mając na uwadze, iż organ rentowy nie wnosił o przeprowadzenie innych wniosków dowodowych.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt. 1 i art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz. U. z 2015r., poz. 121), zwanej dalej Ustawą, pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu. Obowiązkowym ubezpieczeniom pracownicy podlegają od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania (art. 13).

Art. 8 pkt 1 Ustawy stanowi, iż za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem, że jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, o których mowa w ust. 11 - dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca.

Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa pojęcia pracownik i zatrudnienie nie mogą być interpretowane na użytek ubezpieczeń społecznych inaczej niż interpretuje je akt prawny określający prawa i obowiązki pracowników i pracodawców - Kodeks pracy (tak też Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 30 maja 2005 r., sygn. akt III AUa 283/2005). Podkreślić też należy, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p. – tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 stycznia 2005 r., sygn. akt II UK 141/2004, publik. OSNP 2005/15 poz. 235, Monitor Prawniczy 2006/5 str. 260).

Kwestia sporna w niniejszej sprawie sprowadza się do tego, czy stan faktyczny ustalony w tej konkretnej sprawie, a wynikający z zeznań ubezpieczonej i zainteresowanego, jak również z dowodów z dokumentów, pozwala na uznanie, że umowa o pracę z dnia 01 kwietnia 2014r. zawarta między płatnikiem składek – G. K. (...) z siedzibą w T., a ubezpieczoną W. M. (1), jest czynnością prawną pozorną w rozumieniu art. 83 k.c. mającą na celu obejście przepisów prawa – tak jak to twierdzi organ rentowy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji – czy też nie i jakie są tego przyczyny.

W tym miejscu trzeba wskazać, że pozorność oświadczenia woli (art. 83 § 1 k.c.) została potraktowana przez ustawodawcę jako wada oświad­czenia woli, nie dotyczy więc oświadczeń wiedzy. Jest to jednak wada szczególnego rodzaju, bo dotycząca oświadczenia złożonego świadomie i swobodnie dla pozoru drugiej stronie, która o takim oświadczeniu wie i na to się zgadza. (tak - Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 czerwca 1971r., II CR 250/71, nie publikowany).

Z kolei w wyroku z dnia 23 czerwca 1986r., I CR 45/86 (nie publikowanym) Sąd Najwyższy zdefiniował pozorność jako „wadę oświadczenia woli polegającą na niezgodności między aktem woli, a jej przejawem na zewnątrz, przy czym strony zgodne są co do tego, aby wspomniane oświadczenie woli nie wywoływało skutków prawnych”. Nie można też przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadomie to przyjmował (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2001r., II UKN 258/00, OSNP z 2002r., Nr 21, poz. 527).

Należy też podnieść, iż uznanie że umowa o pracę zawarta z kobietą w ciąży jest pozorna, prowadziłoby do wprowadzenia w praktyce zakazu zawierania umów o pracę z ciężarnymi, co byłoby sprzeczne z podstawową zasadą prawa pracy określoną w art. 11 ³ k.p. wprowadzającym zakaz jakiejkolwiek dyskryminacji w stosun­kach pracy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 29 kwietnia 1999r., III AUa 49/99, OSA z 2000r., z. 3, poz. 11).

Przechodząc od powyższych rozważań na grunt tej konkretnej sprawy trzeba więc wspomnieć, iż postępowanie przeprowadzone przez Sąd w żadnym wypadku nie wykazało, że umowę o pracę zawartą przez zainteresowanego a ubezpieczoną uznać można za czynność prawną pozorną.

W niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia przepisu art. 22 § 1 k.p., ponieważ ubezpieczona zobowiązała się i świadczyła pracę określoną w umowie o pracę na rzecz pracodawcy, pod kierownictwem pracodawcy, za co miała otrzymywać ustalone w umowie o pracę wynagrodzenie. W takiej sytuacji niewątpliwie posiadała status pracownika, zaś zawarta w dniu 22 marca 2011r. między stronami umowa o pracę nie może być uznana za czynność prawną pozorną (art. 83 § 1 k.c.), bądź też sprzeczną z prawem lub mającą na celu obejście prawa (art.58 § 1 k.c.), co w konsekwencji powodowałoby jej nieważność.

Ubezpieczona wykonywała bowiem pracę w domu przed komputerem i przy telefonie w pełnym wymiarze czasu pracy – codziennie od godziny 8.00 do 16.00. Pracę wykonywała pod kierownictwem zainteresowanego, który wydawał ubezpieczonej polecenia telefonicznie jakiego rodzaju firmy ubezpieczona ma wyszukiwać, dla jakich odbiorców, a ubezpieczona informowała zainteresowanego o efektach swojej pracy, z kim się kontaktowała, jaka firma jest zainteresowaną współpracą w konkretnej dziedzinie. Ubezpieczona także uczestniczyła razem z zainteresowanym w rozmowach z przedstawicielami firm, z którymi miała być podpisana umowa. Ubezpieczona odbierała osobiście wynagrodzenie, kwitując odbiór na listach płac.

Organ rentowy będący stroną tego procesu w toku postępowania nie wykazał, by jego twierdzenia, zawarte w zaskarżonej decyzji i jej uzasadnieniu polegają na prawdzie a nie stanowią jedynie jednej z szeregu możliwych wersji – w tym przypadku korzystnej dla organu rentowego.

Utworzenie konkretnego stanowiska i zatrudnienie pracownika celem realizacji zadań przypisanych do tego stanowiska leży w sferze samodzielnych decyzji pracodawcy, który ponosi wszelkie konsekwencje wynikające z podjętej decyzji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 lutego 2006r., sygn. akt III AUa 577/05, Prawo Pracy z 2006r., Nr11, poz. 41).

Przeprowadzone postępowanie wykazało, że zainteresowany poszukiwał pracownika komunikatywnego, dyspozycyjnego, i takiego pracownika polecił mu jego przyjaciel M. G. (2), który znał ubezpieczoną, która odbywała u niego praktyki studenckie. Ubezpieczonej zależało na znalezieniu stałej pracy w Polsce, żeby nie musiała wyjeżdżać za granicę do prac, które wykonywała w czasie wakacji studenckich, prac fizycznych, ciężkich, nierozwojowych.

W ocenie Sądu ubezpieczona posiadała odpowiednie kwalifikacje do pracy o takim charakterze. Przed ukończeniem studiów, ukończyła technikum ekonomiczne, a nadto posługuje się biegle językiem angielskim.

Zainteresowany spodziewa się, iż ubezpieczona po urlopie wychowawczym, wróci do pracy u zainteresowanego. Zainteresowany był bardzo zadowolony z pracy ubezpieczonej. Fakt, że ubezpieczona mieszka obecnie w Ż. nie jest żadną przeszkodą w wykonywaniu pracy dla zainteresowanego, gdyż praca polega głównie na czynnościach wykonywanych przy komputerze oraz przez telefon w domu.

Reasumując: według oceny Sądu w dniu 01 kwietnia 2041r. doszło do zawarcia między zainteresowanym a ubezpieczoną umowy o pracę, która na pewno nie była czynnością prawną pozorną w rozumieniu art. 83 § 1 kc, a tym samym nieważną, a przyczyny takiego stanowiska zostały omówione wcześniej.

Mając powyższe na uwadze, z mocy powołanych przepisów i art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję jak w pkt 1 wyroku.

W pkt 2 wyroku Sąd orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 98 kpc i § 11 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2002r., poz.163, nr 1349 ze zm.).

SSO Janina Kościelniak

,