Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 kwietnia 2016r. w S.

odwołania H. G. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 15 maja 2015 r. Nr (...)

w sprawie H. G. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala prawo H. G. (1) do emerytury od dnia 5 maja 2015 roku.

Sygn. akt: IV U 752/15 UZASADNIENIE

Decyzją z 15 maja 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił H. G. (1) prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy podniósł, że udowodniony okres składkowy i nieskładkowy wynosi 24 lata, 10 miesięcy i 7 dni, przy czym do okresu ubezpieczenia nie zaliczono okresów: od 3 do 25 stycznia 1994r. (23 dni), od 1 do 16 lutego 1995r. (16 dni), od 7 do 18 listopada 1994r. (12 dni) i dnia 5 do 15 grudnia 1994r. (11 dni), gdyż w okresach tych ubezpieczony był nieobecny w pracy bez prawa do wynagrodzenia i zasiłku lub przebywał na urlopie bezpłatnym. W odniesieniu do stażu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy wskazał, że udowodniony okres pracy w szczególnych warunkach wynosi 3 lata, 1 miesiąc i 16 dni i obejmuje okres zatrudnienia w Firmie (...) w W. od 1 września 1991r. do 30 listopada 1996r. (z wyłączeniem okresów urlopów bezpłatnych oraz okresów nieobecności bez prawa do wynagrodzenia oraz zasiłku) oraz okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)) od 16 czerwca 1997r. do 19 listopada 1997r.

Odwołanie od w/w decyzji złożył H. G. (2) wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że w okresie zatrudnienia w Firmie (...) nie korzystał z urlopu bezpłatnego, dlatego wyłącznie go w okresach wskazanych w decyzji z ubezpieczenia jest niezgodne z prawem . Okresy nieuwzględnione przez ZUS były okresami, w których normalnie pracował, a parcoadwca fikcyjnie wykazał je jako urlopu bezpłatne (odwołanie k.1 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.4-5 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony H. G. (1) w dniu 5 maja 2015r. ukończył 60-ty rok życia. Uprzednio - w dniu 21 kwietnia 2015r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury (wniosek o emeryturę z 21 kwietnia 2015r. k.1 akt emerytalnych). Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 24 lata, 10 miesięcy i 7 dni, z czego całość okresy składkowe stanowią 24 lata, 9 miesięcy i 14 dni, a okresy nieskładkowe 23 dni. Ponadto organ rentowy ustalił, że do dnia 1 stycznia 1999r. ubezpieczony osiągnął staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 3 lata, 1 miesięcy i 16 dni z tytułu zatrudnienia w Firmie (...) w W. - z wyłączeniem okresów urlopów bezpłatnych i okresów nieobecności bez prawa do wynagrodzenia lub zasiłku – oraz w Przedsiębiorstwie (...) (świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach z 30 listopada 1996r. i 20 listopada 1997r. k.27 i 30 akt emerytalnych).

Z uwagi na brak wymaganego ustawą stażu pracy w szczególnych warunkach decyzją z 15 maja 2015r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania emerytury (decyzja z 15 maja 2015r. k.55 akt emerytalnych).

Ubezpieczony był zatrudniony w Firmie (...) J. G. w W. w okresie od 1 września 1991r. do 30 listopada 1996r., a zatem przez 5 lat i 3 miesiące, w pełnym wymiarze czasu pracy (świadectwo pracy z 30 listopada 1996r. k.25-26 akt emerytalnych). Przez cały okres tego zatrudnienia ubezpieczony zatrudniony był na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony (świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 30 listopada 1996r. k.27 akt sprawy). Powyższa firma zajmowała się sprzedażą ogumienia, akumulatorów i części do samochodów i ubezpieczony przewoził te części początkowo na terenie Polski, a później również za granicą. W zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk ZUS Rp-7) z 15 stycznia 2003r. J. G. wykazał, że w okresach od 3 do 25 stycznia 1994r. (23 dni), od 7 do 18 listopada 1994r. (12 dni) i od 5 do 15 grudnia 1994r. (11 dni) ubezpieczony przebywał na urlopie bezpłatnym udzielonym w związku z z przestojem (zaświadczenie ZUS Rp-7 z 15 stycznia 2003r. k.24 akt rentowych za wnioskiem z 9 lipca 2003r.). Następnie w piśmie z 6 czerwca 2014r. - nadesłanym w odpowiedzi na wezwanie organu rentowego z 29 maja 2014r. - J. G. wyjaśnił, że w okresach od 1 do 16 lutego 1995r. (16 dni) oraz od 3 do 25 stycznia 1994r. (23 dni) ubezpieczony nie korzystał z urlopu bezpłatnego, ale był nieobecny w pracy i okres ten stanowi okres usprawiedliwionej nieobecności bez prawa do wynagrodzenia i zasiłku (pismo ZUS O/S. z 29 maja 2014r. skierowane do J. G. o wyjaśnienie w/w okresów i pismo J. G. z 6 czerwca 2014r. skierowane do ZUS O/S. k.3 i 5 akt organu rentowego za wnioskiem ubezpieczonego z 13 maja 2014r. o ustalenie okresów pracy w szczególnych warunkach). W rzeczywistości w okresach wyłączonych przez organ rentowy z okresu ubezpieczenia ,tj. w okresach: od 3 do 25 stycznia 1994r. (23 dni), od 1 do 16 lutego 1995r. (16 dni), od 7 do 18 listopada 1994r. (12 dni) i od 5 do 15 grudnia 1994r. (11 dni), co łącznie stanowi 62 dni, ubezpieczony nie korzystał z urlopu bezpłatnego ani okresy te nie stanowiły innej usprawiedliwionej nieobecności ubezpieczonego w pracy. W okresie zatrudnienia u J. G. ubezpieczony był stale obecny w pracy, przy czym zdarzyły się kilkudniowe okresy kiedy z powodu braku zleceń przewozowych ubezpieczony nie wykonywał przewozów, a pracował w siedzibie firmy przy naprawie samochodu (zeznania świadka W. A. k.30v-31 akt sprawy i częściowo zeznania świadka J. G. k.21-22 akt sprawy oraz zeznania ubezpieczonego k.31v-32 akt sprawy).

W okresie od 5 lutego 1975r. do 31 marca 1984r. ubezpieczony był zatrudniony w Spółdzielni (...) w S. Oddział w W. w pełnym wymiarze czasu pracy, przy czym w okresie tego zatrudnienia – od 24 października 1975r. do 15 października 1977r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Przed powołaniem do służby wojskowej i po odbyciu służby wojskowej – do 13 kwietnia 1979r. ubezpieczony pracował na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych. Następnie od 14 kwietnia 1979r. do końca okresu zatrudnienia ,tj. do 31 marca 1984r., a zatem przez 4 lata, 11 miesięcy i 17 dni ubezpieczony pracował na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony (świadectwo pracy z 31 marca 1984r. k.22 akt emerytalnych). Ubezpieczony jeździł samochodami marki S., Kamaz, J. i przewoził węgiel, nawozy, oleje, kwasy, ziemniaki. Towary te dostarczał do okolicznych Gminnych Spółdzielni (...) odbierając je transportu kolejowego w S. albo od producentów – Rafinerii (...), Petrochemii P.. Następnie, na zasadzie porozumienia między zakładami pracy ubezpieczony przeszedł do pracy w Wojewódzkim Zakładzie (...) w S. Oddział w W., gdzie pracował od 2 kwietnia 1984r. do 11 lutego 1985r., a zatem przez 10 miesięcy i 10 dni, na stanowisku kierowcy (świadectwo pracy z 11 lutego 1985r. k.23 akt emerytalnych). W okresie tego zatrudnienia ubezpieczony w dalszym ciągu jeździł samochodami ciężarowymi o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, przy czym przewoził towary związane z przemysłem mleczarskim ,tj. lizawki dla krów, wapno. Następnie – ponownie na zasadzie porozumienia zakładów pracy, od 12 lutego 1985r. ubezpieczony powrócił do pracy w Spółdzielni (...) w W. na stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego i pracował w tej Spółdzielni do 31 sierpnia 1991r., a zatem przez 6 lat, 6 miesięcy i 20 dni (świadectwo pracy z 16 lutego 2000r. k.24 akt emerytalnych). W okresie ponownego zatrudnienia w (...) w W. ubezpieczony jeździł samochodami ciężarowymi o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i przewoził wymienione wyżej towary (zeznania świadków: E. J. k.31-31v i M. C. k.31v oraz zeznania ubezpieczonego k.31v-32 i 20-21 akt sprawy). Łącznie w/w okresy pracy ubezpieczonego na stanowisku kierwocy samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony wynoszą 12 lat, 4 miesiące i 17 dni (4 lata, 11 miesięcy i 17 dni + 10 miesięcy i 10 dni + 6 lat, 6 miesięcy i 20 dni).

Ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego (raport z analizy konta k.11 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie H. G. (1) podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art.184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r. Nr 153, poz.1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ,tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art.27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z §4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z §2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego okresu ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat pracy oraz wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze co najmniej 15 lat na dzień 1 stycznia 1999r.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do okresu ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych wskazać należy, że organ rentowy uznał za wykazany przez ubezpieczonego okres ubezpieczenia w wymiarze 24 lat, 10 miesięcy i 7 dni. Z okresu ubezpieczenia organ rentowy wyłączył natomiast okresy: od 3 do 25 stycznia 1994r. (23 dni), od 1 do 16 lutego 1995r. (16 dni), od 7 do 18 listopada 1994r. (12 dni) i od 5 do 15 grudnia 1994r. (11 dni), co łącznie stanowi 62 dni wskazując, że w okresy te obejmują usprawiedliwioną nieobecność ubezpieczonego w pracy – w okresie zatrudnienia w Firmie (...) J. G. – bez prawa do wynagrodzenia oraz zasiłku oraz okresy pobytu na urlopie bezpłatnym. Ubezpieczony zaprzeczył jednak, aby w w/w okresach był nieobecny w pracy i korzystał z urlopu bezpłatnego. Analizując okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że twierdzenia ubezpieczonego są wiarygodne i wskazane okresy – w wymiarze 62 dni – podlegają zaliczeniu do okresu ubezpieczenia wymaganego do nabycia emerytury (jako okresy składkowe), co powoduje, że ubezpieczony spełnia przesłankę 25-letniego okresu ubezpieczenia. Dla zweryfikowania twierdzeń ubezpieczonego Sąd załączył do akt sprawy akta osobowe ubezpieczonego i w aktach tych – przedstawionych przez pracodawcę J. G. – brak jest jakichkolwiek wniosków ubezpieczonego o udzielenie urlopu bezpłatnego, jak i informacji o jakichkolwiek nieobecnościach ubezpieczonego w pracy. Należy podkreślić, że w świadectwie pracy wystawionym w dniu 30 listopada 1996r., a zatem z chwilą ustania stosunku pracy, pracodawca – J. G. nie zamieścił informacji o korzystaniu przez ubezpieczonego z urlopu bezpłatnego (świadectwo pracy k.25 akt emerytalnych). Informację o korzystaniu przez ubezpieczonego z urlopu bezpłatnego z powodu przestoju w okresach od 3 do 25 stycznia 1994r. (23 dni), od 7 do 18 listopada 1994r. (12 dni) i od 5 do 15 grudnia 1994r. (11 dni) pracodawca zawarł dopiero w zaświadczeniu ZUS Rp-7 wystawionym w dniu 15 stycznia 2003r., a zatem 6 lat po ustaniu zatrudnieniu (na k.24 akt rentowych za wnioskiem z 9 lipca 2003r.), przy czym kilkanaście lat później - w piśmie z 6 czerwca 2014r. - nadesłanym w odpowiedzi na wezwanie organu rentowego z 29 maja 2014r. - J. G. wyjaśnił, że w okresach od 1 do 16 lutego 1995r. (16 dni) oraz od 3 do 25 stycznia 1994r. (23 dni) ubezpieczony nie korzystał z urlopu bezpłatnego, ale był nieobecny w pracy i okres ten stanowi okres usprawiedliwionej nieobecności bez prawa do wynagrodzenia i zasiłku (vide: ustalenia faktyczne). W toku przesłuchania przez Sąd w charakterze świadka J. G. nie potrafił wyjaśnić powyższych rozbieżności i przyczyn wykazywania w późniejszych dokumentach, że ubezpieczony był nieobecny w pracy z przyczyn usprawiedliwionych lub z powodu urlopu bezpłatnego wobec braku potwierdzenia tych faktów w dokumentacji osobowej. W zeznaniach tych wskazał jedynie, że dokumenty te przygotowywała księgowa W. A. oraz przyznał, że w firmie zdarzały się momenty, kiedy nie było zleceń na przewozy. Przesłuchana w charakterze świadka W. A. przyznała natomiast, że zapisy w dokumentacji przedstawionej do ZUS o korzystaniu przez ubezpieczonego z urlopów bezpłatnych są nieprawidłowe, gdyż ubezpieczony z urlopów takich nigdy nie korzystał, a zapisy takie wynikały z tego, że zdarzały się okresy, kiedy firma nie miała zleceń na przewozy i bardziej adekwatne byłoby przejęcie, że okresy te stanowiły usprawiedliwioną nieobecność w pracy bez prawa do wynagrodzenia i zasiłku. Analizując powyższe dokumenty i zeznania świadków Sąd doszedł do przekonania, że dowodom tym nie można dać wiary w zakresie, w jakim wskazują na to, że ubezpieczony korzystał z urlopu bezpłatnego lub miał inne okresy nieobecności w pracy. Z zeznań powyższych osób wynika, że udzielały one informacji nie mających odzwierciedlenia w stanie faktycznym, a wynikało to z tego, że nie wiedziały jak potraktować okresy, w których firma nie miał zleceń na przewozy. W świetle powyższego w ocenie Sądu należy dać wiarę zeznaniom ubezpieczonego, że nie miał on przerw w pracy, a w dni, w które nie miał zlecenia przewozowego był obecny w pracy i wykonywał czynności naprawcze i konserwacyjne przy samochodzie. Należy podkreślić, że wszystkie wyłączone przez organ rentowy okresy przypadają na okres trwania stosunku pracy między ubezpieczonym a J. G. i okoliczność, że w okresach tych ubezpieczony wykonywał inne czynności niż przewóz towarów nie oznacza, że nastąpiła przerwa w zatrudnieniu. Niezależnie od powyższego wskazać należy na dyspozycję art.81§1 kp, zgodnie z którym pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania. Z kolei z §2 powyższego przepisu stanowi, że wynagrodzenie, o którym mowa w §1, przysługuje pracownikowi za czas niezawinionego przez niego przestoju.

Co do przesłanki co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach ubezpieczony podnosił, że oprócz niekwestionowanej przez organ rentowy pracy w takich warunkach w Firmie (...) w W. oraz w Przedsiębiorstwie (...) w W. (vide: zaskarżona decyzja), pracę w szczególnych warunkach wykonywał również na rzecz Spółdzielni (...) w W. przez dwa kolejne okresy zatrudnienia „przedzielone” niespełna rocznym okresem zatrudnienia w Wojewódzkim Zakładzie (...) w S. Oddział w W., gdzie również pracował w szczególnych warunkach (vide: ustalenia faktyczne). Przeprowadzone przez Sąd dowody z zachowanych dokumentów w postaci świadectw pracy oraz z zeznań świadków w osobach współpracowników ubezpieczonego w rozpatrywanym okresie potwierdziły, że w okresach zatrudnienia w powyższych przedsiębiorstwach – łącznie przez 12 lat, 4 miesiące i 17 dni - ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Praca tego rodzaju zaliczona jest do pracy w szczególnych warunkach o czym stanowi wykaz A dział VIII poz.2 załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Po zaliczeniu wskazanych okresów do stażu pracy w szczególnych warunkach ubezpieczony spełnia ustawową przesłankę nabycia prawa do emerytury na podstawie art.184 ustawy emerytalnej.

Reasumując uznać należało, że ubezpieczony spełnia przesłankę 25-letniego okresu ubezpieczenia oraz 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Mając to na uwadze Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że H. G. (1) przysługuje prawo do emerytury od 5 maja 2015r. ,tj. od chwili ukończenia przez ubezpieczonego 60. roku życia.