Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: protokolant sądowy Urszula Kalinowska

po rozpoznaniu w dniu 15 czerwca 2016 r. w Warszawie

sprawy D. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania D. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 6 marca 2015 r. znak: I/20/(...)

1. zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje D. N. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1 listopada 2014 roku do dnia 31 października 2017 roku,

2. wniosek o odsetki od renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy przekazuje Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. celem rozpoznania.

UZASADNIENIE

D. N. w dniu 13 maja 2015r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 6 marca 2015 roku,
znak: I/20/(...), przyznającej rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona zakwestionowała datę, od której przyznane zostało jej świadczenie rentowe oraz długość wyliczonych przez organ rentowy okresów składkowych i nieskładkowych. Dodatkowo wytknęła liczne błędy przy wyliczaniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru renty i wniosła o uwzględnienie prawidłowych kwot, ponowne przeliczenie wysokości renty, uwzględnienie prawa do ciągłości po zasiłku rehabilitacyjnym i niezwłoczne wypłacenie należnych pieniędzy wraz z odsetkami ustawowymi. Wnioskowała również o przywrócenie terminu do odwołania od decyzji z dnia 6 listopada 2014r., ponieważ nikt jej nie poinformował, że orzeczenie częściowej niezdolności do pracy będzie skutkowało zmniejszeniem wysokości świadczenia (odwołanie z dnia 13 maja 2015r., k. 2-4 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 447 ¹⁴ §1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że decyzją
z dnia 6 marca 2015r. przyznał wnioskodawczyni prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 listopada 2014r. do dnia 31 października 2017r. Po złożeniu odwołania i ponownej analizie Zakład kolejną decyzją z dnia 2 lipca 2015r. przyznał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 28 października 2014r., a jednocześnie doliczył stażu pracy i przeliczył podstawę wymiaru (odpowiedź na odwołanie z dnia 13 lipca 2015r., k. 14).

Na rozprawie w dniu 15 czerwca 2016r. D. N. wniosła o przyznanie renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wraz z odsetkami. Wskazała, że zarzuty dotyczące przeliczenia świadczenia zostały uwzględnione przez Zakład w decyzji wydanej w toku postępowania, a także, że nie odwołuje się od decyzji odmawiającej przyznania świadczenia rehabilitacyjnego (protokół rozprawy z dnia 15 czerwca 2016r., k. 112 – 113 a.s., nagranie rozprawy z dnia 15 czerwca 2016r., płyta CD, k. 114 a.s.).

Pełnomocnik organu rentowego na rozprawie w dniu 15 czerwca 2016r. pozostawił rozstrzygnięcie do uznania Sądu oraz wnioskował o przekazanie wniosku o wypłatę odsetek do merytorycznego rozpoznania przez Zakład na podstawie art. 447 ¹⁰ § 2 k.p.c. (protokół rozprawy z dnia 15 czerwca 2016r., k. 112 – 113 a.s., nagranie rozprawy z dnia 15 czerwca 2016r., płyta CD, k. 114 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

D. N., ur. (...), od dnia 9 marca 2004r. była zatrudniona
(...) (...) sp. z o.o., ostatnio jako Koordynator ds. systemów zarządzania jakością (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 27 października 2014r. z załącznikiem, k. 31 – 34 a.r.).

Decyzją z dnia 13 maja 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przyznał D. N. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na okres od 1 maja 2014r. do 29 lipca 2014r. w wysokości 90% podstawy wymiaru oraz od dnia 30 lipca 2014r. do 27 października 2014r. w wysokości 75% podstawy wymiaru (decyzja ZUS z dnia 13 maja 2014r., nieoznaczona karta a.r.). Ubezpieczona w dniu 25 września 2014r. wnioskowała o przedłużenie okresu wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego (wniosek, nieoznaczona karta a.r.). W związku z tym została skierowana do Lekarza Orzecznika ZUS, który po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej, w tym: dokumentacji z przebiegu leczenia z roku 2013, kart informacyjnych z leczenia szpitalnego z roku 2013, zaświadczeń o stanie zdrowia wystawionych przez lekarzy leczących w dniu 22 września 2014r., a także wyników badań dodatkowych H. (...) rtg, wydał w dniu 17 października 2014r. orzeczenie, w którym stwierdził, że D. N. jest częściowo niezdolna do pracy do dnia 31 października 2017r. Niezdolność ta powstała 25 września 2013r. (orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 17 października 2014r., k. 41-42 a.r.).

Na tej podstawie organ rentowy wydał w dniu 6 listopada 2014r. decyzję odmawiającą ubezpieczonej prawa do świadczenia rehabilitacyjnego wskazując, że stan zdrowia ubezpieczonej nie uzasadnia jego przyznania, gdyż ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy i może wystąpić z wnioskiem o rentę (decyzja ZUS z dnia 6 listopada 2014r., nieoznaczona karta a.r.).

W dniu 25 listopada 2014 roku ubezpieczona złożyła wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy, do którego dołączyła informację o okresach składkowych i nieskładkowych, świadectwa pracy oraz zaświadczenia o wynagrodzeniu i zatrudnieniu (wniosek z załącznikami, k. 1-38 a.r.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział ZUS w W. na podstawie orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 17 października 2014r. wydał w dniu 6 marca 2015 roku decyzję, znak (...), w której przyznał D. N. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 listopada 2014r., tj. od miesiąca, w którym został złożony wniosek. Do wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru, który wyniósł 232,59%, przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 lat kalendarzowych od 2004 roku do 2013 roku (decyzja ZUS z dnia 6 marca 2015r., k. 81 – 84 a.r.).

Ubezpieczona w dniu 13 maja 2015r. złożyła odwołanie od w/w decyzji. Po ponownej analizie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 2 lipca 2015r. wydał kolejną decyzję, znak (...), którą przyznał D. N. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 28 października 2014r. do dnia 31 października 2017r., doliczył staż pracy i przeliczył podstawę wymiaru, która wyniosła 240,90 % (decyzja ZUS z dnia 2 lipca 2015r., k. 99 – 102 a.r.).

W toku postępowania zainicjowanego odwołaniem D. N. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego lekarza specjalisty onkologa celem ustalenia, czy ubezpieczona jest częściowo lub całkowicie niezdolna do pracy zarobkowej, ze szczególnym wskazaniem daty powstania i okresu jej trwania ( postanowienie Sądu Okręgowego Warszawa – Praga z dnia 18 listopada 2015r., k. 47 a.s.).

Biegły sądowy onkolog kliniczny J. B. (1) wskazał, że biorąc pod uwagę cały obraz chorobowy i jego przebieg, zgadza się z orzeczeniem częściowej niezdolności do pracy, zgodnie z opinią Lekarza Orzecznika z dnia 17 października 2014r. Jednak ze względu na to, że w trakcie badania, ubezpieczona zgłosiła dolegliwości i objawy chorobowe, biegły sugerował, by Sąd powołał biegłego ortopedę celem oceny o zakresie niezdolności do pracy (opinia biegłego sądowego lekarza onkologa J. B. (2) z dnia 7 lutego 2016r., k. 56 a.s.).

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego ortopedy na takie okoliczności jak biegłego onkologa (postanowienie Sądu Okręgowego Warszawa – Praga z dnia 29 lutego 2016r., k. 64 a.s.).

Biegły sądowy z zakresu ortopedii K. K. (1) wskazał w opinii z dnia 4 kwietnia 2016 roku, że w dniu 9 grudnia 2013r. w Klinice (...), Kości i C. Centrum Onkologii w W., ubezpieczona przebyła operację usunięcia guza nowotworowego z talerza kości biodrowej prawej. Podczas zabiegu odcięto i usunięto talerz kości biodrowej prawej od okolicy kolca biodrowego przedniego górnego do prawego stawu krzyżowo-biodrowego. Biegły stwierdził, iż w związku z tym ubezpieczona ma trudności z chodzeniem. Może chodzić wyłącznie za pomocą dwóch kul łokciowych. Nadto, po dokonaniu badania ubezpieczonej i po analizie dokumentacji medycznej, a także wyniku badania RTG, biegły stwierdził niewydolność statyczną i dynamiczną prawej kończyny dolnej. Z tych powodów uznał, że ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy okresowo - od chwili zakończenia zasiłku chorobowego do 31 października 2017r. (opinia biegłego sądowego lekarza ortopedy K. K. (1) z dnia 4 kwietnia 2016r., k. 89 a.s.).

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o dokumenty zgromadzone
w aktach sprawy, w tym na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach rentowych D. N.. Ich autentyczność, jak również zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy,
nie była kwestionowana przez żadną ze stron procesu, dlatego Sąd uznał
je za pełnowartościowy materiał dowodowy mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie.

Podstawę ustaleń w sprawie stanowiły również opinie biegłych sądowych lekarzy specjalistów: z zakresu onkologii J. B. (2) (k. 56 a.s.) oraz z zakresu ortopedii K. K. (1) (k. 89 a.s.). Sąd ocenił je jako rzetelne i wyczerpujące oraz jasno
i logicznie uzasadnione. Z opinii biegłego onkologa wynika, że zgłaszane dolegliwości
i objawy chorobowe ubezpieczonej nie są efektem czynnej choroby nowotworowej,
a skutkiem jej leczenia. Powodują one częściową niezdolność do pracy, ale ze względu na to, że w trakcie badania ubezpieczona zgłosiła dolegliwości i objawy chorobowe, biegły zawnioskował by Sąd rozważył dopuszczenie dowodu z opinii biegłego ortopedy celem oceny o zakresie niezdolności do pracy. Biegły sądowy ortopeda K. K. (1) stwierdził niewydolność statyczną i dynamiczną prawej kończyny dolnej, co stanowiło podstawę do uznania, iż ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy okresowo,
od chwili zakończenia zasiłku chorobowego do 31 października 2017r.

Ze wskazanym uzasadnieniem i argumentacją biegłego ortopedy odnośnie całkowitej niezdolności do pracy i czasu jej trwania należało się zgodzić biorąc pod uwagę logiczną i pogłębioną argumentację, jaką przedstawił biegły. Ponadto, strony opinii nie zakwestionowały. Ubezpieczona na rozprawie w dniu 15 czerwca 2016r. wskazała, że zgadza się z opinią K. K. (1). Również organ rentowy w piśmie procesowym z dnia 27 maja 2016r. wskazał, że nie zgłasza zarzutów do opinii z dnia 4 kwietnia 2016r. (stanowisko Głównego Lekarza Orzecznika (...) Oddziału ZUS w W. z dnia 25 maja 2016r., k. 97 a.s., pismo procesowe organu rentowego z dnia 27 maja 2016r., k. 96 a.s.). Takie samo stanowisko odnośnie opinii biegłych zajął pełnomocnik Zakładu na rozprawie w dniu 15 czerwca 2016r. Dodatkowo wskazał, że pozostawia rozstrzygnięcie do uznania Sądu (protokół rozprawy z dnia 15 czerwca 2016r., k. 112 - 113 a.s., nagranie rozprawy z dnia 15 czerwca 2016r., płyta CD, k. 114 a.s.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie D. N. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział
w W. z dnia 6 marca 2015, znak: I/20/(...), jako zasadne zasługiwało na uwzględnienie.

W myśl art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r. poz. 748 ze zm.) zwanej dalej ustawą emerytalną, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu który spełni łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy;

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3.  niezdolność do pracy powstał powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3–8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11–12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15–17 oraz art. 7 pkt 1–3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

W myśl art. 57 ust. 2 przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Wskazane warunki te muszą być spełnione łącznie. Pierwszy z nich, tj. niezdolność do pracy, jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolnością do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy) (wyrok SN – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 28.01.2004r., II UK 222/03, OSNAPiUS rok 2004, Nr 19, poz. 340).

Kolejna przesłanka, o której mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej wiąże się z treścią art. 58. Wskazany przepis określa w ust. 1, że warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2 uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1) 1 rok – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2) 2 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3) 3 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4) 4 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5) 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się do okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.

Jeśli chodzi zaś o trzeci z warunków z art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej, to wiąże się on z okresami, w czasie których powinna powstać niezdolność do pracy (bądź w ciągu 18 miesięcy od ich ustania), aby ubezpieczony mógł skorzystać z prawa do renty.

Badając spełnienie w przedmiotowej sprawie pierwszej z wymienionych przesłanek, Sąd podzielił stanowisko biegłych sądowych, ponieważ biegli sądowi szczegółowo
i przekonująco uzasadnili swoją ocenę stanu zdrowia D. N.. Biegły z zakresu ortopedii orzekł, iż ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy okresowo,
od chwili zakończenia zasiłku chorobowego do 31 października 2017r. Całkowita niezdolność do pracy w rzeczonym okresie jest spowodowana niewydolnością statyczną i dynamiczną prawej kończyny dolnej ubezpieczonej. Organ rentowy nie kwestionował orzeczonej całkowitej niezdolności ubezpieczonej do pracy.

Oceniając czas trwania niezdolności do pracy Sąd uwzględnił stanowisko biegłych, w szczególności to, co w opinii wskazał biegły sądowy K. K. (1). Jego opinia stanowi pełną i przekonującą odpowiedź na postawione przez Sąd pytanie. Po jej wydaniu organ rentowy nie podjął polemiki z twierdzeniami w niej zawartymi. Sąd podzielił ocenę biegłego K. uznając, że jest ona wyczerpująca, a nadto zawarte w opinii wyjaśnienia w wystarczającym stopniu potwierdzają całkowitą niezdolność ubezpieczonej do pracy we wskazanym okresie.

Ubezpieczona, zdaniem Sądu, spełniła również przesłanki z art. 57 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy emerytalnej. Niezdolność do pracy, która zdaniem biegłych datuje się od daty zakończenia zasiłku chorobowego powstała w okresie, kiedy D. N. była zatrudniona w (...) (...) sp. z o.o. Tenże okres, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, jest okresem składkowym, a zatem jeśli – w myśl art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej – niezdolność do pracy powstała w tym okresie (tak jak w przypadku ubezpieczonej) albo nie później niż 18 miesięcy od jego ustalenia, to warunek wynikający z powołanego przepisu jest spełniony. Nadto ubezpieczona, u której niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat, legitymuje się w dziesięcioleciu przed jej powstaniem pięcioletnim okresem składkowym i nieskładkowym, co potwierdza dokumentacja zgromadzona przez organ rentowy. Ubezpieczona w branym pod uwagę dziesięcioleciu pozostawała w zatrudnieniu u w/w pracodawcy, przy czym przez część okresu pobierała wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy oraz świadczenie rehabilitacyjne.

Zgodnie z treścią art. 59 ust. 1 ustawy emerytalnej, osobie, która spełnia warunki określone w art. 57, przysługuje:

1) renta stała – jeżeli niezdolność do pracy jest trwała;

2) renta okresowa – jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa.

Jak wynika z zebranego materiału dowodowego, D. N. spełniła przesłanki niezbędne do otrzymania świadczenia rentowego z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Świadczenie zostało jej więc przyznane na okres od dnia 1 listopada 2014r. do dnia 31 października 2017r. Data początkowa, od której świadczenie zostało przyznane wynika z brzmienia art. 129 ustawy emerytalnej.

Uwzględniając powyższe, Sąd Okręgowy – na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. – zmienił zaskarżoną decyzję jak w punkcie 1 wyroku.

Jeśli chodzi zaś o wniosek ubezpieczonej o zapłatę przez organ rentowy odsetek, to podlegał on przekazaniu do organu rentowego celem rozpoznania.

Art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. wskazuje, że jeżeli ubezpieczony zgłosił nowe żądanie, dotychczas nierozpoznane przez organ rentowy, sąd przyjmuje to żądanie do protokołu i przekazuje
je do rozpoznania organowi rentowemu.

Powyższe oznacza, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych Sąd uprawniony jest do orzekania wyłącznie w przedmiocie objętym postępowaniem przed organem rentowym i nie może wykraczać poza podstawę faktyczną decyzji – to bowiem treść decyzji determinuje przedmiot i zakres merytorycznego rozpoznania oraz orzeczenia sądu ubezpieczeń społecznych. O roszczeniu ubezpieczonego w pierwszej kolejności powinien zatem rozstrzygać właściwy organ rentowy. Z tego wynika, że niedopuszczalne jest, aby odwołanie wnoszone od decyzji organu rentowego miało charakter samodzielnego żądania, niepowiązanego z przedmiotem sporu objętym zaskarżoną decyzją. Należy wskazać, iż tego typu stanowisko dotyczy także odsetek (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 22 maja 2013r., III AUa 346/13, LEX nr 1315695, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 1999r. II UKN 204/99, OSNP 2001/5/169, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 1999r., II UZ 52/99, OSNAPiUS 2000, nr 15, poz. 601, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 maja 2015r., III AUa 745/14, LEX nr 1785795).

Zaskarżona przez ubezpieczoną decyzja, nie rozstrzyga zarówno w sposób negatywny, jak i pozytywny o odsetkach. Wobec tego, biorąc pod uwagę, że Sąd jest uprawniony do orzekania wyłącznie w zakresie elementów wyznaczonych treścią decyzji, nie było możliwości wydania w przedmiotowej sprawie rozstrzygnięcia w takim zakresie jak wnioskowała D. N., a więc co do zasadności wniosku o wypłatę odsetek.

Wskazany wniosek jako, że został zgłoszony po raz pierwszy przez ubezpieczoną
i nie został dotychczas rozpoznany przez organ rentowy, należało potraktować jako nowe, osobne żądanie, które w pierwszej kolejności powinno zostać merytorycznie rozpoznane przez Zakład.

W związku z powyższym Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c., orzekł jak w punkcie 2 wyroku.

ZARZĄDZENIE

(...)