Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 czerwca 2016 roku

Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie

Wydział IV

w składzie:

Przewodniczący SSO Marzena Górczyńska-Bebłot

Protokolant Oliwia Rajewska

po rozpoznaniu w dniu 1 czerwca 2016 roku w Częstochowie

sprawy B. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania B. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 23 lutego 2016 roku Nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w C. z dnia 23 lutego 2016 roku Nr (...)
i przyznaje ubezpieczonemu B. S. prawo do emerytury od dnia 14 lutego 2016 roku.

Sygn. akt IV U 352/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 lutego 2016 roku nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił przyznania B. S. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż na dzień 1 stycznia 1999 roku ubezpieczony legitymuje się co prawda wymaganym 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym, jednakże nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. W szczególności nie można zaliczyć do okresów wykonywania pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) od 9 grudnia 1974 roku do 31 stycznia 1982 roku oraz od 1 sierpnia 1986 roku do 31 maja 1995 roku na stanowisku garbarza, ponieważ nie przedłożył on wystawionego przez pracodawcę świadectwa wykonywania pracy
w szczególnych warunkach.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł B. S., domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony podniósł, że w zakwestionowanych przez organ rentowy okresach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę
w warunkach szczególnych na stanowisku garbarza.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując się na argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

B. S. urodził się w dniu (...). W dniu 15 lutego 2016 roku ubezpieczony złożył wniosek przyznanie mu prawa do emerytury. Wnioskodawca w istotnym dla sprawy okresie do 31 grudnia 1998 roku:

1.  od 1 września 1971 roku do 14 czerwca 1972 roku był zatrudniony
w Przedsiębiorstwie (...) w M.;

2.  od 16 kwietnia 1973 roku do 30 marca 1974 roku był zatrudniony w (...) Spółdzielni (...) w G.;

3.  od 3 kwietnia 1974 roku do 29 listopada 1974 roku był zatrudniony
w (...)Szpitalu (...) w L.;

4.  od 9 grudnia 1974 roku do 31 maja 1995 roku roku był zatrudniony
w Przedsiębiorstwie (...) – G. w M., w tym
w okresie od 26 kwietnia 1976 roku do 11 kwietnia 1978 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową, a od 1 lutego 1982 roku do 31 lipca 1986 roku był oddelegowany do pracy w(...) Przedsiębiorstwie (...)w C.;

5.  od 1 czerwca 1995 roku do 30 września 1995 roku był zatrudniony w (...) w L.;

6.  od 2 października 1995 roku do 31 grudnia 1998 roku był zatrudniony
w (...) sp. z o.o. w L..

(v. akta rentowe)

W dniu 9 grudnia 1974 roku B. S. podjął pracę w (...) Zakładach (...) w M. na stanowisku garbarza, na którym zajmował się garbowaniem skór. Proces garbowania wyglądał w ten sposób, że najpierw surowe skóry były wkładane do beczek z wałkami, w których znajdował się siarczek i wapno, przy użyciu których pozbawiano skóry sierści. Po 24 godzinach skóry były wyciągane z beczek i kierowane na odmięśniarkę, która zdzierała spód skóry. Następnie skóry wkładano do beczek z amoniakiem, który je zmiękczał, po czym wkładano je do dołów betonowych z rotaniną, przy czym skóry „przechodziły” przez kilka dołów, w których była rotanina o coraz mniejszym stężeniu.

Poczynając od dnia 1 lutego 1986 roku odwołujący został oddelegowany do pracy
w (...) Przedsiębiorstwie (...)
w C., które wykonywało w tym czasie w G. w M. remont betonowych dołów, w których moczone były skóry. W okresie oddelegowania od
1 lutego 1986 roku do 31 lipca 1986 roku odwołujący wykonywał prace murarskie przy remoncie dołów garbarskich.

Z dniem 1 sierpnia 1986 roku ubezpieczony powrócił do pracy w G. na stanowisko garbarza, na którym do dnia 31 maja 1995 roku wykonywał takie same prace jak wcześniej, za wyjątkiem okresu od 1 września 1992 roku do 31 stycznia 1993 roku, kiedy to został tymczasowo oddelegowany do obsługi wózka akumulatorowego.

Pracę na opisanych powyżej stanowiskach odwołujący zawsze wykonywał stale,
w pełnym wymiarze czasu pracy i nie był oddelegowywany do jakichkolwiek innych zadań.

(v. akta rentowe i osobowe ubezpieczonego oraz jego wyjaśnienia k. 22verte-23, zeznania świadków R. P. i E. P. k. 22 oraz ich akta osobowe)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z postanowieniami art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 roku, poz. 748 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39
i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W myśl art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed dniem
1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3.

Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2).

Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4).

Co należy rozumieć pod pojęciem „przepisów dotychczasowych” rozstrzygnięte zostało w uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 13 lutego 2002 roku, III ZP 30/01 (OSNP 2002/10/243), w której wskazano, iż zawarte w art. 32 ust. 4 ustawy odesłanie do przepisów dotychczasowych, sankcjonujących obowiązywanie rozporządzenia, można odnosić tylko do tych przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.), które regulują materię określoną w przepisie ustawy, a więc wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk, oraz warunki, na jakich osobom wykonującym te prace przysługuje prawo do emerytury. Zachowały zatem moc przepisy § 4-8a określające wiek emerytalny i okres wykonywania pracy
w szczególnych warunkach pracowników wykonujących prace wyszczególnione
w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, przepisy § 9-15 określające wiek emerytalny i warunki przechodzenia na emeryturę osób zatrudnionych
w szczególnym charakterze, a ponadto przepis § 3 określający ogólny wymagany okres zatrudnienia oraz przepis § 2 ust. 1 stanowiący, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Zgodnie z § 3 w/w rozporządzenia, do uzyskania prawa do emerytury wymagany jest dla mężczyzny okres zatrudnienia w wymiarze 25 lat. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnie wiek emerytalny, wynoszący dla mężczyzn 60 lat, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych (§ 4 ust. 1). Praca w warunkach szczególnych winna być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku (§ 2 ust. 1).

W ocenie Sądu Okręgowego ubezpieczony spełnia wszystkie powołane wyżej warunki do uzyskania prawa do emerytury, albowiem z dniem 14 lutego 2016 roku osiągnął wiek 60 lat, we wniosku o przyznanie mu prawa do emerytury zawarł wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa i według stanu na dzień 1 stycznia 1999 roku posiada okres pracy w wymiarze ponad 25 lat,
w tym ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Spór w niniejszej sprawie dotyczy możliwości zaliczenia ubezpieczonemu do okresów wykonywania pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia
w (...) Zakładach (...) w M. (później Przedsiębiorstwo (...) – G. w M.) od 9 grudnia 1974 roku do 31 maja 1995 roku.

Należy w tym miejscu podnieść, że okresy pracy w warunkach szczególnych wskazane w powołanym wyżej rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach mogą być wykazywane przez zainteresowanego przed sądem wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi przez Kodeks postępowania cywilnego, a w szczególności dokumentami z osobowych akt pracowniczych, zeznaniami świadków, wyjaśnieniami stron.

W obecnym stanie prawnym zarządzenia resortowe zawierające uściślenia dokonane w innym okresie przez właściwych ministrów, polegające na ustaleniu wykazów stanowisk, powołane w świadectwach wykonywania prac w warunkach szczególnych nie mają wartości normatywnych, lecz jedynie informacyjne.
„W państwie prawnym nie jest dopuszczalne zamieszczanie w rozporządzeniu jako akcie wykonawczym upoważnienia do podejmowania określonych działań przez inny podmiot i wyposażanie go w kompetencje wykonawcze. W świetle Konstytucji
z 1997 roku rozporządzenie jako akt wykonawczy oparty na ustawie nie może zawierać subdelegacji. W konsekwencji, przedmiotem wykładni są wyłącznie przepisy ustawy i wydane na jej podstawie akty wykonawcze. […] W rezultacie zatem o spełnieniu przesłanki „praca w szczególnych warunkach” przesądza wykonywanie pracy wymienionej w załącznikach „A” i „B” do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku, które stanowią integralną część rozporządzenia jako aktu wykonawczego, niezależnie od tego, w jakim zakładzie praca taka była (lub jest) wykonywana.” (por. glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 1999 roku III RN 25/99
T. M. OSP 2002/4/48 t.2).

W ocenie Sądu Okręgowego, z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że w okresach od 9 grudnia 1974 roku do 31 stycznia 1982 roku (7 lat, 1 miesiąc i 23 dni), od 1 sierpnia 1986 roku do 31 sierpnia 1992 roku
(6 lat i 1 miesiąc) oraz od 1 lutego 1993 roku do 31 maja 1995 roku (2 lata
i 4 miesiące) B. S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy garbowaniu skór, które zostały wymienione w Dziale VII, poz. 11 Wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku nr 8, poz. 43 ze zm.).
W tym czasie ubezpieczony pracując na stanowisku garbarza zajmował się wyłącznie garbowaniem skór.

Nie wykonywał natomiast odwołujący pracy w warunkach szczególnych w okresach od 1 lutego 1982 roku do 31 lipca 1986 roku oraz od 1 września 1992 roku do 31 stycznia 1993 roku, kiedy to pracował odpowiednio na stanowiskach murarza przy remoncie betonowych dołów garbarskich i operatora wózka akumulatorowego, na których praca nie jest zaliczana do prac wykonywanych w warunkach szczególnych w myśl przepisów przywołanego powyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Dokonując ustaleń faktycznych w powyższym zakresie Sąd Okręgowy kierował się treścią dokumentów znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonego, które za wyjątkiem okresów od 1 lutego 1982 roku do 31 lipca 1986 roku oraz od 1 września 1992 roku do 31 stycznia 1993 roku wszystkie opiewają na stanowisko garbarza oraz treścią zeznań słuchanych w sprawie w charakterze świadków R. P. (zatrudniony w G. w M. w latach 1975-1995) i E. P. (zatrudniony w G. w M. w latach 1975-1995), jak również treścią wyjaśnień ubezpieczonego. Powyższe dokumenty, zeznania świadków i wyjaśnienia odwołującego Sąd Okręgowy uznał za miarodajne dla rozstrzygnięcia sprawy, albowiem poszczególne dokumenty nie budzą żadnych wątpliwości co do ich autentyczności i wiarygodności, zaś zeznania świadków są spójne, logiczne oraz tworzą ze wspomnianymi dokumentami i wyjaśnieniami ubezpieczonego jednolitą całość.

Powyższych dowodów w żaden sposób nie kwestionował organ rentowy, który
w toku postępowania nie przedstawiał również jakichkolwiek własnych dowodów świadczących przeciwnie. Jak zresztą wynika z treści zaskarżonej decyzji oraz odpowiedzi na odwołanie, ZUS w ogóle nie kwestionował faktycznego charakteru pracy wnioskodawcy, a jedynie podnosił brak świadectwa wykonywania pracy
w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony legitymuje się zatem okresem pracy wykonywanej stale
i w pełnym wymiarze czasu w warunkach szczególnych w wymiarze przekraczającym 15 lat (7 lat, 1 miesiąc i 23 dni + 6 lat i 1 miesiąc + 2 lata i 4 miesiące = 15 lat,
6 miesięcy i 23 dni) i jak już wyżej wskazano spełnia wszystkie pozostałe warunki do nabycia prawa do emerytury.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. oraz przepisów powołanych w treści uzasadnienia, zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 14 lutego 2016 roku, tj. od ukończenia 60. roku życia.