Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 sierpnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustalił dla Z. I. wysokość emerytury i podjął jej wypłatę od dnia 1 czerwca 2015 r. (tj. od miesiąca w którym zgłoszono wniosek).

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wysokość emerytury została obliczona w następujący sposób:

-

obliczona emerytura zgodnie z art.53 ustawy emerytalnej (przy przyjęciu dotychczasowej podstawy wymiaru emerytury) wyniosła po zmianie stażu pracy 3.299,74 zł (przyjęto okresy składkowe w ilości 40 lat 9 miesięcy 6 dni tj. 489 miesięcy oraz okresy nieskładkowe w ilości 2 lat i 7 dni tj. 24 miesięcy),

-

zgodnie z art.26 ustawy emerytalnej kwota skorygowanej składki zaewidencjonowanej na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 210.431,82 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 463.879,27 zł,

-

średnie dalsze trwanie życia wyniosło 247,60 miesięcy

a wyliczona kwota emerytury wyniosła 2.723,39 zł [(210 431,82 + 463 879,27):247,60].

Organ rentowy wskazał, iż wobec osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury w 2014 r. wysokość emerytury od 1 czerwca 2015 r. wyniosła 20% emerytury obliczonej na podstawie art.53 ustawy emerytalnej tj. 659,95 zł oraz 80% emerytury obliczonej na podstawie art.26 ustawy emerytalnej tj. 2 178,71 zł co dało łącznie 2.838,66 zł. Po dokonaniu potrąceń i odliczeń miesięczna kwota do wypłaty wyniosła 1.952,96 zł.

(decyzja k.55-56 plik I akt ZUS)

W dniu 11 września 2015 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie Z. I. od w/w decyzji. Odwołująca wskazała, że decyzją z dnia 6 lutego 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał jej emeryturę od dnia 18 grudnia 2014 r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego w wysokości 2.939,74 zł, a wypłata świadczenia została wstrzymana z uwagi na kontynuację zatrudnienia. W związku z ustaniem zatrudnienia (w dniu 26 czerwca 2015 r.) wystąpiła o wypłatę emerytury, której wysokość, zaskarżoną decyzją, ustalono na kwotę 2.838,66 zł.

Podała, iż w piśmie z dnia 12 sierpnia 2015 r. wystąpiła z prośbą o wyjaśnienie różnic w kwotach przyjętych do obliczenia wysokości emerytury określonej w decyzji z dnia 18 grudnia 2014 r. oraz wysokości emerytury określonej w decyzji z dnia 7 sierpnia 2015 r., ale organ rentowy nie udzielił jej odpowiedzi. Wnioskodawczyni podniosła, że nie jest dla niej zrozumiała sytuacja, w której pomimo wypracowania większego stażu pracy przyznana jej wysokość emerytury jest niższa od wysokości emerytury określonej wcześniejszą decyzją.

Wniosła o przyznanie jej korzystniejszej emerytury tj. emerytury przyznanej jej na dzień osiągnięcia wieku emerytalnego.

(odwołanie k.2-2 odwrót)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podniósł, że różnica pomiędzy kwotą świadczenia przyznanego wnioskodawczyni decyzją zaliczkową z dnia 6 lutego 2015 r., a decyzją z dnia 7 sierpnia 2015 r. wynika ze zmiany sposobu waloryzacji składek i kapitału początkowego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że wartość zwaloryzowanego kapitału początkowego i składek jest różna z uwagi na postanowienia art.25 a ustawy emerytalnej, gdyż w zależności od kwartału, w którym następuje ustalenie emerytury cykl waloryzacji jest różny. Organ rentowy zaznaczył, że co do zasady w stosunku do kapitału początkowego oraz składek od dnia 1 czerwca przeprowadza się waloryzację roczną. Tym samym w przypadku ustalania wysokości emerytury w II kwartale danego roku (kwiecień, maj) waloryzacjom kwartalnym podlegają nie tylko składki zapisane na koncie po dniu 31 stycznia, za który była przeprowadzana ostatnia waloryzacja roczna, ale także składki zaewidencjonowane we wcześniejszym okresie poddane ostatniej waloryzacji rocznej. W przypadku ustalania wysokości emerytury w czerwcu danego roku kwota składek poddana ostatniej waloryzacji rocznej nie może podlegać waloryzacjom kwartalnym, gdyż kwota tych składek została już zwaloryzowana rocznie za poprzedni rok od dnia 1 czerwca roku, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie. W tym przypadku waloryzacji kwartalnej mogą podlegać wyłącznie składki zapisane na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który była przeprowadzana ostatnia waloryzacja roczna.

(odpowiedź na odwołanie k.3-4)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona Z. I. urodziła się (...) Powszechny wiek emerytalny dla ubezpieczonej wynosi 60 lat i 6 miesięcy. (okoliczności bezsporne)

Decyzją z dnia 12 stycznia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił ubezpieczonej wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r., która wyniosła 156.476,21 zł.

(decyzja k.18 plik II akt ZUS)

Decyzją zaliczkową z dnia 6 lutego 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał ubezpieczonej emeryturę od 18 grudnia 2014 r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wysokość emerytury została obliczona w następujący sposób:

1)  zgodnie z art.53 do obliczenia wysokości emerytury przyjęto:

24% x 3.191,93 zł (tj. kwotę bazową) = 766,06 zł,

-

483 miesięcy składkowych x 1,3% : 12 x 4.587,12 zł (podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wyliczonego z 10 lat kalendarzowych od 1999 do 2008 tj. 143,71 % przez kwotę bazową 3 191,93 zł) = 2 400,44 zł,

-

(24 miesiące nieskładkowe x 0,7%) /12 x 4 587,12 zł = 64,22 zł.

Emerytura wyniosła 3.230,72 zł

2)  zgodnie z art.26 kwota skorygowanej składki zaewidencjonowanej na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 223.923,74 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 498.561,07 zł, średnie dalsze trwanie życia wyniosło 252 miesiące, a wyliczona kwota emerytury wyniosła 2.687,00 zł [(223 923,74 zł + 498 561,07)/ 252]

Organ rentowy wskazał, że wobec osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury w 2014 r. wysokość emerytury od 18 grudnia 2015 r. wyniosła 20% emerytury obliczonej na podstawie art.53 ustawy emerytalnej tj. 646,16 zł oraz 80% emerytury obliczonej na podstawie art.26 ustawy emerytalnej tj. 2 293,60 zł co dało łącznie 2.939,74 zł.

Z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia przez ubezpieczoną emerytura podlegała zawieszeniu.

(decyzja k.41-44 plik I akt ZUS)

Do ustalenia kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego (tj. 498.561,07 zł) w decyzji zaliczkowej z dnia 6 lutego 2015 roku przyjęto waloryzacje roczne kapitału początkowego za lata 1999 – 2013 (za ten rok wyniosła 104,54%) oraz doliczono waloryzację za I kwartał 2014 r. (tj. 112,02 %) i II kwartał 2014 r. (tj.100,00 %).

(wyliczenie k.68 plik I akt ZUS)

Do ustalenia kwoty skorygowanej składki zaewidencjonowanej na koncie z uwzględnieniem waloryzacji (tj. 223.923,74 zł) w decyzji zaliczkowej z dnia 6 lutego 2015 roku zwaloryzowano składki zewidencjonowane na koncie ubezpieczonej do 31 stycznia 2013 r. (tj. składki za 2012 rok), a także zwaloryzowano składki zewidencjonowane po 31 stycznia 2013 r. wskaźnikami waloryzacji kwartalnych za II kwartał 2013 r. (tj.100,40%) w stosunku do składek zewidencjonowanych na koncie za I kwartał 2013 r., III kwartał 2013 r. (tj.100,00%) w stosunku do składek zewidencjonowanych na koncie za II kwartał 2013 r., IV kwartał 2013 r. (100,00%) w stosunku do składek zewidencjonowanych na koncie za III kwartał 2013 r. i wskaźnikiem za I kwartał 2014 r. w stosunku do składek zewidencjonowanych na koncie za IV kwartał 2013 r. oraz doliczono składki zewidencjonowane na koncie ubezpieczonej od stycznia 2014 r. do listopada 2014 r.

(wyliczenie ZUS k.67-68 plik I akt ZUS)

Stosunek pracy ubezpieczonej ustał w dniu 26 czerwca 2015 r.

(świadectwo pracy k.47/48 plik I akt ZUS)

W dniu 26 czerwca 2015 r. ubezpieczona złożyła wniosek o przeliczeniu kapitału początkowego, doliczenie składek, ponowne przeliczenie świadczenia, zamianę okresu urlopu wychowawczego na 1,3% i wypłatę emerytury, po rozpatrzeniu którego wydano zaskarżoną decyzję.

(wniosek k.45/46 plik I akt ZUS , decyzja k.55-56 plik I akt ZUS)

Decyzją z dnia 3 sierpnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił ubezpieczonej wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r., która wyniosła 159.799,31 zł.

(decyzja k.51/52 plik I akt ZUS)

Do ustalenia kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego (tj. 463.879,27 zł) w zaskarżonej decyzji roku przyjęto waloryzacje roczne kapitału początkowego za lata 1999 – 2014 (za ten rok wyniosła 102,06%).

(obliczenia ZUS k.70-72 plik I akt ZUS)

Do ustalenia kwoty skorygowanej składki zaewidencjonowanej na koncie z uwzględnieniem waloryzacji (tj. 210.431,82 zł) w zaskarżonej decyzji zwaloryzowano składki zewidencjonowane na koncie ubezpieczonej do 31 stycznia 2014 r. (tj. składki za 2013 rok), a także zwaloryzowano składki zewidencjonowane po 31 stycznia 2014 r. wskaźnikami waloryzacji kwartalnych za II kwartał 2014 r. (tj.100,00%) w stosunku do składek zewidencjonowanych na koncie za I kwartał 2014 r., III kwartał 2014 r. (tj.100,00%) w stosunku do składek zewidencjonowanych na koncie za II kwartał 2014 r., IV kwartał 2014 r. w stosunku do składek zewidencjonowanych na koncie za III kwartał 2014 r. oraz doliczono składki zewidencjonowane na koncie ubezpieczonej od października 2014 r. do maja 2015 r.

(obliczenia ZUS k.70-72 plik I akt ZUS)

Roczne wskaźniki waloryzacji składek oraz kapitału początkowego w latach 2012 – 2015 przedstawiały się następująco:

- za rok 2012 – 104,68%

- za rok 2013 – 104,54%

- za rok 2014 – 102,06%

-za rok 2015 – 105,37%

Kwartalne wskaźniki waloryzacji składek oraz kapitału początkowego w latach 2013 – 2014 przedstawiały się następująco:

- za I kwartał 2013 r. – 114,60%

- za II kwartał 2013 r. – 100,40 %

- za III kwartał 2013 r. – 100,00%

- za IV kwartał 2013 r.- 100,00%

- za I kwartał 2014 r. – 112,02%

- za II kwartał 2014 r. – 100,00 %

- za III kwartał 2014 r. – 100,00%

- za IV kwartał 2014 r.- 100,00%

(wskaźniki waloryzacji ogłoszone w Monitorze Polskim: 2013 r. poz. 425, poz.504, poz.773,poz.1020, 2014 r., poz.218, poz.334, poz.446, poz.826, poz.1153, 2015 r. poz.284, poz. 442, poz.546, poz.825, poz.1269, 2016 r.456)

Powyższy stan faktyczny jest bezsporny między stronami. Został ustalony na podstawie dowodów z ww. dokumentów, których strony nie kwestionowały.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne i podlega oddaleniu.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż na podstawie decyzji z dnia 6 lutego 2015 r. przyznano ubezpieczonej Z. I. emeryturę od dnia 18 grudnia 2014 r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Organ rentowy obliczył wysokość emerytury ubezpieczonej biorąc pod uwagę obowiązujące w dacie wydania decyzji wskaźniki, a obliczona na ich podstawie emerytura wyniosła 2.939,74 zł. Wobec pozostawania ubezpieczonej w zatrudnieniu wypłata emerytury podlegała zawieszeniu.

W dniu 26 czerwca 2015 r., w związku z zakończeniem zatrudnienia, ubezpieczona wystąpiła z wnioskiem o wypłatę emerytury, a kwota emerytury ustalona zaskarżoną decyzją (doliczono w niej okresy składkowe przypadające po wydaniu decyzji zaliczkowej oraz przeliczono okresy urlopu wychowawczego) okazała się niższa (wyniosła bowiem 2.838,66 zł.) od wyliczonej uprzednio kwoty i to pomimo faktu, że po wydaniu decyzji zaliczkowej wnioskodawczyni pozostawała w zatrudnieniu, a zatem odprowadzano za nią stosowne składki.

Istota sporu sprowadza się zatem do kwestii wysokość emerytury ubezpieczonej obliczonej na podstawie art.26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2015 r. poz. 748 z późn. zm.), a w szczególności zasad jej waloryzacji.

Zgodnie z regułą wyrażoną w art. 25 ust.3 ww. ustawy składki oraz kapitał początkowy (należne do końca poprzedniego roku) zewidencjonowane na koncie ubezpieczonego waloryzowane są corocznie na dzień 1 czerwca z uwzględnieniem art.25a. Przepis art.25a ww. ustawy stanowi, że przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację, o której mowa w art.25, jest waloryzowana kwartalnie. Celem regulacji zawartej w art.25a było uniknięcie sytuacji, w której ubezpieczeni przechodzący na emeryturę w miesiącach następujących po czerwcu byliby w sytuacji mniej korzystnej, od osób przechodzących na emeryturę bezpośrednio po waloryzacji w czerwcu i tym samym skutkowałoby to nieobjęciem waloryzacją określonych okresów (podzielonych na kwartały). Podkreślić zatem należy, że moment ustalania emerytury przekłada się na to czy emerytura waloryzowana jest rocznie czy też kwartalnie. Waloryzacja kwartalna nie dotyczy osób, których emerytura zostaje ustalona w czerwcu danego roku, gdyż ich składki i kapitał na dzień 1 czerwca zostały zwaloryzowane wskaźnikiem rocznym, a więc za cały rok poprzedzający ustalenie emerytury. Osoby przechodzące na emeryturę w kwietniu lub maju danego roku, czyli w pozostałych miesiącach II kwartału, także mają zwaloryzowane składki za cały poprzedni rok, a to dzięki mechanizmowi waloryzacji kwartalnej, ponieważ w tym przypadku ostatniej waloryzacji kwartalnej dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku, a więc cały rok poprzedzający przejście na emeryturę objęty jest waloryzacją.

Ostateczna wysokość świadczenia ubezpieczonej mogła zostać ustalona dopiero w momencie podjęcia jego wypłaty (o czym mowa w treści art.25 ust.1 ww. ustawy), a nie w chwili przyznania prawa do świadczenia. Sąd podziela pogląd wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 13 lutego 2013 r. (III AUa 757/12, Lex 1282781) zgodnie z którym przepisy art.25 i 25a ustawy o emeryturach i rentach nie naruszają zasady równości wobec prawa, albowiem jedynie różnicują sytuację ubezpieczonych w zależności od miesiąca przechodzenia na emeryturę, co jest cechą relewantną. W prawie zabezpieczenia emerytalnego sytuacja taka nie jest odosobniona, dla przykładu zupełnie inna jest wysokość emerytury obliczanej z zastosowaniem kwoty bazowej dla osoby przechodzącej na emeryturę w lutym, a inna w marcu danego roku (art. 19a ww. ustawy). Pogląd ten został również wyrażony przez Sąd Najwyższy w postanowieniach z dnia 6 października 2015 roku (III UZP 9/15, Lex nr 1336504) oraz z dnia 3 listopada 2015 roku (III UZP 12/15, Legalis nr 1349157).

Reasumując, skoro wypłata świadczenia ubezpieczonej mogła nastąpić od 1 czerwca 2015 r. to organ rentowy miał obowiązek (zgodnie z art. 25 ust.1 ww. ustawy) ponownie obliczyć emeryturę wnioskodawczyni. Organ rentowy prawidłowo obliczył wysokość świadczenia dokonując rocznej waloryzacji kapitału i składek uwzględniając datę spełnienia przesłanek do podjęcie wypłaty świadczenia.

W związku z powyższym Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni.

4.07.2016 r.