Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ca 62/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 5 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Wojciech Vogt (spr.)

Sędziowie:

SSO Barbara Mokras

SSO Marian Raszewski

Protokolant:

st. sekr. sąd. Jolanta Bąk

po rozpoznaniu w dniu 05 maja 2016r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa W. W. , K. S.

przeciwko L. S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim

z dnia 30 września 2015r. sygn. akt I C 2162/13

1. oddala apelację

2. zasądza od pozwanego L. S. na rzecz powodów:

⚫: W. W. kwotę 1200 zł powiększoną o 23% podatek od towarów i usług tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego udzielonego z urzędu przez radcę prawnego L. U.,
⚫: K. S. kwotę 1200 zł powiększoną o 23% podatek od towarów i usług tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego udzielonego z urzędu przez radcę prawnego A. Z.

SSO Barbara Mokras SSO Wojciech Vogt SSO Marian Raszewski

II Ca 62/16

UZASADNIENIE

Powódka W. W. wniosła ostatecznie o zasądzenie od pozwanego L. S. 15 416,50 złotych, wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 15 288,00 złotych, za okres od dnia wytoczenia powództwa (14 października 2013 r.) do dnia zapłaty oraz zasadzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Odrębnym pozwem, w sprawie o sygn.. akt I C 2489/13, powód K. S. wniósł ostatecznie o zasądzenie od pozwanego L. S. 15 416,50 złotych, wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 15 288,00 złotych, za okres od dnia wytoczenia powództwa (27 listopada 2013.) do dnia zapłaty oraz zasadzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd połączył te sprawy do wspólnego rozpoznania.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postepowania.

Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim wyrokiem z dnia 30 września 2015 r. zasądził od pozwanego L. S. na rzecz powódki W. W. kwoty 15.416,50 zł wraz z odsetkami w wysokości określonej ustawowo od kwoty 15.288 zł , za okres od 7 marca 2014 r. oraz zasądził od pozwanego L. S. na rzecz powoda K. S. kwotę 15.416,50 zł wraz z odsetkami w wysokości określonej ustawowo od kwoty 15.288 zł za okres od 7 marca 2014 r.; oddalił oba powództwa w pozostałym zakresie i orzekł o kosztach postępowania.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył pozwany zaskarżając wyrok w części, a mianowicie w części zasądzającej świadczenie na rzecz W. W., nie rozłożenie tego świadczenia na raty i zasądzającej koszty oraz w części zasądzającej świadczenie na rzecz K. S. jednorazowo kwotę 15.416,50 zł wraz z odsetkami. Zarzucił błędne uznanie, że zachowek należy się W. W. i naruszenie art. 320 k.p.c. przez uznanie, że w sprawie nie zachodzą przesłanki do rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty oraz naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 216 § 3 w zw. z art. 1082 k.c. przez błędne i nieuzasadnione uznanie, iż nie mają one zastosowania w ustalonym stanie faktycznym z uwagi na fakt nie prowadzenia przez pozwanego działalności rolniczej. W oparciu o te zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i rozłożenie świadczenia na raty oraz oddalenie powództwa w stosunku do powódki W. W..

Powodowie wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia faktyczne i rozważania dokonane przez Sąd Rejonowy i uznaje je za własne. W takiej sytuacji gdy sąd odwoławczy orzeka na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w pierwszej instancji i aprobuje dotychczasowe ustalenia, nie musi ich powtarzać (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r., II CSK 18/07, Lex nr 966804; orzeczenie Sadu Najwyższego z dnia 13 grudnia 1935 r., C III 680/34. Zb. Urz. 1936, poz. 379, z dnia 14 lutego 1938 r.., C II 21172/37, Przegląd Sądowy 1938, poz. 380 i z dnia 19 listopada 1998 r., III CKN 792/98, OSNC 1999, nr 4, poz. 83; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2006 r., I CSK 147/05).

W. S. zmarła 17 marca 2013 r. w B.. Należy zauważyć, że do spodków otwartych po 14 lutym 2001 r. art. 1082 k.c zachowuje swoje znaczenie poprzez zawarte w nim odesłanie do art. 216 k.c. Odesłanie to oznacza, że spadkobierca lub obdarowany oraz osoba uprawniona do zachowku mogą porozumieć się sami co do jego wysokości. Mogą też umówić się co do sposobu oraz terminu realizacji tego roszczenia. W razie braku takiego porozumienia wielkość należnego uprawnionemu zachowku może zostać obniżona według kryteriów zawartych w art. 216 § 2 k.c. Zgodnie z tym przepisem, przy określeniu stopnia obniżenia bierze się pod uwagę typ, wielkość i stan gospodarstwa rolnego będącego przedmiotem dziedziczenia oraz sytuację osobista i majątkową osoby zobowiązanej od uiszczenia zachowku oraz osoby do niego uprawnionej. Sąd Rejonowy prawidłowo nie zastosował tego przepisu w stosunku do pozwanego ponieważ na przedmiotowej nieruchomości nie prowadzi on gospodarstwa rolnego. Celem bowiem tego przepisu jest ochrona funkcjonującego gospodarstwa rolnego. Ponadto w apelacji pozwany nie domagał się obniżenia zachowku, a jedynie rozłożenia świadczenia na raty. W tym zaś zakresie art. 216 § 3 k.c. nie ma żadnego znaczenia normatywnego (por. Paweł Księżak, Zachowek w polskim prawie spadkowym, Warszawa 2010, s. 351).

Rozłożenie na raty możliwe byłoby jedynie w oparciu o art. 320 k.p.c. W literaturze podkreśla się, że przepis ten powinien być stosowany jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach , gdy usprawiedliwia to sytuacja osobista i majątkowa dłużnik (por. Małgorzata Manowska, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2011, s. 591).

W apelacji pozwany wskazuje, że jedynym jego źródłem utrzymania jest renta w wysokości 726,94 zł. Z powyższego wynika, że nie byłby on w stanie uiszczać nawet rat przez siebie proponowanych, czyli miesięcznych płatnych przez okres lat dziesięciu. Wysokość takiej raty to kwota 250 zł miesięcznie, czyli pozwanemu pozostałaby kwota 476 zł miesięcznie, która nie wystarczy na jego utrzymanie. Ponadto rata płatna w wysokości 125 zł miesięcznie w sposób rażący narusza interes wierzycieli.

Należy podkreślić, że pozwany jest właścicielem nieruchomości o wartości 185.000 zł . W tej sytuacji jedynie sprzedaż części gruntów jest w stanie zaspokoić interesy wierzycieli i pozwolić dłużnikowi utrzymać się z otrzymywanej renty. Inaczej mówiąc sytuacja osobista i majątkowa dłużnika uniemożliwia rozłożenie należnego świadczenia na raty.

Mając na uwadze powyższe okoliczności należało, zgodnie z art. 385 k.p.c., orzec jak w sentencji. O kosztach orzeczono zgodnie z art. 98 k.p.c.

Barbara Mokras Wojciech Vogt Marian Raszewski

II Ca 62/16

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE