Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 czerwca 2016 r. w Warszawie

sprawy D. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o umorzenie należności z tytułu nieopłaconych składek

na skutek odwołania D. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 13 listopada 2015r., nr (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 182/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 listopada 2015 r. nr: (...),Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 1 ust. 13 pkt. 2 ustawy z dnia 09 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, odmówił wnioskodawczyni D. W. umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za okres 06-12/2006, 02-06/2007 oraz 08-10/2007 w łącznej kwocie 2.617,04 zł, w tym z tytułu składek w wysokości 1.331,80 zł, odsetek za zwłokę w wysokości 1.197,24 zł i kosztów upomnienia w wysokości 88,00 zł, a także składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres 06-12/2006, 02-06/2007 oraz 08-10/2007 w łącznej kwocie 4.814,53 zł, w tym z tytułu składek w wysokości 2.515,01 zł, odsetek za zwłokę w wysokości 2.246,72 zł oraz kosztów upomnienia w wysokości 52,80 zł.

W uzasadnieniu decyzji, organ rentowy wskazał, że warunkiem umorzenia należności jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji o ich umorzeniu, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych za okres od dnia 01 stycznia 1999 r. do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą lub płatnik składek oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Organ rentowy podkreślił, że wnioskodawca nie spełnił warunku umorzenia należności, o którym mowa w art. 1 ust. 10 ustawy o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, tj. na dzień wydania decyzji posiada nie podlegające umorzeniu składki za innych ubezpieczonych na ubezpieczenia społeczne za okres 06-07/2006 r. i ubezpieczenie zdrowotne za okres 06/2006 r., a także należności za osobę, prowadzącą działalność gospodarczą na FUZ za okres 07/2007 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył, że należności nie podlegające umorzeniu nie zostały spłacone, ani rozłożone na raty, jak również nie odroczono terminu ich płatności, w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, określającej warunki umorzenia, tj. do dnia 24 października 2015 r. Na tej podstawie, organ rentowy stwierdził, że zaskarżona decyzja jest prawnie oraz faktycznie uzasadniona (decyzja z dnia 13 listopada 2015 r. nr: (...), k. 20-21 a.s.).

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła D. W., domagając się jej zmiany poprzez umorzenie w całości jej zaległości składkowych wobec ZUS, wskazanych w treści zaskarżonej decyzji. Odwołująca zarzuciła organowi rentowemu, iż w stosownym terminie nie poinformował jej o tym, jakie dokładnie składki stanowią przeszkodę do wydania decyzji w przedmiocie umorzenia należności przewidzianych ustawą z dnia z dnia 09 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą. Zdaniem odwołującej, z uwagi na fakt, że organ rentowy pozostawił bez szczegółowego rozstrzygnięcia kwestię posiadanych niepodlegających umorzeniu składek, wydana decyzja nie jest w pełni transparentna i nie wypełnia przesłanek określonych przepisami kodeksu postępowania administracyjnego. Odwołująca podniosła, że organ rentowy, przed wydaniem przedmiotowej decyzji, winien dokładnie określić, jakie kwoty należności z tytułu nieumorzonych składek nie zostaną uwzględnione oraz podać podstawę prawną takiego działania. W ocenie odwołującej, do nieopłacenia należności nie podlegających umorzeniu doszło zatem z powodu bezczynności organu rentowego, który nie poinformował jej o wysokości i rodzaju należności, które musi opłacić. Wobec braku takiej informacji ze strony organu rentowego, odwołująca nie była świadoma, co do wysokości istniejącego po jej stronie zadłużenia względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, o którym dowiedziała się dopiero w związku z prowadzonym przeciwko niej postepowaniem egzekucyjnym. Odwołująca zaznaczyła, że jest osobą schorowaną w związku, z czym nie może odbywać dalekich podróży, co stanowiło przyczynę braku powzięcia przez nią informacji na temat istniejącego stanu rzeczy. W konkluzji odwołania, skarżąca stwierdziła, że przy uwzględnieniu powyższych okoliczności, zmiana przedmiotowej decyzji jest konieczna i uzasadniona (odwołanie z dnia 14 grudnia 2015 r. k. 2-3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 15 stycznia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. podtrzymał argumentację zaprezentowaną w treści zaskarżonej decyzji, podnosząc, iż na mocy decyzji 17 września 2014 r. organ rentowy określił w stosunku do ubezpieczonej należności, które będą podlegały umorzeniu, jak również wskazał wszystkie należności, które nie podlegają umorzeniu i muszą zostać uregulowane w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji. Nadmienił przy tym, że w treści ww. decyzji określił warunki umorzenia oraz ustalił kwoty należności, o których mowa w ust. 1 i 6 ustawy z dnia 09 listopada 2012 r., z wyłączeniem kosztów egzekucyjnych. W ocenie organu rentowego, powyższe działanie pozostaje w zgodzie z ww. przepisami prawa, które nie obligują Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do wskazania w decyzji o warunkach umorzenia, kwoty należności nie podlegających umorzeniu. Odnosząc się natomiast do kwestii związanej z prowadzonym przeciwko odwołującej postepowaniem egzekucyjnym, organ rentowy wskazał, że takie działanie pozostaje w zgodzie z art. 19 § 4 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zgodnie, z którym Dyrektor Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania egzekucji z wynagrodzenia za pracę, ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, z renty socjalnej, z wierzytelności pieniężnych oraz z rachunków bankowych, w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i należności pochodnych od składek oraz nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub innych świadczeń wypłacanych przez ten oddział, które nie mogą być potrącone z bieżących świadczeń. Organ rentowy jeszcze raz podkreślił, iż z uwagi na fakt, że płatnik składek nie uregulował należności, niepodlegających umorzeniu we wskazanym terminie, to tym samym nie spełnił warunku, pozwalającego na umorzenie należności w myśl przepisów ustawy z dnia 09 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą. Na tej podstawie, decyzją z dnia 13 listopada 2015 r. nr: (...), organ rentowy odmówił skarżącej umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne w łącznej kwocie 7.431,57 zł za okresy wskazane w sentencji zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie z dnia 15 stycznia 2016 r. k. 4-5 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 sierpnia 2014 r. D. W. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. Inspektorat w S. wniosek o umorzenie należności z tytułu nieopłaconych składek, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 09 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą (tzw. ustawy abolicyjnej). W treści powyższego wniosku odwołująca sprecyzowała, że domaga się umorzenia całości zadłużenia za okres objęty ustawą, powstałego z tytułu nieopłacenia należności na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe do opłacenia, których była zobowiązana w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą. Jednocześnie odwołująca sprecyzowała, że od dnia 01 listopada 2007 r. nie prowadzi przedmiotowej działalności gospodarczej oraz wniosła o wstrzymanie prowadzonego przeciwko niej postepowania egzekucyjnego do czasu rozpatrzenia niniejszego wniosku (wniosek z dnia 19 sierpnia 2014 r. k. 1-2 a.r.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., decyzją z dnia 17 września 2014 r., znak: (...), określił iż według stanu na dzień 22 sierpnia 2014 r. umorzeniu będą podlegały należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za okres 06-12/2006 r., 02-06/2007 r., 08-10/2007 r. w łącznej kwocie 2.617,04 zł, w tym z tytułu składek w wysokości 1.331,80 zł, odsetek za zwłokę w wysokości 1.197,24 zł oraz kosztów upomnienia w wysokości 88,00 zł, jak również należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres 06-12/2006 r., 02-06/2007 r., 08-10/2007 r. w łącznej kwocie 4.814,53 zł, w tym z tytułu składek w wysokości 2.515,01 zł, odsetek za zwłokę w wysokości 2.246,72 zł oraz kosztów upomnienia w wysokości 52,80 zł.

W pkt. II decyzji wskazano, że warunkiem umorzenia ww. należności jest spłata należności niepodlegających umorzeniu. Należności z tytułu składek za okres od dnia 01 stycznia 1999 r. nieobjęte postępowaniem o umorzenie należy uregulować w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji wraz z odsetkami naliczonymi do dnia wpłaty włącznie. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że decyzja o umorzeniu zostanie wydana po spełnieniu bądź niespełnieniu przez wnioskodawczynię warunków wskazanych w niniejszej decyzji, tj. spłaty zadłużenia lub bezskutecznego upływu zakreślonego terminu. Zaznaczył także, że warunkiem umorzenia należności w myśl art. l ust. 10 ustawy „abolicyjnej” jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji o umorzeniu, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych za okres od dnia 01 stycznia 1999 r. do opłacenia, których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w uzasadnieniu wskazał także, że po rozliczeniu konta, stwierdził, że według stanu na dzień wpływu wniosku o umorzenie, na koncie wnioskodawczyni figurują zarówno należności podlegające, jak również niepodlegające umorzeniu. Należności podlegające umorzeniu, określone w niniejszej decyzji zostaną umorzone po uregulowaniu należności nieobjętych postępowaniem o umorzenie. Jednocześnie organ rentowy nadmienił, że w piśmie z dnia 03 września 2014 r., znak: (...) pouczył odwołującą o treści art. 10 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego w związku z art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazując, że stronie przysługuje prawo wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji, co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Pismo to zostało doręczone odwołującej w dniu 09 września 2014 r., natomiast decyzję z dnia 17 września 2014 r. odwołująca odebrała osobiście w dniu 23 września 2014 r. (pismo z dnia 03 września 2014 r., k. 12-13, decyzja z dnia 17 września 2014 r., znak: (...), k. 14-15, z.p.o. k. 17 a.r.).

Pismem z dnia 30 października 2015 r., odebranym przez odwołującą w dniu 04 listopada 2015 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował ją o zakończeniu postępowania wyjaśniającego, prowadzonego w sprawie umorzenia nieopłaconych należności i wezwał wnioskodawczynię do wypowiedzenia się, co do zgromadzonego materiału. W treści ww. pisma wskazano również, że z powyższego uprawnienia odwołująca może skorzystać w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego pisma, stawiając się w siedzibie Inspektoratu ZUS w A. (pismo z dnia 30 października 2015 r. k. 18-19 a.r.).

Zaległe składki na ubezpieczenia społeczne istniejące w chwili wydania decyzji z dnia 17 września 2014 r. były przedmiotem niezakończonego postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Dyrektora Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w B. na podstawie tytułów wykonawczych nr: (...), (...), (...) i (...). Pismem z dnia 03 września 2014 r. Dyrektor Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w B., działając jako organ egzekucyjny, zawiesił postępowanie egzekucyjne prowadzone wobec D. W. z prawa majątkowego, stanowiącego wynagrodzenie u dłużnika zajętej wierzytelności, będącego pracodawcą na podstawie wystawionych tytułów wykonawczych. Powyższe postępowanie zostało zawieszone od dnia 22 sierpnia 2014 r. do dnia uprawomocnienia się decyzji o umorzeniu należności lub odmowie umorzenia należności do kwot wskazanych w tabeli, stanowiącej załącznik do ww. pisma. Jednocześnie, organ rentowy poinformował odwołującą o wysokości kwot należności podlegających umorzeniu, jak również o wysokości zaległych odsetek, istniejących na dzień wystawienia danego tytułu wykonawczego (pismo z dnia 03 września 2014 r., zawiadomienia o zajęciu prawa majątkowego, stanowiącego wynagrodzenie dłużnika zajętej wierzytelności, będącego pracodawcą, informacja dotycząca stanu należności objętych egzekucją – dokumentacja zgromadzona w aktach rentowych odwołującej).

Zaskarżoną decyzją z dnia 13 listopada 2015 r. nr: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 1 ust. 13 pkt. 2 ustawy z dnia 09 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, odmówił wnioskodawczyni D. W. umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za okres 06-12/2006, 02-06/2007 oraz 08-10/2007 w łącznej kwocie 2.617,04 zł, w tym z tytułu składek w wysokości 1.331,80 zł, odsetek za zwłokę w wysokości 1.197,24 zł i kosztów upomnienia w wysokości 88,00 zł, a także składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres 06-12/2006, 02-06/2007 oraz 08-10/2007 w łącznej kwocie 4.814,53 zł, w tym z tytułu składek w wysokości 2.515,01 zł, odsetek za zwłokę w wysokości 2.246,72 zł oraz kosztów upomnienia w wysokości 52,80 zł. W uzasadnieniu ww. decyzji organ rentowy wskazał, że na dzień jej wydania, odwołująca posiada nie podlegające umorzeniu składki za innych ubezpieczonych na ubezpieczenia społeczne za okres 06-07/2006 r. i ubezpieczenie zdrowotne za okres 06/2006 r., a także należności za osobę, prowadzącą działalność gospodarczą na FUZ za okres 07/2007 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył także, że należności nie podlegające umorzeniu nie zostały spłacone, ani rozłożone na raty, jak również nie odroczono terminu ich płatności, w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, określającej warunki umorzenia, tj. do dnia 24 października 2015 r. (decyzja z dnia 13 listopada 2015 r. nr: (...), k. 20-21 a.s.).

Na rozprawie w dniu 14 czerwca 2016 r. odwołująca wyjaśniła, że w rozmowie telefonicznej przeprowadzonej z pracownikiem organu rentowego ustaliła, iż stan należności nie podlegających umorzeniu wynosi 273,00 zł. Odwołująca przyznała także, że do dnia 01 listopada 2007 r. prowadziła własną, pozarolniczą działalność gospodarczą, natomiast od kwietnia 2015 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim w związku z ostrym stanem rwy kulszowej. Wskazała, że pomimo uzyskania w organie rentowym informacji o stanie zadłużenia, nie uregulowała wskazanej powyżej kwoty z uwagi na swój zły stan zdrowia. Stwierdziła także, że do momentu otrzymania decyzji z dnia 13 listopada 2015 r., nie podjęła w ZUS żadnej interwencji, ani nie zainteresowała się, czy nie opłacając żadnych składek spełni warunki umorzenia określone ustawą z dnia 09 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą. Nadmieniła także, że z jej wynagrodzenia za pracę były potrącane należności na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Podkreśliła także, że dopiero po dniu wydania przedmiotowej decyzji, skontaktowała się z pracownikiem organu rentowego celem wyjaśnienia braku otrzymania z jego strony informacji odnośnie stanu istniejącego zadłużenia oraz terminu, w jakim powinno ono zostać uregulowane (zeznania odwołującej k. 15-17 a.s.).

Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego, ubezpieczona D. W. złożyła odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 14 grudnia 2015 r. k. 2-3 a.s.).

Powyższy stan faktyczny, Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy i aktach rentowych odwołującej. Zdaniem Sądu, powołane wyżej dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.

Zeznania odwołującej D. W. (k. 15-17 a.s.), Sąd Okręgowy, co do zasady uznał za wiarygodne, jako że były one logiczne, jasne i spójne. Sąd Okręgowy nie uwzględnił jednak twierdzeń odwołującej odnośnie tego, że nie została ona poinformowana o stanie zaległych należności, nie podlegających umorzeniu. Z dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego, a zwłaszcza z treści decyzji z dnia 17 września 2014 r. wynika, że organ rentowy określił w stosunku do ubezpieczonej należności, które będą podlegały umorzeniu, jak również wskazał wszystkie należności, które nie podlegają umorzeniu i muszą zostać uregulowane w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji. Powyższą decyzję odwołująca odebrała w dniu 23 września 2014 r., o czym świadczy zwrotne potwierdzenie odbioru. Ponadto, jak przyznała sama odwołująca na rozprawie w dniu 14 czerwca 2016 r., w rozmowie telefonicznej przeprowadzonej z pracownikiem organu rentowego ustaliła, iż stan należności nie podlegających umorzeniu wynosi 273,00 zł. W tej sytuacji brak było zatem podstaw do tego, aby twierdzić, że odwołująca nie została poinformowana o istniejącym stanie rzeczy, jak również, że nie posiadała żadnej wiedzy na ten temat. Organ rentowy nie ma natomiast obowiązku wielokrotnego informowania ubezpieczonych o przysługujących im prawach i spoczywających na nich obowiązkach. Z kolei w pozostałym zakresie, Sąd Okręgowy dał wiarę zeznaniom odwołującej, albowiem znalazły one potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie D. W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 13 listopada 2015 r. nr: (...), jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu.

W tym miejscu wskazać należy, ze w niniejszej sprawie nie była przedmiotem sporu, ani nie budziła wątpliwości okoliczność w postaci nieopłacenia przez D. W. składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, jak również wysokość zaległości składkowych ze wskazanych poszczególnych tytułów. Odwołująca zakwestionowała bowiem, zasadność rozstrzygnięcia dokonanego przez organ rentowy w przedmiocie odmówienia umorzenia należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek wskazując, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie poinformował jej o stanie istniejącego zadłużenia, jak również nie wskazał, w jakim terminie zadłużenie to powinno zostać uregulowane. Analiza materiału dowodowego oraz stanu faktycznego ustalonego na jego podstawie prowadzi jednak do wniosku przeciwnego, zgodnego ze stanowiskiem przedstawionym w toku postępowania przez organ rentowy. Należy również podkreślić, że organ rentowy, rozpatrując wniosek o umorzenie zaległości z tytułu składek był ściśle związany przepisami ustawy z dnia 09 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą (Dz. U. z 2012 r., poz. 1551).

Zgodnie z art. 1 ust. 1 powołanej ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność zwanej dalej „ustawą abolicyjną” na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121):

1.  która przed dniem 01 września 2012 r. zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8,

2.  innej niż wymieniona w pkt. 1

- umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 01 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Zgodnie zaś z art. 1 ust. 6 ustawy abolicyjnej umorzenie należności, o których mowa w ust. 1, skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Warunkiem umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6 jest zgodnie z ust. 10 art. 1 ustawy, nieposiadanie na dzień wydania decyzji o ich umorzeniu, należności niepodlegających umorzeniu. Zatem należności niepodlegające umorzeniu na podstawie przepisów ustawy abolicyjnej są wymagalne i podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy od dnia, w którym wydana decyzja stała się ostateczna. Jednocześnie w ust. 12 wskazano, że w przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8 (tj. decyzji określającej warunki umorzenia), niepodlegające umorzeniu należności, z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności, warunek, o którym mowa w ust. 10, uważa się za spełniony po ich opłaceniu.

Zgodnie z art. 1 ust. 11 ustawy, niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10, podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8.

Z wymienionych powyżej przepisów wynika jednoznacznie, iż zaległości, jakie podlegają umorzeniu oraz niepodlegające umorzeniu winny być wyliczone przez odpowiednie organy, nie zaś przez ubezpieczonego.

W decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8 ustawy abolicyjnej, tj. decyzji określającej warunki umorzenia, powinny zostać określone nie tylko kwoty należności z tytułu nieopłaconych składek i innych należności wymienionych w ust. 1 i 6, podlegające umorzeniu, ale również warunki umorzenia, o których mowa w przepisach ust. 10-12 art. 1 ustawy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych obowiązany jest w decyzji z art. 1 ust. 8 warunki te określić, tzn. skonkretyzować poprzez podanie kwot niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FP, FGŚP i FEP za okres od dnia 01 stycznia 1999 r., do których opłacenia jest obowiązany wnioskodawca, wraz z wszelkimi kosztami dodatkowymi wymienionymi w ustawie oraz poprzez wskazanie terminu, w jakim należności te podlegają spłacie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 10 grudnia 2014 roku, sygn. III AUa 671/14).

W realiach rozpoznawanej sprawy bezsporna jest okoliczność, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych w decyzji abolicyjnej z dnia 13 listopada 2015 r. nie określił wysokości składek niepodlegających umorzeniu. Wyraźnie jednak wskazał, że takie należności figurują na koncie wnioskodawczyni i warunkiem umorzenia należności podlegających umorzeniu jest spłata tych nie podlegających umorzeniu. Wnioskodawczyni wbrew temu, co twierdziła na rozprawie doskonale wiedziała, że takie należności istnieją. Wynika to chociażby z faktu, że taką informację uzyskała w drodze kontaktu telefonicznego, w trakcie którego pracownik organu rentowego poinformował ją, że stan należności nie podlegających umorzeniu wynosi 273,00 zł. Jednocześnie na gruncie decyzji z dnia 17 września 2014 r. organ rentowy określił w stosunku do ubezpieczonej należności, które będą podlegały umorzeniu, jak również wskazał wszystkie należności, które nie podlegają umorzeniu i muszą zostać uregulowane w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji. Ponadto w jej treści określił warunki umorzenia oraz ustalił kwoty należności, o których mowa w ust. 1 i 6 ustawy z dnia 09 listopada 2012 r., z wyłączeniem kosztów egzekucyjnych. Powyższą decyzję odwołująca odebrała osobiście w dniu 23 września 2014 r., o czym świadczy zwrotne potwierdzenie odbioru. Wobec powyższego, organ rentowy niewątpliwie wywiązał się ze swoich obowiązków. Zważyć przy tym należy, że obowiązki związane z opłacaniem składek i ustalaniem ich wysokości leżą nie tylko po stronie organu ubezpieczeniowego, ale także i przede wszystkim po stronie płatników składek, którzy przede wszystkim mają obowiązek ich opłacania terminowo i w prawidłowej wysokości. W przypadku, gdy u płatnika powstaną jednak zaległości w opłacaniu należności i podjął on działania w celu uzyskania nadzwyczajnego zwolnienia się z tego obowiązku poprzez uzyskanie umorzenia składek w oderwaniu od jego sytuacji materialnej i możliwości płatniczych, tak jak tu w związku z ustawą abolicyjną, to tym bardziej powinien zadbać o spełnienie wszystkich warunków pozwalających na umorzenie. Oznacza to, że płatnik winien wykazać należytą staranność i dbałość w celu wywiązania się z warunków pozwalających na umorzenie. W niniejszej sprawie mamy do czynienia z bezczynnością wnioskodawczyni i jej brakiem zainteresowania się sprawą w przedmiocie umorzenia należności. Podkreślić należy, że wnioskodawczyni doskonale zdawała sobie sprawę, że posiada zaległości, które nie podlegają umorzeniu. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej zatrudniała bowiem pracowników, za których nie opłacała w pełnej wysokości składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, a wiedziała, że ustawa abolicyjna pozwala jedynie na umorzenie określonych składek za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność. Tym bardziej powinna więc przed upływem zakreślonych decyzją abolicyjną 12 miesięcy na opłacenie składek, w sposób nie budzący wątpliwości wyjaśnić, czy są należności, które musi uregulować, aby uzyskać umorzenie. W tym celu, wnioskodawczyni powinna była podjąć działania, aby to stanowczo wyjaśnić. Tymczasem wnioskodawczyni nie podjęła żadnych konkretnych działań, aby posiąść kompletne informacje warunkujące uzyskanie umorzenia składek na mocy cytowanej ustawy. W toku postępowania, odwołująca nie przedłożyła również żadnej dokumentacji medycznej, z której wynikałoby, że stan zdrowia poważnie uniemożliwiał jej skontaktowanie się z organem rentowym celem ustalenia, jakich konkretnie płatności musi dokonać, aby spełnić warunki umorzenia należności.

Dla porządku wypada także dodać, że organ rentowy, nie miał również obowiązku w zaskarżonej decyzji, wskazywać ponownie kwot i tytułów należności niepodlegających umorzeniu, gdyż informacje te zostały zawarte w prawomocnej decyzji z dnia 17 września 2014 r. Ponadto w każdym czasie po wydaniu tej decyzji o ustaleniu kwot podlegających umorzeniu i warunków koniecznych do ich umorzenia, wnioskodawczyni mogła wystąpić do ZUS o udzielenie informacji o aktualnej wysokości należności, jakie miała spłacić w ciągu 12 miesięcy od doręczenia decyzji. Tym samym, w ocenie Sądu Okręgowego, należało jednoznacznie przyjąć, że płatnik składek nie zakwestionował skutecznie stanowiska ZUS, a zaskarżoną w sprawie odmowną decyzję organu rentowego należało uznać za odpowiadającą prawu i stanowi faktycznemu.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie ubezpieczonej nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż brak jest podstaw do umorzenia jej zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne za okres 06-12/2006, 02-06/2007 oraz 08-10/2007 w łącznej kwocie 2.617,04 zł, a także na ubezpieczenie zdrowotne za okres 06-12/2006, 02-06/2007 oraz 08-10/2007 w łącznej kwocie 4.814,53 zł, wobec, czego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, o czym orzekł w sentencji wyroku.