Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2016 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu VIII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Grzegorz Kurdziel

Protokolant:Karolina Szewczyk

po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2016 r. we Wrocławiu na rozprawie sprawy

z powództwa Gminy W.

przeciwko K. P. i P. P. (1)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanych K. P. i P. P. (1) solidarnie na rzecz strony powodowej Gminy W. kwotę 3.733,38 zł (trzy tysiące siedemset trzydzieści trzy złote trzydzieści osiem groszy) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 3.035,73 zł od dnia 2 września 2014 r. do dnia 13 stycznia 2015 r. i od kwoty 3.733,38 zł od dnia 14 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 3.733,38 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala dalej idące powództwo;

III.  zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanych kwotę 2073,59 zł tytułem stosunkowego zwrotu kosztów procesu, tj. kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanym;

IV.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. B. - (...) – Kancelaria (...) i Radcowie Prawni B., K. i (...) kwotę 878,41 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanym.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 stycznia 2015 r. strona powodowa Gmina W., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanych K. P. i P. P. (1) kwoty 28.091 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 17.991,24 zł od dnia 2 września 2014 r. do dnia 13 lutego 2015 r., oraz od kwoty 28.090,97 od dnia 14 stycznia 2016 r., do dnia zapłaty. Jednocześnie wniosła o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania

W uzasadnieniu pozwu podała, iż pozwani zajmują bez tytułu prawnego lokal mieszkalny położony we W. przy ul. (...) który stanowi własność Gminy W.. Pozwani są zobowiązani do zapłaty odszkodowania w wysokości czynszu najmu oraz opłat eksploatacyjnych, niezależnych od właściciela lokalu. Strona powodowa wskazała, że pozwani nie wywiązują się z ciążącego na nich zobowiązania, uiszczając jedynie częściowe kwoty, uznając tym samym zasadność skierowanych do nich roszczeń. Na dzień 1 września 2014 r., zadłużenie pozwanych wynosiło łącznie 17 991,24 zł. Strona powodowa wezwała pozwanych do zapłaty powstałego zadłużenia, jednakże bezskutecznie. Na kwotę dochodzoną pozwem składała się kwota 17.991,24 zł należności głównej oraz skapitalizowane odsetki ustawowe w kwocie 10.099,73 zł liczone każdorazowo dla poszczególnych kwot, od dnia następującego po dniu wymagalności do dnia 1 września 2014 r.

W dniu 21 stycznia 2015 r. został wydany nakaz zapłaty od którego pozwani skutecznie wnieśli sprzeciw. W uzasadnieniu sprzeciwu podali, iż dochodzone przez stronę powodową odszkodowanie jest bezpodstawne. Wskazali, iż w wyroku eksmisyjnym z dnia 21 maja 2009 r., Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu wstrzymał nakaz opuszczenia, opróżnienia i wydania lokalu stronie powodowej, do czasu złożenia przez Gminę W. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Taka oferta nie została złożona przez stronę powodową, a zatem pozwani zgodnie z prawem zamieszkują lokal mieszkalny będący własnością Gminy W.. Podali, iż znajdują się w trudnej sytuacji życiowej, w związku z czym nie są w stanie regulować na bieżąco opłat związanych z zajmowaniem lokalu.

W odpowiedzi na sprzeciw strona powodowa podtrzymała twierdzenia i wnioski zawarte w pozwie. Wskazała, iż podstawę prawną roszczeń powódki stanowi art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego z dnia 21 czerwca 2001 r.

Pozwani podnieśli zarzut przedawnienia co do kwoty 14,526.30 zł roszczenia głównego oraz przedawnienia naliczonych od tej kwoty odsetek. Ponadto, wnieśli o oddalenie powództwa z uwagi na jego sprzeczność z zasadami współżycia społecznego. Podali, że zajmują lokal mieszkalny o powierzchni 72,81 m ². Powierzchnia lokalu przekracza ich potrzeby mieszkaniowe, a tym samym kwota czynszu jest większa niż ich możliwości finansowe. Pozwani zwracali się do Gminy W. o przyznanie lokalu socjalnego o mniejszej powierzchni, aby zmniejszyć wysokość czynszu, jednakże bezskutecznie.

Do okoliczności bezspornych pomiędzy stronami należały: fakt, że strona powodowa Gmina W., jest właścicielem lokalu mieszkalnego położonego we W. przy ul. (...) oraz, że przedmiotowy lokal zajmują pozwani K. P. i P. P. (1). Bezsporna była również wysokość naliczonego przez stronę powodową odszkodowania wraz z opłatami za media.

Stawka stosowanej przez stronę powodową opłaty za używanie lokalu przy ul. (...) we W. w spornym okresie wynosiła: 3,73 zł/m2 od 1 sierpnia 2009 r., 4,29 zł/m2 w okresie od października 2011 r., 4,83 zł/m2 w okresie od października 2012 r. Powierzchnia ww. lokalu miała 72,81 m2, w związku z czym opłata za używanie lokalu wynosiła w powyższych okresach odpowiednio: 271,58 zł, 312,35 zł, 351,67 zł. Łączna stawka czynszu/odszkodowania miała być płatna do 10 – go każdego miesiąca.

W okresie od 10 stycznia 2008 r., do 1 września 2014 r. w lokalu przy ul. (...) zamieszkiwali pozwani K. P. i P. P. (1). Strona powodowa nie zaoferowała pozwanym lokalu socjalnego.

Ponadto Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia Śródmieścia we Wrocławiu z dnia 21 maja 2009 r., nakazano pozwanym aby opuścili, opróżnili i wydali stronie powodowej Gminie W. lokal mieszkalny położony we W. przy ul. (...). Sąd wstrzymał wykonanie wyroku, do czasu złożenia przez Gminę W. oferty zawarcia lokalu socjalnego.

Dowód: - wyrok z dnia 21 maja 2009 r. k. 9.

Pozwany P. P. (1) otrzymuje wynagrodzenie za pracę w wysokości 1253,52 zł miesięcznie, przy czym z wynagrodzenia potrącana jest kwota 100 zł z tytułu egzekucji należności alimentacyjnych. Pozwana K. P. zaprzestała pracować w 2013 r., a obecnie jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy we W..

Dowód: - przesłuchanie pozwanej K. P. protokół elektroniczny z 26 listopada 2015 r. k.73-74 - zaświadczenie o zarobkach k. 27, - zaświadczenie z PUP k. 26.

W okresie od stycznia 2008 r. do września 2014 r. pozwani zajmowali przedmiotowy lokal bez tytułu prawnego. Pozwani wpłacali co jakiś czas kwoty, które nie pokrywały w całości należności z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystane oraz opłat eksploatacyjnych.

Strona powodowa obciążyła pozwanych za okres od 10 stycznia 2008 r. do 1 września 2014 r. kosztami związanymi z użytkowaniem przez osoby nieuprawnione lokalu położonego przy ul. (...) w łącznej kwocie 28.090,97 zł. Na wskazaną kwotę składała się należność z tytułu opłaty za używanie lokalu za sporny okres w wysokości 17.099,24 zł w tym należności z tytułu opłat eksploatacyjnych, oraz kwota 10.099,73 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych liczonych każdorazowo od poszczególnych kwot od dnia następującego po dniu wymagalności do dnia 1 września 2014 r. Poszczególne miesięczne kwoty naliczane z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu oraz opłat za media, stawały się wymagalne 10 - tego dnia każdego miesiąca.

Dowód: - zestawienia należności k. 10-12.

Pismem z dnia 6 września 2014 r., strona powodowa wezwała pozwanych do zapłaty kwoty 41421,85 zł tytułem należności za korzystanie z lokalu mieszkalnego położonego we W. przy ul. (...) wraz z należnymi ustawowymi odsetkami.

Poza opłatami za użytkowanie lokalu osoby zajmujące lokal zobowiązane były do uiszczania na rzecz strony powodowej zaliczkowych opłat eksploatacyjnych. O wszelkich zmianach w wysokości opłat eksploatacyjnych oraz za używanie lokalu, pozwani byli informowani pisemnie przez stronę powodową.

Dowód: - zawiadomienia o zamianach wysokości odszkodowania i opłat niezależnych od właściciela k. 58-64, - wezwanie do zapłaty k. 56-57.

Sąd zważył co następuje,

Powództwo zasługiwało częściowo na uwzględnienie.

W sprawie bezspornym było, iż pozwani zamieszkiwali w lokalu będącym własnością strony powodowej oraz, że nie regulowali na bieżąco należności związanych z bezumownym korzystaniem. Pozwani nie kwestionowali wysokości powstałego zadłużenia, wskazując, że podejmowali starania zmierzające do regulowania zaległości, polegające na dokonywaniu okresowych wpłat na poczet powstałego zadłużenia. W sprawie poza sporem pozostawał tytuł prawny strony powodowej do lokalu zajmowanego przez pozwanych, jak również prawomocne orzeczenie wobec nich obowiązku opróżnienia, opuszczenia i wydania tego lokalu stronie powodowej, a także nałożenie w wyroku eksmisyjnym obowiązku przedstawienia przez Gminę W. oferty zawarcia z wskazanymi w nim osobami umowy najmu lokalu socjalnego

Rozstrzygnięcia wymagała natomiast kwestia posiadania przez pozwanych tytułu prawnego do spornego lokalu, obowiązku uiszczenia na rzecz strony powodowej żądanej pozwem kwoty, z uwagi na podniesiony przez nich zarzut przedawnienia, a także czy strona powodowa naruszyła zasady współżycia społecznego o których stanowi art 5 k.c.

Na wstępie zważyć należy, iż problematyka płatności za korzystanie bez tytułu prawnego z lokalu mieszkalnego, znajdującego się w zasobach mieszkaniowych gminy, uregulowana została w ustawie z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego – dalej ustawa (Dz.U.2014.150. ze zm.) Zgodnie z przepisem art. 18 ust. 1 ustawy, osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł (ust. 3). Odpowiedzialność byłego lokatora, oparta na podstawie art. 18 ust. 1 i 3 ustawy obejmuje obowiązek zapłaty przez tę osobę - uprawnioną w wyroku eksmisyjnym do lokalu socjalnego - właścicielowi wynagrodzenia na dotychczasowym poziomie, czyli na poziomie czynszu lub innych opłat, uiszczanych przed wygaśnięciem uprawnienia do korzystania z zajmowanego lokalu.

W stosunku do pozwanych zapadł wyrok uwzględniający powództwo eksmisyjne w którym przyznano uprawnienie do lokalu socjalnego oraz wstrzymano wykonanie wyroku do czasu dostarczenia takiego lokalu. Wskazać należy, iż wbrew twierdzeniom pozwanych, nie przysługiwało im prawo do zajmowanego lokalu. Ciężar dowodu w zakresie posiadania tytułu prawnego do zajmowanego lokalu, spoczywał na pozwanych, którzy powinni powołać okoliczności zmierzające do wykazania, że strony nadal łączy stosunek prawny będący podstawą korzystania z lokalu. Niewątpliwie taką podstawą nie jest wyrok eksmisyjny na który powoływali się pozwani. Należy podkreślić, iż w żadnym wypadku przyznanie w wyroku orzekającym eksmisję, prawa do lokalu socjalnego nie oznacza zwolnienia osoby eksmitowanej z obowiązku uiszczania odszkodowania za zajmowanie lokalu do czasu uzyskania lokalu socjalnego (wyrok SN z 20 listopada 2002r., V CKN 1305/00).

Rozstrzygając kwestię zarzutu przedawniania, wskazać należy, iż zgodnie z art. 117 k.c., roszczenia majątkowe co do zasady ulegają przedawnieniu, co oznacza, że po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia. W konsekwencji, jeżeli dłużnik skorzysta z przysługującego mu prawa podmiotowego i podniesie zarzut przedawnienia sąd jest zobligowany oddalić powództwo uprawnionego. Roszczenie nie gaśnie, nadal jest uznawane za prawnie istniejące, jednakże wyłączona zostaje możliwość jego przymusowego zrealizowania. Zgodnie zaś z art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej- trzy lata.

W związku z tym, iż przepisy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie kodeksu cywilnego nie wprowadzają szczególnego terminu przedawnienia dla roszczeń z tytułu zajmowania lokalu bez tytułu prawnego, do roszczeń strony powodowej zastosowanie znajdzie wskazany wyżej przepis termin wymagalności roszczeń z tytułu zajmowania przedmiotowego lokalu bez tytułu prawnego został określony na 10 dnia każdego miesiąca. Roszczenie uregulowane w art. 18 ustawy jest świadczeniem okresowym, w związku z czym podlega trzyletniemu terminowi przedawnienia.

Stosownie do art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Wskazać należy, iż roszczenie staje się wymagalne z nadejściem momentu, w którym świadczenie ma być spełnione. Wymagalność roszczenia należy łączyć z nadejściem ostatniego dnia pozwalającego dłużnikowi spełnić świadczenie zgodnie z treścią zobowiązania.

Mając na uwadze, iż strona powodowa dochodziła kwot należnych za okres od dnia 10 stycznia 2008 r. do dnia 2 września 2014 r., zaś pozew złożony został w dniu 14 stycznia 2015 r. stwierdzić należy, iż należności z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie, które stały się wymagalne przed dniem 14 stycznia 2012 r. uległy przedawnieniu. Strona powodowa mogła zatem dochodzić w pozwie zapłaty należności za okres od lutego 2012 r., do dnia 1 września 2014 r., których suma wynosiła 3.035,73 zł tytułem należności głównych oraz 677,65 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych liczonych od poszczególnych kwot od 10 lutego 2012 r. do dnia 1 września 2014 r.. Sąd zasądził od pozwanych kwotę 3.733,38 zł wraz z ustawowymi liczonymi od kwoty 3.035,73 zł od dnia 2 września 2014 r. do dnia 13 stycznia 2015 r. zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

Orzeczenie o odsetkach Sąd oparł na art. 481 § 1 k.c., zasądzając je zgodnie z żądaniem pozwu tj. od kwoty 3.733,38 zł od dnia 14 stycznia 2015 r. do dnia zapłaty, przy czym – z uwagi na to, iż od 1 stycznia 2016 r. dotychczasowe „odsetki ustawowe” określone w art. 481 k.c. są nazwane „ustawowymi odsetkami za opóźnienie” – Sąd w pkt. I wyroku odpowiednio dostosował uwzględnione roszczenie określone w pozwie wniesionym w dniu 14 stycznia 2015 r. do nowej terminologii.

Zarzut nadużycia praw podmiotowych przez stronę powodową był bezasadny. W myśl art. 5 k.c., nie można czynić ze swego prawa użytku, który był by sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Przede wszystkim trzeba zauważyć, że na naruszenie zasad współżycia społecznego, nie może powoływać się ten, kto swoim działaniem również zasady te narusza (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2011r., sygn. akt I PK 135/10, LEX Nr 794776). Ingerencja w cudzą własność stanowiąc przede wszystkim naruszenie zasady ochrony własności (art. 140 k.c.), stanowi również działanie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, gdyż jedną z nich jest działanie z poszanowaniem reguł prawnych. Skoro pozwani naruszyli prawo nie mając tytułu do zajmowanego lokalu, to nie mogą skutecznie zarzucać Gminie W., że narusza zasady współżycia społecznego dochodząc odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu. Wymaga podkreślenia, że Gmina W. może, ale nie musi egzekwować eksmisji pozwanych z lokalu będącego jej własnością. Tym samym brak złożenia przez nią oferty lokalu socjalnego pozwanym nie powoduje, że pozostaje w zwłoce. Należy zauważyć, że odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu odpowiadające czynszowi regulowanemu, oscyluje na poziomie ok. 351,67 zł miesięcznie. Biorąc za pod uwagę dużą powierzchnię mieszkania tj. 72,81 m ² oraz jego lokalizację, pozwani nie uzyskaliby podobnego bądź mniejszego mieszkania w zbliżonej cenie, gdyby zdecydowali się na wynajęcie mieszkania na wolnym rynku. Materiał dowodowy nie dostarcza podstaw do przyjęcia, że po stronie pozwanych zachodzą szczególne okoliczności, uzasadniające oddalenie powództwa.

Orzeczenie o kosztach zawarte w pkt III sentencji wyroku znajduje oparcie w art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań, koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Strona powodowa żądała zasądzenia od pozwanego kwoty 28.091 zł, z czego zasądzona została jedynie kwota 3.733,38 zł, stwierdzić zatem należy, iż pozwani wygrali sprawę w 87 %. Strona powodowa natomiast wygrała sprawę w 13 %.

W toku postępowania pozwani korzystali z przyznanej im z urzędu pomocy prawnej. Sąd zasądził na rzecz ustanowionego z urzędu pełnomocnika kwotę 2952 złotych wraz z należnym podatkiem od towarów i usług, obliczając jej wysokość na podstawie § 6 pkt 3 w zw. z § 19 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Od strony powodowej na rzecz pozwanych zasądzono kwotę 2073,59 zł tytułem stosunkowego zwrotu kosztów procesu tj. kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanym. Natomiast pozostałą różnicę, tj. 878,41 zł Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. B. – (...) – Kancelaria (...) i Radcowie Prawni B., K. i (...) kwotę 878,41 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanym.