Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Tomasz Korzeń

Protokolant: stażysta Barbara Rudzińska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 czerwca 2016 roku

sprawy z odwołania A. K. (1)

od decyzji z dnia 26 października 2015 roku znak Nr (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

z udziałem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

o ustalenie braku podstaw do podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu

I. zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 26 października 2015 roku znak Nr (...) w ten sposób, że A. K. (1) nie podlega jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) od 10.02.2014 do 22.07.2015 r. ubezpieczeniom społecznym;

II. oddala odwołanie w pozostałym zakresie;

III. koszty procesu wzajemnie znosi.

SSO Tomasz Korzeń

VI U 907/15 UZASADNIENIE

Ubezpieczona A. K. (1) odwołała się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 26 października 2015 r. nr (...), którą to organ rentowy stwierdził, że A. K. (1) podlegała ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowemu oraz wypadkowemu w okresie od 1.01.2012 r. do 22.07.2015 r., jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, będącą wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Podniosła, że w spornym okresie skarżąca nie była jedynym wspólnikiem spółki wobec czego nie można jej uznać za osobę prowadzącą działalność gospodarczą, a tym samym nie podlega ona z tego tytułu ubezpieczeniom za sporny okres. Nadto nie prowadziła ona działalności gospodarczej. W lipcu 2011 r. miała poważny wypadek drogowy i z tej przyczyny zbyła część udziałów w spółce. Od grudnia 2013 r. przebywała na terenie Niemiec gdzie od 10 lutego 2014 r. podlegała ubezpieczeniom społecznym. Zaś do czerwca 2012 r. odwołująca zatrudniona była w Polsce na 1/10 etatu, a zatem podstawa winna być wyliczona z uwzględnieniem opłaconych składek za ten okres.

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania. Podniósł, że z Krajowego Rejestru Sądowego wynika, iż w okresie od 11.02.2011 r. ubezpieczona była jedynym wspólnikiem spółki. Nie zgłosiła się z tego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Od 12.07.2011 r. do 31.12.2011 r. zatrudniona była na cały etat a od 1.01.2012 r. do 31.08.2012 r. na 1/10 etatu w spółce (...). A zatem za okres od 12.07.2011 r. do 31.12.2011 r. winna być zgłoszona tylko do ubezpieczenia zdrowotnego, zaś za okres od 1.01.2012 r. do 25.07.2012 r. – do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Za okres podlegania ubezpieczeniom na terenie Niemiec skarżąca nie przedłożyła żadnego dowodu.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. poparła stanowisko odwołującej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. K. (1) w okresie od 12.07.2011 r. do 31.12.2011 r. zatrudniona była na pełen etat w firmie (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G.. Następnie w okresie od 1.01.2012 r. do 31.08.2012 r. pracowała w tej spółce w wymiarze 1/10 etatu.

Od 1.01.2012 r. do 22.07.2015 r. A. K. (1) była jedynym wspólnikiem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Za okres od 1.01.2012 r. do 9.02.2014 r. podlegała jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność będąca wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowemu oraz wypadkowemu.

W okresie od 10.02.2014 r. do 22.07.2015 r. skarżąca pracowała na terenie Niemiec i podlegała ubezpieczeniom społecznym w Niemczech.

dowód: dokumenty w aktach organu rentowego: umowy o pracę k. 27, 30, świadectwa pracy k. 28-29, 31-32

potwierdzenia przelewów k. 8-9

odpis KRS k. 43-50

zeznania ubezpieczonej A. K. (1) k. 55v

zeznania przedstawiciela spółki (...) k. 55v

deklaracje podatkowe k. 73-85

wyciąg z rachunku bankowego k. 86-155

decyzja k. 161-162v

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej częściowo zasługiwało na uwzględnienie.

Decydujące w przedmiotowej sprawie było ustalenie, czy w okresie od dnia 1.01.2012 r. do dnia 22.07.2015 r. A. K. (1) podlegała ubezpieczeniom jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność będąca jedynym wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Zgodnie z art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 121 ze zm., zwana ustawą systemową), osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. W myśl art. 8 ust. 6, pkt 4 ustawy systemowej, za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się także wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy systemowej, obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. Zgodnie z art. 18 ust. 8 ustawy systemowej, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60 % prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ogłoszonego na dany rok kalendarzowy. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe w myśl art. 20 ust. 1 ustawy systemowej, stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Wysokość podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność gospodarczą zgodnie z art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.2015.581 j.t.), stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski.” W myśl art. 36 ustawy systemowej, każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnemu i rentowemu podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Obowiązek zgłoszenia do tych ubezpieczeń osób prowadzących pozarolniczą działalność należy do tych osób.

W przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczeń, zgodnie z art. 9 pkt 1 i 1a ustawy systemowej, osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, będąca jednocześnie objęta ubezpieczeniami z tytułu stosunku pracy, z którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w przeliczeniu na okres miesiąca jest nie niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia obejmowana jest ubezpieczeniami społecznymi obowiązkowo tylko z tytułu stosunku pracy. Zgodnie z art. 38 ustawy systemowej, w razie sporu dotyczącego obowiązku ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje decyzję osobie zainteresowanej oraz płatnikowi składek. Nie później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 1, płatnik składek jest zobowiązany przekazać do Zakładu dokumenty związane z ubezpieczeniami społecznymi określone w ustawie za okres objęty decyzją.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE.L.04.166.1, zwane rozporządzeniem podstawowym) i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE.L.09.284.1, zwane rozporządzeniem wykonawczym) szczegółowo regulują tryb ustalania ustawodawstwa właściwego (w tym wstępnego).

Zgodnie z art. 16 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego, osoba która wykonuje pracę w dwóch lub więcej państwach członkowskich, informuje o tym instytucję wyznaczoną przez właściwą władzę państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania. Art. 16 ust. 2 stanowi zaś, że wyznaczona instytucja państwa członkowskiego miejsce zamieszkania niezwłocznie ustala ustawodawstwo mające zastosowanie do zainteresowanego. Takie wstępne określenie mającego zastosowanie ustawodawstwa ma charakter tymczasowy. Tymczasowe określenie mającego zastosowanie ustawodawstwa staje się ostateczne w terminie dwóch miesięcy od momentu poinformowania o nim instytucji wyznaczonych przez właściwe władze zainteresowanych państw członkowskich, o ile ustawodawstwo nie zostało już ostatecznie określone lub przynajmniej jedna z zainteresowanych instytucji informuje instytucję wyznaczoną przez właściwą władzę państwa członkowskiego miejsca zamieszkania przed upływem tego dwumiesięcznego terminu o niemożności zaakceptowania określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa lub o swojej odmiennej opinii w tej kwestii (art. 16 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego).

Art. 13 ust. 3 rozporządzenia podstawowego stanowi, że osoba która normalnie wykonuje pracę najemną i pracę na własny rachunek w różnych Państwach Członkowskich podlega ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym wykonuje swą pracę najemną. Stosownie do art. 19 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego, na wniosek zainteresowanego lub pracodawcy instytucja właściwa państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie, poświadcza stosowanie tego ustawodawstwa. Dokumentem potwierdzającym ustawodawstwo właściwe jest formularz E101/A1 poświadczony przez właściwą instytucję danego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

W celu ustalenia czy ubezpieczona podlegała ubezpieczeniom w spornym okresie, sąd dopuścił dowód z zeznań odwołującej A. K. (1) oraz przedstawiciela spółki (...) oraz dokonał analizy dokumentów zawartych w aktach sprawy oraz aktach organu rentowego. Analiza zgromadzonego materiału dowodowego nie pozwoliła na ustalenie jakoby odwołująca nie była jedynym (...) spółki (...). Wskazać należy, że brak jest wiarygodnych dowodów na to, by przelewy dokonywane pomiędzy A. K. (1) i A. K. (2) dotyczyć miały sprzedaży udziałów w spółce. Osoby te zeznały co prawda, że dokonane zostały dwa przelewy tytułem zapłaty za udziały w spółce, lecz analiza wyciągów bankowych dołączonych do akt sprawy prowadzi jedynie do wniosku, że przelewów różnych kwot pieniędzy pomiędzy skarżącą i jej siostrą było dużo więcej, a nadto były to przelewy bez określonych tytułów wpłat. Tym samym, w ocenie sądu, wydruki z konta bankowego dołączone do akt sprawy nie stanowią miarodajnego dowodu, potwierdzającego dokonanie zapłaty za sprzedaż udziałów w spółce (...).

Kolejną okolicznością wskazującą, iż sprzedaż udziałów w spółce nie została dokonana jest fakt, że nie dokonano rozliczeń podatkowych z tytułu rzekomej sprzedaży udziałów. Tymczasem odpłatne zbycie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, powoduje powstanie przychodu z kapitałów pieniężnych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2012.361). Transakcja taka podlega zatem wykazaniu w zeznaniach podatkowych.

Następnie wskazać należy, iż stan zmiany udziałów w spółce nie został zgłoszony we właściwym rejestrze. Zgodnie zaś z art. 38 pkt 8 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U.2016.687 j.t.), sprzedaż udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością winna zostać zgłoszona do rejestru przedsiębiorców. W myśl art. 17 ust. 1 tej ustawy, domniemywa się, że dane wpisane do rejestru są prawdziwe. Jeżeli dane wpisano do Rejestru niezgodnie ze zgłoszeniem podmiotu lub bez tego zgłoszenia, podmiot ten nie może zasłaniać się wobec osoby trzeciej działającej w dobrej wierze zarzutem, że dane te nie są prawdziwe, jeżeli zaniedbał wystąpić niezwłocznie z wnioskiem o sprostowanie, uzupełnienie lub wykreślenie wpisu.

Co do okresu zatrudnienia ubezpieczonej w firmie (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G.: na pełen etat od 12.07.2011 r. do 31.12.2011 r., a następnie na 1/10 etatu od 1.01.2012 r. do 31.08.2012 r., to podkreślić należy, mając na uwadze wskazane wyżej przepisy, iż w pierwszym ze wskazanych okresów skarżąca winna jako osoba prowadząca działalność w formie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zgłosić się tylko do ubezpieczenia zdrowotnego, zaś w drugim okresie – zgłosić się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowego i wypadkowego oraz obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. W tym zakresie sąd w pełni popiera stanowisko organu rentowego.

Na uwzględnienie zasługiwał natomiast zarzut skarżącej w zakresie braku obowiązku podlegania przez nią ubezpieczeniom w kraju za okres świadczenia pracy na terenie Niemiec od 10.02.2014 r. do 22.07.2015 r. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy potwierdził, że we wskazanym okresie ubezpieczona pracowała i podlegała ubezpieczeniom na terenie Niemiec. Zgodnie z przepisami rozporządzenia podstawowego, osoba która normalnie wykonuje pracę najemną i pracę na własny rachunek w różnych Państwach Członkowskich podlega ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym wykonuje swą pracę najemną. Ostatecznie w decyzji z dnia 2.06.2016 r. nr (...) organ rentowy zgodził się z tym zarzutem skarżącej stwierdzając, że w okresie od 10.02.2014 r. do 22.07.2015 r. A. K. (1) podlegała ustawodawstwu niemieckiemu. Na marginesie jedynie wskazać należy, że decyzja ta nie miała wpływu na rozstrzygnięcie sprawy, albowiem niezależnie od tego czy organ rentowy był czy też nie uprawniony do orzekania o podleganiu ubezpieczeniom na terenie Niemiec, to w decyzji tej pozwany nie orzekł o tym, że A. K. (1) nie podlega ubezpieczeniom na terenie Polski. Mając jednak na uwadze treść uzgodnień dokonanych z niemiecką instytucją ubezpieczeniową i przepisy wskazanych wyżej rozporządzeń, nie ulega wątpliwości, że w okresie od 10.02.2014 r. do 22.07.2015 r. skarżąca podlegała ustawodawstwu niemieckiemu.

Oceniając materiał dowodowy sąd dał wiarę zeznaniom ubezpieczonej jedynie co do świadczenia przez nią pracy na terenie Niemiec od 10.02.2014 r. do 22.07.2015 r. albowiem okoliczność ta znajduje potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w aktach. Ostatecznie również pozwany uznał, że w tym okresie skarżąca podlegała ubezpieczeniom na terenie Niemiec. W pozostałym zakresie sąd nie dał wiary zeznaniom skarżącej. Sąd nie dał również wiary zeznaniom świadka A. K. (2). Ich zeznania co do okoliczności zakupu udziałów w spółce nie znajdują potwierdzenia w dowodach zgromadzonych w aktach sprawy. A. K. (2) jest siostrą ubezpieczonej. Pozostaje z nią w dobrych relacjach. Z racji łączącego świadka ze skarżącą pokrewieństwa, świadek mogła być zainteresowana składaniem zeznań w sposób korzystny dla odwołującej. Ubezpieczona wielokrotnie prostowała swoje zeznania (co do roku w którym zakupiła od siostry udziały w spółce, co do wysokości zakupionych udziałów). Sprzeczności i niekonsekwencja w jej zeznaniach uprawdopodabniają jedynie wersję pozwanego. Ubezpieczona jak i świadek podnosiły, że zawierały ze sobą jedynie ustne umowy, a zapłaty za zakupione udziały dokonywały częściowo przelewami a częściowo gotówką. Z braku jakichkolwiek innych dowód potwierdzających tę okoliczność, w sytuacji gdy pozwany temu zaprzeczał, to na powódce spoczywał ciężar udowodnienia faktu zawarcia tych umów i dokonania stosownych zapłat za udziały w spółce. Skarżąca temu zadaniu nie sprostała i okoliczności tej nie udowodniła. W świetle całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy trudno uznać zeznania tych osób za wiarygodne, stanowiące podstawę ustaleń faktycznych w sprawie.

Zgodnie z wyrażoną w art. 232 K.p.c. w zw. z art. 6 K.c. zasadą kontradyktoryjności, ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego. To one, a nie sąd, są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i one wreszcie ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Przepis art. 6 K.c. stanowi, iż ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis art. 232 § 1 zd. 1 K.p.c. stanowi natomiast odpowiednio, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd Najwyższy charakteryzując art. 232 K.p.c., stwierdził, że na sądzie rozpoznającym sprawę nie spoczywa powinność zarządzania dochodzeń mających na celu uzupełnienie i wyjaśnienie twierdzeń stron oraz poszukiwanie dowodów na ich udowodnienie. Do sądu nie należy przeprowadzanie z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 5-6, poz. 76).

Dowodom z dokumentów Sąd nadał przymiot wiarygodności.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 K.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i w ten sposób, iż ustalił, że odwołująca A. K. (1) nie podlega jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ubezpieczeniom społecznym za okres od 10.02.2014 r. do 22.07.2015 r., zaś w pozostałym zakresie, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 K.p.c. odwołanie skarżącej oddalił.

Mając na uwadze wynik procesu, o kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 K.p.c.

SSO Tomasz Korzeń