Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 września 2015r. w S.

odwołania T. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 19 stycznia 2015 r. Nr (...)

w sprawie T. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

I. zmienia zaskarżoną decyzję i ustala T. D. prawo do emerytury od dnia 1 listopada 2014r.

II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz T. D. 60,00 (sześćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 263/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 stycznia 2015 r. Nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, odmówił T. D. przyznania prawa do emerytury, wskazując, że ubezpieczony na dzień 1.01.1999 r. nie udowodnił wymaganego co najmniej 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Do pracy w szczególnych warunkach organ rentowy zaliczył następujące okresy zatrudnienia: od 15.11.1983 r. do 28.07.1984 r. w (...), od 17.09.1984 r. do 30.09.1986 r. w Rejonie P. (...), od 17.04.1996 r. do 30.11.1996 r. w Przedsiębiorstwie (...), tj. łącznie 3 lata, 4 miesiące i 12 dni (decyzja z 19.01.2015 r., k. 72 a.e.).

Odwołanie od ww. decyzji złożył ubezpieczony T. D., wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury od dnia 01.11.2014 r., a także o zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kosztów procesu według norm przepisanych. Ubezpieczony wskazał, iż do stażu pracy w szczególnych warunkach powinny zostać zaliczone następujące okresy zatrudnienia:

1.  od dnia 14.09.1972 r. do dnia 25.10.1973 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku montera konstrukcji metalowych;

2.  od dnia 18.11.1975 r. do dnia 30.09.1978 r. w Ośrodku (...) w S. na stanowisku ładowacza;

3.  od dnia 17.10.1978 r. do dnia 23.06.1979 r. w (...) Kombinacie Budowlanym (...) na stanowisku maszynisty spycharki;

4.  od dnia 01.07.1979 r. do dnia 30.11.1980 r. w Państwowym Gospodarstwie Rybackim w S. na stanowisku operatora sprzętu ciężkiego;

5.  od dnia 01.12.1980 r. do dnia 30.10.1983 r. w Ośrodku (...) w S. na stanowisku pomocnika operatora;

6.  od dnia 16.02.1987 r. do dnia 30.06.1992 r. w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) na stanowisku maszynisty;

7.  od dnia 25.10.1973 r. do dnia 16.10.1975 r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową.

Wyjaśniono, że w powyższych okresach ubezpieczony wykonywał pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na danym stanowisku pracy (odwołanie, k. 1-7 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie, k. 8-9 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 20 listopada 2014 r. ubezpieczony T. D., ur. (...), wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Na podstawie dołączonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w łącznym wymiarze 25 lat, z czego okresy składkowe wynoszą 23 lata, 9 miesięcy i 22 dni, zaś okres uzupełniający, obejmujący czas pracy na roli wyniósł 2 lat i 21 dni. Do pracy w szczególnych warunkach organ rentowy zaliczył następujące okresy zatrudnienia: od 15.11.1983 r. do 28.07.1984 r. w (...), od 17.09.1984 r. do 30.09.1986 r. w Rejonie P. (...), od 17.04.1996 r. do 30.11.1996 r. w Przedsiębiorstwie (...), czyli łącznie 3 lata, 4 miesiące i 12 dni. Wobec braku wymaganego ustawą co najmniej 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych zaskarżoną decyzją z dnia 19 stycznia 2015 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania prawa do emerytury (decyzja z 19.01.2015 r., k. 72 a.e.).

Ubezpieczony T. D. był zatrudniony we wskazanych poniżej zakładach pracy:

1)  od dnia 14.09.1972 r. do dnia 25.10.1973 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku montera konstrukcji metalowych. Do czynności wykonywanych przez ubezpieczonego należało montowanie konstrukcji stalowych przywożonych samochodami przez innych pracowników, przy czym prace montażowe były prowadzone na wysokości. T. D. pracę w ww. zakładzie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, innych czynności nie wykonując (świadectwo pracy z 31.10.1975 r., k. 23 a.e.; zeznania świadka J. K., k. 26v a.s. zeznania świadka T. S., k. 26v a.s.; zeznania ubezpieczonego T. D., k. 39 a.s.)

2)  od dnia 18.11.1975 r. do dnia 30.09.1978 r. w Ośrodku (...) w S. na stanowisku ładowacza. Do czynności wykonywanych przez ubezpieczonego jako ładowacza należało ręczne ładowanie drzewa („drewno w metrach” k. 26) na samochody, a potem rozładowywanie w składnicy lub tartaku. W powołanym zakładzie pracy ubezpieczony początkowo pracował jako ładowacz, później zaś od 1980 r. został operatorem spycharki (świadectwo pracy z 21.10.1986 r., k. 24 a.e.; zeznania świadka T. K., k. 25 a.s.; zeznania świadka M. P. (1), k. 38v a.s.; zeznania świadka J. H., k. 38v a.s.; zeznania ubezpieczonego, k. 39 a.s.)

3)  od dnia 17.10.1978 r. do dnia 23.06.1979 r. w (...) Kombinacie Budowlanym (...) na stanowisku maszynisty spycharki (świadectwo pracy z 23.06.1979 r., k. 25 a.e.; zeznania ubezpieczonego, k. 39 a.s.)

4)  od dnia 01.07.1979 r. do dnia 30.11.1980 r. w Państwowym Gospodarstwie Rybackim w S. na stanowisku operatora sprzętu ciężkiego – spycharki. Ubezpieczony wykonywał pracę w ww. zakładzie pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wynoszącym 8 godzin dziennie. T. D. jako operator spycharki brał udział przy pracach mających na celu renowację stawów. Do zadań ubezpieczonego należało przy użyciu spycharki „wypychanie błota” ze stawów na groble (świadectwo pracy z 29.11.1980 r., k. 26 a.e.; zeznania świadka E. O., k. 25v-26 a.s.; zeznania świadka T. K., k. 26 a.s.; zeznania ubezpieczonego, k. 39 a.s.)

5)  od dnia 01.12.1980 r. do dnia 30.10.1983 r. w Ośrodku (...) w S. na stanowisku pomocnika operatora. Zakres obowiązków osoby zatrudnionej jako pomocnik operatora spycharki był tożsamy z czynnościami wykonywanymi przez operatora spycharki. Każdy pracownik musiał przejść od pomocnika operatora, stanowisko było samodzielne, tylko otrzymywano mniejsze wynagrodzenie. Praca pomocnika operatora różniła się od pracy operatora spycharki odpowiedzialnością za przypisany sprzęt. Ubezpieczony faktycznie wykonywał pracę operatora spycharki przy karczowaniu lasów (w tym m.in. usuwanie karp, przygotowywanie gruntu pod nowy las), przy czym dzienny czas pracy wynosił co do zasady 8 godzin. Z uwagi na przepisy obsługa spycharki wymagała dwóch operatorów – jedna osoba była w kabinie, a druga na zewnątrz, później zaś następowała zmiana. Ubezpieczony operował spycharką typu S. (świadectwo pracy z 10.10.1983 r., k. 27 a.e.; zeznania świadka E. O., k. 25v a.s.; zeznania świadka T. K., k. 25 a.s.; zeznania świadka M. P. (1), k. 38v a.s.; zeznania świadka J. H., k. 38v a.s.; zeznania ubezpieczonego, k. 30 a.s.)

6) od dnia 16.02.1987 r. do dnia 30.06.1992 r. w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) na stanowisku maszynisty. Ubezpieczony faktycznie wykonywał wyłącznie czynności operatora spycharki. Miał przypisaną spycharkę i tylko nią kierował, wykonując czynności na budowach. Ubezpieczony wykonywał roboty ziemne na budowie osiedli mieszkaniowych i przy budowach przemysłowych, co do zasady przez 8 godzin dziennie (świadectwo pracy z 30.06.1992 r., k. 31 a.e.; zeznania świadka M. P. (2), k. 26v a.s.; zeznania świadka W. K., k. 27 a.s.; zeznania ubezpieczonego, k. 39 a.s.)

W dniu 2 marca 1977 r. T. D. nabył uprawnienia do prowadzenia spycharki (kopia dokumentu, k. 29-29v a.s.).

Ubezpieczony w okresie od 25.10.1973 r. do dnia 16.10.1975 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Przed odbyciem służby wojskowej wnioskodawca zatrudniony był w (...) Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku montera konstrukcji metalowych, jednak po zakończeniu służby wojskowej nie wrócił już do ww. zakładu pracy (zeznania ubezpieczonego, k. 39 a.s.).

Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (okoliczność bezsporna, nadto: wniosek, k. 2 a.e.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań ubezpieczonego T. D. (k. 39 a.s.); zeznań świadków: E. O. (k. 25v-26 a.s.), T. K. (k. 26 a.s.), J. K. (k. 26v a.s.), T. S. (k. 26v a.s.), M. P. (2) (k. 26v a.s.), W. K. (k. 27 a.s.), M. P. (1) (k. 38v a.s.) i J. H. (k. 38v a.s.) oraz w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach sprawy, aktach emerytalnych organu rentowego i aktach osobowych ubezpieczonego. Powyższe dowody Sąd obdarzył w całości wiarygodnością.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie T. D. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 748 j.t.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl powołanego wyżej art. 32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art. 27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 3 w zw. z § 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w ww. wieku, jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z § 2 ust. 1 powołanego Rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało ustalenia, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych. Poza sporem pozostawało, że ubezpieczony osiągnął wymagany ustawą wiek w dniu 23 sierpnia 2014 r., nie jest członkiem otwartego fundusz emerytalnego oraz spełnił przesłankę „ogólnego” stażu pracy, wykazując 25 lat, w tym 23 lata, 9 miesięcy i 22 dni okresów składkowych oraz uzupełniająco jako pracę na roli – 2 lata i 21 dni. Do pracy w szczególnych warunkach organ rentowy zaliczył ubezpieczonemu łącznie 3 lata, 4 miesiące i 12 dni, czyli następujące okresy zatrudnienia: od 15.11.1983 r. do 28.07.1984 r. w (...), od 17.09.1984 r. do 30.09.1986 r. w Rejonie P. (...), od 17.04.1996 r. do 30.11.1996 r. w Przedsiębiorstwie (...).

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił, że ubezpieczony T. D. w okresie od dnia 14.09.1972 r. do dnia 25.10.1973 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) wykonywał prace polegające na montażu konstrukcji metalowych na wysokości, czyli prace wymienione w wykazie A, Dziale V, poz. 5 załącznika do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Prace wykonywane przez ubezpieczonego w Ośrodku (...) w S. w okresie od dnia 18.11.1975 r. do dnia 30.09.1978 r., polegające na ręcznym ładowaniu drzewa na samochody i rozładowywaniu w składnicy lub tartaku, w ocenie Sądu, należało zakwalifikować jako prace wskazane w załączniku do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w wykazie A, Dziale VIII, poz. 1, tj. ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie.

Po uzyskaniu uprawnień ubezpieczony rozpoczął pracę jako operator/maszynista spycharki. Tym samym prace ubezpieczonego wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Kombinacie Budowlanym (...) (od dnia 17.10.1978 r. do dnia 23.06.1979 r.), Państwowym Gospodarstwie Rybackim w S. (od dnia 01.07.1979 r. do dnia 30.11.1980 r.) oraz (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) (od dnia 16.02.1987 r. do dnia 30.06.1992 r.) są to prace wskazane w załączniku do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w wykazie A, Dziale V, poz. 3, tj. prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych.

W okresie od dnia 01.12.1980 r. do dnia 30.10.1983 r. T. D. zatrudniony był w Ośrodku (...) w S. na stanowisku pomocnika operatora, przy czym postępowanie dowodowe wykazało, że zakres obowiązków pomocnika operatora był taki sam jak operatora spycharki. Ubezpieczony wykonywał pracę operatora spycharki przy karczowaniu lasów (w tym m.in. usuwanie karp, przygotowywanie gruntu pod nowy las), przy czym z uwagi na przepisy obsługa spycharki wymagała dwóch operatorów – jedna osoba była w kabinie, a druga na zewnątrz, później zaś następowała zmiana. Jak wskazał świadek M. P. (1), w Ośrodku (...) w S. ubezpieczony był operatorem spycharki typu S., która niewątpliwie należy do pojazdów gąsienicowych. Co za tym idzie, prace wykonywane przez ubezpieczonego w ww. zakładzie pracy od 01.12.1980 r. do 30.10.1983 r., stanowią prace wskazane w załączniku do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w wykazie A, Dziale VIII, poz. 3, tj. prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych.

Dokonując powyższych ustaleń Sąd miał na uwadze, że o zakwalifikowaniu pracy do pracy w warunkach szczególnych nie decyduje nazwa stanowiska, ale rodzaj wykonywanych czynności. Nie budzi zatem wątpliwości, że ww. okresy zatrudnienia ubezpieczonego stanowią pracę w szczególnych warunkach i wynoszą łącznie 14 lat, 4 miesiące i 17 dni. Po doliczeniu wskazanych okresów do stażu pracy w szczególnych warunkach uznanego dotychczas przez organ rentowy (3 lata, 4 miesiące i 12 dni), ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał wymagane przepisami co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Do stażu pracy w warunkach szczególnych nie zaliczono okresu odbywania przez ubezpieczonego zasadniczej służby wojskowej. Jak wskazuje się w orzecznictwie, żołnierzowi zatrudnionemu przed powołaniem do czynnej służby wojskowej w warunkach szczególnych, który po zakończeniu tej służby podjął zatrudnienie w tych samych warunkach czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem przed powołaniem do służby wojskowej oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. Okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia (por. wyrok SN z dnia 6 kwietnia 2006 r., III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/108; wyrok SN z dnia 9 marca 2010 r., I UK 333/09, LEX nr 585739; wyrok SA w Lublinie z dnia 1 sierpnia 2012 r., III AUa 612/12, LEX nr 1213866). W niniejszej sprawie ubezpieczony T. D. wyjaśnił, że przed odbyciem służby wojskowej był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku montera konstrukcji metalowych, jednak po zakończeniu służby wojskowej nie wrócił już do ww. zakładu pracy. Co za tym idzie, okres odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej nie mógł zostać zaliczony do pracy w warunkach szczególnych, bowiem ubezpieczony po jej odbyciu nie zgłosił powrotu do ww. zatrudnienia oraz nie podjął zatrudnienia w tych samych warunkach.

Niemniej jednak poczynione przez Sąd ustalenia pozwalają stwierdzić, że ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki uzyskania prawa do emerytury w obniżonym wieku określone w art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz w § 3 i § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił T. D. prawo do emerytury od dnia 1 listopada 2014 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz T. D. kwotę 60 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, ustaloną na podstawie § 11 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.