Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie-Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Perdion-Kalicka

Protokolant: sekretarz sądowy Jadwiga Skrzyńska

po rozpoznaniu w dniu 3 lutego 2014 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Sp. z o.o. i Wspólnicy – Spółka komandytowo-akcyjna z siedzibą w Ł.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania (...) Sp. z o.o. i Wspólnicy – Spółka komandytowo-akcyjna z siedzibą w Ł. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, z dnia 17 września 2012 r. NR (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) Sp. z o.o. i Wspólnicy – Spółka komandytowo-akcyjna z siedzibą w Ł. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Małgorzata Perdion-Kalicka

Sygn. akt XVII AmE 137/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 września 2012 r., znak (...) po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej (...) Sp. z o.o. i Wspólnicy Spółka komandytowo-akcyjna z siedzibą w Ł., Prezes Urzędu Regulacji Energetyki orzekł, że przedsiębiorca ten naruszył art. 30 ust 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych w ten sposób, iż nie złożył w terminie sprawozdania o którym mowa w art. 30 ust 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych za II (drugi) kwartał 2011 r.

Za wyżej opisane działanie, Prezes URE wymierzył Przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 5 000 zł.

Za podstawę swojego rozstrzygnięcia Prezes URE uznał okoliczność, iż z przesłanego przez Przedsiębiorcę sprawozdania kwartalnego za II kwartał 2011 r. wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia przedmiotowego sprawozdania oraz wyjaśnieniami zawartymi w piśmie z dnia 8 lutego 2012 r., wynika, że zostało ono nadesłane w dniu 9 lutego 2012 r., co oznacza, że Przedsiębiorca nie złożył Prezesowi URE sprawozdania kwartalnego o którym mowa w art. 30 ust 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, za II kwartał 2011 r., w terminie do 45 dni po zakończeniu tego kwartału tj. do dnia 16 sierpnia 2011 r.

Od powyższej decyzji powódka - (...) Sp. z o.o. i Wspólnicy Spółka komandytowo-akcyjna z siedzibą w Ł., wniosła odwołanie, zaskarżając ją w całości. Zaskarżonej decyzji strona powodowa zarzuciła naruszenie prawa materialnego tj. art. 33 ust 1 pkt 8 i ust 2 oraz art. 33 ust 9 pkt 3 w zw. z art. 30 ust 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r., o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz.U.06. Nr 169, poz.1199) poprzez ich niewłaściwe zastosowanie. Ponadto zaskarżonej decyzji strona powodowa zarzuciła sprzeczność z art. 2 w zw. z art. 42 Konstytucji RP.

Mając na względzie powyższe zarzuty, Przedsiębiorca wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, względnie o jej zmianę na korzyść skarżącej, a także o zasądzenie na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odwołania, strona powodowa kwestionowała możliwość nałożenia kary pieniężnej w trybie administracyjnym bez poszanowania wzorców konstytucyjnych, w tym w szczególności art. 42 Konstytucji RP. Zdaniem pełnomocnika powodowej spółki nie może ostać się argumentacja organu o tym, że stosowanie kar w postępowaniu administracyjnym nie ma żadnego związku z istnieniem lub nie, po stronie karanego podmiotu winy. W tym zaś przedmiocie organ administracyjny nie przeprowadził żadnego postępowania dowodowego.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes URE wniósł o oddalenie odwołania i podtrzymał w całości stanowisko prezentowane w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny.

Powódka - (...) Sp. z o.o. i Wspólnicy Spółka komandytowo-akcyjna z siedzibą w Ł., prowadzi działalność gospodarczą polegającą na obrocie paliwami ciekłymi na podstawie decyzji Prezesa URE z dnia 30 marca 2000 r. znak (...) o udzieleniu koncesji na obrót paliwami ciekłymi, zmienionej decyzją z dnia 17 grudnia 2002 r., znak (...), decyzją z dnia 6 października 2003 r., znak (...), decyzją z dnia 15 lipca 2008 r., znak (...) oraz decyzją z dnia 8 lutego 2012 r., znak (...) (k.1-11 akt adm.)

Z powyższego wynika, że powódka w analizowanym okresie posiadała status producenta w rozumieniu art. 2 ust 1 pkt 20 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r., o biokomponentach i biopaliwach ciekłych.

W dniu 13 lutego 2012 r. do Urzędu Regulacji Energetyki wpłynął, nadany w dniu 9 lutego 2012 r., wniosek powodowej Spółki o przywrócenie terminu do złożenia sprawozdania kwartalnego za II i III kwartał 2011 r., opisanego w art. 30 ust 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r., o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, wraz ze sprawozdaniem przedsiębiorcy za III kwartał 2011 r. W piśmie tym pełnomocnik powódki wniósł o nienakładanie kary pieniężnej. (k.11-22 akt adm.)

Pismem z dnia 16 kwietnia 2012 r., Prezes URE zawiadomił przedsiębiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku niezłożeniem w terminie sprawozdania kwartalnego, o którym mowa w art. 30 ust 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz wezwał do złożenia wyjaśnień w tym zakresie. Ponadto Prezes URE wskazał, iż termin złożenia sprawozdania kwartalnego za III kwartał 2011 r., nie może być przywrócony czynnością organu administracji publicznej - Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. (k.23-25akt adm.)

W piśmie z dnia 26 kwietnia 2012 r., działający w imieniu Przedsiębiorcy pełnomocnik złożył wyjaśnienia dotyczące przyczyn złożenia sprawozdania kwartalnego, o którym mowa w art. 30 ust 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, po upływie wymaganego terminu oraz wniósł o umorzenie postępowania. (k.28-33 akt adm.)

Pismem z dnia 19 czerwca 2012 r., Prezes URE zawiadomił przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego oraz możliwości zapoznania się z zebranym w sprawie materiałem dowodowym. (k.35 akt adm.). Powyższy stan faktyczny był bezsporny między stronami.

Sąd zważył, co następuje:

Sąd dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego stanął na stanowisku, że zaskarżona decyzja jest prawidłowa i znajduje uzasadnienie w przepisach prawa, zaś zarzuty podnoszone przez stronę powodową w odwołaniu nie mogą skutkować jej uchyleniem ani zmianą we wnioskowanym zakresie.

W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości fakt posiadania przez powodową Spółkę statusu producenta w rozumieniu art. 2 ust 1 pkt 20 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r., o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz.U. z 2006 r., Nr 169, poz. 1199 ze zm.) oraz uchybienia przez nią terminowi do złożenia sprawozdania kwartalnego, o którym mowa w art. 30 ust. 2 tejże ustawy. W myśl art. 2 ust 1 pkt 20 powołanej ustawy producentem jest przedsiębiorca w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, wykonujący działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, magazynowania, importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych i wprowadzania ich do obrotu lub też importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego biokomponentów.

Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 20 tej ustawy, „producenci są obowiązani do przekazywania, w terminie do 45 dni po zakończeniu kwartału, Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki, sprawozdań kwartalnych sporządzonych na podstawie faktur VAT lub innych dokumentów zawierających informacje dotyczące:

1)  ilości i rodzajów:

a) wytworzonych paliw ciekłych i biopaliw ciekłych,

b) wprowadzonych do obrotu paliw ciekłych, z określeniem zawartości biokomponentów w tych paliwach,

c) wprowadzonych do obrotu biopaliw ciekłych, z określeniem zawartości biokomponentów w tych biopaliwach,

d) biopaliw ciekłych przeznaczonych do zastosowania w wybranych flotach, o których mowa w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw,

e) biopaliw ciekłych zużytych na potrzeby własne;

2)  kosztów wytworzenia poszczególnych rodzajów paliw ciekłych i biopaliw ciekłych, z wyszczególnieniem zagregowanych kosztów:

a) zakupu biokomponentów,

b) zakupu surowców innych niż biokomponenty, użytych do wytworzenia poszczególnych rodzajów paliw ciekłych i biopaliw ciekłych,

c) przerobu surowców użytych do wytworzenia poszczególnych rodzajów paliw ciekłych i biopaliw ciekłych,

d) pozostałych.”

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że w okresie objętym obowiązkiem sprawozdawczym, tj. w II kwartale 2011 r., Przedsiębiorca posiadał koncesję na obrót paliw ciekłych udzieloną decyzją Prezesa URE z dnia 30 marca 2000 r. znak (...), zmienioną następnie decyzją z dnia 17 grudnia 2002 r., znak (...), decyzją z dnia 6 października 2003 r., znak (...), oraz decyzją z dnia 15 lipca 2008 r., znak (...). Był zatem zobowiązany do złożenia sprawozdania kwartalnego za okres II kwartału 2011 r., w terminie do 45 dni od po zakończeniu kwartału tj. do dnia 14 listopada 2011 r.

Powódka obowiązkowi temu nie uczyniła zadość, albowiem przedmiotowe sprawozdanie wpłynęło do Urzędu Regulacji Energetyki dopiero w dniu 13 lutego 2012 r. wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia tego sprawozdania.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że termin określony w art. 30 ust 2 jest terminem prawa materialnego a więc nie podlega on przywróceniu w oparciu o regulacje zawarte w kpa odnoszące się do terminów prawa procesowego (art. 58-60 kpa). Oznacza to, że upływ tego terminu skutkuje pozbawieniem przedsiębiorcy prawa do złożenia sprawozdania a jakiekolwiek sprawozdanie złożone po tym terminie nie wywołuje skutków prawnych a jedynie obłożone jest sankcją, o jakiej mowa w art. 33 ust 1 pkt 8 ustawy o biopaliwach. Właśnie owo nałożenie sankcji w postaci kary pieniężnej za nie złożenie w terminie sprawozdania kwartalnego oznacza, że następuje bezwzględna utrata możliwości jego skutecznego złożenia przez stronę w późniejszym terminie a przepis art. 30 ust 2 jest przepisem prawa materialnego. Warto w tym miejscu wskazać, że przywrócenie terminu prawa materialnego jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy taką możliwość przewidują przepisy prawa określające dany termin. Powołana ustawa z 25 sierpnia 2006 r. nie przewiduje natomiast możliwości przywrócenia terminu wskazanego w art. 30 ust. 2 tej ustawy..

Okoliczność niezachowania przez powódkę terminu określonego dyspozycją powołanego wyżej art. 30 ust. 2 ustawy, stanowi bezwzględną przesłankę dla wymierzenia kary pieniężnej, co jednoznacznie wynika z art. 33 ust.1 pkt. 8 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych. Zgodnie bowiem z treścią tego przepisu, karze pieniężnej podlega ten, kto nie złożył w terminie sprawozdania kwartalnego, o którym mowa w art. 30 ust. 1 lub 2, lub podał w tym sprawozdaniu nieprawdziwe dane.

Bez znaczenia dla powyższej oceny zaistniałego w sprawie stanu faktycznego pozostają twierdzenia strony powodowej prezentowane w toku prowadzonego postępowania administracyjnego, wskazujące na brak zawinienia w uchybieniu terminowi. Abstrahując bowiem, od faktu, że zmiany organizacyjne w przedsiębiorstwie, które są wewnętrznymi sprawami przedsiębiorcy, nie mogą stanowić podstawy do usprawiedliwienia naruszenia obowiązujących przepisów prawa, stwierdzić należy, że odpowiedzialność w prawie administracyjnym ma charakter obiektywny. Oznacza to, że adresat kary pieniężnej ponosi odpowiedzialność prawną za każde zachowanie niezgodne z określoną normą zawarta w ustawie i co do zasady odpowiedzialność ta nie podlega ograniczeniom z powodu braku wystąpienia elementu zawinienia.

W tym stanie rzeczy za bezzasadne uznać należy stanowisko strony powodowej prezentowane w uzasadnieniu złożonego odwołania od decyzji i upatrujące błędu w argumentacji Prezesa URE o tym, że stosowanie kar w postępowaniu administracyjnym nie ma żadnego związku z istnieniem lub nie, po stronie karanego podmiotu winy. Podkreślić należy, że postępowanie administracyjne prowadzone przez Prezesa URE w sprawie nałożenia kary pieniężnej za naruszenie obowiązku sprawozdawczego, o którym mowa w art. 30 ust 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, nie zmierza do ustalenia winy w rozumieniu prawno-karnym. Prezes URE w toku tego postępowania ocenia wyłącznie obiektywne okoliczności związane z wypełnianiem przez przedsiębiorców obowiązków wynikających z ustawy, w tym wypadku obowiązku z art. 30 ust 2 cytowanej ustawy. W sytuacji zaś z którą mamy do czynienia w niniejszej sprawie, tj. bezspornego faktu niezłożenia w terminie sprawozdania kwartalnego za II kwartał 2011 r., już samo naruszenie obowiązku złożenia tego sprawozdania w terminie wskazanym w ustawie, stanowi podstawę do nałożenia kary pieniężnej, co wprost wynika z treści art. 33 ust 1 pkt 8 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych.

Z prezentowanych wyżej powodów bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostaje również zarzutu nieprzeprowadzenia przez Prezesa URE postępowania dowodowego w zakresie braku zawinienia przedsiębiorcy w opóźnieniu złożenia sprawozdania kwartalnego o którym mowa w art. 30 ust 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych.

Podobnie ocenić należy zarzut naruszenia art. 2 w zw. z art. 42 Konstytucji RP. Sąd nie ma wątpliwości, iż zaskarżona w toku niniejszego postępowania decyzja Prezesa URE znajduje oparcie w obowiązujących przepisach prawa, w szczególności przepisach ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych. Ponadto wskazać należy, że w zakresie naruszenia przez powodową Spółkę art. 30 ust 2 powołanej ustawy, nie było prowadzone postępowanie karne, lecz postępowanie administracyjne zakończone wydaniem przez Prezesa URE decyzji stanowiącej akt administracyjny, podlegający kontroli sądowej. Kara pieniężna wymierzona w zaskarżonej decyzji nie ma więc charakteru kar wymierzanych w toku postępowania karnego. Zgodnie bowiem z ugruntowanym na przestrzeni lat orzecznictwem sądowym, kara pieniężna nakładana w toku postępowania administracyjnego prowadzonego przed Prezesem URE jest rodzajem sankcji karnoadministracyjnej. Kara ta nakładana jest w formie indywidualnego aktu administracyjnego za naruszenie obowiązujących przepisów prawa. Jest ona środkiem administracyjnokarnym o charakterze pieniężnym. Jednakże nie zalicza się do środków, które organy administracji publicznej zobowiązane są stosować w związku z postępowaniem karnym czy też dyscyplinarnym. W literaturze wskazuje się, że kara pieniężna jest nakładana za naruszenie reguł porządkowych prawa administracyjnego, które określają negatywne obowiązki, polegające na powstrzymywaniu się od określonych działań, bądź obowiązki pozytywne, zmuszające do konkretnej formy aktywności.

Podkreślić należy w tym miejscu, że obowiązek sprawozdawczy, o którym mowa w art. 30 ust 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, jest istotny z punktu widzenia ciążącego na Prezesie URE obowiązku wynikającego z art. 30 ust 4 tejże ustawy i polegającego na sporządzeniu zbiorczego raportu dotyczącego rynku biokomponentów, paliw ciekłych i biopaliw ciekłych. Podstawą sporządzania takiego raportu są dane zawarte w sprawozdaniach przedsiębiorców objętych obowiązkiem sprawozdawczym. Niedopełnienie przez powódkę ciążącego na niej obowiązku z art. 30 ust 2 w.w ustawy spowodowało zatem brak wiedzy organu w przedmiocie rzeczywistych danych dotyczących działalności gospodarczej powodowej Spółki, a w konsekwencji uniemożliwiło Prezesowi URE realizację ciążącego na nim obowiązku. Wobec powyższego, w ocenie Sądu, Prezes URE w okolicznościach niniejszej sprawy w sposób prawidłowy zastosował przepis 30 ust. 2 oraz art. 33 ust 1 pkt 8 cytowanej ustawy i w związku z tym, stosowanie do treści art. 33 ust 9 pkt 3 tej samej ustawy, był zobowiązany do wymierzenia Przedsiębiorcy, który nie złożył w terminie przedmiotowego sprawozdania, kary pieniężnej, o której mowa w ust 2 art. 33 w.w ustawy. Wysokość tej kary, została przez ustawodawcę określona kwotowo i wynosi 5.000 zł. Z uwagi na fakt, iż powołana ustawa nie przyznaje Prezesowi URE prawa do ustalenia wysokości kary pieniężnej ani możliwości odstąpienia od jej wymierzenia, organ zobligowany był do jej nałożenia właśnie w tej wysokości. W świetle powyższego brak było podstaw prawnych do uwzględnienia zarzutu powodowej Spółki naruszenia prawa materialnego w postaci art. 33 ust 1 pkt 8 i ust 2 oraz art. 33 ust 9 pkt 3 w zw. z art. 30 ust 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r., o biokomponentach i biopaliwach ciekłych.

Nie znajdując zatem podstaw uzasadniających uwzględnienie odwołania, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił je w oparciu o przepis art. 479 ⁵³ §1 k.p.c.

SSO Małgorzata Perdion-Kalicka