Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 1761/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 stycznia 2016 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Grzegorz Karaś

Protokolant: Irmina Szawica

po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2015 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. S.

przeciwko D. C. (1) i T. C.

oraz z powództwa wzajemnego D. C. (2) i T. C.

przeciwko J. S.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanych D. C. (1) i T. C. solidarnie na rzecz powoda J. S. kwotę 38.413,30 zł (trzydzieści osiem tysięcy czterysta trzynaście złotych 30/100), wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od:

- kwoty 6.977,43 zł od dnia 17 października 2009 r. do dnia zapłaty,

- kwoty 31.435,87 zł od dnia 24 czerwca 2010r. do dnia zapłaty;

II.  oddala dalej idące powództwo;

III.  zasądza od pozwanego wzajemnego J. S. na rzecz powodów wzajemnych D. C. (1) i T. C. solidarnie kwotę 47.759,94 zł (czterdzieści siedem tysięcy siedemset pięćdziesiąt dziewięć złotych 94/100) warz z ustawowymi odsetkami od dnia 26 października 2010r. do dnia zapłaty;

IV.  oddala dalej idące powództwo wzajemne;

V.  zasądza od powoda (pozwanego wzajemnego) na rzecz pozwanych (powodów wzajemnych) kwotę 20.576,18 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

VI.  nakazuje powodowi (pozwanemu wzajemnemu) aby uiścił na rzecz Skarbu państwa (kasa Sądu Okręgowego we (...)) kwotę 10.041,54 zł tytułem pokrycia części brakujących wydatków poniesionych w sprawie.

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 23 kwietnia 2010 r. powód J. S., wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych D. C. (1) i T. C. kwoty 101.435,87 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 20.000 zł od dnia 24 kwietnia 2009 r. do dnia zapłaty, od kwoty 50.000 zł od dnia 17 października 2009 r. do dnia zapłaty i od kwoty 31.435,87 zł od dnia 17 października 2009 r. do dnia zapłaty, a także zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu żądania powód podał, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarł z pozwanymi małżonkami D. i T. C. umowę o roboty budowlane, której przedmiotem było wykonanie stanu surowego otwartego domu jednorodzinnego w W. przy ul. (...), na działce nr (...). Umowa określała m.in. zakres prac budowlanych, termin rozpoczęcia i zakończenia oraz wynagrodzenie wykonawcy – według spisu kosztów – w kwocie 590.000 zł. Szczegółowy zakres prac był określony w załącznikach (...) pt. „(...)” i „(...)”, które określały także wartość poszczególnych prac budowlanych. W załączniku (...) wymieniono niektóre materiały budowlane, jakie miały być użyte w realizacji inwestycji. Przedmiot umowy miał być wykonany zgodnie z projektem budowlanym, do którego przedłożenia zobowiązani byli pozwani. Rozliczenie i zapłata za wykonanie przedmiotu umowy miało następować po wykonaniu poszczególnych etapów robót, na podstawie odbioru powykonawczego przeprowadzonego przez inwestora i wykonawcę, a zakres prac objętych poszczególnymi etapami i kwoty należności z tytułu ich wykonania określał załącznik (...) do umowy.

W dniu 18 października 2007 r. powodowi został przekazany teren budowy i rysunek techniczny dotyczący wykonania fundamentu. Powód przystąpił do prac budowlanych, zaczynając od przygotowania i uporządkowania terenu budowy. Prace przy realizacji inwestycji D. i T. C. były zorganizowane w ten sposób, że inspektor nadzoru inwestorskiego przekazywał powodowi rysunki techniczne dotyczące wykonania części umówionych prac budowlanych (np. fundamentu), po wykonaniu tych prac był informowany telefonicznie i dokonywał weryfikacji ich wykonania (częstokroć przy udziale pozwanych), a po przeprowadzonej weryfikacji przekazywał powodowi rysunki techniczne dotyczące wykonania dalszych robót. Na ogół zakończenie cząstkowych robót, weryfikacja prac wykonanych i przekazanie kolejnych rysunków technicznych nie odbywały się w sposób płynny, a przyjazd inspektora na teren budowy następował po około tygodniu od poinformowania go o wykonanych robotach. Taka organizacja robót wynikała z tego, że pozwani zmieniali koncepcje budowy domu i nie budowali zgodnie z projektem architektonicznym, który otrzymał powód, ponieważ inspirowali się wyglądem innego domu jednorodzinnego.

Po skończeniu jednego elementu budowy pozwani fotografowali wybrane elementy „domu-oryginału”, przesyłali zdjęcia inspektorowi nadzoru, a on na podstawie zdjęć sporządzał rysunki wykonawcze dla powoda. Wpływało to na płynność i wydłużenie czasu realizacji robót wykonywanych przez powoda. Kilkakrotnie zdarzyło się, że po wykonaniu prac przez powoda pozwani przyjeżdżali na budowę ze zdjęciami i żądali, aby określone, już wybudowane elementy domu, zostały zmienione według dostarczonych przez nich zdjęć. W ten sposób pozwany wykonywał przeróbki tarasu, dachu, stropów i ścian. Powód kilkakrotnie zrywał i układał na nowo dach nad tarasem, jednakże według pozwanych robota ta nie była wykonana zgodnie z ich wyobrażeniem. W związku z tym inspektor nadzoru inwestorskiego polecił innego wykonawcę, który na koszt powoda miał położyć dach nad tarasem według oczekiwań pozwanych. Powód wyraził zgodę na takie rozwiązanie, ponieważ ciągłe przeróbki powodowały opóźnienie w zakończeniu wykonywanych przez niego robót. Po wykonaniu robót przez (...) (...) K. A. okazało się jednak, że dach nad tarasem dalej nie spełnia wymogów pozwanych i ostatecznie dach ten po raz kolejny położył na nowo pracownik powoda. Wszystko to powodowało naruszenie przyjętego harmonogramu prac i skutkowało opóźnieniem w zakończeniu robót budowlanych. Dodatkowo w trakcie realizacji prac pojawiła się, nieprzewidywana przy zawarciu umowy konieczność wykonania drenażu budynku, z powodu posadowienia budynku w miejscu istniejącego drenażu. Drenaż nie był przewidziany w kosztorysie, a pozwani wyrazili zgodę na jego wykonanie przez powoda za dodatkowym wynagrodzeniem. Powód na podstawie rysunków wykonawczych sporządzonych przez inspektora nadzoru wykonał drenaż budynku, a koszt tych prac wynosił 8.860,90 zł.

W toku realizacji prac powód przyjął także ofertę pozwanych wykonania ścianek działowych, które nie były uwzględnione w kosztorysie. Na podstawie rysunków wykonawczych sporządzonych przez inspektora nadzoru powód wykonał ścianki działowe o powierzchni 210 m 2, a koszt ich wykonania wynosił 18.074,91 zł. Powód poniósł też nieuwzględniony literalnie w umowie koszt zakupu cegły klinkierowej, której użyto do budowy przewodów kominowych w miejsce pierwotnie zakładanych płytek klinkierowych – 3.000 zł. Zamiana nastąpiła z inicjatywy pozwanych. Ponadto powód poniósł koszt wykonania przyłączy energetycznego i wodnego do budynku, których wykonanie zlecił osobie mającej odpowiednie uprawnienia. Zgodnie z umową powód miał w imieniu pozwanych zgłosić wykonanie przyłączy, nie ustalono jednak, aby miał wykonać te przyłącza na swój koszt. Koszt poniesiony przez powoda wyniósł 1.500 zł.

Powód wskazał, że roszczenia z tytułu wymienionych prac i materiałów dodatkowych, łącznie na kwotę 31.435,87 zł, wywodzi z łączącej strony umowy zawartej ustnie w toku wykonywania prac. Przebieg prac był na bieżąco weryfikowany przez inspektora nadzoru inwestorskiego reprezentującego pozwanych, a w toku prac i w trakcie odbioru końcowego pozwani nie kwestionowali zasadności przeprowadzonych prac dodatkowych ani też jakości wykorzystanych materiałów. Na wypadek nieuwzględnienia przez Sąd istnienia ustnej umowy stron na wykonanie prac dodatkowych, powód wskazał jako alternatywną podstawę prawną swego roszczenia art. 405 k.c. i bezpodstawne wzbogacenie pozwanych kosztem powoda.

Zakończenie etapu polegającego na budowie dachu nastąpiło 16 kwietnia 2009 r. Pozwani dokonali odbioru wykonanych prac, zgłaszając w protokole zdawczo-odbiorczym i w załączniku zastrzeżenia co do ich jakości, dotyczące sposobu wykończenia niektórych wykonanych i odebranych elementów. Nawet gdyby zastrzeżenia pozwanych okazały się trafne, nie wystąpiła sytuacja, która czyniłaby przedmiot robót niezdatnym do umówionego użytku albo utrudniała odbiór administracyjny prac. Powód obciążył pozwanych fakturą VAT nr (...) na umówioną kwotę 150.000 zł, z terminem płatności wyznaczonym na 23 kwietnia 2009 r. Po usunięciu usterek pozwani w trzech transzach zapłacili powodowi część wynagrodzenia objętego fakturą, dokonując w dniu 5 maja 2009 r. częściowej płatności kwoty 70.000 zł, w dniu 10 czerwca 2009 r. kwoty 30.000 zł i w dniu 14 lipca 2009 r. kwoty 30.000 zł. Pozostała część należności w wysokości 20.000 zł nie została zapłacona. Zakończenie robót budowlanych i wykonanie przedmiotu umowy nastąpiło 20 sierpnia 2009 r., przy czym pozwani z powodu nieobecności w kraju wyrazili gotowość odbioru prac dopiero 14 września 2009 r. Zakończenie i odbiór robót zostały utrwalone w formie protokołu, a w załączniku pozwani zamieścili zastrzeżenia co do sposobu wykonania poszczególnych prac. Zdaniem powoda prace zostały wykonane zgodnie z projektem i sztuką budowlaną. Powód nie podzielał większości uwag inwestora, natomiast w tym zakresie, w jakim je podzielał, usunął usterki.

W dniu 9 października 2009 r. powód obciążył pozwanych fakturą VAT nr (...) na kwotę 50.000 zł z terminem płatności 16 października 2009 r. Pismem z dnia 13 października 2009 r. powód wezwał pozwanych do zapłaty brakującej kwoty 20.000 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) i kwoty 50.000 zł wynikającej z faktury VAT nr (...), a pismem z dnia 13 października 2009 r. wezwał pozwanych do zapłaty z tytułu prac dodatkowych. Pozwani w piśmie z 19 października 2009 r. i w kolejnych pismach odmówili zapłaty, podnosząc, że spełnienie świadczenia nie może nastąpić z uwagi na niewykonanie przez powoda przedmiotu umowy. Zdaniem pozwanych prace zrealizowane przez powoda były obarczone wadami istotnymi, ponadto według nich zaległa płatność 20.000 zł za wykonanie dachu miała zostać dokonana dopiero po usunięciu usterek, a co do wynagrodzenia za prace dodatkowe pozwani zarzucili, że nie były one objęte umową. Pozwani zgłosili ponadto względem powoda roszczenia z tytułu kar umownych zastrzeżonych na wypadek zwłoki powoda i pismem z dnia 8 stycznia 2010 r. potrącili wierzytelność mającą im przysługiwać z tego tytułu z wierzytelności powoda.

Powód zaprzeczył, ażeby pozostawał w zwłoce ze spełnieniem swego świadczenia. Termin zakończenia prac budowlanych został ustalony na 30 czerwca 2008 r., a odbiór przedmiotu umowy nastąpił 14 września 2009 r., jednak opóźnienie nie było spowodowane przyczynami leżącymi po stronie powoda. Opóźnienie wynikało z braku niezbędnej współpracy ze strony pozwanych oraz z konieczności wykonania prac dodatkowych. Z ostrożności procesowej powód zarzucił, że pozwani niewłaściwie wyliczyli wysokość kary umownej, która przysługiwałaby im w razie zwłoki w usunięciu wad i usterek w wykonanym przedmiocie umowy. Zgodnie z § 8 pkt 2 umowy w wypadku zwłoki w usunięciu wad i usterek inwestorowi przysługuje roszczenia o karę umowną w zryczałtowanej wysokości 0,2% wynagrodzenia należnego wykonawcy, kara umowna wynosi zatem 1.180 zł. Powód z ostrożności procesowej powód wniósł także o miarkowanie kary umownej, która przysługiwałaby pozwanemu w sytuacji zwłoki w wykonaniu umowy oraz zwłoki w usunięciu wad i usterek w wykonanym przedmiocie umowy. Pozwani nie ponieśli żadnej szkody z tytułu opóźnienia w realizacji umowy, a dom do dnia dzisiejszego jest na takim etapie, na jakim był, gdy powód przekazał go pozwanym.

W odpowiedziach na pozew pozwani D. C. (1) i T. C., wnieśli o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na rzecz każdego z nich kosztów procesu. Pozwana D. C. (1) zarzuciła w pierwszej kolejności, że po jej stronie zachodzi brak legitymacji procesowej. Wskazała, że stroną umowy z powodem był tylko T. C., a ponadto brak jest choćby zgody pozwanej na zaciągnięcie przez jej męża zobowiązania wynikającego z umowy. Na wypadek uznania, że posiada ona legitymację bierną w sprawie, pozwana D. C. (1) podniosła zarzuty przeciwko żądaniu pozwu. Identycznej treści zarzuty zgłosił w swej odpowiedzi na pozew pozwany T. C..

Pozwani zarzucili, że nieprawdą jest, iż negatywne działania ich oraz inspektora nadzoru inwestorskiego wpływały na płynność wykonywanych przez powoda prac, skutkując opóźnieniem w realizacji przedmiotu umowy. Zdaniem pozwanych zgodnie z umową nie należało do obowiązków zamawiającego ani inspektora nadzoru inwestorskiego dostarczanie wykonawcy rysunków technicznych dotyczących wykonania części umówionych prac, gdyż cała dokumentacja techniczna znajdowała się w przekazanym pozwanemu wraz z pozwoleniem na budowę projekcie budowlanym. Dodatkowe rysunki techniczne zostały wprowadzone z powodu trudności wykonawcy z właściwym odczytaniem projektu budowlanego. Ponadto inspektor nadzoru sporządzał i przekazywał wykonawcy takie rysunki na bieżąco, brak jakichkolwiek zapisów w dzienniku budowy, aby działania inspektora w tym przedmiocie opóźniały jakkolwiek wykonanie prac. Z zapisów dziennika budowy wynika ponadto, że inspektor nadzoru inwestorskiego dokonywał odbioru wykonanych prac niezwłocznie po zawiadomieniu go i odpowiednim wpisie w dzienniku budowy, dokonanym przez kierownika budowy, zgłoszenia gotowości odbioru. Dziennik budowy nie zawiera ponadto wpisów wykonawcy bądź kierownika budowy o problemach z terminowym odbiorem wykonanych prac, skutkującym potrzebą wstrzymania dalszych prac budowlanych. Pozwani podnieśli, że trzymali się projektu architektonicznego domu, który otrzymał wykonawca, a przekazane powodowi zdjęcia miały tylko posłużyć mu jako ogólna wizja tego, czego inwestorzy oczekiwali, oraz pomoc w wykonaniu poszczególnych elementów wykończenia. Wielokrotne zmiany i poprawki, jakich musiał dokonywać wykonawca, były skutkiem niewłaściwego wykonania prac i to zarówno niezgodnego z zasadami sztuki budowlanej, jak i przedłożonym projektem i sporządzonymi do niego rysunkami technicznymi. Odnośnie ułożenia dachu nad tarasem przez inny podmiot niż powód pozwani podali, że J. S. nie umiał poradzić sobie z właściwym ułożeniem dachu i daszków nad tarasem, czego przyczyną miała być nieobecność głównego dekarza (z powodu choroby). Wykonawca bez zgody i wiedzy inwestora zawarł z firmą (...) A. K. w dniu 1 marca 2009 r. umowę na wykonanie pokrycia zadaszeń na tarasach zewnętrznych, a następnie inwestor, w związku z dalszym niewłaściwym wykonywaniem prac i brakiem zgody na zatrudnienie podwykonawcy, nakazał wstrzymanie prac i dokończenie ich przez wykonawcę. Prace zostały ostatecznie wykonane przez pracownika powoda. Zdaniem pozwanych opóźnienie w zakończeniu robót budowlanych zostało spowodowane przez powoda.

Pozwani w odpowiedziach na pozew odmówili uznania dodatkowych kosztów w wysokości 31.435,87 zł, jakie poniósł powód w związku z wykonaniem prac dodatkowych, nieuwzględnionych w umowie i załącznikach do umowy. Wskazali, że sami zawarli z Zakładem (...) umowę m.in. na wykonanie drenażu opaskowego budynku, drenaż został wykonany, a inwestor otrzymał kosztorys powykonawczy wraz z dokumentacją powykonawczą i potwierdzeniem zapłaty za wykonane prace. Nie wiadomo zatem, za jakie prace zapłaty domaga się powód. Pozwani nie zlecali powodowi wykonania ścianek działowych, odmówili także propozycji powoda podpisania aneksu do umowy dotyczącego wykonania ścianek za kwotę 25.000 zł. Ponadto wysokość żądanej przez powoda kwoty (18.074,91 zł) nie jest niczym uzasadniona, poza wyciągiem z (...), a przedstawione przez J. S. faktury na zakup materiałów przeznaczonych do wykonania ścianek działowych zostały wystawione w okresie późniejszym niż wskazywany przez powoda termin wykonania ścianek. Pozwani wskazali również, że w załączniku (...) do umowy przewidziano obłożenie kominów cegłą klinkierową i zostało to policzone w kosztorysie, zaś przedstawione przez powoda faktury dotyczące zakupu cegły do budowy kominów zostały wystawione po długim czasie od budowy kominów. Odnośnie kosztów budowy przyłącza energetycznego pozwani wskazali, że nie wiedzą, jakie przyłącze energetyczne wykonał powód; oni sami zawarli 10 grudnia 2007 r. umowę z zakładem energetycznym na sprzedaż energii elektrycznej, a w dniu 27 sierpnia 2001 r. dokonali przyłączenia placu budowy do sieci energetycznej.

Pozwani podali dalej, że żądana przez powoda kwota 20.000 zł tytułem dopłaty do faktury VAT nr (...) została przez nich zatrzymana z powodu usterek i wad, jakie stwierdzono przy budowie dachu. Pomimo upływu terminu określonego w protokole odbioru robót dekarskich powód nie wykonał wszystkich zalecanych poprawek. W związku z tym inwestor odmówił zapłaty dalszej kwoty 20.000 zł (wcześniej zapłacił powodowi 130.000 zł) do czasu usunięcia wad i usterek. Prace poprawkowe nie zostały jeszcze wykonane. Z powodu nieusunięcia wad i usterek budynku pozwani odmówili także zapłaty na rzecz powoda kwoty 50.000 zł wynikającej z faktury nr (...). Zdaniem pozwanych nieusunięte wady i usterki zmniejszają wartość przedmiotu umowy w stosunku do umówionej wartości zgodnie z umową z dnia 17 października 2007 r. Zatrzymana przez nich kwota jest odpowiednia do zmniejszenia wartości nieruchomości z uwagi na wady oraz na niezgodność z projektem budowlanym i zasadami wiedzy oraz sztuki budowlanej. Pozwani zarzucili także, iż powód nie wykonał objętego umową stropu na drugiej kondygnacji budynku, którego koszt był określony na 42.850 zł; wynagrodzenie za wykonanie tego stropu powód pobrał. W związku z tym pozwani wnieśli o uwzględnienie w rozliczeniach kwoty przeznaczonej w kosztorysie na wykonanie tej pracy.

Na wypadek uznania zasadności i wysokości roszczeń powoda pozwani podnieśli zarzut potrącenia wierzytelności w kwocie 51.920 zł, zgodnie z ich pismem z dnia 8 stycznia 2010 r. Oświadczyli nadto, że potrącają z wierzytelności powoda kwotę 29.500 zł należną im od powoda tytułem dalszej kary umownej za opóźnienie w wykonaniu umowy za okres od 8 stycznia do 2 lipca 2010 r.

Na rozprawie w dniu 26 października 2010 r. pozwani D. C. (1) i T. C. złożyli pozew wzajemny, w którym wnieśli o zasądzenie od powoda (pozwanego wzajemnego) solidarnie na ich rzecz kwoty 80.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kwoty 34 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Na uzasadnienie żądania pozwu wzajemnego powodowie wzajemni wskazali, że kwoty 80.000 zł dochodzą tytułem naprawienia szkody wyrządzonej im przez J. S.. Aby przywrócić wadliwie wykonane elementy budynku do stanu zgodnego z projektem i zasadami wiedzy technicznej, pozwani będą musieli dokonać szeregu przeróbek, wyburzeń oraz poprawek, co narazi ich na dodatkowe koszty, za które odpowiedzialność ponosi powód (pozwany wzajemny) w związku z wadliwym wykonaniem przedmiotu umowy. Dalej powodowie wzajemni wskazali, że na wypadek nieuznania podstawy prawnej roszczenia dochodzonego przez nich pozwem wzajemnym w oparciu o przepisy o rękojmi za wady wykonanego obiektu budowlanego, strona pozwana dochodzi należnych jej od powoda świadczeń tytułem naprawienia szkody, jaką pozwani ponieśli w związku z nienależytym wykonaniem przedmiotu umowy, na podstawie art. 471 k.c.

W odpowiedzi na pozew wzajemny pozwany wzajemnie wniósł o oddalenie powództwa wzajemnego i zasądzenie od pozwanych (powodów wzajemnych) kosztów postępowania wywołanego wniesieniem pozwu wzajemnego.

Powód (pozwany wzajemny) zarzucił, że żądanie pozwu wzajemnego oparte na przepisach o rękojmi za wady budynku nie znajduje podstaw prawnych, gdyż powodowie wzajemni utracili roszczenia wynikające z rękojmi w zakresie jakichkolwiek wad wskazanych w załącznikach do protokołów odbioru z dnia 14 września 2009 r., nawet jeżeli wady te istniały (czemu pozwany wzajemny zaprzeczył). Jeżeli bowiem zamawiający dokonuje odbioru obiektu z wadami, to zachodzi okoliczność wyłączająca odpowiedzialność wykonawcy z tytułu rękojmi za wady wykonanego obiektu. Nadto pozwany wzajemnie zarzucił, że powodowie wzajemni nie wykazali przesłanek jego odpowiedzialności odszkodowawczej – nie wykazali istnienia wad, ich zakresu oraz rodzaju, nie powoływali dowodów potwierdzających wysokość poniesionej przez nich szkody, nie wykazali również adekwatnego związku przyczynowego między nienależytym wykonaniem zobowiązania przez pozwanego wzajemnie a poniesioną przez nich szkodą. Wskazał również, że zgodnie z art. 484 § 1 zd. 2 k.c. powodom wzajemnym nie przysługują żadne roszczenia odszkodowawcze przenoszące wysokość zastrzeżonej kary umownej, gdyż umowa nie przewiduje dochodzenia odszkodowania przewyższającego karę umowną.

Wyrokiem z 26 marca 2012r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu zasądził od pozwanych (powodów wzajemnych) D. C. (1) i T. C. solidarnie na rzecz powoda (pozwanego wzajemnie) J. S. kwotę 101.435,81 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 20.000 zł od dnia 24 kwietnia 2009 roku do dnia zapłaty, od kwoty 50.000 zł od dnia 17 października 2009 roku do dnia zapłaty, od kwoty 31.435,81 zł od dnia 24 czerwca 2010 roku do dnia zapłaty. Dalej idące powództwo J. S. oddalił. Sąd oddalił również powództwo wzajemne w całości, zasądzają od pozwanych (powodów wzajemnych) solidarnie na rzecz powoda (pozwanego wzajemnie) kwotę 8.689 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Na skutek apelacji pozwanych Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrokiem z 9 sierpnia 2012 r. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Sąd II Instancji uznał za konieczne przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu budownictwa celem ustalenia czy prace powód wykonał wszystkie prace objęte umową, czy powoda wykonane były prawidłowo, oraz celem określenia ewentualnych wartości prac wadliwych (usunięcia ich skutków), rozliczenia prac w kontekście żądania pozwanych (powodów wzajemnych), odnoszących się do obniżenia wynagrodzenia i podnoszonej przez pozwanych (powodów wzajemnych) szkody.

Na rozprawie w dniu 3 września 2015 roku pozwani sprecyzowali pozew wzajemny wskazując, że dotyczy on kwoty należnej z tytułu kosztów usunięcia wad i usterek w budynku wykonywanym przez powoda.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 października 2007 r. pomiędzy pozwanymi w imieniu których występował pozwany T. C. a J. S., prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą Zakład Budowlany (...) z siedzibą we W., jako wykonawcą została zawarta umowa pisemna na wykonanie stanu surowego otwartego domu jednorodzinnego. W umowie zamawiający zlecił, a wykonawca zobowiązał się do wykonania robót wymienionych w załączniku (...) do umowy w technologii opisanej w załączniku (...). Termin zakończenia przedmiotu robót ustalono na 30 czerwca 2008 r., cenę na kwotę 590.000 zł brutto.

Do obowiązków wykonawcy strony zaliczyły w umowie m.in. zgłoszenie wykonanych robót do odbioru, usunięcie stwierdzonych przez zamawiającego wad i usterek, zorganizowanie placu budowy, zapewnienie kierownika budowy, zgłoszenie by wykonano przyłącze energetyczne i wodne.

Do obowiązków zamawiającego należało m.in. odebranie przedmiotu umowy w terminie dziesięciu dni od daty zgłoszenia przez wykonawcę gotowości do odbioru oraz dokonanie zapłaty na podstawie faktury wykonawcy; etapy płatności określono w załączniku (...) do umowy.

W umowie strony zastrzegły kary umowne, w tym karę umowną należną zamawiającemu od wykonawcy w wypadku zwłoki w realizacji przedmiotu umowy – w wysokości 0,1% wynagrodzenia wykonawcy za każdy tydzień oraz karę umowną za zwłokę w usunięciu wad i usterek przy odbiorze oraz w okresie gwarancji i rękojmi, licząc od dnia wyznaczonego na ich usunięciu, w wysokości 0,2% wynagrodzenia wykonawcy. Zgodnie z treścią umowy we wszystkich kwestiach związanych z jej wykonaniem zamawiającego miał reprezentować inspektor nadzoru budowlanego P. N..

Załącznik (...) do umowy z dnia 17 października 2007 r. składał się z osobnych kosztorysów określających koszt budowy domu i koszt wykonania dachu. Wskazano w nich koszty robocizny i materiałów. Pierwszy kosztorys zawierał m.in. w obrębie 1. kondygnacji pozycje „ściany nośne” i „kominy z klinkieru”, a w obrębie 2. kondygnacji pozycję „ściany nośne”.

W załączniku (...) zawierającym specyfikację robót i materiałów strony wymieniły m.in. kominy systemowe „(...) – (...)” oraz kominy nad połacią dachową obłożone płytką klinkierową z czapą betonową.

W załączniku (...) określono siedem etapów płatności, uzależniając je od postępu robót. Po zakończeniu dachu (etap VI) zamawiający miał zapłacić wykonawcy kwotę 150.000 zł, a po odbiorze (etap VII) pozostałą kwotę 50.000 zł.

Dowód : umowa na wykonanie stanu surowego otwartego domu jednorodzinnego wraz z załącznikami – k. 21-26.

W dniu 18 października 2007 r. D. C. (1) i T. C. przekazali J. S. plac budowy zlokalizowany w miejscowości W., na działce nr (...). Strony ustaliły, że wykonawca w tym dniu wejdzie na plac budowy celem realizacji prac budowlanych. Plac budowy był zarośnięty krzakami i przed przystąpieniem do realizacji umowy J. S. musiał zadbać o jego doprowadzenie do stanu umożliwiającego rozpoczęcie robót – konieczne było wykarczowanie krzewów.

Dowód :

1.  protokół pr zekazania placu budowy – k. 127 ,

2.  przesłuchanie powoda – k. 403.

Budowa była realizowana przez J. S. pod nadzorem zatrudnionego przez niego kierownika budowy w osobie H. D. (1). Funkcję inspektora nadzoru inwestorskiego, zatrudnionego przez D. i T. C. i upoważnionego do podejmowania w ich imieniu wszystkich decyzji, pełnił P. N.. ( okoliczności bezsporne)

J. S. wykonywał prace budowlane w oparciu o projekt budowlany, a także przekazywane mu przez P. N. rysunki techniczne, przedstawiające poszczególne elementy budynku. Rysunki były sporządzane w miarę potrzeb zgłaszanych przez powoda, a czas oczekiwania na rysunek wynosił od jednego do kilku dni. Zgodnie z umową łączącą go z inwestorami inspektor nadzoru bywał na budowie w W. raz w tygodniu, o czym wykonawca wiedział. Przekazywanie rysunków miało miejsce w czasie pobytów P. N. na budowie.

Dowód:

1.  dziennik budowy – k. 222-251;

2.  zeznania świadków: P. N. – k. 253, 276, J. N. – k. 381-382;

3.  przesłuchanie pozwanej – k. 415.

Brak projektu wykonawczego spowodował utrudnienia przy budowie fundamentów domu w W.. Dopiero po otrzymaniu rysunków technicznych można było wykonać zbrojenie, a przed zalaniem zbrojenia i przystąpieniem do następnego etapu prac niezbędny był odbiór dokonany przez inspektora nadzoru.

Dowód : zeznania świadka K. F. – k. 361-362.

Inwestorzy w toku prac przy budowie fundamentów zmieniali decyzje co do piwniczki pod garażem. Po wstępnych pracach zmierzających do budowy piwniczki podjęli decyzję o rezygnacji z niej, co spowodowało konieczność zasypania pomieszczenia piaskiem (łącznie około 12 ton; pracownicy powoda wozili piasek taczkami spod tarasu), ubicia piasku ubijarką, następnie dosypania piasku i ponownego ubicia, a na koniec wylania płyty betonowej. Zasypywanie piwnicy trwało około 3 tygodnie.

Dowód:

1.  zeznania świadków: K. F. – k. 361- 362, J. N. – k. 382-383;

2.  prze słuchanie powoda – k. 403 i 409.

Podczas prac przy budowie fundamentów odkryte zostały pozostałości dawnego drenażu, który przechodził w poprzek mającego powstać budynku. Inspektor nadzoru w dniu 17 listopada 2007 r. zlecił wykonawcy wykonanie obejścia istniejącego drenażu, w oparciu o rysunki, które miały być dostarczone 25 listopada 2007 r. J. S. wykonał drenaż, prace trwały około 3 tygodnie. Koszt wykonanych przez powoda prac polegających na budowie drenażu wynosił 8.860,90 zł.

Dowód:

1.  zeznania świadków: P. N. – k. 254-255, K. F. – k. 361-362, R. K. – k. 379;

2.  przesłuchanie powoda – k . 403; dziennik budowy – k. 165.

3.  kosztorys – k. 60.

W dniu 18 listopada 2008 r. D. i T. C. zawarli umowę z (...) Zakładem Budowlano- (...), w której A. K. – (...) zobowiązała się wykonać przy budynku wznoszonym dla pozwanych w W. drenaż opaskowy oraz sieć odprowadzającą wody opadowe z rur spustowych budynku. Drenaż wybudowany w oparciu o tę umowę stanowił uzupełnienie drenażu wykonanego przez J. S..

Dowód:

1.  umowa z 18.11.2008r. – k. 132-133;

2.  kosztorys budowlany - powykonawczy z pokwitowaniem zapłaty – k. 134-138;

3.  dokumentacja powykonawcza drenażu opaskowego – k. 139;

4.  zeznania świadka R. K. – k. 379.

Na życzenie D. i T. C. powód przerabiał schody – było już wykonane deskowanie i zbrojenie, jednak inwestorzy zażyczyli sobie poszerzenia schodów i należało uzyskać nowy rysunek wykonawczy oraz wykonać nowe deskowanie i zbrojenie. Przerabianie schodów trwało od półtora do dwóch miesięcy.

Dowód: zeznania świadków: H. D. (1) – k. 278-280, A. B. – k. 360.

Powód musiał też rozebrać wybudowane do wysokości stropu ponad I kondygnacją kominy, które za porozumieniem z P. N. zostały wymurowane z cegieł (inaczej niż było pierwotnie ustalone). Inwestorzy nie wyrazili bowiem zgody na zmianę technologii wykonania kominów, domagając się budowy kominów z elementów prefabrykowanych marki S.. Konieczna była również rozbiórka i wykonanie od nowa kominów w części wychodzącej powyżej dachu: zostały one przez J. S. obudowane płytkami klinkierowymi, natomiast pozwani zażyczyli sobie zamiast płytek wykonania kominów z cegły klinkierowej. Na elementy do komina wykonawca czekał 3 tygodnie, łącznie przebudowa kominów przedłużyła realizację przedmiotu umowy o półtora miesiąca. Koszt cegły klinkierowej, jaką powód musiał zakupić, aby wykonać kominy w sposób zgodny z życzeniem inwestorów, wynosił 3.000 zł.

Dowód:

1.  zeznania świadków: H. D. (1) – k. 278-280, J. N. – k. 381, S. Ś. – k. 384;

2.  prze słuchanie powoda – k. 403 i 407;

3.  faktury VAT – k. 60-63.

J. S. rozbierał wykonany zgodnie z projektem otwór drzwiowy do garderoby, ponieważ inwestorzy zażyczyli sobie poszerzenia drzwi z 90 do 130 cm; trzeba było zrobić to od nowa. Zmiana szerokości drzwi spowodowała konieczność przerobienia, tj. ponownego wylania z betonu postumentu pod schody. Prace przedłużyły się przez to o około 3 tygodnie.

Dowód:

1.  zeznania świadków: J. N. – k. 381-382, S. Ś. – k. 384;

2.  przesłuchanie powoda – k. 405.

Powód był powtórnie wykonał prace związane z montażem rolokaset. Pierwotnie rolokasety zostały zamontowane zgodnie z wymaganiami P. N., choć wykonawca przekonywał go, że nie jest to właściwy sposób montażu. Po wylaniu betonu nad rolokasetami inspektor nadzoru stwierdził, że zostały one wykonane nieprawidłowo (powyginały się pod ciężarem betonu) i nakazał ich poprawienie. W związku z tym rolokasety zostały wykute, a następnie wklejone pod nadproża, zgodnie z wersją, którą od początku proponował J. S.. Zamówienie nowych rolokaset trwało ok. 2 miesiące, całość robót poprawkowych związanych z ich nieprawidłowym zamontowaniem – około 3 miesiące.

Dowód:

1.  zeznania świadków: H. D. (2) ziak-k. 278-280, J. N.-k. 382,S. Ś.- k. 384;

2.  przesłuchanie powoda – k. 404.

Powód przebudowywał także tarasy, gdyż po ich wylaniu okazało się, że wymagane jest większe nachylenie. Przebudowa zajęła około 3 miesiące.

Dowód:

1.  zeznania świadka H. D. (1) – k. 278-280;

2.  przesłuchanie powoda – k. 408.

W związku ze zmianą decyzji inspektora nadzoru inwestorskiego dotyczącej sposobu odprowadzenia wody z tarasów na piętrze J. S. rozbierał przygotowane już zbrojenie pod kolumny i wykonywał je na nowo, prowadząc w kolumnach rury odprowadzające wodę. Każdą kolumnę należało podnieść do góry, założyć kanalizację, następnie ponownie osadzić kolumnę. Trwało to około półtora miesiąca

Dowód:

1.  zeznania świadków: J. N. – k. 381-38 2, S. Ś. – k. 384;

2.  przesłuchanie powoda – k. 405.

W dniu 1 marca 2009 r. J. S. jako zamawiający zawarł z (...) Zakładem Budowlano (...) jako wykonawcą umowę, której przedmiotem było wykonanie pokrycia zadaszeń na tarasach zewnętrznych przy budynku wznoszonym dla pozwanych w W.. Wykonawca miał wykonać roboty pokrywcze łącznie z orynnowaniem i obróbkami blacharskimi na istniejącej konstrukcji nośnej. Rozpoczęcie robót miało nastąpić w dniu 2 marca 2009 r., a zakończenie w dniu 14 marca 2009 r. Wartość robót strony określiły na kwotę 4.000 zł.

Dowód: umowa z dnia 1.03.2009r. – k. 49.

(...) jako wykonawcę daszków polecił powodowi P. N.. Powód chciał, aby daszki wykonał ktoś inny niż on sam, z uwagi na różnicę zdań pomiędzy nim a inspektorem nadzoru. Prowadzone przez (...) prace przy budowie zadaszeń na tarasach trwały około 2 miesiące.

Dowód :

1.  zeznania świadka R. K. – k. 379 ,

2.  przesłuchanie powoda – k. 405-406.

Po wykonaniu przez (...) powyższego zlecenia daszki nad tarasami w dalszym ciągu nie zostały zaakceptowane przez stronę inwestorską; ostatecznie poprawki w obrębie zadaszeń tarasów wykonywali dwaj pracownicy J. S., zajęło to im około miesiąc.

Dowód:

1.  zeznania świadków: H. D. (1) – k. 279, R. M. – k. 376, R. K. – k. 379;

2.  przesłuchanie powoda – k. 405.

J. S. musiał również przerabiać konstrukcję dachu, chodziło o ułożenie folii zabezpieczającej przed przeciekaniem wody. Sposób ułożenia folii nie był jednoznacznie określony w projekcie budowlanym, w związku z tym decyzją wykonawców folia została położona zgodnie z jednym z wariantów sztuki budowlanej. Ponieważ inspektor nadzoru zażądał ułożenia folii w inny sposób, trzeba było ściągać wszystkie obróbki (rozebrać dolną część dachu), część obróbek się zniszczyła, należało zamówić brakującą blachę i dachówkę. Wykonanie pierwszej wersji pokrycia dachu folią trwało około 1,5 miesiąca, wykonywanie poprawek kolejne 1,5 miesiąca.

Dowód:

1.  zeznania świadków: H. D. (1) – k. 278-280, R. M. – k. 376, R. G. – k. 377;

2.  przesłuchanie powoda – k. 405.

Przedłużenie prac wynikało czasem z braku rysunków wykonawczych i przedłużającego się oczekiwania na nie – dotyczyło to m.in. więźby dachowej nad budynkiem i garażem oraz stropów. Więźba nad garażem została w końcu wykonana bez rysunku, zgodnie ze wskazówkami inspektora nadzoru, a rysunek został dostarczony później. Inspektor nadzoru zarządził wzmocnienie więźby płaskownikami, a potem z nich zrezygnował. Dokonywanie zmian w obszarze nad garażem trwało od miesiąca do dwóch.

Dowód: zeznania świadków: H. D. (1) – k. 278-280, A. B. – k. 360.

Na wstępnym etapie realizacji inwestycji powód zajmował się doprowadzeniem prądu do placu budowy. Brak dostaw energii elektrycznej uniemożliwiał prowadzenie robót budowlanych. J. S. zlecił M. S., prowadzącemu zakład budowy urządzeń elektrycznych, wykonanie rozdzielni budowlanej i załatwienie formalności związanych z przyłączeniem do sieci, przekazał mu warunki zasilania i umowę przyłączeniową zawartą przez pozwanych. Rozdzielnia została zainstalowana, zakład energetyczny zamontował liczniki. Za wykonane na rzecz inwestorów usługi (...) otrzymał od J. S. kwotę 1.500 zł. Podłączenie działki do sieci energetycznej pozwani uzyskali już wcześniej, w 2001 r. Mieli także założoną skrzynkę pomiarową, jednak bez licznika, za którego instalację odpowiadał już J. S..

Dowód:

1.  zeznania świadka M. S. – k. 379-380;

2.  przesłuchanie powoda – k. 403 i 406;

3.  przesłuchanie pozwanej – k. 415.

4.  rachunek nr (...) – k. 142;

5.  fak tura VAT nr (...) – k. 143.

W lecie 2009 r., przez około 2 miesiące, J. S. wybudował na zlecenie inwestorów ścianki działowe. Ścianki działowe były ujęte w projekcie budowlanym, nie były jednak ujęte w kosztorysie do umowy. Powierzchnia ścianek działowych wynosiła 210 m 2, a koszt ich wybudowania 18.074,91 zł. Odnośnie tego, czy ścianki działowe były objęte umową, toczył się spór między inwestorami a wykonawcą, jednak doszli oni do porozumienia.

Dowód:

1.  zeznania świadków: P. N. – k. 255, K. F. – k. 361-362, H. D. (1) – k. 278-279, J. N. – k. 381;

2.  przesłuchanie powoda – k. 403 i 406 ;

3.  kosztorys – k. 61 .

W dniu 16 kwietnia 2009 r. inwestorzy D. C. (1) i T. C. oraz J. S., kierownik budowy H. D. (1) i inspektor nadzoru P. N. dokonali odbioru robót dekarskich budynku jednorodzinnego w W.. Stwierdzili istnienie usterek w obrębie dachu budynku głównego i daszków nad tarasem, ustalając dla J. S. czternastodniowy termin (do 4 maja 2009 r.) na ich usunięcie.

Dowód: protokół odbioru wraz z załącznikiem – k. 66-70.

W tym samym dniu powód wystawił na rzecz T. C. fakturę VAT nr (...) na kwotę 150.000 zł, z terminem zapłaty 7 dni. Fakturę odebrała D. C. (1).

Dowód : faktura VAT nr (...) – k. 71.

Pozwani zapłacili J. S. część kwoty stanowiącej zapłatę za realizację VI etapu budowy, potwierdzonej fakturą VAT nr (...). W dniu 5 maja 2009 r. powód otrzymał od D. C. (1) kwotę 70.000 zł, a w dniach 10 czerwca i 14 lipca 2009 r. kwoty po 30.000 zł.

Dowód: wyciąg z rachunku bankowego – k. 72.

Stan surowy otwarty domu pozwanych w W. został wykonany przez powoda do dnia 20 sierpnia 2009 r.

Dowód : dziennik budowy – k. 187.

W dniu 14 września 2009 r. dokonany został odbiór końcowy robót przy budowie stanu surowego otwartego domu jednorodzinnego w W. na działce nr (...). W odbiorze uczestniczyli D. C. (1) i T. C., P. N. oraz J. S.. Stwierdzono wówczas usterki i wady opisane szczegółowo w załączniku (...) do protokołu odbioru, w obrębie pokrycia dachu, więźby i stropu nad piętrem oraz tarasów na poziomie piętra i przyziemia. Wykonawca zobowiązał się usunąć usterki w terminie 14 dni, tj. do 30 września 2009 r.

Dowód : protokół odbioru końcowego z załącznikiem – k. 64-65.

W piśmie z dnia 24 września 2009 r. powód informował D. C. (1) i T. C., że zgodnie z ich wolą do 12 kwietnia 2008 r. zostały wykonane z materiałów powoda ścianki działowe domu w W. wg projektu budowlanego; ich łączny obmiar wynosił 210 m ( 2), a wartość robót została ustalona na 25.000 zł netto. J. S. przedłożył jednocześnie do podpisania dwa egzemplarze aneksu do umowy na wykonanie stanu surowego otwartego domu jednorodzinnego. W proponowanej treści aneksu strony miały dodać do załącznika (...) do umowy zapis „wymurowanie ścianek działowych na dwóch kondygnacjach wg projektu budowlanego”, a w załączniku (...) zmienić wysokość ostatniej raty wynagrodzenia wykonawcy, płatnej po odbiorze budynku, z 50.000 zł na 75.000 zł. Drugim pismem z tego samego dnia powód informował pozwanych o usunięciu części usterek wymienionych w załączniku (...) do protokołu odbioru końcowego, wskazując, że pozostałe elementy budynku wymienione w tym załączniku są wykonane prawidłowo.

Dowód :

1.  pismo J. S. z 24.09.2009r . - k. 140 ,

2.  pismo J. S. z 24.09.2009r. - k. 147.

W dniu 9 października 2009 r. J. S. obciążył T. C. fakturą VAT nr (...) na kwotę 50.000 zł, z terminem zapłaty 7 dni.

Dowód : faktura VAT nr (...) – k. 74.

Pismem z dnia 13 października 2009 r. J. S. wezwał pozwanych do zapłaty kwoty 50.000 zł z faktury VAT nr (...) oraz kwoty 20.000 zł z faktury VAT nr (...) w terminie 3 dni od otrzymania wezwania. W piśmie tym wskazał również, że do rozliczenia pozostaje zwrot kosztów związanych z wykonaniem robót dodatkowych w postaci 210 m 2 ścianek działowych – kwota 25.000 zł oraz zwrotu kosztów wynikających ze zmiany wykonania kominów z płytek na cegłę klinkierową – kwota 4.000 zł. W odpowiedzi z dnia 19 października 2009 r. pozwani odmówili spełnienia wskazanych wyżej świadczeń, wskazując na nieusunięte przez J. S. wady budynku.

Dowód:

1.  pismo z dnia 13 października 2009 r. – k. 75,

2.  pismo z dnia 19 października 2009 r. – k. 153-154.

W dniu 14 grudnia 2009 r. D. i T. C., za pośrednictwem ich pełnomocnika, przekazany został dziennik budowy budynku jednorodzinnego w W..

Dowód : protokół przekazania dziennika budowy – k. 157.

W piśmie z dnia 8 stycznia 2010 r., w związku z wezwaniem do zapłaty zawartym w piśmie powoda z 13 października 2009 r., T. i D. C. (1) oświadczyli, że dokonują potrącenia wierzytelności wskazanych w tym piśmie z wierzytelnością, jaka przysługuje im względem powoda w wysokości 51.920 zł tytułem kary umownej za wynoszące 58 tygodni opóźnienie w wykonaniu przedmiotu umowy (34.220 zł) oraz za wynoszące 15 tygodni opóźnienie w usunięciu wad i usterek stwierdzonych przy odbiorze przedmiotu umowy (17.700 zł).

Dowód : pismo z dnia 8 stycznia 2010 r – k. 76.

Powód nie wykonał wszystkich prac objętych umową stron. Powód z prac objętych umową stron, nie wykonał nie wykonał następujących prac:

- obłożenia konstrukcji balustrady płytami M. o wartości 3.441,27 zł,

- wykonanie 145 m 2 stropu nad piętrem o wartości 46.447,56 zł,

- wybudowanie dwóch kominów systemowych o wartości łącznej 5.898,80 zł

- więźby dachowej nad garażem o wartości 6.054,94 zł.

Wartości niewykonanych przez powoda, a objętych umową stron prac wynosiła 61.842,57 zł brutto.

Dowód: opinia biegłego mgr inż. W. C. k. 753-770, ustna opinia uzupełniająca elektroniczny protokół rozprawy z 20.10.2014 r. k. 850, pisemna opinia uzupełniająca k. 918-926.

W budynku szereg prac wykonano wadliwie. Wszystkie kolumny zewnętrzne parteru posadowiono nieprawidłowo, są one posadowione za nisko. Część kolumn wykazuje odchylenia od pionu przekraczające dopuszczalne normy. Część kolumn jest przesunięta w stosunku do osi podciągów. Jest to wada istotna bowiem wykonane zostały niezgodnie ze sztuką budowlaną i normami technicznymi. Skuteczne usuniecie wady może zostać dokonane poprzez demontaż 10 kolumn i zamontowanie ich zgodnie z dokumentacją projektową, wiedzą techniczną oraz polskimi normami. Górna część stopy schodowej przesunięta w stosunku do osi pionowej stopy, powoduje konieczność zdemontowania kolumny, skucie wystającej poza obrys górnej części schodka stopy oraz obetonowanie brakujących elementów na szerokość podstawy kolumny.

W sposób nieprawidłowy i niezgodny z projektem wykonano podkład betonowy w garażu. Posadzka w garażu jest niższa co spowoduje konieczność montażu stopnia. Powoduje to konieczność obetonowania posadzki.

Niewłaściwe spadki, miejscami brak spadków i spadki odwrotne na powierzchni wszystkich tarasów powodują konieczność demontażu pokrycia papą termozgrzewalną i wyprofilowania spadków, ponowne zamontowanie izolacji przeciwwilgociowej. Spadki tarasu powinny być robione w kierunku spustów.

Istnieje również konieczność wykonania impregnacji elementów drewnianych murków tarasowych. Wynika to z dokumentacji wykonawczej. Zmiana murków tarasów z murowanych na drewniane, powinna być wykończona płytami. Gdyby nabito płyty stan konstrukcji drewnianej byłby w lepszym stanie.

Niewłaściwie wyprofilowano spadki rynien tarasowych. Należy zdemontować 12 metrów bieżących rynny i po prawidłowym mocowaniu haków podrynnowych ponowny montaż rynien.

Na powierzchni 20 metrów uszkodzona jest folia paroprzepuszczalna dachowa. Należy z tej powierzchni dachu zdemontować pokrycie dachówkowe, część łat i kontrłat i po wymianie uszkodzonej folii ponownie uzupełnić pokrycie połaci dachowej dachówkowej.

W sposób niewłaściwy wykonano przedłużenia końcówek dźwigarów drewnianych kratowych garażu oraz części belek krokwiowych. Należy zdemontować 38 sztuk przedłużeń drewnianych i wykonać je poprawnie.

Przy oknach połaciowych duże zacieki spowodowane niewłaściwym montażem. Należy zdemontować dwa okna połaciowe i ponownie je zamontować zwracając uwagę na prawidłowe obrobienie okien.

Przy istniejących kominach duże zacieki spowodowane prawdopodobnie nieszczelną obróbką blacharska kominów. Należy zdemontować 7 mb obróbki kominowej i wykonać je poprawnie.

Nie wykonano otworu technologicznego pod instalację kanalizacyjną na piętrze. Należy wykonać przebicie stropu żelbetowego piętra.

Nie wykonano mocowania murłat wewnętrznej i zewnętrznej do ściany. Nie zamontowano izolacji przeciwwilgociowej pod murłatami. Należy umocować murłaty do ściany oraz zamontować folię lub papę pod murłatami.

Po wypaleniu części belki dwuteowej palnikiem acetylenowo-tlenowym spalono powierzchniowe zabezpieczenie antykorozyjne belki stalowej. Należy zabezpieczyć antykorozyjnie belkę stalową- powierzchnia zabezpieczenia 0,04m 2 .

Nie wykonano mocowania płaskowników stężających do konstrukcji drewnianej więźby dachowej. Należy przymocować wkrętami płaskownik do konstrukcji.

Nie wykonano stropu nad pierwszym piętrem, którego wartość wyceniono na kwotę 42.850 zł.

Zmieniono system wentylacji pomieszczenia na rekuperator za zgoda obu stron umowy, zrezygnowano z kominów i to nie podlegało wycenie. Wylot komina nie obciążył kosztami powoda.

Wartość utylizacji gruzu to kwota 290 zł netto. Wartość usunięcia wad wykonawczych oraz usunięcia skutków prac wykonanych wadliwie wynosi 47.759,94 zl brutto.

Dowód: opinia biegłego mgr inż. W. C. k. 753-770, ustna opinia uzupełniająca elektroniczny protokół rozprawy z 20.10.2014 r. k. 850, pisemna opinia uzupełniająca k. 918-926.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo główne jak i powództwo wzajemne zasługiwały na częściowe uwzględnienie.

Pozew główny.

Powód J. S. domagał się zasądzenia od pozwanych D. C. (1) i T. C. brakującej części wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych, określonego w umowie stron z dnia 17 października 2007 r., a także wynagrodzenia za wykonanie dodatkowych prac budowlanych i zakupu materiałów, nieobjętych umową zawartą 17 października 2007 r., a zleconych przez pozwanych w toku realizacji tej umowy. Żądaniu pozwu pozwani przeciwstawili zarzut obniżenia wynagrodzenia z powodu niewykonania przez powoda części prac objętych umową oraz zarzut potrącenia wierzytelności powoda dochodzonej pozwem z przysługującą im wierzytelnością z tytułu kar umownych za nieterminowe wykonanie prac oraz kar umownych za nieterminowe usunięcie wad budynku. W toku procesu pozwani wnieśli powództwo wzajemne o zapłatę odszkodowania z tytułu naprawienia szkody wynikłej z wystąpienia wad wykonawczych w budynku i konieczności ich naprawienia.

Kwestia legitymacji procesowej po stronie pozwanej D. C. (1), stanowiąca przedmiot zarzutu zgłoszonego przez nią w odpowiedzi na pozew, została, przesądzona działaniami samej pozwanej, która na późniejszym etapie procesu wniosła m.in. powództwo wzajemne, dochodząc roszczeń mających oparcie w umowie z J. S.. Zgłaszając te roszczenia, pozwana występowała z pozycji strony umowy o roboty budowlane z dnia 17 października 2007 r., wbrew zaprezentowanemu w odpowiedzi na pozew stanowisku, jakoby nigdy nie była jej stroną i nie wyraziła zgody na zawarcie przez T. C. tej umowy. Ponadto zdaniem Sądu całokształt okoliczności sprawy uzasadnia potraktowanie D. C. (1) jako strony stosunku zobowiązaniowego z powodem, mimo niewymienienia jej w umowie z 17 października 2007 r. D. C. (1) zgodnie z treścią dziennika budowy pełniła w procesie budowlanym rolę inwestora, dokonywała wpisów w dzienniku, kierowała wraz z mężem pisma do J. S. (w tym oświadczenie o potrąceniu), dokonywała zapłaty za zrealizowane etapy budowy, przyjeżdżała z T. C. oglądać postępy prac i decydowała o dokonywaniu przeróbek (np. drzwi do garderoby). D. C. (1) była zatem legitymowana do występowania w rozpoznawanej sprawie w charakterze pozwanej.

Przechodząc do oceny zasadności poszczególnych roszczeń dochodzonych pozwem J. S., należy stwierdzić, że powoda i pozwanych D. i T. C. łączył stosunek zobowiązaniowy wynikający z umowy zawartej w dniu 17 października 2007 r., będącej umową o roboty budowlane.

Zgodnie z art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. W oparciu o treść umowy J. S. dochodził od pozwanych solidarnie zapłaty brakującej części wynagrodzenia za wybudowanie domu jednorodzinnego w W., tj. części przedostatniej raty wynagrodzenia, w kwocie 20.000 zł, oraz ostatniej raty w kwocie 50.000 zł. Łącznie 70.000 zł.

Żądanie zapłaty na rzecz powoda brakującej części wynagrodzenia było częściowo uzasadnione. Powód zrealizował etapy prac budowlanych w postaci VI etapu budowy domu w W., tj. wybudował dach, a także etapu VII, polegający na zakończeniu prac przy budowie domu w stanie surowym otwartym. Oba etapy budowy zostały odebrane przez stronę inwestorską. Jednakże nie wszystkie prace objęte umową stron zostały przez powoda zrealizowane. Zgodnie z ustalonym w załączniku do umowy harmonogramem płatności powodowi należało się wynagrodzenie za wykonanie etapu VI w kwocie 150.000 zł oraz za wykonanie etapu VII w kwocie 50.000 zł, co do którego powód wystawił pozwanym faktury VAT nr (...).

Pozwani zarzucali, że część prac nie została przez powoda wykonana, twierdząc, że wynagrodzenie zakresie prac niewykonanych jest powodowi nienależne. Sąd, kierując się wytycznymi Sądu Apelacyjnego dopuścił dowód z opinii biegłego na okoliczność ustalenia zarówno czy i jakie prace nie zostały przez powoda wykonane i jaka jest ich wartość jak również na okoliczność czy wykonane przez powoda prace obarczone są wadami i jaka jest wartość ich usunięcia.

W sprawie przeprowadzono w pierwszej kolejności dowód z opinii biegłego A. R.. Wobec istotnych zarzutów do opinii, sąd dopuścił dowód z opinii drugiego biegłego z zakresu budownictwa W. C., która to opinia w sposób kompletny przedstawiała zarówno zakres i wartość prac niewykonanych przez powoda jak i zakres wad w pracach przez powoda wykonanych oraz wartość prac koniecznych do usunięcia wad. Sąd wydając wyrok w sprawie opierał się na wnioskach płynących z opinii biegłego W. C., uznając ją za rzetelną, prawidłowo wykonaną oraz korespondującą z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym.

Odnosząc się do zakresu rzeczywiście wykonanych przez powoda prac oraz zakresu prac niewykonanych, powołany w sprawie biegły sądowy ustalił, że powód z prac objętych umową stron, nie wykonał nie wykonał następujących prac:

- obłożenia konstrukcji balustrady płytami M. o wartości 3.441,27 zł,

- wykonanie 145 m 2 stropu nad piętrem o wartości 46.447,56 zł,

- wybudowanie dwóch kominów systemowych o wartości łącznej 5.898,80 zł

- więźby dachowej nad garażem o wartości 6.054,94 zł.

Wartości niewykonanych przez powoda, a objętych umową stron prac wynosiła 61.842,57 zł brutto.

Biorąc pod uwagę, że umowna wartość wynosiła w kwocie 590.000 zł. zaś pozwani z tej kwoty bezspornie zapłacili 520.000 zł, z kwoty określonej w umowie to do zapłaty pozostawała jeszcze kwota 70.000 zł, z czego kwota 20.000 zł wynikającej z faktury VAT nr (...) (w części zapłaconej) i kwoty 50.000 zł wynikającej z faktury VAT nr (...). Ponieważ jednak część prac objętych umową nie została przez powoda wykonana, należna do zapłaty wynagrodzenie powoda powinno zostać obniżone o ustaloną w oparciu o opinię biegłego wartość prac niewykonanych tj. 61.842,57 zł brutto. Biorąc powyższe pod uwagę pozostałe do zapłaty i należne powodowi wynagrodzenie objęte umową stron z dnia 17 października 2007 r. a nie zapłacone przez pozwanych wynosi 8.157,43 zł.

Drugim składnikiem dochodzonego przez powoda roszczenia było wynagrodzenie za prace dodatkowe nie objęte umową z dnia 17 października 2007 r oraz dodatkowe materiały zakupione przez powoda na rzecz pozwanych. W ocenie sądu okoliczności sprawy wskazują, że powoda z pozwanymi łączyła dodatkowa ustna umowa o wykonanie prac dodatkowych i zakup materiałów zawierana przez samych powodów osobiście bądź reprezentującego ich inspektora nadzoru. Świadczy o tym zakres tych prac, które nie są wymienione w kosztorysie stanowiącym załącznik do umowy stron. Brak ujęcia tych prac świadczy, że prace dodatkowe nie mieściły się w zakresie umowy pierwotnej. Nic nie stało jednak na przeszkodzie by strony umówiły się co do wykonania tych prac przez powoda, co w niniejszej sprawie faktycznie miało miejsce. Na zawarcie porozumienia między stronami co do wykonania przez powoda powyższych prac dodatkowych wskazywali świadkowie, w tym P. N., a także pozwana D. C. (1), której zeznania potwierdził pozwany T. C.

Ponieważ powód wykonał prace dodatkowe nie ujęte pierwotną umową stron, sąd uznał za uzasadnione również żądanie przez powoda wynagrodzenia za wykonane na dodatkowe zlecenie pozwanych prace dodatkowe a nieujęte w umowie z 17 października 2007 r. i nieobjęte określonym w tej umowie wynagrodzeniem ryczałtowym. Prace dodatkowe obejmowały następujące elementy:

- Fragment drenażu wybudowany za kwotę 8.860,90 zł (uzupełniony następnie pracami wykonanymi przez (...) A. K.).

- Ś. działowe wykonane przez powoda zgodnie z wolą inwestorów (na wyraźne zlecenie ich samych lub reprezentującego ich inspektora nadzoru), których koszt wybudowania wynosił 18.074,91 zł.

- Zapewnienie dostępu prądu do placu budowy (poprzez zainstalowanie rozdzielni i załatwienie formalności w zakładzie energetycznym, które powód zlecił wyspecjalizowanemu podmiotowi za wynagrodzeniem w kwocie 1.500 zł), brak dostępu do energii elektrycznej na działce nr (...) w W. uniemożliwiał prowadzenie jakichkolwiek robót budowlanych.

- Koszt zakupu cegieł klinkierowych za kwotę 3.000 zł, z których wykonane zostały części kominów ponad połacią dachową. Odnosząc się do tej kwestii, stwierdzić należy, ze co do zasady koszt materiałów budowlanych niezbędnych do wykonania przedmiotu umowy mieścił się w ustalonym w umowie wynagrodzeniu należnym wykonawcy, jednak zgodnie z załącznikiem (...) do umowy, zatytułowanym „Specyfikacja robót i materiałów wg projektu i uzgodnień z inwestorem”, kominy nad połacią dachową miały być obłożone płytką klinkierową z czapą betonową. Zmiana decyzji inwestorów co do materiałów na budowę kominów pociągnęła zatem za sobą dodatkowy, a nie przewidziany w umowie pierwotnej koszt zakupu cegieł klinkierowych. W ocenie Sądu z treści umowy nie wynika, że strony od początku ustaliły, iż kominy zostaną wybudowane z cegieł klinkierowych. W załączniku (...) – „(...)” użyto wprawdzie określenia „kominy z klinkieru”, sformułowanie to jednak wydaje się mało precyzyjne, a nadto w kwestii materiałów i technologii rozstrzygające znaczenie powinno się przyznać załącznikowi (...), którego istotą było doprecyzowanie rodzaju materiałów, nie zaś kosztorysowi, w którym najważniejszy był zakres prac i kalkulacja wynagrodzenia wykonawcy.

Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że roszczenie J. S. o zapłatę kwoty 31.435,87 zł tytułem wynagrodzenia za dodatkowe prace i zwrotu kosztów zakupu dodatkowych materiałów budowlanych zasługiwało na uwzględnienie.

Gdyby nawet jednak uznać, że między stronami nie doszło do zawarcia ustnej umowy dodatkowej, to żądanie zapłaty tytułem wykonania prac dodatkowych i zakupu materiałów w ocenie sądu znajduje swoje uzasadnienie w treści art. 405 k.c. kwota i stanowi bezpodstawne wzbogacenie powodów o wartość tych prac i materiałów.

Podsumowując tę część rozważań stwierdzić należy, że powodowi należne było wynagrodzenie za wykonane prace objęte umową (8.157,43 zł.) oraz za wykonane prace dodatkowe i zakup dodatkowych materiałów (31.435,87 zł) na łączną kwotę 39.593,30 zł

Pozwani w toku procesu podnieśli zarzut potrącenia z roszczeniami powoda kar umownych naliczonych zgodnie z umową odnoszących się do zwłoki w wykonaniu prac objętych umową oraz opóźnienia wynikania prac budowlanych oraz odnoszących się do zwłoki w usunięciu wad wykonanych prac.

W odniesieniu do kar umownych za opóźnienie w wykonaniu prac objętych umową Sąd Okręgowy przy ponownym rozpoznaniu sprawy związany jest oceną dokonaną przez Sąd Apelacyjny. Sąd Apelacyjny stwierdził, że powód w sposób należyty wykazał, że nie dopuścił się zwłoki w wykonaniu umowy z dnia 17 października 2007 r. Opóźnienie powstałe w trakcie realizacji inwestycji nie wynikało z winy powoda. Zmiany pierwotnego projektu w trakcie całego procesu inwestycyjnego miały charakter doraźny, a budowa opierała się na zmiennych decyzjach inwestorów. Z oceną tą w pełni zgadza się sąd orzekający, wobec tego brak było podstaw do uznania, że pozwanym przysługiwał uprawnienie do naliczenia kary umownej za opóźnienie w realizacji umowy, z co za tym idzie zarzut potrącenia kary umownej za to opóźnienie był w ocenie sądu nieskuteczny jako, że ta wierzytelność pozwanych nie istniała.

W ocenie sądu pozwanym przysługiwało jednak uprawnienie do naliczenia kar umownych za zwłokę w usunięciu wad budynku. Wady w budynku występowały, a powód ich bezspornie nie usunął. Zgodnie z § 8 pkt 2 umowy w wypadku zwłoki w usunięciu wad i usterek inwestorowi przysługuje roszczenia o karę umowną w zryczałtowanej wysokości 0,2% wynagrodzenia należnego wykonawcy. Jak wynika z brzmienia umowy określenie kary umownej było ustalone, bez odniesienia do czasu trwania zwłoki w usunięciu wad i usterek, zatem przyjąć należy, że zgodnym zamiarem stron było ustalenie zryczałtowanej kary umownej w jednej wysokości, bez odniesienia do czasu trwania zwłoki. Zatem kara umowa być mogła naliczona jedynie do kwoty 1.180 zł (0,2% wynagrodzenia umownego) i taka taż kwota mogła zostać skutecznie potrącona przez pozwanych z należności powoda.

W ocenie sądu treść umowy nie daje zatem podstaw przyjęcia, ze strony ustaliły możliwość naliczania kary umownej w wysokości 0,2% wynagrodzenia wykonawcy za każdy tydzień zwłoki. Mając to na uwadze sąd uznał roszczenie pozwanych z tytułu kar umownych za uzasadnione, a tym samym nadające się do potrącenia jedynie co do kwoty 1.180 zł. Niewątpliwie bowiem ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że wykonane przez powoda prace budowlane posiadały wady, których powód pomimo wezwania do ich uśnięcia nie wykonał.

Mając powyższe na względzie Sąd zasadził w punkcie I. wyroku zasądził od pozwanych na rzecz powoda J. S. kwotę 38.413,30 zł. na którą to kwotę składa się wynagrodzenie powoda za prace wykonane zgodnie z pierwotna umową stron w wysokości 8.157,43 zł pomniejszone o należną pozwanym karę umowną w wysokości 1.180 zł za zwłokę w usunięciu wad oraz wynagrodzenie za prace dodatkowe wykonane na podstawie ustnych ustaleń pozwanych i reprezentującego ich inspektora nadzoru w wysokości 28.435,81 zł oraz zwrot kosztów dodatkowo zakupionych przez powoda cegieł klinkierowych w wysokości 3.000 zł.

Od zasądzonej kwoty sąd naliczył także odsetki ustawowe za opóźnienie w płatności liczone od:

- kwoty 6.977,43 zł od dnia 17 października 2009 r. do dnia zapłaty

- kwoty 31.435,87 zł od dnia 24 czerwca 2010 r. do dnia zapłaty.

Żądanie zasądzenie odsetek za opóźnienie w płatności znajduje swoje oparcie w art. 481 § 1 k.c. Zgodnie z tym przepisem jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia. W myśl § 2 cytowanego przepisu jeżeli stopa odsetek nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. W przypadku zobowiązań bezterminowych dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela (art. 476 k.c.).

Sąd uznał, iż jedynie z faktury VAT nr (...) należna była jedynie kwota 6.977,43 zł albowiem pozostałych prac zleconych w umowie powód nie wykonał, a których wartość powód J. S. ujął w będących przedmiotem niniejszego postępowania fakturach VAT nr (...).

Roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za dodatkowe roboty budowlane i materiały miało charakter bezterminowy, zatem jego wymagalność zależała od wezwania pozwanych do zapłaty. Za równoznaczne z wezwaniem do zapłaty uważa się doręczenie dłużnikowi odpisu pozwu, toteż od dnia następującego po doręczeniu obojgu pozwanym odpisu pozwu (23 czerwca 2010 r.- k. 96-97) pozostawali oni w opóźnieniu z zapłatą kwoty 31.435,81 zł. Odsetki za opóźnienie od tej kwoty należały się zatem powodowi od dnia 24 czerwca 2010 r.

W pozostałym zakresie powództwo główne jako nieuzasadnione podlegało oddaleniu.

Pozew wzajemny.

Pozwani wytoczyli przeciw powodowi powództwo wzajemne domagając się zasądzenia od niego na swoją rzecz kwoty 80.000 zł. Żądanie to uzasadniali powołując się na przysługujące im względem pozwanego wzajemnie roszczenia z tytułu rękojmi za wady robót budowlanych ewentualnie na odszkodowania wynikającego z naprawienia szkody wynikającej z nienależytego wykonania umowy i konieczności naprawienia wad w wykonaniu umówionych prac oraz nie usunięciu wad pomimo wyznaczenia terminu.

Przechodząc do rozważań dotyczących pozwu wzajemnego w pierwszej kolejności ustalić należało jaka jest podstawa roszczenia odnosząca się do roszczeń określonych w pozwie wzajemnym. Powodowie wzajemni jako podstawę dochodzonego roszczenia wskazywali alternatywnie przepisy dotyczące rękojmi za wady robót budowlanych oraz przepisy dotyczące odszkodowania za nieprawidłowe wykonanie umowy.

Odnosząc się do pierwszej ze wskazanych przez powodów wzajemnych podstaw roszczenia określonego w pozwie wzajemnym, tj. roszczeń wynikających z przepisów o rękojmi za wady, w ocenie sądu w analizowanym stanie faktycznym brak podstaw do przyjęcia, że pozwany wzajemnie odpowiada wobec powodów za wady wykonanych prac w oparciu o przepisy dotyczące rękojmi za wady. Zgodnie z treścią art. 656 § 1 k.c. do skutków opóźnienia się przez wykonawcę z rozpoczęciem robót lub wykończeniem obiektu albo wykonania przez wykonawcę robót w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową, do rękojmi za wady wykonanego obiektu, jak również do uprawnienia inwestora do odstąpienia od umowy przed kończeniem obiektu stosuje się odpowiednio przepisy o umowie o dzieło. Zgodnie z przepisem art. 637 § 1 k.c. jeżeli dzieło ma wady, zamawiający może żądać ich usunięcia, wyznaczając w tym celu przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin z zagrożeniem, że po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu nie przyjmie naprawy. Przyjmujący może odmówić naprawy, gdyby wymagała nadmiernych kosztów. Natomiast zgodnie z art. 638 § 1 zdanie 1 k.c. do odpowiedzialności za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży.

Przepis art. 557 § 1 wskazuje, że sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy. Przyjmując analogiczne zastosowanie art. 557 k.c. dotyczące zwolnienia z odpowiedzialności z tytułu rękojmi Sąd uznał, za nieuzasadnione żądanie powodów wzajemnych oparte na odpowiedzialności z rękojmi za wady. Jak wynika bowiem z ustaleń poczynionych w sprawie, w dniu 14 września 2009 r. pozwani (powodowie wzajemni) dokonywali w obecności inspektora nadzoru odbioru robót. Z odbioru robót sporządzony został protokół, w którym pozwani nie ujęli wad ujawnionych w toku niniejszego postępowania, a widocznych, według biegłego, już w dacie dokonywania odbioru. W związku z tym pozwani utracili prawo dochodzenia odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady.

Sąd doszedł do przekonania, iż pomimo, że żądanie powodów wzajemnych nie znajduje uzasadnienia w przepisach o rękojmi, to jednak znajduje co do zasady uzasadnienie w alternatywnie wskazywanych przez powodów wzajemnych przepisach dotyczących odszkodowania za nie wykonanie lub nienależyte wykonanie umowy. Zgodnie z treścią art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikającej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności a, które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Ustalenie, czy prace wykonane przez pozwanego wzajemnie są dotknięte wadami (których wykonawca w terminie nie usunął), wymagało zastosowania wiadomości specjalnych z zakresu budownictwa, przeprowadzenie którego to dowodu zostało nakazane przez Sąd Apelacyjny przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Konieczne było zatem przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu budownictwa (art. 278 § 1 k.p.c.), na okoliczność ustalenia czy prace wykonane przez pozwanego wzajemnie obarczone były wadami i jaki jest kosztu usunięcia tych wad i doprowadzenia budynku do stanu zgodnego z umową. Powołany w sprawie biegły z zakresu budownictwa mgr inż. W. C. szczegółowo wskazał jakiego rodzaju wady zawierają wykonane przez powoda prace budowlane, wskazując zakres tych wad i wartość kosztów ich usunięcia.

Opierając się na opinii biegłego sąd stwierdził, że wszystkie kolumny zewnętrzne parteru posadowiono nieprawidłowo, część kolumn wskazuje odchylenia od pionu przekraczające dopuszczalne normy. Ponadto część kolumn jest przesunięta w stosunku do osi podciągów, co powoduje konieczność ich demontażu i zamontowanie zgodnie z dokumentacją projektową, wiedzą techniczną oraz polskimi normami. Zachodzi także konieczność wyrównania osi pionowej stopy fundamentowej i górnej części schodka stopy we wszystkich kolumnach. W sposób nieprawidłowy i niezgodny z projektem wykonano także podkład betonowy w garażu. Posadzka w garażu jest niższa, co powoduje konieczność jej dobetonowania. Niewłaściwe spadki, miejscami brak spadków i spadki odwrotne na powierzchni wszystkich tarasów powodują konieczność demontażu pokrycia papą termozgrzewalną i wyprofilowania spadków, ponowne zamontowanie izolacji przeciwwilgociowej. Spadki tarasu powinny być robione w kierunku spustów. Istnieje również konieczność wykonania impregnacji elementów drewnianych murków tarasowych, która nie została w ogóle wykonana. Ponadto zmiana murków tarasów z murowanych na drewniane, powinna być wykończona płytami, których montażu powód zaniechał. Wynika to z dokumentacji wykonawczej. Z kolei niewłaściwie wyprofilowanie spadków rynien tarasowych powoduje konieczność zdemontowania 12 metrów bieżących rynny i po prawidłowym mocowaniu haków podrynnowych ponowny montaż rynien. Ponadto na powierzchni 20 metrów uszkodzona została folia paroprzepuszczalna dachowa. W związku z tym koniecznym stało się dokonanie demontażu pokrycia dachowego, części łat i kontrłat i po wymianie uszkodzonej folii ponownie należy uzupełnić krycie połaci dachowej dachówkowej. W sposób niewłaściwy wykonano przedłużenia końcówek dźwigarów drewnianych kratowych garażu oraz części belek krokwiowych. Koniecznym jest więc zdemontowanie 38 sztuk przedłużeń drewnianych i wykonanie ich poprawnie. Natomiast przy oknach połaciowych widoczne duże są zacieki spowodowane zostały niewłaściwym montażem. Należy zdemontować dwa okna połaciowe i ponownie je zamontować zwracając uwagę na prawidłowe obrobienie okien. Przy istniejących kominach duże zacieki spowodowane zostały prawdopodobnie nieszczelną obróbką blacharska kominów. Powoduje to konieczność demontażu 7 metrów bieżących obróbki kominowej i wykonanie jej poprawnie. Ponadto pozwany wzajemnie nie wykonał otworu technologicznego pod instalację kanalizacyjną na piętrze, który należy wykonać.

Źle wykonana praca przekłada się na konstrukcję i narusza polskie normy a także dokumentację projektową. W momencie odbioru istniejące wady były widoczne a powodowie wzajemni korzystali z usług zawodowego inspektora nadzoru.

W tej sytuacji Sąd uznał, że pozwany wzajemnie ponosi względem pozwanych odpowiedzialność odszkodowawczą wynikającą z art. 471 k.c. Wysokość szkody powodów wzajemnych stanowi wartość prac koniecznych do wykonania w celu usunięcia wad w pracach wykonanych przez pozwanego wzajemnie.

Ustalona w niniejszym postępowaniu, na podstawie opinii biegłego koszt naprawienia wad z uwzględnieniem kosztów demontażu i wywozu gruzu wynosi łącznie 47.759,94 zł brutto (w tym VAT 8% ustalone przez biegłego). Wysokość zastosowanego VAT-u wynika z art. 41 ust. 12 ustawy o podatku od towarów i usług. Ponadto Sąd uznał, że skoro powód obciążał pozwanych fakturami z 8% VAT-em, to nieuzasadnionym jest doliczanie do odszkodowania podatku VAT w wysokości 23%.

W związku z powyższym na częściowe uwzględnienie zasługiwało wywiedzione przez powodów wzajemnych powództwo wzajemne o zapłatę odszkodowania w zakresie w jakim obejmowało ono roszczenie o odszkodowanie do wysokości 47.759,94 zł brutto odpowiadającej wartości prac niezbędnych do usunięcia wad budynku, będących wynikiem zawinionego nieprawidłowego prowadzenia prac przez pozwanego wzajemnie.

Sąd zasądził więc od pozwanego wzajemnego J. S. na rzecz powodów wzajemnych D. C. (1) i T. C. kwotę 47.759,94 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26 października 2010 r. to jest od dnia złożenia pozwu wzajemnego. W pozostałym zakresie sąd powództwo wzajemne oddalił uznając roszczenie powodów wzajemnych za nieuzasadnione.

Orzeczenie o kosztach oparto o przepis art. 100 k.p.c. Sąd dokonał stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu przy przyjęciu, że powód wygrał powództwo główne w 38%, natomiast pozwani wygrali je w 62%. Powództwo wzajemne natomiast powodowie wzajemni (pozwani) wygrali w 60%, zaś pozwany wzajemnie (powód w) 40%.

W punkcie VI wyroku, na podstawie art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j.Dz.U.2014.1025 j.t) Sąd nakazał powodowi (pozwanemu wzajemnemu) uiścić, tytułem brakujących wydatków na poczet wydatków poniesionych w toku procesu tymczasowo przez Skarb Państwa, kwotę odpowiadającą stosunkowi w jakim pozwany wzajemnie proces przegrał (60 %) do kwoty brakujących do pokrycia wydatków, po uwzględnieniu i rozliczeniu zaliczki wpłaconej przez powodów wzajemnych.

Mając powyższe na względzie, na podstawie powołanych przepisów orzeczono jak w sentencji wyroku.

Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13