Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

D. R. (1) został oskarżony o to, że w dniu 6 lipca 2015 roku o godz. 10.10 w miejscowości K., woj. (...) kierował pojazdem mechanicznym koparko-ładowarką marki C. (...) numer VIN (...) w ruchu lądowym, czym nie zastosował się do orzeczonego prawomocnym wyrokiem przez Sąd Rejonowy w Zgierzu z dnia 30.10.2014 roku sygn. akt II K 928/14 zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 1 roku,

to jest o czyn art. 244 k.k.

Wyrokiem z dnia 25 listopada 2015 roku, sygn. akt VII K 367/15, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi:

1)  oskarżonego D. R. (1) uznał za winnego dokonania zarzucanego mu czynu, z tą modyfikacją, że oskarżony nie zastosował się do orzeczonego wyrokiem z dnia 23.10.2014r. przez Sąd Rejonowy w Zgierzu zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych i na podstawie art. 244 k.k. wymierzył mu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności;

2)  na podstawie art. 69 § 1 k.k., art. 69 § 2 k.k., art. 70 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 3 lat;

3)  na podstawie art. 71 § 1 k.k. orzekł karę grzywny w wysokości 30 stawek dziennych, przyjmując 1 stawkę dzienną za równoważną kwocie 20 złotych;

4)  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 290 złotych tytułem kosztów sądowych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł prokurator zaskarżając powyższy wyrok, na podstawie art. 425 § 1 i 2 k.p.k., art. 444 k.p.k. i art. 447 § 2 k.p.k. w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze na niekorzyść oskarżonego D. R. (1).

We wniesionym środku odwoławczym na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. i art. 438 pkt 1 k.p.k. powyższemu orzeczeniu prokurator zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 72 § 1 k.k. poprzez nieorzeczenie wobec oskarżonego co najmniej jednego z obowiązków wskazanych w art. 72 § 1 k.k. lub świadczenia pieniężnego na podstawie art. 72 § 2 k.k., podczas gdy treść przepisu art. 72 § 1 k.k. jednoznacznie wskazuje, że orzeczenie w/w obowiązku lub świadczenia pieniężnego było w niniejszej sprawie obligatoryjne.

W konkluzji apelacji prokurator na zasadzie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. i art. 437 § 2 k.p.k. wniósł zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zobowiązanie oskarżonego, na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 k.k. do informowania sądu o przebiegu okresu próby oraz orzeczenie, na podstawie art. 72 § 2 k.k., świadczenia pieniężnego w kwocie 300 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Na rozprawie odwoławczej w dniu 22 czerwca 2016 roku, wobec niestawiennictwa oskarżonego D. R. (1), prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Wniosek prokuratora o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji jest zasadny.

Sąd rejonowy przeprowadził bowiem postępowanie sądowe z naruszeniem przepisów prawa materialnego – art. 72 § 1 i 2 k.k. (art. 438 pkt 1 k.p.k.) oraz prawa procesowego – art. 343 § 3 k.p.k., co miało wpływ na treść rozstrzygnięcia (art. 438 pkt 2 k.p.k.).

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że w przesłanym do sądu rejonowego akcie oskarżenia prokurator zamieścił w trybie art. 335 § 1 k.p.k. wniosek o wydanie wyroku skazującego wobec D. R. (1) bez przeprowadzenia rozprawy i orzeczenie wobec niego kary 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania na okres 3 lat próby, grzywny w wymiarze 30 stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki na kwotę 20 złotych, a także obciążenie oskarżonego kosztami postępowania (wniosek k. 30-31).

Jednocześnie wskazać należy, iż zgodnie z treścią art. 72 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym od dnia 01 lipca 2015 roku (czyn został popełniony przez oskarżonego w dniu 06 lipca 2015 roku, a zatem po dniu wejścia w życie przepisów nowelizujących), zawieszając wykonanie kary pozbawienia wolności sąd zobowiązuje, a jeżeli orzeka środek karny może zobowiązać skazanego do wykonania jednego z enumeratywnie wskazanych we wzmiankowanym przepisie obowiązków, przy czym orzeka się przynajmniej jeden z obowiązków. W sytuacji, gdy sąd pierwszej instancji nie orzekł w stosunku do oskarżonego środka karnego, orzeczenie jednego z obowiązków było zatem obligatoryjne.

W świetle tych okoliczności Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w zaskarżonym wyroku, zgodnie z uzgodnieniem stron, a sprzecznie z treścią przepisu art. 72 § 1 k.k., nie nałożył w ogóle na oskarżonego chociażby jednego z obowiązków enumeratywnie wskazanych w w/wym. przepisie.

Wskazać należy, iż sąd pierwszej instancji orzekając na posiedzeniu na podstawie art. 335 § 1 k.p.k. jest związany treścią uzgodnień pomiędzy oskarżonym, a prokuratorem, co wiąże się z tym, że nie może orzec innej kary ani środka karnego od uzgodnionych przez strony. Złożony zatem w trybie art. 335 § 1 k.p.k. wniosek prokuratora o orzeczenie uzgodnionej z oskarżonym kary jest w tym sensie wiążący dla sądu, że potrzeba dokonania zmiany w jego treści wymaga dokonania modyfikacji wniosku za zgodą oskarżonego, w myśl art. 343 § 3 k.p.k. bowiem sąd może uzależnić uwzględnienie wniosku od dokonania w nim przez prokuratora wskazanej przez siebie zmiany, zaakceptowanej przez oskarżonego. W związku z powyższym sąd meriti nie może samodzielnie dokonywać zmian w treści złożonego przez prokuratora na podstawie art. 335 § 1 k.p.k. wniosku, a każda zmiana treści takiego wniosku przez sąd orzekający stanowi zmianę warunków porozumienia zawartego pomiędzy prokuratorem, a oskarżonym, co w konsekwencji oznacza, że sąd wymierzyłby oskarżonemu karę, na którą ani prokurator, ani oskarżony nie wyrazili zgody.

Orzekając na posiedzeniu w dniu 25 listopada 2015 roku w przedmiocie wniosku prokuratora o skazanie oskarżonego D. R. (1) bez przeprowadzenia rozprawy sąd meriti powinien był zauważyć, iż już sam wniosek dotknięty jest wadą – nie przewiduje bowiem orzeczenia w stosunku do oskarżonego chociażby jednego z obowiązków wymienionych w art. 72 § 1 k.k., którego orzeczenie jest obligatoryjne w przypadku wymierzenia kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Tym samym naruszony został przepis art. 343 § 3 k.p.k. – sąd meriti powinien był bowiem uzależnić uwzględnienie wniosku od zawarcia w nim rozstrzygnięcia w przedmiocie orzeczenia obowiązków z art. 72 § 1 k.k., czego nie uczynił.

Jednocześnie zauważyć należy, iż w dniu 27 kwietnia 2016 roku wyznaczony został pierwszy termin rozprawy odwoławczej, która – ze względu na nieobecność oskarżonego i brak jego stanowiska, co do dodatkowego orzeczenia w wyroku (w przedmiocie obowiązków z art. 72 § 1 k.k.) została odroczona. Na kolejnym terminie – w dniu 22 czerwca 2016 roku oskarżony, wezwany do osobistego stawiennictwa, również się nie stawił, co uniemożliwiło jego wypowiedzenie się we wskazanym przedmiocie bądź też zmodyfikowanie wniosku prokuratora o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy.

Wymierzając oskarżonemu D. R. (2) karę za przypisany mu czyn przestępczy bez uwzględnienia obowiązków z art. 72 § 1 k.k., których orzeczenie było w niniejszej sprawie obligatoryjne, sąd meriti dopuścił się obrazy prawa materialnego poprzez niezastosowanie przepisu, którego zastosowanie było obligatoryjne oraz prawa procesowego (poprzez nieuzależnienie uwzględnienia wniosku od dokonania w nim koniecznej w niniejszej sprawie zmiany), co musiało skutkować wydaniem przez sąd drugiej instancji orzeczenia o charakterze kasatoryjnym, przy uwzględnieniu, że wyrok sądu pierwszej instancji został wydany w trybie skazania oskarżonego bez przeprowadzania rozprawy przewidzianego w art. 335 k.p.k. Konwalidacja wymienionych wyżej uchybień sądu meriti w postępowaniu odwoławczym nie była bowiem możliwa.

Z uwagi na powyższe, sąd odwoławczy na mocy art. 437 § 1 i 2 i art. 438 pkt 1 i 2 k.p.k. uchylił zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego D. R. (1), przekazując sprawę w tym zakresie do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

W toku ponownego rozpoznania sprawy sąd pierwszej instancji będzie miał zatem na względzie poczynione wyżej uwagi i zapatrywania, które legły u podstawy orzeczenia o uchyleniu w całości poddanego kontroli odwoławczej wyroku w stosunku do oskarżonego D. R. (1), w szczególności będzie baczył na treść art. 72 § 1 k.k., zgodnie z którym nałożenie na oskarżonego przynajmniej jednego z enumeratywnie wymienionych w tym przepisie obowiązków w przypadku orzeczenia kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania jest obligatoryjne.