Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

Wydział IX Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący : SSO Janina Kościelniak

Sędziowie: SSO Maria Olszowska

SSO Mariola Łącka/spr/

Protokolant: st. sekretarz sądowy Dagmara Mazurkiewicz

przy udziale ./.

po rozpoznaniu w dniu 14 lipca 2016r. w Rybniku

sprawy z powództwa A. A.

przeciwko (...) S.A. Kopalni (...) w J.

o zadośćuczynienie

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Jastrzębiu- Zdroju Wydziału IV Pracy

z dnia 15 marca 2016 r. sygn. akt IV P 84/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt.1 o tyle, że uchyla rozstrzygnięcie w zakresie odsetek,

2.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt.4 w ten sposób, że znosi wzajemnie między stronami koszty zastępstwa adwokackiego za I instancję,

3.  oddala apelację w pozostałej części,

4.  znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania za II instancję.

Sędzia: Przewodniczący: Sędzia:

SSO Mariola Łącka SSO Janina Kościelniak SSO Maria Olszowska

Sygn. akt IX Pa 33/16

UZASADNIENIE

Powód A. A. w pozwie z 15.02.2014 r. domagał się od (...) Spółki (...) (...) w J. zasądzenia na jego rzecz kwoty co najmniej 30.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za skutki wypadku, któremu uległ wykonując pracę, zasądzenia na jego rzecz co najmniej kwoty 8.000,00 zł tytułem renty wyrównawczej za okres od 11 maja 2013 r. do 28 lutego 2014 r., z odsetkami ustawowymi , zasądzenia na jego rzecz tytułem bieżącej renty wyrównawczej kwoty po co najmniej 800,00 zł miesięcznie z odsetkami ustawowymi oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

Na uzasadnienie podał, że jest pracownikiem pozwanej, a pracując jako górnik pod ziemią na oddziale G-2 16 listopada 2011 r. uległ wypadkowi w wyniku którego doznał szeregu poważnych obrażeń: urazowej odmy opłucnowej z krwawieniem do jamy opłucnowej po lewej stronie, rozerwania lewego dołu pachowego, stłuczenia płuca lewego, stłuczenia serca, uszkodzenia mięśnia zębatego i najszerszego grzbietu po lewej stronie, złamania żebra lewego II.

Po zakończeniu świadczenia chorobowego od 16 maja 2012 r. do 10 maja 2013 r. pobierał świadczenie rehabilitacyjne, a następnie wrócił do pracy u pozwanej, ale na inny oddział .Wskutek tej zmiany zarobki powoda uległy obniżeniu średnio o ok. 800,00 zł miesięcznie.

Pozwana (...) Spółka (...) (...) w J. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych choć przyznała, że powód jako jej pracownik 16 listopada 2011 r. uległ wypadkowi przy pracy, wskutek którego doznał obrażeń. Niemniej w ocenie pozwanej żądana przez powoda kwota zadośćuczynienia jest zbyt wysoka. Pozwana wskazała również, że powód nie udowodnił w jakim procencie posiada uszczerbek na zdrowiu. Dodała także, że zmiana oddziału na którym obecnie pracuje powód nie wynikała ze wskazań lekarskich, lecz nastąpiła wyłącznie na prośbę powoda, gdyż nie ma żadnych przeciwwskazań, aby pracował on na poprzednim oddziale.

Pismem z 14 lipca 2014 r. powód podtrzymał swoje twierdzenia i wnioski sformułowane w pozwie.

Na rozprawie 15 marca 2016 r. pełnomocnik powoda oświadczył, że powód cofa pozew i zrzeka się roszczenia w zakresie tak skapitalizowanej jak i bieżącej renty wyrównawczej. Podtrzymał żądanie w zakresie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Wyrokiem z dnia 15.03.2016r. Sąd Rejonowy Sąd Pracy w J.

w pkt.

1.  zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 15.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami począwszy od dnia 17 marca 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

2.  w pozostałej części powództwo oddalił;

3.  umorzył postępowania w części dotyczącej żądania zasądzenia renty wyrównawczej;

4.  zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.200,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego,

5.  nakazał pozwanej uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Jastrzębiu-Zdroju kwoty 1.193,55 zł tytułem kosztów sądowych, od zapłaty których powód był ustawowo zwolniony;

6.  nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Jastrzębiu-Zdroju z roszczenia zasądzonego na rzecz powoda kwotę 390,00 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Sąd I instancji ustalił, co następuje:

Na rozprawie 7 lipca 2014 r. pełnomocnicy strony pozwanej i powodowej oświadczyli, że bezspornym jest, iż za wypadek odpowiedzialny jest zakład pracy i nie stwierdzono winy pracownika.

Powód A. A. od 12 maja 2006 r. do nadal pracuje w (...) Spółce (...) (...)w J. pod ziemią.

W dniu 15 listopada 2011 r. pracował na IV zmianie. Został skierowany do obsługi przenośnika zgrzebłowego podścianowego typu Grot 750 w chodniku B-25 w pokł. 405/1. Do wypadku doszło ok. 1:25 w trakcie przechodzenia chodnikiem B-25 w stronę pochylni B-22 w pokładzie 405/1. Powód przechodząc obok głowicy zabudowanej na rurociągu fi 63, zawieszonym na lewym ociosie, uderzył hełmem o obudowę chodnikową. W chwili poprawienia lewą ręką hełmu na głowie został nagle uderzony strumieniem emulsji pod ciśnieniem w okolice lewej pachy. Przyczynami wypadku były: niekontrolowany wzrost ciśnienia w rurociągu ciśnieniowym, nieodpowiednia wytrzymałość uszczelki na głowicy rurociągu, pęknięcie i wydmuchanie uszczelki typu BVD na głowicy rurociągu ciśnieniowego wskutek nagłego wzrostu ciśnienia w rurociągu oraz uderzenie powoda emulsją pod ciśnieniem wskutek pęknięcia i wydmuchania uszczelki typu BVD na głowicy rurociągu ciśnieniowego. Skutkami wypadku u powoda była rana lewego dołu pachowego – rozerwanie z uszkodzeniem mięsni tej okolicy, odmokrwiak lewej jamy opłucnej.

W wyniku wypadku powód został przyjęty do WSS nr 2 w J. 16 listopada 2011 r. z rozpoznaniem urazowej odmy opłucnowej z krwawieniem do jamy opłucnowej, rozerwania lewego dołu pachowego, stłuczenia płuca lewego, stłuczenia serca, uszkodzenia mięśnia zębatego przedniego i najszerszego grzbietu po stronie lewej, złamania żebra lewego II. Powód był doraźnie operowany. Powodowi szyto rany klatki piersiowej, a także wprowadzono dren do lewej jamy opłucnowej przez międzyżebrze. Badanie tomograficzne klatki piersiowej 18 listopada 2011 r. wykazało utrzymujący się odmokrwiak z całkowitą niedodmą płuca lewego pomimo stosowania drenażu ssącego. W związku z powyższym założono powodowi kolejne dwa dreny uzyskując drenaż treści płynowej oraz powietrza. 20 listopada 2011 r. powód został przewieziony do (...) Publicznego Szpitala (...) nr 1 w K., gdzie rozpoznano u powoda niewydolność oddechową, ropniaka lewej jamy opłucnowej z odmą.

W pierwszym etapie leczenia, tj. w trakcie pobytów w szpitalu, a następnie rehabilitacji w Poradni dolegliwości bólowe powoda mogły być subiektywnie silne, a proces leczniczy na tym etapie mógł być uciążliwy. W okresie po podjęciu pracy, dolegliwości bólowe raczej nie miały dużego nasilenia, co potwierdza dokumentacja medyczna.

Doznane obrażenia były skutkiem uderzenia cieczy pod dużym ciśnieniem i do dziś powód ma blizny, jego skóra była pociętą, miał pęknięte płuco, pod lewą ręką miał ściągnięta całą skórę. Skórę miał ściętą za łokciem do góry. Powód ma widoczną na ciele bliznę o dł. 25 cm ślad, tj. łatka pooperacyjna po ściągnięciu skóry. W dalszym ciągu, gdy powód dźwiga coś do góry to odczuwa mrowienie w lewej ręce, nie ma tyle siły co kiedyś. Powód ból odczuwa ogólnie w górnej partii lewej ręki. Odczuwa także ból przy dłuższym kierowaniu samochodem czy przy zmianie pogody.

Na mocy decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 23 września 2013 r. powód otrzymał tytułem jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy kwotę 10.560,00 zł w związku z 15 % stałego uszczerbku na zdrowiu. Nadto z tytułu trwałego uszczerbku powód otrzymał świadczenie w wysokości 21.600,00 zł wypłacone przez (...) SA.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługiwało w części na uwzględnienie.

Pozwana prowadzi przedsiębiorstwo odpowiadające definicji legalnej z art. 55 ¹ k.c. Jest to przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody a zatem jej odpowiedzialność w zakresie czynów niedozwolonych opiera się o treść przepisu art. 435 k.c.

Bez wątpienia powód poniósł szkodę w rozumieniu art. 444 k.c.

Niewątpliwie rozstrój zdrowia jakiego doznał powód uzasadnia przyznanie mu odpowiedniego zadośćuczynienia za krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne, a więc ból i inne dolegliwości oraz cierpienia psychiczne.

Sąd Rejonowy wskazał, że nie mogło mu umknąć, że powód otrzymał z ZUS-u jednorazowe odszkodowanie w kwocie 10.560,00 zł, a (...) SA wypłaciła powodowi świadczenie w wysokości 21.600,00 zł.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd I instancji uznał, iż dochodzona pozwem kwota zadośćuczynienia jest wygórowana w stosunku do krzywdy, której doznał powód, gdyż w dalszym ciągu ma on możliwość wykonywania pracy, a nawet został dopuszczony do wykonywania pracy pod ziemią. Niemniej jednak, powód w związku ze zdarzeniem z pewnością odczuwał znaczne dolegliwości bólowe, zwłaszcza w okresie do miesiąca od wypadku. Proces leczenia i rehabilitacji powoda był również długotrwały. W szczególności należy zauważyć, iż powodowi do dnia dzisiejszego pozostały blizny na ciele po wypadku. Powód nadal odczuwa też dolegliwości bólowe , gdy następuje zmiana pogody lub , gdy przebywał długo w pozycji wymuszonej np. prowadzi samochód.

Mając na uwadze powyższe Sąd w pkt 1 wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 15.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, w pozostałej części powództwo oddalając.

W pkt 2 oddalił dalej idące powództwo w zakresie roszczenia głównego uznając je za niezasadne i wygórowane.

Sąd w pkt 3 wyroku orzekł o umorzeniu postępowania w pozostałym zakresie na skutek cofnięcia przez powoda części powództwa wraz ze zrzeczeniem się roszczeń w tym zakresie.

Z kolei w pkt 4 wyroku Sąd Rejonowy, mając na uwadze, iż powód wygrał proces co do zasady, zaś określenie należnej mu sumy zależało od oceny sądu, orzekł o kosztach na podstawie art. 100 k.p.c. zasądzając od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.200,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego będącego adwokatem ustaloną na podstawie § 12 ust. 1 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U.nr 163 poz.1348 z późn. zm.).

W pkt 5 wyroku Sąd I instancji w oparciu o treść art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. (Dz. U. 2014, poz. 1025) nakazał stronie pozwanej uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Jastrzębiu - Zdroju kwoty 1.193,55 zł tytułem opłaty sądowej, od zapłaty której powód był zwolniony na mocy art. 96 ust. 1 pkt 4 wskazanej ustawy a w pkt 6 wyroku w oparciu o treść art. 113 § 1 pkt 2 nakazał ściągnął z roszczenia zasądzonego na rzecz powoda A. A. kwotę 390,00 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych , to jest sporządzenia opinii przez biegłego z zakresu psychiatrii, która w niniejszym postępowaniu okazała się być w istocie niepotrzebna, w związku z cofnięciem pozwu w części dotyczącej renty wyrównawczej przez powoda.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana.

Zaskarżyła wyrok w części tj. w pkt.1 w zakresie, w którym Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda odsetki ustawowe od kwoty 15.000,00 zł od dnia 17.03.2014r do dnia 31.12.2015r. oraz odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 15.000,00 zł od dnia 1.01.2016r do dnia zapłaty, a także w pkt.4 w zakresie, w którym Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda koszty zastępstwa adwokackiego w kwocie 1.200,00 zł oraz w pkt.5, w którym Sąd nakazał pozwanej uiścić kwotę 1.193,55 zł tytułem kosztów sądowych od zapłaty, których powód był zwolniony.

Skarżąca zarzuciła:

naruszenie przepisów , a to:

- art.321 kpc polegające na jego niezastosowaniu i wydaniu wyroku co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem tj. zasądzeniu od pozwanej na rzecz powoda odsetek ustawowych od kwoty 15.000,00 zł od dnia 17.03.2014r do dnia 31.12.2015r. oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 15.000,00 zł od dnia 1.01.2016r do dnia zapłaty, podczas, gdy powód oraz jego pełnomocnik nie zgłaszali takiego żądania ani pisemnie, ani ustnie,

- art.100 kpc polegające na jego niewłaściwym zastosowaniu i zasądzeniu na rzecz powoda 1.200,00 zł kosztów zastępstwa adwokackiego w pełnej wysokości podczas, gdy powód przegrał sprawę w zakresie dotyczącym zadośćuczynienia w 50% a w zakresie całego roszczenia przegrał w 69% a więc koszty zastępstwa adwokackiego powinny być stosunkowo rozdzielone lub wzajemnie zniesione,

- art.113 ust.1 ustawy z dnia 28.07.15r o kosztach sądowych w sprawach cywilnych polegające na jego niewłaściwym zastosowaniu i obciążeniu pozwanej kosztami podczas, gdy nie istniały ku temu podstawy.

Mając powyższe na uwadze pozwana wniosła o :

a)  zmianę pkt.1 wyroku i oddalenie powództwa w zakresie zasądzającym od pozwanej na rzecz powoda odsetki ustawowe od kwoty 15.000,00 zł od dnia 17.03.2014r. do dnia 31.12.2015r. oraz odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 15.000,000 zł od dnia 1.01.16r do dnia zapłaty,

b)  zmianę pkt.4 wyroku poprzez wzajemne zniesienie kosztów zastępstwa adwokackiego lub stosunkowe ich rozdzielenie ( w wyniku którego koszty zastępstwa adwokackiego nie zostaną zasądzone z uwagi na fakt, że strona powodowa utrzymała się z roszczeniem w 31,5 %),

c)  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z obowiązującymi przepisami,

d)  uchylenie pkt.1 wyroku w zakresie zasądzającym od pozwanej na rzecz powoda odsetki ustawowe od kwoty 15.000,00 zł od dnia 17.03.2014r. do dnia 31.12.2015r. oraz odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 15.000,00 zł od dnia 1.01.2016r. do dnia zapłaty i umorzenie postępowania.

W uzasadnieniu apelacji skarżąca wskazała, że Sąd zasądził kwotę 15.000,00 zł wraz

z odsetkami ustawowymi od kwoty 15.000,00 zł od dnia 17.03.2014r. do dnia 31.12.2015r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 15.000,00 zł od dnia 1.01.2016r. do dnia zapłaty pomimo, że powód oraz jego pełnomocnik nie zgłaszali takiego żądania ( dotyczącego odsetek) ani pisemnie, ani ustnie. Tym samym Sąd I instancji wyrokował , co do przedmiotu nie objętego żądaniem i naruszył art.321 kpc.

Niezależnie od powyższego pozwana wskazała, że Sąd I instancji zasądził na rzecz powoda koszty zastępstwa adwokackiego w pełnej wysokości , podczas gdy powód przegrał sprawę 69% w zakresie całego roszczenia ( cofając pozew w zakresie rent wyrównawczych wraz ze zrzeczeniem się tego roszczenia) i tym samym koszty zastępstwa adwokackiego powinny zostać wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone ( w wyniku rozdzielenia koszty zastępstwa adwokackiego nie powinny zostać zasądzone z uwagi na fakt, iż strona powodowa utrzymała się ze swoim żądaniem w 39,5%. Pozwana wskazała, że wygrała sprawę w 69%, a zgodnie z art.113 ust.1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, który stanowi, że kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. W niniejszym stanie faktycznym brak było podstaw do obciążenia przeciwnika kosztami procesu, gdyż powód przegrał sprawę w 69% w zakresie swojego żądania.

W oparciu o powyższe Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej jest częściowo zasadna.

Słuszny jest zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art.321 kpc.

Powód w pozwie domagał się zasądzenia zadośćuczynienia i renty uzupełniającej i mimo ich kumulacji są to odrębne roszczenia.

W zakresie żądania zadośćuczynienia powód ani w pozwie ani w żadnym dalszym piśmie procesowym mimo, że był reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika nie domagał się zasądzenia odsetek od zadośćuczynienia.

Powód w pozwie wnosił o zasądzenie jedynie renty wyrównawczej z odsetkami ale żądanie to cofnął.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25.06.2015r. V CSK 612/14 stwierdził, że zakaz orzekania ponad żądanie , będący przejawem zasad dyspozycyjności i kontradyktoryjności, oznacza, że o treści wyroku zarówno w sensie pozytywnym jak i negatywnym decyduje żądanie strony a Sąd nie może zasądzać czego innego od tego , czego żądał powód , więcej niż żądał , ani na innej podstawie prawnej.

Uszło uwadze Sądu I instancji, że powód domagając się zadośćuczynienia nie zgłosił w zakresie tego żądania roszczenia o odsetki.

Zatem orzekł o odsetkach mimo braku takiego żądania.

Dlatego też Sąd na mocy art.396 par.1 kpc zmienił zaskarżony wyrok w pkt.1 w ten sposób, że uchylił rozstrzygnięcie w zakresie odsetek.

Zasadny jest także zarzut apelacji dotyczący pkt.4 wyroku.

W zakresie zadośćuczynienia powód przegrał sprawę w 50%. W sprawie był reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika , a skoro spór w sprawie w istocie sprowadzał się do wysokości kwoty zadośćuczynienia , bo zasadę tego roszczenia pozwana nie kwestionowała, to nie można przyjąć , że powód uległ co do nieznacznej części swego żądania. Powód znał wielkość ustalonego u niego trwałego uszczerbku na zdrowiu, wysokość jednorazowego odszkodowania wypłaconego przez organ rentowy , a przy tym był reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika , więc był w stanie ocenić realnie kwotę należnego mu zadośćuczynienia.

Dlatego też Sąd Okręgowy na mocy art.386 par.1 kpc biorąc pod uwagę art.100 kpc, uznał, że koszty zastępstwa procesowego w I instancji winny być wzajemnie zniesione.

Dalej idącą apelację Sąd Okręgowy uznał za niezasadną.

Skoro strona pozwana kwestionowała wysokość żądanego zadośćuczynienia, zarzucając brak wykazania przez powoda uszczerbku na zdrowiu , to zasadne i celowe było dopuszczenie dowodu z dokumentacji dotyczącej leczenia powoda oraz opinii biegłego chirurga.

Sąd I instancji zasadnie więc tymi wydatkami obciążył pozwaną , bo jej zarzuty w świetle tych dowodów o braku krzywdy w postaci następstw zdrowotnych wypadku były chybione w całości.

Zauważyć przy tym należy, że częścią wydatków Sąd I instancji obciążył powoda w zakresie w jakim nie potwierdziły się jego twierdzenia o psychicznych następstwach wypadku.

Sąd I instancji prawidłowo zastosował art.113 ust.1 ustawy z dnia 28.07.2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( Dz. U z 2016, poz.623 j.t) , gdyż obciążył pozwaną opłatą sądową od kwoty zasądzonego roszczenia a więc w takim zakresie w jakim pozwana sprawę przegrała.

Z tych też względów na mocy art. 385 kpc oddalono apelację w pozostałej części.

Na zasadzie art.100 kpc Sąd Okręgowy zniósł wzajemnie między stronami koszty zastępstwa procesowego za II instancję.

Wprawdzie strona pozwana przegrała apelację w niewielkim zakresie , ale zdaniem Sądu błędy w orzeczeniu Sądu I instancji nie wynikały z żądań powoda i jego postawy w procesie.

Sąd Rejonowy orzekł bowiem o odsetkach mimo, że powód nie zgłosił takiego żądania a kwestia dotycząca zasądzenia lub rozdzielenia kosztów zastępstwa procesowego należała tylko do Sądu.

Sędzia Przewodniczący Sędzia

SSO Mariola Łącka SSO Janina Kościelniak SSO Maria Olszowska