Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 czerwca 2016 roku.

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodniczący – Sędzia S.O. Zofia Kubalska

Protokolant – sekretarz sądowy Ewelina Parol

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2016 roku w Lublinie

sprawy A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 3 września 2015 roku znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala A. S. prawo do emerytury od dnia 1 lipca 2015 roku.

VIII U 1479/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 września 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił A. S. prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze. Organ rentowy uzasadnił decyzję tym, że wnioskodawca nie legitymuje się wymaganym co najmniej 15-letnim stażem pracy w takich warunkach. Nie uwzględnił bowiem okresu zatrudnienia od dnia 11 lutego 1980 roku do dnia 31 maja 1991 roku (11 lat, 3 miesiące i 19 dni) w Przedsiębiorstwie (...) w K., ponieważ wymienione w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach stanowisko „kierowca” nie jest zgodne ze stanowiskiem podanym w odpowiednich przepisach resortowych. Ponadto, nawet gdyby świadectwo zostało sporządzone poprawnie, to wnioskodawca nie legitymowałby się 15-letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych (decyzja – k. 20 a.e.).

A. S. wniósł odwołanie od powyższej decyzji, domagając się jej zmiany w całości. Wskazał, że wykonywał pracę w warunkach szczególnych jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony nie tylko w okresie nieuwzględnionym przez organ rentowy, ale także w okresach od 20 marca 1979 roku do 24 stycznia 1980 roku, od 10 września 1991 roku do 31 grudnia 1992 roku, a także od 21 stycznia 1993. Nie mógł jednak przedstawić odpowiednich świadectw pracy, bowiem firmy, w których był zatrudniony obecnie nie istnieją (odwołanie – k. 2 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w zaskarżonej decyzji. Wskazano również, iż w świadectwach pracy obejmujących wskazane w odwołaniu okresy zatrudnienia nie ma informacji o zatrudnieniu w warunkach szczególnych (k. 4 a.s.).

Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił i zważył, co następuje:

A. S. urodził się w dniu (...), natomiast w dniu 27 lipca 2015 roku złożył wniosek o emeryturę w związku z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach. Do wniosku dołączył świadectwa pracy oraz zaświadczenia dokumentujące jego okresy zatrudnienia (wniosek – k. 1-6 a.s.).

Na podstawie przedłożonej dokumentacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wydał zaskarżoną decyzję i ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca udowodnił 26 lat, 5 miesięcy i 6 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 8 miesięcy i 21 dni stażu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (decyzja – k. 20 a.s.).

A. S. w okresie od dnia 11 lutego 1980 roku do dnia 31 maja 1991 roku był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych w pełnym wymiarze czasu pracy (świadectwa pracy – k. 19 a.k., akta osobowe – k. 34 a.s.). Wcześniej – w dniu 18 października 1977 roku otrzymał prawo jazdy kategorii C, uprawniające do kierowania pojazdami powyżej 3,5 tony (prawo jazdy okazane na rozprawie – protokół – k. 11 a.s.).

Zakład pracy był firmą transportową, która świadczyła usługi dla kopalni (...). Oprócz samochodów ciężarowych na jej wyposażeniu znajdowały się dźwigi, spychacze i koparki. Zatrudniano łącznie około 100 kierowców.

Podczas zatrudnienia w powyższym zakładzie praca wnioskodawcy polegała na kierowaniu samochodami ciężarowymi. Prowadził samochody marki (...) o dopuszczalnym ciężarze całkowitym 11 ton oraz marki (...) o dopuszczalnym ciężarze całkowitym 18 ton. Do obowiązków skarżącego należało przewożenie ładunków sypkich, takich jak piasek, żwir, gruz, ziemia. Nie zajmował się przy tym załadunkiem tych materiałów, który był mechaniczny i odbywał się z wykorzystaniem koparki lub ładowarki. W zakładzie nie było przestojów w pracy, w przypadku awarii któregoś samochodu skarżący otrzymywał pojazd zastępczy.

W okresie zatrudnienia wnioskodawca podlegał służbowo kierownikowi, natomiast obowiązki były rozdzielane przez dyspozytora. Praca miała miejsce od godziny 6:00 do godziny 14:00, choć niejednokrotnie dłużej. Wnioskodawca pracował na jedną zmianę, nie otrzymując dodatku za pracę w warunkach szczególnych (zeznania wnioskodawcy – k. 10v-11 a.s.; zeznania świadka S. P. – k. 26 a.s.).

W dniu 21 stycznia 1993 roku A. S. zawarł z (...) Zakłady (...) w L. (następnie „ Odlewnia (...) w L. Spółka (...)) umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku kierowcy. Stosunek pracy został rozwiązany w dniu 31 stycznia 2000 roku z powodu wypowiedzenia umowy przez pracodawcę. Na świadectwie pracy znajduje się informacja, że wnioskodawca nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych (świadectwo pracy – k. 8 a.e.; umowa o pracę – akta osobowe – k. 18 a.s.).

W powyższym zakładzie pracy wnioskodawca również kierował samochodami marki (...) o ciężarze 16 ton, (...) o ładowności około 12 ton, a także (...) o ciężarze całkowitym ponad 7 ton. Wnioskodawca był zatrudniony w dziale transportu, który posiadał około 10 samochodów ciężarowych, koparki i 2 ciągniki rolnicze. Dział transportu świadczył usługi dla Odlewni. Kierowcy zabierali z niej odpady, które wywożone były do D. na wysypisko. Załadunek i rozładunek nie należał do obowiązków wnioskodawcy. Załadunek odbywał się przy pomocy ładowarki, natomiast rozładunek następował automatycznie, bowiem samochody były jednocześnie wywrotkami. W przypadku awarii pojazdu był on odstawiany do warsztatu, a wnioskodawca dostawał samochód zastępczy, bądź był kierowany na urlop. Praca nie była wówczas przerywana. Oprócz samochodów ciężarowych dział transportu posiadał 3 (...) i 2 (...), jednak skarżący nie jeździł tymi samochodami (zeznania wnioskodawcy – k. 11 a.s.; zeznania świadka J. L. – k. 25v-26 a.s.).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów zgromadzonych w postępowaniu przed organem rentowym i w postępowaniu sądowym. Zgromadzoną dokumentację Sąd obdarzył wiarą w całości. Jej wiarygodność nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Przedstawione akta osobowe potwierdzają okresy zatrudnienia i zakres obowiązków wnioskodawcy.

Zeznania świadków zostały uznane za wiarygodne w części. Sąd nie dał jedynie wiary świadkowi S. P. w kwestii wykonywania prac mechanika przez wnioskodawcę. Takie twierdzenie nie znajduje potwierdzenia w pozostałym zgromadzonym materiale dowodowym, w tym w aktach osobowych. Pozostała część zeznań jest natomiast spójna, logiczna i tożsama ze stanem faktycznym przedstawionym przez wnioskodawcę. Obaj świadkowie byli zatrudnieni jako kierowcy w przedsiębiorstwach, w których pracował skarżący, a więc znają zakres obowiązków i warunki pracy kierowców. Obaj także są obcy dla wnioskodawcy i nie mają interesu w wyniku toczącego się postępowania.

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748, ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat – dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Według art. 32. ust. 2 cytowanej ustawy za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Ponadto zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43) okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 cytowanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Bezspornym jest, że skarżący złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa., ukończył 60 lat w dniu(...)roku oraz na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymował się co najmniej 25-letnim okresem ubezpieczenia. Jedynym warunkiem, którego zdaniem organu rentowego nie spełnił było nieudowodnienie wykonywania praca w warunkach szczególnych przez okres co najmniej 15 lat.

Rozpatrując niniejszą sprawę Sąd wskazuje, że brak świadectwa pracy informującego o zatrudnieniu w szczególnych warunkach, bądź też wskazanie niewłaściwych przepisów w tym przedmiocie, nie może powodować negatywnych konsekwencji dla pracownika. Takie stanowisko jest zgodne z poglądami orzecznictwa. Świadectwo pracy nie jest bowiem dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 roku, poz. 101; ze zm.), gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest ani organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez takie organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast świadectwo pracy traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2004 roku, III UK 31/04, OSNP z 2005 roku, Nr 1, poz. 13).

Mając na uwadze powyższe stanowisko, a także zgromadzony materiał dowodowy, Sąd uznał, że wnioskodawca w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy stale wykonywał prace na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, wymienionym w wykazie A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, Dziale VIII „W transporcie i łączności”, pod pozycją 2 „Prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów” w następujących okresach:

1)  od 11 lutego 1980 roku do 31 maja 1991 roku w Przedsiębiorstwie (...), tj. 11 lat, 3 miesiące i 19 dni. Jednocześnie stanowisko w tym zakładzie pracy zostało wymienione w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 roku w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach (Dz. Urz. WUG z 12 sierpnia 1983 roku), w Dziale VIII, poz. 2 pkt 2 jako „kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony”;

2)  od 21 stycznia 1993 roku do 31 grudnia 1998 roku w „ Odlewni (...) w L.” sp. z o.o., tj. 5 lat, 11 miesięcy i 11 dni.

Tym samym łączny okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach wyniósł 17 lat i 3 miesiące.

Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia Sąd uznał, iż wnioskodawca spełnił wszystkie wymagane warunki do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury i zmienił zaskarżoną decyzję, ustalając A. S. prawo do emerytury od dnia 1 lipca 2015 roku. W tym miesiącu bowiem złożył on do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o emeryturę, natomiast zgodnie z art. 129 ustawy o emeryturach i rentach świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy w Lublinie na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.