Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 października 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił K. M. prawa do emerytury na tej podstawie, że na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Jako okres pracy w warunkach szczególnych organ rentowy uwzględnił wnioskodawcy okres pracy w wymiarze 12 lat, 6 miesięcy i 6 dni /decyzja k. 18 akt ZUS plik III/.

W dniu 30 października 2015 r. wnioskodawca złożył odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do emerytury. Wniósł o uznanie, że w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. w okresie od 2 stycznia 1978 r. do 1 lutego 1986 r. na stanowisku mistrza zmiany, kierownika zmiany, wykonując nadzór bezpośrednio przy produkcji elementów budowlanych z pyłów dymnicowych wykonywał pracę w warunkach szczególnych / odwołanie k. 2-3/.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie przytaczając argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo podniósł, że za pracę w warunkach szczególnych uznał wnioskodawcy okres pracy w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. w okresie od 1 czerwca 1986 r. do 31 grudnia 1998 r. (z wyłączeniem okresu niezdolności do pracy w wymiarze 27 dni) tj. okres pracy w wymiarze 12 lat, 6 miesięcy i 6 dni. Podał też, że za pracę w warunkach szczególnych nie uznał wnioskodawcy okresów zatrudnienia od 2 stycznia 1978 r. do 1 lutego 1986 r. w powyższym przedsiębiorstwie na stanowisku mistrza zmianowego, kierownika zmianowego na podstawie świadectwa pracy z dnia 31 stycznia 1986 r., bowiem nie zostały spełnione przesłanki określone prawem (nieudokumentowanie) / odpowiedź na odwołanie k. 6-6 odw./

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca K. M., urodzony (...), w dniu 11 czerwca 2014 r. złożył wniosek o emeryturę. / wniosek k. 1-6 akt ZUS plik II/.

Decyzją z dnia 23 czerwca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił K. M. prawa do emerytury na tej podstawie, że na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze oraz że nie osiągnął wieku emerytalnego. Jako okres pracy w warunkach szczególnych organ rentowy uwzględnił wnioskodawcy okres pracy w wymiarze 12 lat, 6 miesięcy i 6 dni /decyzja k. 23 akt ZUS plik II/.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 24 lutego 2015 r. na skutek odwołania wnioskodawcy od powyższej decyzji tutejszy Sąd oddalił odwołanie. /wyrok k. 37 – 37 odw. akt ZUS plik II/.

Wnioskodawca w dniu 6 października 2015 r. ponownie złożył wniosek o emeryturę. Nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. / wniosek k. 1-8 akt ZUS plik III/.

Ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 25 lat, 1 miesiąc i 7 dni okresów składkowych i nieskładkowych / okoliczność bezsporna, karta przebiegu zatrudnienia k. 17 akt ZUS plik III/.

Organ rentowy uwzględnił wnioskodawcy okres pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 12 lat, 6 miesięcy i 6 dni, to jest okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od 1 czerwca 1986 r. do 31 grudnia 1998 r. (z wyłączeniem okresu niezdolności do pracy w wymiarze 27 dni) / okoliczność bezsporna, świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach k. 8 akt ZUS plik III, karta przebiegu zatrudnienia k. 17 akt ZUS plik III/.

W Przedsiębiorstwie (...) w Ł. (dawniej Zakładzie Produkcji (...) w Ł.) wnioskodawca był zatrudniony od 2 stycznia 1978 r. do 1 lutego 1986 r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Za powyższy okres pracy pracodawca w dniu 31 stycznia 1986 r. wystawił wnioskodawcy świadectwo pracy, w treści którego wpisano, że w okresie zatrudnienia wnioskodawca zajmował stanowisko mistrza zmianowego, a ostatnio kierownika zmianowego / świadectwo pracy k. 2-3 akt osobowych dot. pierwszego okresu zatrudnienia w kopercie k. 14, kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej k. 21akt ZUS plik II/.

W Przedsiębiorstwie (...) w Ł. wnioskodawca został zatrudniony w dniu 2 stycznia 1978 r. na stanowisku mistrza zmianowego (w dziale produkcji), początkowo na dwutygodniowy okres próbny, a po jego upływie - na czas nieokreślony. Z dniem 1 maja 1979 r. wnioskodawcy dodatkowo powierzono pełnienie obowiązków na stanowisku kierownika zmiany. Z dniem 1 października 1979 r. wnioskodawcę przeszeregowano na stanowisko kierownika zmianowego / okoliczność bezsporna, akta osobowe dot. pierwszego okresu zatrudnienia w kopercie k. 14: umowa o pracę k. 36-37, angaże k. 35, 33, karta obiegowa zmian w stosunku pracy: przyjęcie k. 60- 61/.

Stanowisko kierownika zmiany wnioskodawca zajmował do końca powyższego zatrudnienia.

Pismem z dnia 14 października 1980 r. pracodawca zwrócił się do wnioskodawcy o uprzątnięcia stanowisk pracy na stanowisku formowania bloczków w zakreślonym terminie.

Pismem z dnia 30 lipca 1982 r. dyrektor pracodawcy na prośbę kierownika działu produkcji zwrócił wnioskodawcy uwagę za niewykonanie polecenia dotyczącego pokrojenia bloczków wg zadanych rodzajów w dniu 28 lipca 1982 r., co dezorganizuje dostawy odbiorcom budowlanym. Pismem z dnia 26 czerwca 1984 r. bezpośrednio przełożony wnioskodawcy wniósł do pracodawcy o udzielenie nagany wnioskodawcy za niespowodowanie odlewania elementów zbrojowych przez brygadę formowania, niedopilnowanie zwiezienia form zbrojowych co w znacznym stopniu zahamowało produkcję elementów i wytracona została rotacja form

/akta osobowe dot. pierwszego okresu zatrudnienia w kopercie k. 14: angaże k. 30, 27, 24, 23, 19, 4, pisma k. 29, 28, 26, 25, 1, karta obiegowa zmiany w stosunku pracy: zwolnienie k. 5-5 odw./

W dniu 2 stycznia 1978 r. wnioskodawca otrzymał zakres obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień na stanowisku mistrza – kierownika w dziale produkcji, zgodnie z którym w zakresie jego zadań było m.in. prowadzenie dokumentacji zmiany – raportów, ewidencji zużycia proszku A1, ewidencji obecności oraz czasu pracy pracowników, rejestru narzędzi i sprzętu itp., składania meldunków o występujących brakach lub niedociągnięciach zakłócających normalny tok pracy zmiany, przestrzeganie obowiązującego reżimu technologicznego i receptur na normy surowcowe, wykonanie planu ilościowego, jakościowego i asortymentowego (bloczki, elementy) produkcji ustalonego dla zmiany, pełne i rytmiczne wykorzystanie czasu pracy pracowników oraz maszyn i urządzeń w godzinach normalnych i nadliczbowych / akta osobowe dot. pierwszego okresu zatrudnienia w kopercie k. 14: zakres czynności, uprawnień i odpowiedzialności k. 43-44, aneks do tego zakresu – k. 42/.

Przedsiębiorstwo (...) – Ł. w Ł. zajmowało się produkcją elementów budowlanych z pyłów dymnicowych. /zeznania wnioskodawcy 00:23:53-00:24:11 w zw. z 00:02:39-00:05:53, 00:05:53-00:07:07 – płyta CD k. 28/

Wnioskodawca jako mistrz zmiany i kierownik zmianowy nadzorował proces technologiczny produkcji materiałów budowlanych (w tym betonu komórkowego) z pyłu dymnicowego. Wnioskodawcy podlegali m.in. pracownicy zatrudnieni na stanowiskach młynarza, dozowacza mieszanek i surowców. Praca wnioskodawcy odbywała się na hali produkcyjnej znajdującej się na dziale produkcji. Wnioskodawca wykonywał ją stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. /zeznania świadka J. M. (1) 00:09:28-00:14:58 – płyta CD k. 28, zeznania świadka J. M. (2) 00:16:47-00:21:28, 00:21:28 – 00:22:31 – płyta CD k. 28, zeznania wnioskodawcy 00:23:53-00:24:11 w zw. z 00:02:39-00:05:53, 00:05:53-00:07:07 – płyta CD k. 28/

Na dziale produkcji były 3 zmiany i 3 kierowników. Na danej zmianie był 1 kierownik zmianowy bądź produkcji oraz 1 mistrz. Mimo różnej nazwy stanowisk (kierownik zmianowy i kierownik produkcji) zakres obowiązków osób zajmujących te stanowiska był tożsamy. / zeznania świadka J. M. (1) 00:14:58 - 00:16:47 - płyta CD k. 28, zeznania świadka J. M. (2) 00:21:28 – 00:22:31 – płyta CD k. 28/

Wnioskodawca nie posiadał żadnego biura jako mistrz czy kierownik / zeznania świadka J. M. (2) 00:16:47-00:21:28 – płyta CD k. 28/

Na hali produkcyjnej znajdowało się pomieszczenie, oddzielone od produkcji jedynie dyktami. W pomieszczeniu tym wnioskodawca sporządzał raporty. W pomieszczeniu tym, podobnie jak na całej hali produkcyjnej, również istniało zapylenie. Pył dymnicowy unosił się w całym budynku. W zakładzie zdarzały się przypadki zachorowań na pylicę. / zeznania świadka J. M. (2) 00:16:47-00:21:28 – płyta CD k. 28, zeznania świadka J. M. (1) 00:09:28-00:14:58 – płyta CD k. 28/

W toku powyższego zatrudnienia nie było żadnych przerw w zatrudnieniu wnioskodawcy, nie był on oddelegowywany do innych prac. /zeznania świadka J. M. (1) 00:09:28-00:14:58 – płyta CD k. 28, zeznania świadka J. M. (2) 00:16:47-00:21:28 – płyta CD k. 28, zeznania wnioskodawcy 00:23:53-00:24:11 w zw. z 00:02:39-00:05:53 – płyta CD k. 28/

W okresie od 10 lutego 1986 r. do 31 maja 1986 r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładzie (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku montera instalacji c.o. / świadectwo pracy k. 7-7 odw. akt ZUS plik III, kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej k. 21 akt ZUS plik II/

W Przedsiębiorstwie (...) w Ł. (dawniej Zakładzie Produkcji (...) w Ł.) wnioskodawca był ponownie zatrudniony od 1 czerwca 1986 r. do 30 listopada 2003 r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Za powyższy okres pracy pracodawca w dniu 30 listopada 2003 r. wystawił wnioskodawcy świadectwo pracy, zgodnie z którym w okresie zatrudnienia wnioskodawca zajmował stanowisko kierownika oddziału produkcyjnego, mistrza zmiany produkcyjnej. Z wystawionego przez pracodawcę zaświadczenia o wykonywaniu prac w szczególnych warunkach wynika, że w okresie zatrudnienia wnioskodawca wykonywał prace polegające na bezpośrednim nadzorze nad działalnością produkcyjną na stanowisku kierownika oddziału produkcyjnego, mistrza zmiany produkcyjnej wymienionym w wykazie A Dziale XIV/V poz. 24/3/4 pkt 1/8/3,4,5 stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty. /świadectwo pracy k. 74 akt osobowych dot. drugiego okresu zatrudnienia w kopercie k. 14, świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach k. 8 akt osobowych dot. drugiego okresu zatrudnienia w kopercie k. 14, kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej k. 21 akt ZUS plik II, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 11-13 odw. akt ZUS plik I/

Okres ten (do 31 grudnia 1998 r.) został uwzględniony przez ZUS jako okres pracy w warunkach szczególnych. /niesporne/

W okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od 1 czerwca 1986 r. do 30 listopada 2003 r. wnioskodawca wykonywał te same prace, co w poprzednim okresie zatrudnienia w tym zakładzie. Zakres jego obowiązków był tożsamy /zeznania świadka J. M. (1) 00:14:58 – 00:16:47– płyta CD k. 28, zeznania świadka J. M. (2) 00:16:47-00:21:28 – płyta CD k. 28, zeznania wnioskodawcy 00:23:53-00:24:11 w zw. z 00:02:39-00:05:53, 00:05:53 – 00:07:07 – płyta CD k. 28/

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie dokumentów zawartych w aktach organu rentowego i załączonych do akt sprawy, których wiarygodność nie była w toku procesu zakwestionowana, oraz w oparciu o przesłuchanie odwołującego się i zeznania zgłoszonych przez niego świadków - J. M. (1) i J. M. (2). Zeznania świadków Sąd ocenił jako wiarygodne, gdyż są ze sobą spójne i korespondują wzajemnie ze sobą oraz z przesłuchaniem wnioskodawcy. Świadkowie byli zatrudnieni z wnioskodawcą w spornym okresie czasu, nadto w uwzględnionym przez ZUS okresie czasu. Tym samym nie można oceniać ich zeznań jako opartych na przypuszczeniach lub relacjach innych osób.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U z 2015 r. poz. 748 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl ust. 2 art. 184 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Z przepisu art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że ubezpieczonym będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

W myśl art. 32 ust. 1a pkt. 1 przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Z kolei według ustępu 2 art. 32 dla celów ustalenia tych uprawnień za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Zasady przechodzenia na wcześniejsze emerytury oraz wykazy stanowisk do tego uprawniających określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 z późn. zm).

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Dodatkowo § 1 ust. 2 rozporządzenia stanowi, iż właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

W wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w dziale XIV (zatytułowanym „Prace różne”) pod poz. 24 wymieniona została „kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie”. Powyższe stanowisko jest także wymienione w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty w wykazie A pod poz. XIV poz. 24 pkt. 1) jako „kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie”.

Analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wskazuje, że do prac wykonywanych w warunkach szczególnych należą „prace przy produkcji elementów budowlanych z pyłów dymnicowych” wymienione w dziale V (zatytułowanym „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”) pod poz. 21.

W załączniku nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty wśród prac z działu V pod poz. 21 wymienione zostały prace na stanowisku: zestawiacza surowców i mieszanek (pkt 1), młynowego surowców mineralnych (pkt 2), maszynisty maszyn obróbczych (pkt 3), hartowacza (pkt 4), operatora mechanicznego sprzętu (pkt 5) oraz robotnika w przemyśle materiałów budowlanych stale wykonującego prace pomocnicze lub inne przy produkcji elementów budowlanych z pyłów dymnicowych – smarownik do betonu (pkt 6).

Stosownie zaś do treści § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust. 2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawca spełnił warunki do uzyskania emerytury w zakresie wymaganego wieku (ukończone 60 lat) i ogólnego stażu pracy (co najmniej 25 lat). Jako staż pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył wnioskodawcy okres 12 lat, 6 miesięcy i 6 dni, to jest okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od 1 czerwca 1986 r. do 31 grudnia 1998 r. (z wyłączeniem okresu niezdolności do pracy w wymiarze 27 dni) na stanowisku kierownika oddziału produkcyjnego oraz mistrza zmiany produkcyjnej.

Spór dotyczył pozostałego (poprzedniego) okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od 2 stycznia 1978 r. do 1 lutego 1986 r., za który nie wystawiono świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Odnosząc się do powyższej spornej kwestii należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę, iż świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę z zachowaniem warunków przewidzianych normą § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Samo jednakże posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów / por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 r. sygn. III AUa 3113/08, opubl. LEX nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 r. sygn. III AUa 466/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach rok 2007, Nr 3, poz. 8; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008 r. sygn. III AUa 795/08, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacji B. rok 2008, Nr 4, str. 60/. Jednocześnie w judykaturze ugruntowane jest stanowisko, iż regulacja § 2 statuująca ograniczenia dowodowe nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków / por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. III UZP 5/85; uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, opubl. OSNAPiUS 2001, nr 18, poz. 562/.

Ponieważ wnioskodawca wyrażał pogląd, że wykonywane przez niego w spornym okresie zatrudnienia prace winny być zakwalifikowane jako nadzór na oddziale, w którym jako podstawowe wykonywane są prace z działu V poz. 21 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Sąd na okoliczność prac wykonywanych przez wnioskodawcę w spornym czasie dopuścił dowód z zeznań wnioskodawcy, zgłoszonych przez niego świadków oraz z dostępnej dokumentacji pracowniczej.

Zdaniem Sądu Okręgowego zebrany w sprawie materiał dowodowy dawał dostateczne podstawy do uznania pracy świadczonej przez K. M. w okresie pracy w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od 2 stycznia 1978 r. do 1 lutego 1986 r. za pracę w warunkach szczególnych, a stanowisko organu rentowego jest nieuzasadnione.

Lektura dostępnych angaży wskazuje, że w spornym okresie wnioskodawca kolejno zajmował stanowiska: od 2 stycznia 1978 r. mistrza zmianowego (w dziale produkcji, przy czym od 1 maja 1979 r. powierzono mu dodatkowo pełnienie obowiązków na stanowisku kierownika zmiany), od 1 października 1979 r. kierownika zmiany.

Na podstawie zeznań świadków i wnioskodawcy Sąd ustalił, że w będącym przedmiotem sporu okresie pracy wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przebywał w środowisku pracy, w którym zatrudnieni są pracownicy wykonujący prace w szczególnych warunkach. Na stanowiskach tych wnioskodawca nadzorował proces technologiczny produkcji materiałów budowlanych z pyłu dymnicowego. Wnioskodawcy na tych stanowiskach podlegali m.in. pracownicy zatrudnieni na stanowiskach młynarza, dozowacza mieszanek i surowców. Istotnym jest, że praca wykonywana przez wnioskodawcę na wymienionych stanowiskach niczym się nie różniła jeśli chodzi o zakres wykonywanych czynności. Na stanowiskach tych wnioskodawca wykonywał te same prace, nadzorował i kontrolował te same czynności, jedyne co się zmieniało to zakres odpowiedzialności, która była coraz większa. W zakresie obowiązków wnioskodawcy było m.in. prowadzenie dokumentacji zmiany – raportów, ewidencji zużycia proszku A1, ewidencji obecności oraz czasu pracy pracowników, rejestru narzędzi i sprzętu itp., składania meldunków o występujących brakach lub niedociągnięciach zakłócających normalny tok pracy zmiany, przestrzeganie obowiązującego reżimu technologicznego i receptur na normy surowcowe, wykonanie planu ilościowego, jakościowego i asortymentowego (bloczki, elementy) produkcji ustalonego dla zmiany, pełne i rytmiczne wykorzystanie czasu pracy pracowników oraz maszyn i urządzeń w godzinach normalnych i nadliczbowych. W okresie pełnienia funkcji kierowniczych wnioskodawca nie miał wydzielonego własnego zamkniętego pomieszczenia biurowego, miał jedynie do dyspozycji znajdujące się na hali produkcyjnej oddzielone od produkcji jedynie dyktami pomieszczenie, w którym rzadko wykonywał prace administracyjno – biurowe, których zakres wynikający z zakresu obowiązków i odpowiedzialności wnioskodawcy był niewielki. Pozostały czas swojej pracy wnioskodawca spędzał na hali produkcyjnej wraz z podległymi mu pracownikami.

Lektura przedstawionych dokumentów oraz zeznań świadków i przesłuchania wnioskodawcy pozwalała, zdaniem Sądu, na jednoznaczne ustalenie, że w spornym okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. (dawniej Zakładzie Produkcji (...) w Ł.) od 2 stycznia 1978 r. do 1 lutego 1986 r. odwołujący się stale i w pełnym wymiarze czasu pracy świadczył pracę bezpośrednio przy stanowiskach robotniczych, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach. Wnioskodawca na zajmowanych przez siebie w tym okresie stanowiskach mistrza zmianowego i kierownika zmiany przez cały czas swojej pracy kontrolował i nadzorował jakość wykonywanych prac przez zestawiaczy surowców i mieszanek, młynowych surowców mineralnych, maszynistów maszyn obróbczych, hartowaczy, operatorów mechanicznego sprzętu lub robotników w przemyśle materiałów budowlanych stale wykonujących prace pomocnicze lub inne przy produkcji elementów budowlanych z pyłów dymnicowych – smarownik do betonu, to jest pracowników wymienionych w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. i w zarządzeniach właściwego ministra wydanych na podstawie upoważnienia zawartego w rozporządzeniu. Czyni to uzasadnionym twierdzenie o stałym narażeniu wnioskodawcy na działanie szkodliwych czynników, związanych ze świadczeniem pracy w szczególnych warunkach.

Powyższe pozwala na przyjęcie, że wnioskodawca legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych uprawniającym do wcześniejszej ze względu na wiek emerytury.

Na podstawie art. 100 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do emerytury powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jej nabycia. Zgodnie zaś z art. 129 ust. 1 świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od 3 października 2015 r., to jest od daty osiągnięcia wieku emerytalnego.